Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bosna Banlığı (Boşnakça: Banovina Bosna, Бановина Босна), bugünkü Bosna topraklarının çoğu ile Dalmaçya, Sırbistan ve Karadağ’ın bir bölümü üzerine kurulmuş bir Orta Çağ devletidir. Macar Krallığı’nın bir vassalı olmasına rağmen de facto olarak bağımsız bir Boşnak devleti idi. 1377 yılına kadar süren devlet Boşnak Kral I. Tvrtko’nun taç giymesi ile krallığa dönüştü. Banlığın tarihinin büyük bölümü yerel Bosna Kilisesi ile Katolik ve Ortodoks Kilisesi arasındaki dini-politik çatışmalara sahne olmuştur fakat en büyük çekişme Macarları kullanan Katoliklerledir.
Бановина Босна Banovina Bosna Bosna Banlığı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1154-1377 | |||||||||
 Arma | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Visoko | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Boşnakça, Latince | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Ban | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Tarihi
Macar II. Bela Bosna’yı işgal ettiği zaman oğlu II. Vladislav için Bosna Banlığı unvanını ortaya çıkarmıştır.
12.yüzyıl boyunca Bosna hükümdarları Macaristan ve Bizans’ın içinde otonom olarak hüküm sürmüştür.Gerçekte bağlı oldukları güçler Bosna’nın dağlık bölgelerinde ve çevresindeki kısımlarda pek söz sahibi değillerdi. Ban Borić 1154’te Macarlar’ın önemli bir müttefiki olarak Bizans üzerine saldırılara katıldı ve Branicevo’nun güneyine kadar ilerledi.
Bizans imparatoru I. Manuil 1166’te Bosna’yı Macarlardan aldı ve Bosnalı Ban Kulin’i yönetime atadı.Bosna’nın ikinci Ban’ı Kulin Bosna’yı Macar Kralı III. Béla, Humlu Miroslav ve Sırp Stefan Nemanja ile birlikte Bizans’a 1183’te savaş açarak Bizans etkisinden kurtardı. Bosna barış dönemine girmesine rağmen Macar Krallığı’na bağlı kaldı.
Kulin, erken Bosna tarihinin şekillenmesinde önemli bir yer tuttu ve Bosna’nın Barış ve Gelişme Çağı’nın yöneticisi oldu. 1189’da Bosna’nın ilk yazılı metni Ban Kulin’in Fermanı’nı yazdı. Bosna Kiril alfabesi ile yazılmış bu ferman Ragusa kenti ile ticari ilişkieri düzenliyordu. Kulin’nin iktidarı Bosna’nın yerel mezhebi Bogomilizm ile onu sapık mezhep ilan eden Katolik ve Ortodoks Kiliseleri arasındaki ayrılğın da başlangıcı kabul edilmektedir.
1203 yılında Sırp Büyük Prensi Vukan Nemanjić, Kulin’i sapkınlıkla suçladı ve Papa’ya resmi başvuruda bulundu. Kulin ülkesini bir Haçlı seferinden daima Katolikliğe daima bağlı olduğunu bildirerek kurtardı. Buna bağlı olarak Macaristan kiliseyi kullanarak Bosna üzerindeki egemenliğini tekrar sağlamak istedi fakat Kulin kilise liderlerini toplayarak bu tehlikeyi bertaraf etti. Macaristan’ın Bosna üzerindeki emellerini Ban Kulin’in 1204 yılındaki ölümünden çok sonra bile sürdürmüş,hatta 1254 yılında başarısız işgal girişimine kadar devam etmiştir.Ban’ın ölümünden sonra oğlu ve halefi Ban Stjepan Kulinic Katolik Kilisesi’ne bağlı kaldı ve Kulin’in politikalarına devam etmedi.Stepjan 1232 yılında tahttan indirildi.
Bosna Kilisesi Kulinic’i zorla tahttan indirerek Matej Ninoslav adlı bir soyluyu başa getirdi.Bu girişim Bosna ile Sırbistan arasındaki ilişkileri gerdi. Çünkü önceki hükümdar Sırp Nemanjic hanedanı ile akraba idi. O sıralarda Matej’in bir akrabası olan Prijezda Bogomilizm’de fazla kalmayarak Katolikliğe geri döndü. Bu olay Matej’in fanatik Katoliklik düşüncelerini ve Bosna Kilisesi üzerindeki yaptırımların değiştirdi ve Hristiyanlığın savunucusu oldu.
1234 yılında Macar kralı II. András, Bosna Banlığı’nı Dük Koloman’a verdi. Daha kötüsü Bosna tahtının Kulinic Hanedanı’na mensup meşru sahibi Ban Kulinic’in oğlu Kont Usoralı Sibislav Bosna’nın hakimi olmak için Ninoslav’ın üzerine saldırdı. Papa 9. Gregori sapık ilan ettiği Bosna Piskoposu’nu Dominikan Tarikatı Baş Generali Wildeshausenli John ile değiştirdi ve aziz ilan etti aynı zamanda Dük Koloman’ın Bosna’nın tek yöneticisi olarak duyurdu.
Beş yıl süren ve Piskopos John ile Macar Dük Koloman tarafından yürütülen Bosna Haçlı seferi sadece Ban Matej Ninoslav’a desteği artırdı. Sadece Kont Sibislav, Papa’nın tarafını tuttu. 22 Mayıs 1240 yılında bir emirle Ragusa Cumhuriyeti’ni Sırp saldırılarına karşı koruma altına aldı. Ragusa’nun desteği Ninoslav’ın askeri varlığı için kritik önemdeydi.
Bu, ayrıca aralarında müttefiklik anlaşması olduğu halde saldırılar sırasında Sırbistan’ın yardım göndermemesine bir cevaptı. Koloman,hükümdarlık yetkilerini Matej’in uzaktan kuzeni Prijezda’ya verdi. Prijezda’nın hükümdarlığı yalnızca 2 yıl sürdü. 1241 yılında Tatarlar Macaristan’ı işgal edince, Koloman Bosna’dan çekildi.Bunun üzerine Matej Ninoslav Bosna’nın yönetimini ele geçirdi. Prijezda Macaristan’a kaçtı. Ragusa Emiri 1244 yılında tekrar yürürlüğe girdi. Matej, Trogir ve Split arasındaki iç savaşa Split’i tutarak müdahil oldu. Macar Kral IV. Béla bunu bir arkadan vurma olarak gördü ve Bosna’ya bir uyarı gönderdi. Matej bunun üzerine barış yaparak Bosna’yı Macar Başpiskoposu tarafından yapılan Haçlı seferi çağrısına karşı korudu.
Ninoslav’ın oğulları Banlık için savaşmalarına rağmen Macar Kralı Prijezda’yı tekrar Ban olarak başa geçirdi. Ban Prijezda, Bosna Kilisesi’ne acımasızca saldırdı. 1254 yılında Macar-Sırbistan savaşı sırasında Zahumlije Ban’ın yönetimine geçti fakat barış sırasında Zahumlije tekrar Sırplar’ın eline geçti. II. Stjepan Kotromanić zamanında tüm üç kilise de Bosna’da mevcuttu.
14.yüzyıl ortasında Bosna Banı I. Tvrtko Kotromanić 1353 yılında başına geldiği Bosna’ya altın çağını yaşattı ve 26 Ekim 1377’de kendini Bosna Kralı ilan etti.
Banların Listesi
- II. Ladislav Ugarski (1137 - 1159)
- Ban Borić (1154 - 1164)
- Ban Kulin (1172 - 1204
- Ban Stjepan (1204 - 1232)
- Ban Matej Ninoslav (1232 - 1250)
- I. Prijezda (1250 - 1287)
- II. Prijezda (1287 - 1290)
- I. Stjepan Kotromanić (1287 - 1314)
- I. Mladen Šubić (1299- 1304)
- II. Mladen Šubić (1304 - 1322 )
- II. Stjepan Kotromanić (1314 - 1353 )
- I. Tvrtko Kotromanić (1353 - 1366 )
- Stjepan Vuk Kotromanić (1366 - 1367)
- I. Tvrtko Kotromanić (1367 - 1377 )
1377'de son bulmuştur çünkü I. Tvrtko tarafından Bosna Krallığı kurulmuştur.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Bringa, Tone (1995). Being Muslim the Bosnian Way. Princeton University Press. s. 15.
- ^ Curta 2006, s. 433–434.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bosna Banligi Bosnakca Banovina Bosna Banovina Bosna bugunku Bosna topraklarinin cogu ile Dalmacya Sirbistan ve Karadag in bir bolumu uzerine kurulmus bir Orta Cag devletidir Macar Kralligi nin bir vassali olmasina ragmen de facto olarak bagimsiz bir Bosnak devleti idi 1377 yilina kadar suren devlet Bosnak Kral I Tvrtko nun tac giymesi ile kralliga donustu Banligin tarihinin buyuk bolumu yerel Bosna Kilisesi ile Katolik ve Ortodoks Kilisesi arasindaki dini politik catismalara sahne olmustur fakat en buyuk cekisme Macarlari kullanan Katoliklerledir Banovina Bosna Banovina Bosna Bosna Banligi1154 1377ArmaBaskentVisokoYaygin dil ler Bosnakca LatinceHukumetMonarsiBan 1154 1163Ban Boric 1353 1377I Tvrtko KotromanicTarihce Kurulusu1154 Dagilisi1377Onculler ArdillarBizans Imparatorlugu Bosna KralligiTarihiMacar II Bela Bosna yi isgal ettigi zaman oglu II Vladislav icin Bosna Banligi unvanini ortaya cikarmistir 12 yuzyil boyunca Bosna hukumdarlari Macaristan ve Bizans in icinde otonom olarak hukum surmustur Gercekte bagli olduklari gucler Bosna nin daglik bolgelerinde ve cevresindeki kisimlarda pek soz sahibi degillerdi Ban Boric 1154 te Macarlar in onemli bir muttefiki olarak Bizans uzerine saldirilara katildi ve Branicevo nun guneyine kadar ilerledi Bizans imparatoru I Manuil 1166 te Bosna yi Macarlardan aldi ve Bosnali Ban Kulin i yonetime atadi Bosna nin ikinci Ban i Kulin Bosna yi Macar Krali III Bela Humlu Miroslav ve Sirp Stefan Nemanja ile birlikte Bizans a 1183 te savas acarak Bizans etkisinden kurtardi Bosna baris donemine girmesine ragmen Macar Kralligi na bagli kaldi Kulin erken Bosna tarihinin sekillenmesinde onemli bir yer tuttu ve Bosna nin Baris ve Gelisme Cagi nin yoneticisi oldu 1189 da Bosna nin ilk yazili metni Ban Kulin in Fermani ni yazdi Bosna Kiril alfabesi ile yazilmis bu ferman Ragusa kenti ile ticari iliskieri duzenliyordu Kulin nin iktidari Bosna nin yerel mezhebi Bogomilizm ile onu sapik mezhep ilan eden Katolik ve Ortodoks Kiliseleri arasindaki ayrilgin da baslangici kabul edilmektedir 1203 yilinda Sirp Buyuk Prensi Vukan Nemanjic Kulin i sapkinlikla sucladi ve Papa ya resmi basvuruda bulundu Kulin ulkesini bir Hacli seferinden daima Katoliklige daima bagli oldugunu bildirerek kurtardi Buna bagli olarak Macaristan kiliseyi kullanarak Bosna uzerindeki egemenligini tekrar saglamak istedi fakat Kulin kilise liderlerini toplayarak bu tehlikeyi bertaraf etti Macaristan in Bosna uzerindeki emellerini Ban Kulin in 1204 yilindaki olumunden cok sonra bile surdurmus hatta 1254 yilinda basarisiz isgal girisimine kadar devam etmistir Ban in olumunden sonra oglu ve halefi Ban Stjepan Kulinic Katolik Kilisesi ne bagli kaldi ve Kulin in politikalarina devam etmedi Stepjan 1232 yilinda tahttan indirildi Bosna Kilisesi Kulinic i zorla tahttan indirerek Matej Ninoslav adli bir soyluyu basa getirdi Bu girisim Bosna ile Sirbistan arasindaki iliskileri gerdi Cunku onceki hukumdar Sirp Nemanjic hanedani ile akraba idi O siralarda Matej in bir akrabasi olan Prijezda Bogomilizm de fazla kalmayarak Katoliklige geri dondu Bu olay Matej in fanatik Katoliklik dusuncelerini ve Bosna Kilisesi uzerindeki yaptirimlarin degistirdi ve Hristiyanligin savunucusu oldu 1234 yilinda Macar krali II Andras Bosna Banligi ni Duk Koloman a verdi Daha kotusu Bosna tahtinin Kulinic Hanedani na mensup mesru sahibi Ban Kulinic in oglu Kont Usorali Sibislav Bosna nin hakimi olmak icin Ninoslav in uzerine saldirdi Papa 9 Gregori sapik ilan ettigi Bosna Piskoposu nu Dominikan Tarikati Bas Generali Wildeshausenli John ile degistirdi ve aziz ilan etti ayni zamanda Duk Koloman in Bosna nin tek yoneticisi olarak duyurdu Bes yil suren ve Piskopos John ile Macar Duk Koloman tarafindan yurutulen Bosna Hacli seferi sadece Ban Matej Ninoslav a destegi artirdi Sadece Kont Sibislav Papa nin tarafini tuttu 22 Mayis 1240 yilinda bir emirle Ragusa Cumhuriyeti ni Sirp saldirilarina karsi koruma altina aldi Ragusa nun destegi Ninoslav in askeri varligi icin kritik onemdeydi Bu ayrica aralarinda muttefiklik anlasmasi oldugu halde saldirilar sirasinda Sirbistan in yardim gondermemesine bir cevapti Koloman hukumdarlik yetkilerini Matej in uzaktan kuzeni Prijezda ya verdi Prijezda nin hukumdarligi yalnizca 2 yil surdu 1241 yilinda Tatarlar Macaristan i isgal edince Koloman Bosna dan cekildi Bunun uzerine Matej Ninoslav Bosna nin yonetimini ele gecirdi Prijezda Macaristan a kacti Ragusa Emiri 1244 yilinda tekrar yururluge girdi Matej Trogir ve Split arasindaki ic savasa Split i tutarak mudahil oldu Macar Kral IV Bela bunu bir arkadan vurma olarak gordu ve Bosna ya bir uyari gonderdi Matej bunun uzerine baris yaparak Bosna yi Macar Baspiskoposu tarafindan yapilan Hacli seferi cagrisina karsi korudu Ninoslav in ogullari Banlik icin savasmalarina ragmen Macar Krali Prijezda yi tekrar Ban olarak basa gecirdi Ban Prijezda Bosna Kilisesi ne acimasizca saldirdi 1254 yilinda Macar Sirbistan savasi sirasinda Zahumlije Ban in yonetimine gecti fakat baris sirasinda Zahumlije tekrar Sirplar in eline gecti II Stjepan Kotromanic zamaninda tum uc kilise de Bosna da mevcuttu 14 yuzyil ortasinda Bosna Bani I Tvrtko Kotromanic 1353 yilinda basina geldigi Bosna ya altin cagini yasatti ve 26 Ekim 1377 de kendini Bosna Krali ilan etti Banlarin ListesiII Ladislav Ugarski 1137 1159 Ban Boric 1154 1164 Ban Kulin 1172 1204 Ban Stjepan 1204 1232 Ban Matej Ninoslav 1232 1250 I Prijezda 1250 1287 II Prijezda 1287 1290 I Stjepan Kotromanic 1287 1314 I Mladen Subic 1299 1304 II Mladen Subic 1304 1322 II Stjepan Kotromanic 1314 1353 I Tvrtko Kotromanic 1353 1366 Stjepan Vuk Kotromanic 1366 1367 I Tvrtko Kotromanic 1367 1377 1377 de son bulmustur cunku I Tvrtko tarafindan Bosna Kralligi kurulmustur Ayrica bakinizBosna KralligiKaynakca Bringa Tone 1995 Being Muslim the Bosnian Way Princeton University Press s 15 Curta 2006 s 433 434