Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Murabıtlar (Arapça: المرابطون al-Murābiṭūn), bugünkü İspanya ve Fas topraklarında, Orta Çağ sırasında önemli bir siyasi güç olmuş olan Berberî hanedanı ve devleti.
Murâbıtlar المرابطون (Arapça) Al-Murābiṭūn | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1050-1147 | |||||||||||
 Almoravid hanedanı, Fas'ın en geniş çaplı (12. yüzyılın başları) yönetici hanedanı. | |||||||||||
| Tür | İmparatorluk | ||||||||||
| Başkent | (1058-y. 1070) Marakeş (y. 1070-1147) | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Berberi dilleri, Arapça, Mozarapça | ||||||||||
| Resmî din | İslam | ||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||
| Emir | |||||||||||
| |||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||
| |||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||
| 1120 | 1.000.000 km2 | ||||||||||
| |||||||||||
İsim
Hanedan adını, din alimi Abdullah bin Yâsîn’in Sénégal Nehri üzerindeki bir adada inşa ettirdiği hem sınır kalesi hem de dini eğitim verilen "ribât"tan almıştır.
Kuruluş
Kuzey Afrika, 11. yüzyılın ortalarında Zenâte ya da Zenâta adında Berberî kökenli etnik gruplar tarafından birbirinden bağımsız emirlikler tarafından yönetilmekteydi. Bunlardan Cüdâle’nin (Gudala) reisi Yahya bin İbrahim 1036 yılında gerçekleştirdiği hac dönüşünde Mâlikî fakihi Ebû İmrân el-Fâsî ile görüşerek Bölgede İslam'ın güçsüz kaldığı kabilelerde dini etkinliklerinin arttırılması konusunda onun desteğini aldı. Bu amaçla din alimi olan Abdullah b. Yâsîn el-Cezûlî’yi görevlendirildi. Cüdâle ve ardından Lemtûne (Lamtuna) kabilelerinin topraklarına giden Abdullah b. Yâsîn, gerçekleştirdiği tebliğ etkinliklerinden olumlu bir sonuç alamayınca Lemtûne kabilesi liderlerinden Yahyâ bin Ömer’le ve bazı öğrencileriyle birlikte üzerindeki bir adaya ribât yaptırarak buradan tebliğ ve cihad etkinliklerini sürdürdü. Gerçekleştirilen uğraş sonucunda 1043 yılında Cüdâle ve Lemtûne başta olmak üzere Sanhâce’ye (Sanhaja) mensup kabileler itaat altına alındı. Abdullah bin Yâsîn dini yetkileri elinde tutmakla birlikte ordunun kumandasını Cüdâle’nin reisi Yahyâ bin İbrahim’i, o ölünce de Yahyâ bin Ömer’i getirdi. 1053 yılında önemli bir ticaret merkezi olan Sicilmâse (Sijilmasa) ele geçirildi. Yahyâ bin Ömer’in 1055'te ölümünden sonra yerine kardeşi Ebû Bekir getirildi. Ebû Bekir kuzeye yönelerek Sûs bölgesinin merkezi Taroudant’ı 1056 yılında ele geçirdi. Abdullah bin Yâsîn’e bağlı kuvvetler de Ağmât’ı (Aghmat) ele geçirdikten sonra burasını başkent yaparak Murabıtlar devletini kurdular.
Yükseliş
Murabıtlar, Gane Krallığı topraklarına girerek Evdeguşt şehrini ele geçirdiler. Abdullah bin Yâsîn'in 1059 yılında ölümünden sonra Ebû Bekir bin Ömer önce 'yı ele geçirdi. 1061 yılında çıkan iç karışıklığı çözmek amacıyla Fas bölgesinin yönetimini amcasının oğlu Yûsuf bin Tâşfîn’e bırakarak Sahra bölgesine gitti. 1062'de Marakeş şehrinin inşasını başlatan Ebû Bekir, 1068 yılına kadar Rif-Tanca arasında kalan bölgeyi tamamen kontrol altına aldı. Daha sonra güneye yönelerek Gāne Devleti’ne bağlı birçok şehri ele geçirdi. 1073 yılında Marakeş yakınlarında Yûsuf bin Tâşfîn' in kalabalık ordusu karşısında tahtını Yûsuf’a devrettiğini açıklayarak ordusunun başında Sahra’ya döndü. Sudan bölgesine hareketle 1076-77 yıllarında Gāne Devleti’nin başkenti olan Koumbi Saleh şehrini ele geçirdi. İslâmiyet’i kabul eden kralı makamında bıraktıktan sonra ordusuyla Batı Sudan’ı ve bölgedeki altın madenlerini ele geçirdi. Bölge halkının büyük bir kısmı İslamiyet’i bu dönemde kabul etti.
Bu esnada Yusuf bin Taşfin' de 1078 yılında önemli bir sahil şehri Tanca’ yı ele geçirdi. Daha sonra sırasıyla Vücde, Tilimsan ve Vehrân' dan sonra 1080 yılında Cezayir şehrini ele geçirdi.
Yusuf bin Taşfin, Endülüs’teki Müslüman emirliklerin kendisinden yardım istemesi üzerine 1086 yılında buraya geçerek Ez-Zellaka Muharebesi' nde Kastilya kuvvetlerini ağır yenilgiye uğrattı. Endülüs'teki emirlerin birbirleriyle savaşının devam etmesi üzerine 1090 yılında Endülüs'e geçen Murabıtlar Gırnata ve Maleka şehirlerini ele geçirdiler. Daha sonra İşbiliye, Córdoba, Belensiye, Batalyevs ve Balear Adaları olmak üzere Endülüs' ün büyük bölümü Murabıtların egemenliğine geçti. Ali bin Yusuf döneminde de Murabıtlar' ın Endülüs ve İspanya yarımadasında ilerleyişi sürmüş ve Uclés yakınlarında yapılan savaşta Kastilya kuvvetleri bir kez daha yenilgiye uğratılmıştır. 1112-13 yıllarında Madrid ve civarındaki bazı yerleşim yerleri ele geçirildi. Daha sonraki yıllarda günümüzde Lizbon olarak bilinen Üşbûne, Zaragoza, Pisa, Cenova, Barselona şehirleri ile Mayorka, Minorka ve İbiza adaları ele geçirildi.
Gerileme ve yıkılış
En parlak döneminde Tunus’tan Atlas Okyanusu’na, Nijer Nehrinden İspanya’da Ebro nehrine kadar olan topraklara hakim olan Murabıtlar, İber Yarımadası' ndaki Hristiyan krallıkların saldırıları, Kuzey Afrika'daki kabile isyanları ve Muvahhidler' le olan mücadele sonrasında önemli oranda güç kaybetmeye başladılar. Ali bin Yusuf’un son yıllarında Kuzey Afrika ve Endülüs'teki şehirlerin büyük bir kısmı Muvahhidler’in eline geçti. 1144 yılında meydana gelen savaşta Murabıtlar ağır bir yenilgi alan Taşfin bin Ali Vahran, Cezayir' daki kalesine çekildi. 1145 yılında Taşfin bin Ali' nin ölümü üzerine Marakeş’te küçük yaştaki oğlu İbrahim hükümdar ilan edildi. Ancak İbrahim' in hükümdarlığını amcası İshak bin Ali'nin tanımaması üzerine Marakeş’te iç savaş başladı. Murabıtlar arasındaki iç savaştan faydalanan Muvahhidler, 1147 yılında Marakeş’i ele geçirdikten sonra İshak bin Ali ve İbrahim bin Taşfin’i öldürerek Murabıtlar Devletini ortadan kaldırdılar.
Hükümdarları
- (1040-1059)
- Yusuf bin Taşfin (1061-1106)
- (1106-42)
- (1142-46)
- (1146)
- (1146-47)
Soy ağacı
| İbn Taşfin 1.(1040-1059) | |||||||||||||||||||||||||||
| Ali bin Yusuf 2.(1061-1106) | |||||||||||||||||||||||||||
| Taşfin bin Ali 3.(1106-42) | İshak bin Ali 5.(1146) | ||||||||||||||||||||||||||
| İbrahim bin Taşfin 4.(1146-47) | |||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça
- ^ Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D. (Aralık 2006). . Journal of world-systems research. ss. 222-223. ISSN 1076-156X. 20 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2020..
- ^ ""MURÂBITLAR" İslam Ansiklopedisi, cilt: 31, sayfa: 152-155, Yıl: 2006". 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Aralık 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Murabitlar Arapca المرابطون al Murabiṭun bugunku Ispanya ve Fas topraklarinda Orta Cag sirasinda onemli bir siyasi guc olmus olan Berberi hanedani ve devleti Murabitlarالمرابطون Arapca Al Murabiṭun1050 1147Almoravid hanedani Fas in en genis capli 12 yuzyilin baslari yonetici hanedani TurImparatorlukBaskent 1058 y 1070 Marakes y 1070 1147 Yaygin dil ler Berberi dilleri Arapca MozarapcaResmi dinIslamHukumetMonarsiEmir y 1050 1057 1146 1147Tarihce Kurulusu1050 Dagilisi1147Yuzolcumu11201 000 000 km2Onculler ArdillarZenateTavaif i Muluk Tavaif i MulukMurabitlar 1073 1147 IsimHanedan adini din alimi Abdullah bin Yasin in Senegal Nehri uzerindeki bir adada insa ettirdigi hem sinir kalesi hem de dini egitim verilen ribat tan almistir KurulusKuzey Afrika 11 yuzyilin ortalarinda Zenate ya da Zenata adinda Berberi kokenli etnik gruplar tarafindan birbirinden bagimsiz emirlikler tarafindan yonetilmekteydi Bunlardan Cudale nin Gudala reisi Yahya bin Ibrahim 1036 yilinda gerceklestirdigi hac donusunde Maliki fakihi Ebu Imran el Fasi ile goruserek Bolgede Islam in gucsuz kaldigi kabilelerde dini etkinliklerinin arttirilmasi konusunda onun destegini aldi Bu amacla din alimi olan Abdullah b Yasin el Cezuli yi gorevlendirildi Cudale ve ardindan Lemtune Lamtuna kabilelerinin topraklarina giden Abdullah b Yasin gerceklestirdigi teblig etkinliklerinden olumlu bir sonuc alamayinca Lemtune kabilesi liderlerinden Yahya bin Omer le ve bazi ogrencileriyle birlikte uzerindeki bir adaya ribat yaptirarak buradan teblig ve cihad etkinliklerini surdurdu Gerceklestirilen ugras sonucunda 1043 yilinda Cudale ve Lemtune basta olmak uzere Sanhace ye Sanhaja mensup kabileler itaat altina alindi Abdullah bin Yasin dini yetkileri elinde tutmakla birlikte ordunun kumandasini Cudale nin reisi Yahya bin Ibrahim i o olunce de Yahya bin Omer i getirdi 1053 yilinda onemli bir ticaret merkezi olan Sicilmase Sijilmasa ele gecirildi Yahya bin Omer in 1055 te olumunden sonra yerine kardesi Ebu Bekir getirildi Ebu Bekir kuzeye yonelerek Sus bolgesinin merkezi Taroudant i 1056 yilinda ele gecirdi Abdullah bin Yasin e bagli kuvvetler de Agmat i Aghmat ele gecirdikten sonra burasini baskent yaparak Murabitlar devletini kurdular Depiction of Abu Bakr ibn Umar al Lamtuni Catalan Atlas 1 Rex Bubecar near the in 1413 Majorcan chart Abu Bakr was known for his conquests in Africa YukselisMurabitlar Gane Kralligi topraklarina girerek Evdegust sehrini ele gecirdiler Abdullah bin Yasin in 1059 yilinda olumunden sonra Ebu Bekir bin Omer once yi ele gecirdi 1061 yilinda cikan ic karisikligi cozmek amaciyla Fas bolgesinin yonetimini amcasinin oglu Yusuf bin Tasfin e birakarak Sahra bolgesine gitti 1062 de Marakes sehrinin insasini baslatan Ebu Bekir 1068 yilina kadar Rif Tanca arasinda kalan bolgeyi tamamen kontrol altina aldi Daha sonra guneye yonelerek Gane Devleti ne bagli bircok sehri ele gecirdi 1073 yilinda Marakes yakinlarinda Yusuf bin Tasfin in kalabalik ordusu karsisinda tahtini Yusuf a devrettigini aciklayarak ordusunun basinda Sahra ya dondu Sudan bolgesine hareketle 1076 77 yillarinda Gane Devleti nin baskenti olan Koumbi Saleh sehrini ele gecirdi Islamiyet i kabul eden krali makaminda biraktiktan sonra ordusuyla Bati Sudan i ve bolgedeki altin madenlerini ele gecirdi Bolge halkinin buyuk bir kismi Islamiyet i bu donemde kabul etti Bu esnada Yusuf bin Tasfin de 1078 yilinda onemli bir sahil sehri Tanca yi ele gecirdi Daha sonra sirasiyla Vucde Tilimsan ve Vehran dan sonra 1080 yilinda Cezayir sehrini ele gecirdi Yusuf bin Tasfin Endulus teki Musluman emirliklerin kendisinden yardim istemesi uzerine 1086 yilinda buraya gecerek Ez Zellaka Muharebesi nde Kastilya kuvvetlerini agir yenilgiye ugratti Endulus teki emirlerin birbirleriyle savasinin devam etmesi uzerine 1090 yilinda Endulus e gecen Murabitlar Girnata ve Maleka sehirlerini ele gecirdiler Daha sonra Isbiliye Cordoba Belensiye Batalyevs ve Balear Adalari olmak uzere Endulus un buyuk bolumu Murabitlarin egemenligine gecti Ali bin Yusuf doneminde de Murabitlar in Endulus ve Ispanya yarimadasinda ilerleyisi surmus ve Ucles yakinlarinda yapilan savasta Kastilya kuvvetleri bir kez daha yenilgiye ugratilmistir 1112 13 yillarinda Madrid ve civarindaki bazi yerlesim yerleri ele gecirildi Daha sonraki yillarda gunumuzde Lizbon olarak bilinen Usbune Zaragoza Pisa Cenova Barselona sehirleri ile Mayorka Minorka ve Ibiza adalari ele gecirildi Gerileme ve yikilisEn parlak doneminde Tunus tan Atlas Okyanusu na Nijer Nehrinden Ispanya da Ebro nehrine kadar olan topraklara hakim olan Murabitlar Iber Yarimadasi ndaki Hristiyan kralliklarin saldirilari Kuzey Afrika daki kabile isyanlari ve Muvahhidler le olan mucadele sonrasinda onemli oranda guc kaybetmeye basladilar Ali bin Yusuf un son yillarinda Kuzey Afrika ve Endulus teki sehirlerin buyuk bir kismi Muvahhidler in eline gecti 1144 yilinda meydana gelen savasta Murabitlar agir bir yenilgi alan Tasfin bin Ali Vahran Cezayir daki kalesine cekildi 1145 yilinda Tasfin bin Ali nin olumu uzerine Marakes te kucuk yastaki oglu Ibrahim hukumdar ilan edildi Ancak Ibrahim in hukumdarligini amcasi Ishak bin Ali nin tanimamasi uzerine Marakes te ic savas basladi Murabitlar arasindaki ic savastan faydalanan Muvahhidler 1147 yilinda Marakes i ele gecirdikten sonra Ishak bin Ali ve Ibrahim bin Tasfin i oldurerek Murabitlar Devletini ortadan kaldirdilar Hukumdarlari 1040 1059 Yusuf bin Tasfin 1061 1106 1106 42 1142 46 1146 1146 47 Soy agaci Ibn Tasfin 1 1040 1059 Ali bin Yusuf 2 1061 1106 Tasfin bin Ali 3 1106 42 Ishak bin Ali 5 1146 Ibrahim bin Tasfin 4 1146 47 Kaynakca Turchin Peter Adams Jonathan M Hall Thomas D Aralik 2006 Journal of world systems research ss 222 223 ISSN 1076 156X 20 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Agustos 2020 MURABITLAR Islam Ansiklopedisi cilt 31 sayfa 152 155 Yil 2006 10 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Aralik 2015