Kâtip Çelebi ya da Hacı Halife (Şubat 1609, İstanbul - 6 Ekim 1657, İstanbul); tarih, coğrafya, bibliyografya ve biyografya ile ilgili çalışmalar yapmış Türk-Osmanlı bilim insanı ve aydını. Dünya bilim edebiyatında en ünlü ve bilinen eseri; İslam dünyasının en değerli eserlerini içeren 15.000'e yakın kitabı ve 10.000'e yakın müellifi (yazar) alfabetik dizin sistemine göre tanıtan Keşf ez-zunûn 'an esâmî el-kutub ve'l-fünûn ve daha sonra İbrahim Müteferrika tarafından basılan meşhur coğrafya ansiklopedisi Cihannümâ ile tanınır. Kâtip Çelebi, az sayıdaki 17. yüzyıl Osmanlı nesir yazarları arasındadır.
Kâtip Çelebi | |
---|---|
Kâtip Çelebi’nin Cihannümâ adlı eserinden alınan ve İbrahim Müteferrika tarafından 1728'de basılan Hint Okyanusu ve Çin Denizi haritası. | |
Doğum | Şubat 1609 İstanbul |
Ölüm | 6 Ekim 1657 İstanbul |
Yaşamı
1609 yılında İstanbul'da doğdu. Babasının adı Abdullah'tı. Babası, Osmanlı devlet ve siyaset adamlarının yetiştirildiği Enderûn kurumunda eğitim görerek yetişmiş bir askerdir. Kâtip Çelebi'nin asıl adı Mustafa bin Abdullah'tır. Ordu kâtipliğinde bulunduğu için ulema ve halk arasında Kâtip Çelebi lakabı ile tanındı. Doğuda Hacı Halife, batıda ise Hacı Kalfa olarak tanınır. Hacca gittiği ve uzman memur (halife) olduğundan ötürü bu lakap ile de anılmıştır.
Eğitimi
6 yaşına geldiğinde ilk eğitimini almak için babası tarafından görevlendirilen İmam İsa Halife El-Kırımî'den Kur'an okumayı, tecvid kurallarından Mukaddime-i Cezeriyye' yi ve namazın şartlarını öğrendi. Devrin adeti üzerine, öğrendiklerini Mesih Paşa Darülkurrâsı'nda ezbere dinletti. Zekeriyyşikl
,ia Ali İbrahim Efendi ile Nefes-zâde'den ders gördü, Kur'an'ı yarısına kadar ezberleyerek aynı Darülkurrâ'da okudu. İlyas Hoca'dan tasrif (Arapça kelime bilgisi) ve avâmil (Arapça dilbilgisi üzerine yazılmış eser) öğrendi.
Böğrü Ahmet Çelebi adlı hattattan yazı dersleri aldı. On dört yaşına geldiğinde babasının aylığından 14 dirhem harçlık bağlanılarak babasının yanında Anadolu Muhasebesi Kalemi'nde şakird (stajyer) olarak devlet görevine başladı (1622-23). Kalemdeki halifelerin (uzman memur) birinden hesap-muhasebe sistemini, Erkam adı verilen yazışma kurallarını ve dönemin devlet belgelerinde kullanılan Siyakat yazısını öğrendi.
Memurluk Yılları
1624 yılında Abaza Mehmed Paşa İsyanı'nı bastırmak amacıyla hazırlanan ordunun defterlerini tutan birimde (Silâhdar Alayı) yer alarak babası ile birlikte Tercan Seferi'ne katıldı. Kayseri yakınlarında Abaza Mehmed Paşa birlikleriyle yapılan savaşa (7 Eylül 1624) tanıklık etti. Eseri Fezleke'de bu seferin ayrıntılarını ve anılarını bildirmektedir. Ordu ile birlikte Musul'a geldiklerinde (Ağustos-Eylül 1626) babası öldü ve Camii Kebir Mezarlığı'na defnedildi. Babasının vefatından bir ay sonra, aynı sefer kuvvetinde görev yaptıkları amcası da Nusaybin-Cerahlu bölgesinde öldü. Kâtip Çelebi bunun üzerine orduda görev yapan başka bir akrabasıyla birlikte Diyarbakır'a geldi. Diyarbakır'da kaldığı sırada babasının arkadaşlarından Mehmed Halife adlı bir yüksek bürokrat tarafından Süvari Mukabelesi'ne tayin edilerek İstanbul'a döndü (1627-1628). Burada Kâdızâde'nin derslerini takip etmeye başladı. Aynı yıl içinde Erzurum Kuşatması'na katıldı. Erzurum'dan Tokat'a dönüş yolunda, kış mevsiminin bastırması sebebiyle orduyla birlikte büyük zorluklar yaşadı.
Kâtip Çelebi, 1630 yılında Hüsrev Paşa'nın maiyetinde bulunarak Hamedan ve Bağdat Seferi'ne katıldı. Bu seferle ilgili olarak Cihannümâ''da ve Fezleke'de, uğradığı şehir ve bölgeler ile ordu tarafından ele geçirilen şehir, kale ve menzillerin bilgilerini vermektedir. Bağdat Kuşatması'nda ordunun defterini tuttu. Seferden sonra tekrar İstanbul’a dönerek Kâdızâde’nin derslerine katıldı. Bu zaman aralığında, Kâdızâde'den Tefsir, İhya-i Ulûm, Şerh-i Mevakıf, Dûrer ve Tarikat (Tarikat-ı Muhammediyye) okudu. 1633-1635 yılları arasında, Halep Seferi'nde hacca gitme fırsatı buldu.
Çatışma ve sefer olmadığı zamanlarda Halep'te kitapçıları ve kütüphaneleri gezerek ileride yazacağı büyük eseri Keşf ez-Zunûn 'an Esâmî el-Kutub ve'l-Fünûn (كشف الظنون عن أسامي الكتب والفنون) için biyografik ve bibliyografik temeli teşkil edecek notları hazırlamaya başladı. Halep Seferi yıllarında, sahaflarda kitap toplayıp elde ettiği hazineyi okuyarak kendini geliştirdi. Dönüşte bir kış Diyarbakır'da kalıp oradaki bilgin ve aydınlarla görüştü. 1635 yılında IV. Murad ile Revan Seferine katıldı. On yıl kadar çeşitli savaşlarda bulunduktan sonra İstanbul'a döndü ve çeşitli alanlardaki bilimlerle uğraşır oldu.
A’rec Mustafa Efendi, Ayasofya Dersiâmı (öğretim görevlisi) Abdullah Efendi ve Süleymâniye Dersiâmı Mehmed Efendi'den ders aldı. A'rec Mustafa Efendi'yi kendisine üstad edindi. Bir yandan kendisi öğrenirken diğer yandan birçok öğrenciye ders verdi.
1645 yılında Girit Seferi'ne katılması sayesinde haritaların nasıl yapıldığını inceleme fırsatını buldu ve bu konuyla ilgili eserlerde çizilen haritaları gördü. Bu arada görevinden ayrılarak üç yıl devlette çalışmadı. Bu üç yıl içinde kimi öğrencilerine çeşitli konularda dersler verdi. Bu zaman içinde sık sık hastalandığı için tedavi çareleri bulmak amacıyla çeşitli tıp kitaplarını okudu. Pek çok eserini bu yıllarda yazmıştır. 1648'de Takvimü't-Tevarih adlı eseri nedeniyle dönemin Şeyhülislamı aracılığıyla kalemde ikinci halifelik görevine atandı.
Ölümü
Kâtip Çelebi 1657 yılında öldü. Mezarı, Vefa'dan Unkapanı’ndaki Unkapanı Köprüsü'ne inen büyük caddenin sağ kenarındaydı.
Kâtip Çelebi çalışkan, iyi huylu, vakarlı, az konuşan, çok yazan biri olarak bilinir. Arapça, Farsça yanında Latince'yi de bilirdi. Osmanlı Devleti'nde Batı bilimleriyle fazla ilgilenen ve bu bilimleri Doğu bilimleriyle karşılaştırıp sentezini yapan ilk Türk bilim adamlarından biridir. Unesco tarafından doğumunun 400. yılı münasebetiyle 2009 yılı Kâtip Çelebi Yılı ilan edilmiştir.
Eserleri
Coğrafya
- Levâmiu’n-Nur fi Zulmeti Atlas Minur
- Müntehab-ı Bahriye (Kitab-ı Bahriye)
- Cihannümâ
Tarih
- Fezleket Akvâl’l-Ahyâr fi ilmi’t-târîh ve’l-ahbâr: Bir mukaddime, üç usûl ve bir son sözden oluşan Arapça fezleke. Elimizde olmayan 1300 adet yazma kaynak kullanılarak yazılan bu eser; varlıkların başlangıcı, peygamberlerin ve hükümdarların tarihi olarak özetlenebilecek bir tarih kitabıdır.
- Türkçe Fezleke
- Tuhfet el-Kibâr fi Esfâri el-Bihâr (Tuhfetü'l-Kibâr fi Esfâri’l-Bihâr)
- Takvîmü't-Tevârîh: 1648 tarihine kadar yaşanmış olayların kronolojik açıklamasını içerir. Eser, Arapça ve Farsça basılmış; İtalyanca, Latince ve Fransızcaya çevrilmiştir.
- Târîh-i Frengi tercümesi
- Revnaku’s-Saltana (Târîh-i Kostantiniyye ve Kayâsire) tercümesi
- Düstûrü'l-Amel lî Islâhi'l-Halel
- İrşâdü'l-Hıyâfâ ilâ Târîhi'l-Yunân ve'r-Rûm ve'n Nasârâ (Yunan, Rum ve Hristiyan Tarihi Hakkında Doğrulukları Gösterme) risâlesi
Bibliyografya
- Keşf el-Zunun an Asâmi el-Kutub ve el-Fünûn: Arapça yazılmış 15.000'e yakın kitap ve 10.000'e yakın yazarı tanıtan büyük bir bibliyografya ansiklopedisi mâhiyetindedir. Mısır’da, Almanya’da, İstanbul’da basıldı. Latince ve Fransızcaya çevrilmiştir. İlimlerin sayımını ve taksimini konu edinecek ölçüde, kitapları (kütüb) ve ilmî disiplinleri (fünûn) içeren geniş muhteviyatlı bir eserdir. Müellifi tarafından sonradan "Keşfü'z-Zunûn an Esamü'l-Kütübi ve'l-Fünûn" şeklinde adlandırılmıştır.
- Süllemü'l-Vüsûl ilâ Tabakâti'l-Fuhûl
- Câmi el-Mütûn Min Cüll el-Fünûn
Din
- Mîzânü’l-Hak fi İhtiyâri’l-Ehakk
- İlhâm el-Mukaddes Min el-Feyz el-Akdes (el-İlhâmü'l-Mukaddes Mine'l-Feyzi'l-Akdes) risâlesi
Sosyal, Kültürel ve Halk Bilimi
- Tuhfetü el-Ahyâr fi el-Hikem ve el-Eş’âr (Tuhfetü'l-Ahyâr fi'l-Hikem ve'l-Emsâl ve'l-Eş'âr)
- Dürer-i Müntesire ve'l Gurer-i Münteşire (Dağılmış İnciler ve Saçılmış Yıldızlar)
- Recmü’r-Râcim Bi’s-Sîn ve'l-Cim
- Beyzâvi Tefsiri şerhi
- Muhammediyye şerhi
- Kanunnâme
- Tütün risâlesi
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Britannica Ansiklopedisi, Katip Çelebi maddesi 13 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Bayatlı, Altay (1 Ocak 2022). "Osmanlı ve Kutup Stratejisinin Haritacılık Tarihi ve Coğrafi Keşifler Perspektifinden İncelenmesi / Examining of The Ottoman and Polar Strategy from The Perspective of The History of Cartopital and Geographical Discoveries". Kalite ve Strateji Yönetimi Dergisi: 39-91. 3 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Şubat 2022.
- ^ "Orhan Şaik Gökyay; Kâtip Çelebi, Hayatı-Şahsiyeti-Eserleri", Katip Çelebi - Hayatı ve Eserleri Hakkında İncelemeler", Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1991
- ^ Kur’an’ın özgün telaffuz biçimini kayıt altına almayı amaçlayan Tecvid İlmi bünyesinde sayısız eser kaleme alınmış, bu eserlerden bazıları sonraki çalışmalar için temel metin olma vasfı elde etmiştir. Bunlardan biri de İbnu’l-Cezerî’nin el-Mukaddime fî-mâ alâ’l-Kârii en Ya‘lemeh isimli recez formundaki manzum eseridir. Gerek tecvid eserlerine vakf-ibtidâ ve Mushaf imlası gibi başlıkların girmesine öncülük etmesi gerekse de vecizliği, manzum oluşu ve Kur’an okuyucusunun ihtiyaç duyduğu temel bilgileri içeriyor olması sayesinde el-Mukaddime zamanla Kur’an eğitim ve öğretiminin vazgeçilmez kaynaklarından biri hâlini almış, ezberlenmesi yönünde de bir gelenek oluşmuştur. Bu özellikleri sebebiyle el-Mukaddime çok sayıda şerh çalışmasına da konu olmuştur. Mushaf ve tecvid alanındaki akademik çalışmalarıyla bilinen Prof. Dr. Ğânim Kaddûrî el-Hamed’in eş-Şerhu’l-Vecîz alâ’l-Mukaddimeti’l-Cezeriyye isimli muhtasar şerhi bunlardan biridir. Muhtasar Mukaddime-i Cezeriyye Şerhi adıyla Türkçe’ye aktarılan bu veciz şerh, hem el-Mukaddime’yi gerekli temel bilgiler çerçevesinde izaha tabi tutmakta hem de Kur’an okuyucusunun ve Kur’an öğreticisinin ihtiyaç duyacağı tüm ilave bilgileri derli toplu bir biçimde sunmaktadır.
- ^ a b a.g.e., sayfa 4.
- ^ a.g.e., sayfa 5.
- ^ . www.turkedebiyati.org. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2022.
- ^ Katip Çelebi’nin 400. Doğum Yıldönümü Kutlamaları. 20 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . aregem.kulturturizm.gov.tr. Erişim Tarihi:19.10.2016
- ^ . 23 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Bayatli, Altay (22 Ekim 2020). "Cumhuriyet ve Osmanlı Arşivlerinde Kutuplar / Earth's Poles in The State Archives of The Republic of Turkey and Ottoman". Dördüncü Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı (İngilizce). 29 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2022.
- ^ Bayatli, Altay (9 Aralık 2021). "Arşivler Işığında Osmanlı ve Kutuplar / Ottoman and Poles in Light of Archives". 5. Ulusal Kutup Bilimleri Çalıştayı Özet Kitabı. 29 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ocak 2022.
Dış bağlantılar
- Katip Çelebi'nin Hayatı ve Eserleri 12 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bekir Karliga, "The Horizon of Katip Celebi’s Thought", Kaynak: The MuslimHeritage.com
- [1]9 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Katip Celebi ya da Haci Halife Subat 1609 Istanbul 6 Ekim 1657 Istanbul tarih cografya bibliyografya ve biyografya ile ilgili calismalar yapmis Turk Osmanli bilim insani ve aydini Dunya bilim edebiyatinda en unlu ve bilinen eseri Islam dunyasinin en degerli eserlerini iceren 15 000 e yakin kitabi ve 10 000 e yakin muellifi yazar alfabetik dizin sistemine gore tanitan Kesf ez zunun an esami el kutub ve l fununve daha sonra Ibrahim Muteferrika tarafindan basilan meshur cografya ansiklopedisi Cihannuma ile taninir Katip Celebi az sayidaki 17 yuzyil Osmanli nesir yazarlari arasindadir Katip CelebiKatip Celebi nin Cihannuma adli eserinden alinan ve Ibrahim Muteferrika tarafindan 1728 de basilan Hint Okyanusu ve Cin Denizi haritasi DogumSubat 1609 IstanbulOlum6 Ekim 1657 IstanbulYasami1609 yilinda Istanbul da dogdu Babasinin adi Abdullah ti Babasi Osmanli devlet ve siyaset adamlarinin yetistirildigi Enderun kurumunda egitim gorerek yetismis bir askerdir Katip Celebi nin asil adi Mustafa bin Abdullah tir Ordu katipliginde bulundugu icin ulema ve halk arasinda Katip Celebi lakabi ile tanindi Doguda Haci Halife batida ise Haci Kalfa olarak taninir Hacca gittigi ve uzman memur halife oldugundan oturu bu lakap ile de anilmistir Egitimi 6 yasina geldiginde ilk egitimini almak icin babasi tarafindan gorevlendirilen Imam Isa Halife El Kirimi den Kur an okumayi tecvid kurallarindan Mukaddime i Cezeriyye yi ve namazin sartlarini ogrendi Devrin adeti uzerine ogrendiklerini Mesih Pasa Darulkurrasi nda ezbere dinletti Zekeriyysikl ia Ali Ibrahim Efendi ile Nefes zade den ders gordu Kur an i yarisina kadar ezberleyerek ayni Darulkurra da okudu Ilyas Hoca dan tasrif Arapca kelime bilgisi ve avamil Arapca dilbilgisi uzerine yazilmis eser ogrendi Bogru Ahmet Celebi adli hattattan yazi dersleri aldi On dort yasina geldiginde babasinin ayligindan 14 dirhem harclik baglanilarak babasinin yaninda Anadolu Muhasebesi Kalemi nde sakird stajyer olarak devlet gorevine basladi 1622 23 Kalemdeki halifelerin uzman memur birinden hesap muhasebe sistemini Erkam adi verilen yazisma kurallarini ve donemin devlet belgelerinde kullanilan Siyakat yazisini ogrendi Memurluk Yillari 1624 yilinda Abaza Mehmed Pasa Isyani ni bastirmak amaciyla hazirlanan ordunun defterlerini tutan birimde Silahdar Alayi yer alarak babasi ile birlikte Tercan Seferi ne katildi Kayseri yakinlarinda Abaza Mehmed Pasa birlikleriyle yapilan savasa 7 Eylul 1624 taniklik etti Eseri Fezleke de bu seferin ayrintilarini ve anilarini bildirmektedir Ordu ile birlikte Musul a geldiklerinde Agustos Eylul 1626 babasi oldu ve Camii Kebir Mezarligi na defnedildi Babasinin vefatindan bir ay sonra ayni sefer kuvvetinde gorev yaptiklari amcasi da Nusaybin Cerahlu bolgesinde oldu Katip Celebi bunun uzerine orduda gorev yapan baska bir akrabasiyla birlikte Diyarbakir a geldi Diyarbakir da kaldigi sirada babasinin arkadaslarindan Mehmed Halife adli bir yuksek burokrat tarafindan Suvari Mukabelesi ne tayin edilerek Istanbul a dondu 1627 1628 Burada Kadizade nin derslerini takip etmeye basladi Ayni yil icinde Erzurum Kusatmasi na katildi Erzurum dan Tokat a donus yolunda kis mevsiminin bastirmasi sebebiyle orduyla birlikte buyuk zorluklar yasadi Katip Celebi 1630 yilinda Husrev Pasa nin maiyetinde bulunarak Hamedan ve Bagdat Seferi ne katildi Bu seferle ilgili olarak Cihannuma da ve Fezleke de ugradigi sehir ve bolgeler ile ordu tarafindan ele gecirilen sehir kale ve menzillerin bilgilerini vermektedir Bagdat Kusatmasi nda ordunun defterini tuttu Seferden sonra tekrar Istanbul a donerek Kadizade nin derslerine katildi Bu zaman araliginda Kadizade den Tefsir Ihya i Ulum Serh i Mevakif Durer ve Tarikat Tarikat i Muhammediyye okudu 1633 1635 yillari arasinda Halep Seferi nde hacca gitme firsati buldu Catisma ve sefer olmadigi zamanlarda Halep te kitapcilari ve kutuphaneleri gezerek ileride yazacagi buyuk eseri Kesf ez Zunun an Esami el Kutub ve l Funun كشف الظنون عن أسامي الكتب والفنون icin biyografik ve bibliyografik temeli teskil edecek notlari hazirlamaya basladi Halep Seferi yillarinda sahaflarda kitap toplayip elde ettigi hazineyi okuyarak kendini gelistirdi Donuste bir kis Diyarbakir da kalip oradaki bilgin ve aydinlarla gorustu 1635 yilinda IV Murad ile Revan Seferine katildi On yil kadar cesitli savaslarda bulunduktan sonra Istanbul a dondu ve cesitli alanlardaki bilimlerle ugrasir oldu A rec Mustafa Efendi Ayasofya Dersiami ogretim gorevlisi Abdullah Efendi ve Suleymaniye Dersiami Mehmed Efendi den ders aldi A rec Mustafa Efendi yi kendisine ustad edindi Bir yandan kendisi ogrenirken diger yandan bircok ogrenciye ders verdi 1645 yilinda Girit Seferi ne katilmasi sayesinde haritalarin nasil yapildigini inceleme firsatini buldu ve bu konuyla ilgili eserlerde cizilen haritalari gordu Bu arada gorevinden ayrilarak uc yil devlette calismadi Bu uc yil icinde kimi ogrencilerine cesitli konularda dersler verdi Bu zaman icinde sik sik hastalandigi icin tedavi careleri bulmak amaciyla cesitli tip kitaplarini okudu Pek cok eserini bu yillarda yazmistir 1648 de Takvimu t Tevarih adli eseri nedeniyle donemin Seyhulislami araciligiyla kalemde ikinci halifelik gorevine atandi OlumuKatip Celebi 1657 yilinda oldu Mezari Vefa dan Unkapani ndaki Unkapani Koprusu ne inen buyuk caddenin sag kenarindaydi Katip Celebi caliskan iyi huylu vakarli az konusan cok yazan biri olarak bilinir Arapca Farsca yaninda Latince yi de bilirdi Osmanli Devleti nde Bati bilimleriyle fazla ilgilenen ve bu bilimleri Dogu bilimleriyle karsilastirip sentezini yapan ilk Turk bilim adamlarindan biridir Unesco tarafindan dogumunun 400 yili munasebetiyle 2009 yili Katip Celebi Yili ilan edilmistir EserleriCografya Levamiu n Nur fi Zulmeti Atlas Minur Muntehab i Bahriye Kitab i Bahriye CihannumaTarih Fezleket Akval l Ahyar fi ilmi t tarih ve l ahbar Bir mukaddime uc usul ve bir son sozden olusan Arapca fezleke Elimizde olmayan 1300 adet yazma kaynak kullanilarak yazilan bu eser varliklarin baslangici peygamberlerin ve hukumdarlarin tarihi olarak ozetlenebilecek bir tarih kitabidir Turkce Fezleke Tuhfet el Kibar fi Esfari el Bihar Tuhfetu l Kibar fi Esfari l Bihar Takvimu t Tevarih 1648 tarihine kadar yasanmis olaylarin kronolojik aciklamasini icerir Eser Arapca ve Farsca basilmis Italyanca Latince ve Fransizcaya cevrilmistir Tarih i Frengi tercumesi Revnaku s Saltana Tarih i Kostantiniyye ve Kayasire tercumesi Dusturu l Amel li Islahi l Halel Irsadu l Hiyafa ila Tarihi l Yunan ve r Rum ve n Nasara Yunan Rum ve Hristiyan Tarihi Hakkinda Dogruluklari Gosterme risalesiBibliyografya Kesf el Zunun an Asami el Kutub ve el Funun Arapca yazilmis 15 000 e yakin kitap ve 10 000 e yakin yazari tanitan buyuk bir bibliyografya ansiklopedisi mahiyetindedir Misir da Almanya da Istanbul da basildi Latince ve Fransizcaya cevrilmistir Ilimlerin sayimini ve taksimini konu edinecek olcude kitaplari kutub ve ilmi disiplinleri funun iceren genis muhteviyatli bir eserdir Muellifi tarafindan sonradan Kesfu z Zunun an Esamu l Kutubi ve l Funun seklinde adlandirilmistir Sullemu l Vusul ila Tabakati l Fuhul Cami el Mutun Min Cull el FununDin Mizanu l Hak fi Ihtiyari l Ehakk Ilham el Mukaddes Min el Feyz el Akdes el Ilhamu l Mukaddes Mine l Feyzi l Akdes risalesiSosyal Kulturel ve Halk Bilimi Tuhfetu el Ahyar fi el Hikem ve el Es ar Tuhfetu l Ahyar fi l Hikem ve l Emsal ve l Es ar Durer i Muntesire ve l Gurer i Muntesire Dagilmis Inciler ve Sacilmis Yildizlar Recmu r Racim Bi s Sin ve l Cim Beyzavi Tefsiri serhi Muhammediyye serhi Kanunname Tutun risalesiAyrica bakinizMEB 100 Turk EdebiyatcisiKaynakca Britannica Ansiklopedisi Katip Celebi maddesi 13 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bayatli Altay 1 Ocak 2022 Osmanli ve Kutup Stratejisinin Haritacilik Tarihi ve Cografi Kesifler Perspektifinden Incelenmesi Examining of The Ottoman and Polar Strategy from The Perspective of The History of Cartopital and Geographical Discoveries Kalite ve Strateji Yonetimi Dergisi 39 91 3 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Subat 2022 Orhan Saik Gokyay Katip Celebi Hayati Sahsiyeti Eserleri Katip Celebi Hayati ve Eserleri Hakkinda Incelemeler Turk Tarih Kurumu Ankara 1991 Kur an in ozgun telaffuz bicimini kayit altina almayi amaclayan Tecvid Ilmi bunyesinde sayisiz eser kaleme alinmis bu eserlerden bazilari sonraki calismalar icin temel metin olma vasfi elde etmistir Bunlardan biri de Ibnu l Cezeri nin el Mukaddime fi ma ala l Karii en Ya lemeh isimli recez formundaki manzum eseridir Gerek tecvid eserlerine vakf ibtida ve Mushaf imlasi gibi basliklarin girmesine onculuk etmesi gerekse de vecizligi manzum olusu ve Kur an okuyucusunun ihtiyac duydugu temel bilgileri iceriyor olmasi sayesinde el Mukaddime zamanla Kur an egitim ve ogretiminin vazgecilmez kaynaklarindan biri halini almis ezberlenmesi yonunde de bir gelenek olusmustur Bu ozellikleri sebebiyle el Mukaddime cok sayida serh calismasina da konu olmustur Mushaf ve tecvid alanindaki akademik calismalariyla bilinen Prof Dr Ganim Kadduri el Hamed in es Serhu l Veciz ala l Mukaddimeti l Cezeriyye isimli muhtasar serhi bunlardan biridir Muhtasar Mukaddime i Cezeriyye Serhi adiyla Turkce ye aktarilan bu veciz serh hem el Mukaddime yi gerekli temel bilgiler cercevesinde izaha tabi tutmakta hem de Kur an okuyucusunun ve Kur an ogreticisinin ihtiyac duyacagi tum ilave bilgileri derli toplu bir bicimde sunmaktadir a b a g e sayfa 4 a g e sayfa 5 www turkedebiyati org 17 Mayis 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Nisan 2022 Katip Celebi nin 400 Dogum Yildonumu Kutlamalari 20 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde aregem kulturturizm gov tr Erisim Tarihi 19 10 2016 23 Subat 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Bayatli Altay 22 Ekim 2020 Cumhuriyet ve Osmanli Arsivlerinde Kutuplar Earth s Poles in The State Archives of The Republic of Turkey and Ottoman Dorduncu Ulusal Kutup Bilimleri Calistayi Ingilizce 29 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ocak 2022 Bayatli Altay 9 Aralik 2021 Arsivler Isiginda Osmanli ve Kutuplar Ottoman and Poles in Light of Archives 5 Ulusal Kutup Bilimleri Calistayi Ozet Kitabi 29 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ocak 2022 Dis baglantilarKatip Celebi nin Hayati ve Eserleri 12 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bekir Karliga The Horizon of Katip Celebi s Thought Kaynak The MuslimHeritage com 1 9 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce