Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tirebolu, Giresun iline bağlı bir ilçedir. İl merkezi olan Giresun'un doğu yönünde, Karadeniz kıyısında, Doğankent, Espiye, Görele ve Güce ilçeleriyle sınırları bulunmakta olup il merkezi Giresun'a 45 km uzaklıktadır. Doğal güzelliklerinin yanı sıra zengin tarihiyle de ön plana çıkan Tirebolu'nun tarihi MÖ 7. yüzyıla dayanmaktadır.
| Tirebolu | |
|---|---|
 | |
 Giresun'un Türkiye'deki konumu | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Giresun |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Muhammed Lütfi Kotan |
| • Belediye başkanı | Bülent Kara (İYİ Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 210 km² |
| Rakım | 50 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 32,008 |
| • Kır | 12,305 |
| • Şehir | 19.750 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 28500 |
| İl alan kodu | 0454 |
| İl plaka kodu | 28 |
Resmî site Tirebolu Belediyesi Tirebolu Kaymakamlığı | |
Etimoloji
Tirebolu adı Yunanca Üç Kent anlamına gelen Tripolis'den gelmektedir. Bunun kentte yer alan üç kale nedeniyle konulduğu düşünülebilir. Eski Çağ'a ait Yunanca-Latince metinlerde de yerleşimin adı Tripolis olarak yazılıdır ve merkezdeki halk arasında Tiriboli ya da Tiribolu olarak söylenir.
Tarihçe
Tirebolu, 'Tripolis' şeklinde ilk defa MS 1. yüzyılda yazılmış olan Gaius Plinius Secundus'un Naturalis Historia adlı eserinde kaydedilmiştir. Gaius Plinius Secundus (23-79), eserinde Tirebolu Kalesi ile Tripolis Çayı; adı ile Harşit Çayı'ndan bahsetmiştir. Tirebolu'nun MÖ 7. yüzyılda (takriben MÖ 656) Karadeniz'de kolonicilik hareketine girişen Miletoslular tarafından kurulduğu rivayet edilir. Yakınında bulunan 'daki (Halkaova) gümüş yatakları Gümüşhane'deki gümüş yataklarından, önce işletilen Tirebolu, İskender ve halefleri, Pontus Krallığı, Roma ve Bizans devirlerini yaşamıştır. Haçlı ordularının İstanbul'u işgal etmeleri üzerine Trabzon'a kaçan Aleksios Komnenos'un 1204 yılında Trabzon İmparatorluğu'nu kurmasından sonra, Tirebolu da bu devletin sınırları içinde kalmıştır.
Trabzon İmparatorluğu devrinde asillerin mücadelesi sırasında bir üs ve hükümdarların en güzel ikamet ve sayfiye yeri olarak seçmelerinden dolayı şöhret kazanan Tirebolu, Çepnilerin Rumlarla yaptıkları mücadeleye sahne oldu ve böylece tarihi kayıtlara yansıdığı kadarıyla ilk olarak Türkmenlerle karşı karşıya kaldı (1380). Ancak alınamadı. 1397 yılında Giresun şehrini fetheden , 1358 yılında Osmanlı hakimiyetine girince Tirebolu; Trabzon İmparatorluğu ile Osmanlı Devleti arasında sınır teşkil etmiştir.
Fatih Sultan Mehmed'in Trabzon'u fethi sırasında Tirebolu, Trabzon İmparatorluğu'nun elinde bir kale durumunda idi. Muhtemelen Fatih, 1461'de Trabzon'u alışının ardından kıyıyı takiben geri dönüşü sırasında burayı da teslim almıştı. Fetih sırasında Kerasos (Giresun) ve Tripolis (Tirebolu) gibi sahil yerleşimleri dışındaki kırlık kesim hemen hemen tamamıyla Çepnilerce iskân edilmişti. Osmanlı idaresi altında sakin bir hayat geçiren Tirebolu, bir liman şehri olarak gelişme gösterdi. Bijişkyan'a göre, Tirebolu'daki liman sadece birkaç geminin sığabileceği boyuttaydı. Ağzı taşlık olan limana gemiler güçlükle girebiliyordu. 19. yüzyılın ilk çeyreğinde Tuzcuoğulları İsyanı Tirebolu'nun da içinde bulunduğu bölgeyi etkilemiş ve halkın bir kısmı isyana destek olmuştur. 1809'daki isyanda kaçtığı Erzurum'dan Tirebolu'ya gelerek katılan Kel Ali oğlu Ali Ağa, 1816'da Tirebolu'ya hakim olmuş, sonra da Keşap'ı ele geçirmiştir. Kısa bir süre sonra II. Mahmud'un gönderdiği iki fırkateyn ile bir korvet Tirebolu'ya gelerek 26 Ekim 1816'da yeniden hakimiyeti sağlamıştır.
Osmanlı Devleti’nin idari reformları doğrultusunda 1867 Trabzon vilayeti kurulunca Tirebolu, bu vilayetin Trabzon sancağına bağlandı. Bu sırada Görele de Tirebolu’na bağlı bir nahiyeydi. Görele’nin kaza statüsü almasından sonra, 1894 yılında Tirebolu’nun nüfusu 40.955 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun 34.513’ü Müslüman, 5.954’ü Rum, 488’i Ermeni idi. Rumlar kazanın nüfusunun % 14,53’ünü oluşturuyordu.
Şehir asıl önemli olayları I. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele döneminde yasadı. Tirebolu merkez işgale uğramamasına rağmen Ruslar'ın 1916'da Harşit'e kadar ilerlemesi şehirde büyük endişeye yol açtı. Ruslar Osmanlı savunmasını kırıp Harşit deresini aşamayınca bütün hırslarını Tirebolu kasabasından ve halkından aldılar. Rus dretnotu Maria, büyük topları ile kasabayı döve döve Tirebolu'yu yakıp yıktı. Halk, deniz yoluyla Ünye, Perşembe, Samsun hatta Gerze'ye kadar kaçtı. Rusların 12 Şubat 1918'den itibaren çekilmesinden sonra Millî Mücadele döneminde Rum çetecilerinin faaliyetleri ve bunlara karşı direniş pek çok karışıklığa sebep oldu.
İzmir'in 15 Mayıs 1919'da Yunanlar tarafından işgali üzerine Tirebolulular 19 Mayıs 1919'da bir miting tertip ederek işgali protesto etmişler, İstanbul'a çektikleri telgrafta vatanlarını son nefeslerine kadar koruyacaklarını ve bu hususta her türlü fedakarlığa hazır olduklarını bildirmişlerdir. Giresunlu Topal Osman Ağa ve Giresun Askerlik Şubesi Başkanı Tirebolulu Hüseyin Avni [Alparslan] Bey bu mücadelede büyük rol oynadılar. Tirebolular Millî Mücadelede 248 şehit verdiler.
Osmanlı döneminde Tirebolu'nun idari yapısı incelendiğinde 1515 yılında Trabzon Sancağına bağlı, Kürtün kazasındaki dört kaleden ikincisi olduğu görülür. Evliya Çelebi, Tirebolu'yu Trabzon'un bir nahiyesi (1640), Katib Çelebi de kazası olarak gösterir (1732). Bu idari yapısını uzun müddet devam ettiren Tirebolu, iktisadî şartların bir gereği olarak bazen bağlanmışsa da, Trabzon'un kazası iken 1920 yılının sonlarında mutasarrıflık haline getirilen Giresun'a bağlanmıştır. 1874 yılında kaza olan Görele, 1957 yılında kaza olan Espiye, 1987'de kaza olan Yağlıdere, 1990 yılında kaza olan Doğankent ve Güce daha önce Tirebolu'ya bağlı nahiye ve köy merkeziydiler. Tirebolu gerek dağlık yerleşim olması gerekse tarımsal arazilerin azlığı nedeniyle dışarıya göç veren tipik bir Doğu Karadeniz yerleşimidir. Halk çalışmak için İstanbul, Zonguldak gibi yerlere dağılmış yurtdışında Almanya gidilen yerlerin başında yer almıştır.
2018 yılında Balçıkbelen köyü, ilçeye mahalle olarak bağlanmış ve ilçenin mahalle sayısı 8'e yükselmiştir.
Nüfus
İlçenin 2020 yılına göre merkez nüfusu 19.750 olmak üzere toplam nüfus 32.055'tir.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927 | 35.061 | 3.375 | 31.686 |
| 1935 | 49.594 | 3.985 | 45.609 |
| 1940 | 53.095 | 4.159 | 48.936 |
| 1945 | 56.220 | 4.923 | 51.297 |
| 1950 | 59.483 | 4.259 | 55.224 |
| 1955 | 71.743 | 4.951 | 66.792 |
| 1960 | 43.722 | 4.705 | 39.017 |
| 1965 | 51.135 | 5.722 | 45.413 |
| 1970 | 55.289 | 5.971 | 49.318 |
| 1975 | 57.395 | 7.385 | 50.010 |
| 1980 | 60.259 | 9.983 | 50.276 |
| 1985 | 61.667 | 12.356 | 49.311 |
| 1990 | 33.458 | 13.144 | 20.314 |
| 2000 | 36.947 | 16.112 | 20.835 |
| 2007 | 28.835 | 13.672 | 15.163 |
| 2008 | 29.439 | 13.488 | 15.951 |
| 2009 | 29.274 | 13.419 | 15.855 |
| 2010 | 29.968 | 14.303 | 15.665 |
| 2011 | 29.808 | 14.327 | 15.481 |
| 2012 | 29.714 | 14.828 | 14.886 |
| 2013 | 30.428 | 14.853 | 15.575 |
| 2014 | 30.695 | 15.899 | 14.796 |
| 2015 | 30.742 | 16.843 | 13.899 |
| 2016 | 31.171 | 18.742 | 12.429 |
| 2017 | 30.814 | 17.558 | 13.256 |
| 2018 | 32.008 | 16.541 | 15.467 |
| 2019 | 31.854 | 20.038 | 11.816 |
| 2020 | 32.055 | 19.750 | 12.305 |
Kültür
İlçe kültürel olarak yöredeki (Vilayet-i Çepni, Koyulhisar/Torul/Beşikdüzü arası) diğer Çepnilerle ve Trabzon'la benzerlikler gösteren genel yapı sergiler. Doğusundaki Görele ilçesinden müzik ve folklör olarak çok etkilenmiştir. Kemençe ve Horon düğünlerde nişanlarda çok yoğundur. Görele kemençe ekolüne sahip 4 ilçeden biridir. Tarihsel kadın kıyafetleri keşan ve peştamal örtülerek giyilen giysilerdir. Erkek kıyafetleri bugün Horon ekiplerinin giydiği bütün Doğu Karadeniz genelinde görülen aba zıpka-başlıktan oluşur. Horon / horan ve türkülerde kullanılan yöresel çalgı kemençedir. "Atma türkü" denilen ve karşılıklı söylenen uyaklı dizelerden oluşan türkü geleneği Tirebolu köylerinde hâlâ sürdürülmektedir. Horon çeşitleri dışında da halk arasında oynanmaktadır. 1950'li yıllarda ilçede iki adet sinema bulunmaktaydı.
Ekonomi
En önemli geçim kaynağı fındık olan Tirebolu ilçesinde en kaliteli fındık yetiştirildiği bilinmektedir. Daha eski zamanlarda çay üretiminde çok fazla yapıldığı Tirebolu'da hâlen daha kendi adı ile Çaykur'un 42 numaralı fabrikasından çay satışı da devam etmektedir. Tirebolu Karadeniz'in verimli topraklarından nasibini almış ve zengin bir iklim örtüsüne sahip olmuştur. Son yıllarda kivi yetiştiriciliğinde artması ile bazı köylerde kivi yetiştiriciliği yapılmaktadır. 2000'li yıllara kadar Mısır yetiştirilmekte olan tarlalarda şu anda Kara Lahana yetiştirildiği görülmektedir. Toprak verimliliği üst düzeyde olan Tirebolu ilçesinde köylüler geçimlerini yoğun olarak fındık tarlalarından sağlamaktadır.
Eğitim
Tirebolu halkı, okuryazarlık bakımından çok iyi durumdadır. Tirebolu İletişim Fakültesi ve Tirebolu Mehmet Bayrak Meslek Yüksekokulu'nun açılmasıyla birlikte eğitim açısından gelişmektedir.
Denizcilik
Tarihi ipekyolunun İran'ı Karadeniz'e bağlayan en önemli limanı Zefre olması sebebiyle ilçe geleneksel olarak tüccar denizci yetiştiren bir yerdir. Osmanlı donanması ve ticareti bahriyesinde Amiral Şükrü Okan başta olmak üzere birçok meşhur Tirebolulu denizci başarıyla görev yapmıştır. Kırım savaşı esnasında Tirebolulu denizciler büyük başarılar elde etmiş, onların kahramanlıkları hakkında birçok türkü yakılmıştır.
Turizm
İlçe bölgenin en turistik merkezlerinden birisidir. Tarihi kaleleri, Rumlardan kalan eski binalar ve kilise kalıntıları görülmeye değerdir. Yaz mevsiminde binlerce yerli ve yabancı turist ilçe plajlarını doldurmaktadır. Karadeniz'in diğer yerlerinde pek görülmeyen plaj manzaraları Tirebolu'da görülür.
Notlar
Kaynakça
- ^ (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ Sümer, Faruk (1992). Tirebolu tarihi. Tirebolu Kültür ve Yardımlaşma Derneği. s. 124. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2020.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 1. cilt, s. 141; 15. cilt, s. 457. .
- ^ "TİREBOLU'NUN YENİ MAHALLESİ BALÇIKBELEN". dkbb.gov.t. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2020.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Tirebolu Nüfusu - Giresun". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Giresun Tirebolu Nüfusu". nufusune.com.
https://karadeniz.gov.tr/halk-muzigi-7/ 28 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Tirebolu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Kaymakamlık sitesi10 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Belediye sitesi 7 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tirebolu Giresun iline bagli bir ilcedir Il merkezi olan Giresun un dogu yonunde Karadeniz kiyisinda Dogankent Espiye Gorele ve Guce ilceleriyle sinirlari bulunmakta olup il merkezi Giresun a 45 km uzakliktadir Dogal guzelliklerinin yani sira zengin tarihiyle de on plana cikan Tirebolu nun tarihi MO 7 yuzyila dayanmaktadir TireboluIlceGiresun un Turkiye deki konumuIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlGiresunCografi bolgeKaradeniz BolgesiIdare KaymakamMuhammed Lutfi Kotan Belediye baskaniBulent Kara IYI Parti Yuzolcumu Toplam210 km Rakim50 mNufus 2018 Toplam32 008 Kir12 305 Sehir19 750Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu28500Il alan kodu0454Il plaka kodu28Resmi site Tirebolu Belediyesi Tirebolu KaymakamligiEtimolojiTirebolu adi Yunanca Uc Kent anlamina gelen Tripolis den gelmektedir Bunun kentte yer alan uc kale nedeniyle konuldugu dusunulebilir Eski Cag a ait Yunanca Latince metinlerde de yerlesimin adi Tripolis olarak yazilidir ve merkezdeki halk arasinda Tiriboli ya da Tiribolu olarak soylenir TarihceTirebolu Tripolis seklinde ilk defa MS 1 yuzyilda yazilmis olan Gaius Plinius Secundus un Naturalis Historia adli eserinde kaydedilmistir Gaius Plinius Secundus 23 79 eserinde Tirebolu Kalesi ile Tripolis Cayi adi ile Harsit Cayi ndan bahsetmistir Tirebolu nun MO 7 yuzyilda takriben MO 656 Karadeniz de kolonicilik hareketine girisen Miletoslular tarafindan kuruldugu rivayet edilir Yakininda bulunan daki Halkaova gumus yataklari Gumushane deki gumus yataklarindan once isletilen Tirebolu Iskender ve halefleri Pontus Kralligi Roma ve Bizans devirlerini yasamistir Hacli ordularinin Istanbul u isgal etmeleri uzerine Trabzon a kacan Aleksios Komnenos un 1204 yilinda Trabzon Imparatorlugu nu kurmasindan sonra Tirebolu da bu devletin sinirlari icinde kalmistir Trabzon Imparatorlugu devrinde asillerin mucadelesi sirasinda bir us ve hukumdarlarin en guzel ikamet ve sayfiye yeri olarak secmelerinden dolayi sohret kazanan Tirebolu Cepnilerin Rumlarla yaptiklari mucadeleye sahne oldu ve boylece tarihi kayitlara yansidigi kadariyla ilk olarak Turkmenlerle karsi karsiya kaldi 1380 Ancak alinamadi 1397 yilinda Giresun sehrini fetheden 1358 yilinda Osmanli hakimiyetine girince Tirebolu Trabzon Imparatorlugu ile Osmanli Devleti arasinda sinir teskil etmistir Fatih Sultan Mehmed in Trabzon u fethi sirasinda Tirebolu Trabzon Imparatorlugu nun elinde bir kale durumunda idi Muhtemelen Fatih 1461 de Trabzon u alisinin ardindan kiyiyi takiben geri donusu sirasinda burayi da teslim almisti Fetih sirasinda Kerasos Giresun ve Tripolis Tirebolu gibi sahil yerlesimleri disindaki kirlik kesim hemen hemen tamamiyla Cepnilerce iskan edilmisti Osmanli idaresi altinda sakin bir hayat geciren Tirebolu bir liman sehri olarak gelisme gosterdi Bijiskyan a gore Tirebolu daki liman sadece birkac geminin sigabilecegi boyuttaydi Agzi taslik olan limana gemiler guclukle girebiliyordu 19 yuzyilin ilk ceyreginde Tuzcuogullari Isyani Tirebolu nun da icinde bulundugu bolgeyi etkilemis ve halkin bir kismi isyana destek olmustur 1809 daki isyanda kactigi Erzurum dan Tirebolu ya gelerek katilan Kel Ali oglu Ali Aga 1816 da Tirebolu ya hakim olmus sonra da Kesap i ele gecirmistir Kisa bir sure sonra II Mahmud un gonderdigi iki firkateyn ile bir korvet Tirebolu ya gelerek 26 Ekim 1816 da yeniden hakimiyeti saglamistir Osmanli Devleti nin idari reformlari dogrultusunda 1867 Trabzon vilayeti kurulunca Tirebolu bu vilayetin Trabzon sancagina baglandi Bu sirada Gorele de Tirebolu na bagli bir nahiyeydi Gorele nin kaza statusu almasindan sonra 1894 yilinda Tirebolu nun nufusu 40 955 kisiden olusuyordu Bu nufusun 34 513 u Musluman 5 954 u Rum 488 i Ermeni idi Rumlar kazanin nufusunun 14 53 unu olusturuyordu Sehir asil onemli olaylari I Dunya Savasi ve Milli Mucadele doneminde yasadi Tirebolu merkez isgale ugramamasina ragmen Ruslar in 1916 da Harsit e kadar ilerlemesi sehirde buyuk endiseye yol acti Ruslar Osmanli savunmasini kirip Harsit deresini asamayinca butun hirslarini Tirebolu kasabasindan ve halkindan aldilar Rus dretnotu Maria buyuk toplari ile kasabayi dove dove Tirebolu yu yakip yikti Halk deniz yoluyla Unye Persembe Samsun hatta Gerze ye kadar kacti Ruslarin 12 Subat 1918 den itibaren cekilmesinden sonra Milli Mucadele doneminde Rum cetecilerinin faaliyetleri ve bunlara karsi direnis pek cok karisikliga sebep oldu Izmir in 15 Mayis 1919 da Yunanlar tarafindan isgali uzerine Tirebolulular 19 Mayis 1919 da bir miting tertip ederek isgali protesto etmisler Istanbul a cektikleri telgrafta vatanlarini son nefeslerine kadar koruyacaklarini ve bu hususta her turlu fedakarliga hazir olduklarini bildirmislerdir Giresunlu Topal Osman Aga ve Giresun Askerlik Subesi Baskani Tirebolulu Huseyin Avni Alparslan Bey bu mucadelede buyuk rol oynadilar Tirebolular Milli Mucadelede 248 sehit verdiler Osmanli doneminde Tirebolu nun idari yapisi incelendiginde 1515 yilinda Trabzon Sancagina bagli Kurtun kazasindaki dort kaleden ikincisi oldugu gorulur Evliya Celebi Tirebolu yu Trabzon un bir nahiyesi 1640 Katib Celebi de kazasi olarak gosterir 1732 Bu idari yapisini uzun muddet devam ettiren Tirebolu iktisadi sartlarin bir geregi olarak bazen baglanmissa da Trabzon un kazasi iken 1920 yilinin sonlarinda mutasarriflik haline getirilen Giresun a baglanmistir 1874 yilinda kaza olan Gorele 1957 yilinda kaza olan Espiye 1987 de kaza olan Yaglidere 1990 yilinda kaza olan Dogankent ve Guce daha once Tirebolu ya bagli nahiye ve koy merkeziydiler Tirebolu gerek daglik yerlesim olmasi gerekse tarimsal arazilerin azligi nedeniyle disariya goc veren tipik bir Dogu Karadeniz yerlesimidir Halk calismak icin Istanbul Zonguldak gibi yerlere dagilmis yurtdisinda Almanya gidilen yerlerin basinda yer almistir 2018 yilinda Balcikbelen koyu ilceye mahalle olarak baglanmis ve ilcenin mahalle sayisi 8 e yukselmistir NufusIlcenin 2020 yilina gore merkez nufusu 19 750 olmak uzere toplam nufus 32 055 tir Yil Toplam Sehir Kir1927 35 061 3 375 31 6861935 49 594 3 985 45 6091940 53 095 4 159 48 9361945 56 220 4 923 51 2971950 59 483 4 259 55 2241955 71 743 4 951 66 7921960 43 722 4 705 39 0171965 51 135 5 722 45 4131970 55 289 5 971 49 3181975 57 395 7 385 50 0101980 60 259 9 983 50 2761985 61 667 12 356 49 3111990 33 458 13 144 20 3142000 36 947 16 112 20 8352007 28 835 13 672 15 1632008 29 439 13 488 15 9512009 29 274 13 419 15 8552010 29 968 14 303 15 6652011 29 808 14 327 15 4812012 29 714 14 828 14 8862013 30 428 14 853 15 5752014 30 695 15 899 14 7962015 30 742 16 843 13 8992016 31 171 18 742 12 4292017 30 814 17 558 13 2562018 32 008 16 541 15 4672019 31 854 20 038 11 8162020 32 055 19 750 12 305KulturIlce kulturel olarak yoredeki Vilayet i Cepni Koyulhisar Torul Besikduzu arasi diger Cepnilerle ve Trabzon la benzerlikler gosteren genel yapi sergiler Dogusundaki Gorele ilcesinden muzik ve folklor olarak cok etkilenmistir Kemence ve Horon dugunlerde nisanlarda cok yogundur Gorele kemence ekolune sahip 4 ilceden biridir Tarihsel kadin kiyafetleri kesan ve pestamal ortulerek giyilen giysilerdir Erkek kiyafetleri bugun Horon ekiplerinin giydigi butun Dogu Karadeniz genelinde gorulen aba zipka basliktan olusur Horon horan ve turkulerde kullanilan yoresel calgi kemencedir Atma turku denilen ve karsilikli soylenen uyakli dizelerden olusan turku gelenegi Tirebolu koylerinde hala surdurulmektedir Horon cesitleri disinda da halk arasinda oynanmaktadir 1950 li yillarda ilcede iki adet sinema bulunmaktaydi EkonomiEn onemli gecim kaynagi findik olan Tirebolu ilcesinde en kaliteli findik yetistirildigi bilinmektedir Daha eski zamanlarda cay uretiminde cok fazla yapildigi Tirebolu da halen daha kendi adi ile Caykur un 42 numarali fabrikasindan cay satisi da devam etmektedir Tirebolu Karadeniz in verimli topraklarindan nasibini almis ve zengin bir iklim ortusune sahip olmustur Son yillarda kivi yetistiriciliginde artmasi ile bazi koylerde kivi yetistiriciligi yapilmaktadir 2000 li yillara kadar Misir yetistirilmekte olan tarlalarda su anda Kara Lahana yetistirildigi gorulmektedir Toprak verimliligi ust duzeyde olan Tirebolu ilcesinde koyluler gecimlerini yogun olarak findik tarlalarindan saglamaktadir EgitimTirebolu halki okuryazarlik bakimindan cok iyi durumdadir Tirebolu Iletisim Fakultesi ve Tirebolu Mehmet Bayrak Meslek Yuksekokulu nun acilmasiyla birlikte egitim acisindan gelismektedir DenizcilikTarihi ipekyolunun Iran i Karadeniz e baglayan en onemli limani Zefre olmasi sebebiyle ilce geleneksel olarak tuccar denizci yetistiren bir yerdir Osmanli donanmasi ve ticareti bahriyesinde Amiral Sukru Okan basta olmak uzere bircok meshur Tirebolulu denizci basariyla gorev yapmistir Kirim savasi esnasinda Tirebolulu denizciler buyuk basarilar elde etmis onlarin kahramanliklari hakkinda bircok turku yakilmistir TurizmIlce bolgenin en turistik merkezlerinden birisidir Tarihi kaleleri Rumlardan kalan eski binalar ve kilise kalintilari gorulmeye degerdir Yaz mevsiminde binlerce yerli ve yabanci turist ilce plajlarini doldurmaktadir Karadeniz in diger yerlerinde pek gorulmeyen plaj manzaralari Tirebolu da gorulur Notlar Espiye ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Dogankent ve Guce ilcelerinin kurulmasi ile nufus azalmistir Kaynakca PDF 5 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Aralik 2012 Arsivlenmis kopya 23 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2012 Sumer Faruk 1992 Tirebolu tarihi Tirebolu Kultur ve Yardimlasma Dernegi s 124 Erisim tarihi 31 Temmuz 2020 Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt 1 cilt s 141 15 cilt s 457 ISBN 9789157871117 TIREBOLU NUN YENI MAHALLESI BALCIKBELEN dkbb gov t Erisim tarihi 22 Mayis 2020 Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE Erisim tarihi 28 Mayis 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Tirebolu Nufusu Giresun nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Giresun Tirebolu Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link https karadeniz gov tr halk muzigi 7 28 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarWikimedia Commons ta Tirebolu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Kaymakamlik sitesi10 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Belediye sitesi 7 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde