Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vikipedi'nin ulaşabilmesi için, bu maddenin veya bir bölümündeki ansiklopedik olmayan içeriğin temizlenmesi gerekmektedir. Görüşlerinizi lütfen belirtiniz. (Mayıs 2014) |
Bilişim, bilişim bilimi ya da bilgisayar bilimi,bilgi ve kuramsal temellerini ve bunların bilgisayar sistemlerinde uygulanabilmeleri sağlayan pratik teknikleri araştıran bir yapısal bilim dalıdır. Bilişimciler ya da bilgisayar bilimcileri bilgi oluşturan, tanımlayan ve dönüştüren algoritmik süreçler icat edip, kompleks sistemleri tasarlamak ve modellemek için uygun soyutlamalar formüle ederler. Bilişim Dünya'da hızla gelişmeye devam eden önemli bir teknolojidir.
| “ | Bilişim biliminin bilgisayarla ilgisi, astronominin teleskopla ilgisi kadardır. Informatica gaat net zo min over computers, als astronomie over telescopen | „ |
Tanım
Matematiğe benzer şekilde[] Bilişim Bilimi bilginin, özellikle elektronik makineler aracılığıyla, düzenli ve ussal biçimde işlenmesi bilimidir.[] Bunun yanı sıra bilişim bilimi bilgi işlemlerinde uygulanabilen (soyut) matematiksel yapıları da inceler.[] Amacı ve görevi bir yandan (saf matematiğin alt dalı olarak) temel aksiyomatik matematiksel kuramlar üretmek (Kuramsal Bilişim Bilimi), ikinci olarak -yardımcı bilim şeklinde- tüm diğer uzmanlık dallarının nesnelerini ve süreçlerini çözümleyip soyut matematiksel yapılara ve Algoritmalara dönüştürmek (Bilgisayar Bilimi) ve üçüncü olarak soyut matematiksel yapıların aktarılabileceği, saklanabileceği ve algoritmalarla otomatik olarak işlenebileceği matematiksel makineleri tasarlamaktır (Teknik Bilişim ya da Bilgisayar Mühendisliği).[]
Köken
Bilişim kelimesi bilmek fiilinin bir türevi olan bilişmek fiilinden türetilmiş bir kelimedir ve ilk kez Aydın Köksal tarafından kullanılmıştır. Bilişim kelimesinin karşılığı olan Almanca: Informatik, Fransızca: informatique ve bunlardan türetilmiş olan Türkçe enformatik kelimeleri, İngilizce: computer science ve İngilizce: information systems gibi alanları kapsar.[] İskandinav ülkelerinde bilişim biliminin karşılığı olarak datalogi terimi kullanılmaktadır. []
Bilişim biliminin kökleri matematik, fizik ve . Bir mühendislik alanı olarak bilişim, verileri aktarabilen, depolayabilen ve algoritmalar yardımıyla verileri işleyebilen matematiksel makineler tasarlar. Böylelikle bilişim özellikle gerçek süreçlerin simülasyonunu mümkün kılar. Bir "yardımcı bilim" olarak düşünüldüğünde bilişim diğer bilimlerdeki olguları ve algoritmalar yardımıyla işler.[]
Veri işleme ve bununla ilgili iş alanları için genel bir kavram olarak İngilizce "information technology" (IT) yerine Türkçede bilişim teknolojisi (BT) kavramı kullanılmaktadır.
Bilişim kısaca "Thales" tarafından ortaya çıkmıştır.[]
Bilişimin çağdaş yaşamdaki önemi
Bilişim çağdaş yaşamın her alanında kendine yer edinmiş durumdadır.[]İnternetin yoğun kullanımı bu gelişmeyi güçlendirmiştir. Bilgisayarların dünya çapında ağlaşması firmaların iletişiminde, lojistikte, medyada, ev yaşamında ve daha birçok başka alanda devrim niteliğinde değişimler yaratmıştır. Bilişim, fark edilmese de çamaşır makinesi, fotoğraf makinesi, müzik sistemleri gibi pek çok aygıttaki gömülü sistemler (İngilizce: embedded systems) vasıtasıyla günlük yaşamın bir parçası haline gelmiştir. Elektroteknik cihazlarda çok gelişmiş yazılımlar görülebilmekte.
Bilgisayarlar büyük veri yığınlarını kısa sürede yönetebilir, depolayabilir, paylaşabilir ya da işleyebilirler. Bunu sağlayabilmek için karmaşık donanım ve yazılım sistemleri gereklidir. Bu sistemlerin tasarımı ve geliştirilmesi de bilişim biliminin araştırma alanına girer. Vikipedi'nin kendi bu tip karmaşık bir sisteme örnek verilebilir.
Bilgisayar sistemlerinin sağladığı fayda algoritmik işlemleri büyük veri yığınlarına yüksek bir hızda uygulayabilmeleridir. İnsan zekâsı buna karşılık bilişsel (İngilizce: cognitive) algılama (örneğin eksik bilgi ile karar alabilme, şekil, yüz vb. tanıma) bakımından bilgisayarlara göre çok daha üstündür. Buna benzer konular yapay zekâ alanında araştırılmaktadır. Bu araştırma alanlarının bazılarında önemli sonuçlar elde edilmiş olsa da henüz insan zekâsının tam bir simulasyonundan söz etmeye imkân yoktur.[]
Bilişim bilimi ve bilgisayar mühendisliği kavramları
Bilişim bilimi genel olarak her tür mekanik hesap ve bilgi işlevleri inceleyen bir bilimdir. Önemli olan kuramsal bölümlerinden bazıları bunlardır:
Bilgisayar bilimine bazen bilgisayar mühendisliği denilir ki, bunlar aynı değildir. Bilgisayar bilimi, diğer dillerde kullanılan "computer science" ya da "Informatik" (Bilişim) sözcüklerin manasına daha yakındır ve bilim olarak, mühendislikten genelde daha soyut konuları inceler.[]
Bilişim bilimi hesaplama, bilgi verme ve yazılım ve donanım üzerindeki işlemler üzerine çalışmaktadır. Pratikte bilgisayarlarla ilgili konuları kapsar. Algoritmalar, formül yapıları, bilgisayar dilleri, yazılım ve bilgisayar donanımları bu konulardan belli başlı olanlarıdır.
Bilişimde kullanılan elemanlar
Donanım elemanları
- Ağ elemanları
- Ağ kartı
- Ana kart
- Bilgisayar
- Çıkarılabilir diskler
- Ekran kartı
- Fare
- İşlemci
- Klavye
- Modem
- Dial-Up modem
- ADSL modem
- Kablolu modem
- RAM hafızası
- Sabit Disk
- Sayısallaştırıcı
- Tarayıcı
- Yazıcı
- Yönlendirici
Yazılım elemanları
- Cihaz ilişkili yazılımlar
- İş (Sektörel) uygulamalar
- Ofis uygulamaları
- Ortam ilişkili yazılımlar
- Oyun yazılımları
- Öykünücüler (emülatörler)
- Programlama dilleri
- Sistem yazılımları
- Yardımcı yazılımlar ve birçok alanda geliştirilebilecek yazılımlar
- Bilgi Yönetim Yazılımları
Bilişimin alanları
- /bilgisayar bilimi
- Hesaplama kuramı
- Bilgi ve kodlama kuramı
- Algoritmalar ve veri yapıları
- Programlama dili kuramı
- Biçimsel yöntemler
- Koşut zamanlı, paralel ve dağıtık sistemler
- Veri tabanları ve bilgi erişimi
- /
- Yapay zekâ
- Bilgisayar mimarisi ve mühendisliği
- Bilgisayar grafikleri ve görselleştirme
- Bilgisayar güvenliği ve kriptografi
- Hesaplamalı bilim (bilimsel hesaplama)
- Bilgi bilimi
- Yazılım mühendisliği
Kaynakça
- ^ "Bilgisayar Terimleri Karşılıklar Kılavuzu - "Computer Science"". Türk Dil Kurumu. 6 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2011.
- ^ Aydın Köksal, Türkçe Bilişim Sözleri (PDF), 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 27 Haziran 2021
- ^ "Bilişim", EtimolojiTürkçe, 5 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 27 Haziran 2021
Dış bağlantılar
- Bilişim Teknolojileri Derneği 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Türkiye Bilişim Vakfı 1 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Vikipedi nin kalite standartlarina ulasabilmesi icin bu maddenin veya bir bolumundeki ansiklopedik olmayan icerigin temizlenmesi gerekmektedir Goruslerinizi lutfen tartisma sayfasinda belirtiniz Mayis 2014 Bilisim bilisim bilimi ya da bilgisayar bilimi bilgi ve kuramsal temellerini ve bunlarin bilgisayar sistemlerinde uygulanabilmeleri saglayan pratik teknikleri arastiran bir yapisal bilim dalidir Bilisimciler ya da bilgisayar bilimcileri bilgi olusturan tanimlayan ve donusturen algoritmik surecler icat edip kompleks sistemleri tasarlamak ve modellemek icin uygun soyutlamalar formule ederler Bilisim Dunya da hizla gelismeye devam eden onemli bir teknolojidir Bilisim biliminin bilgisayarla ilgisi astronominin teleskopla ilgisi kadardir Informatica gaat net zo min over computers als astronomie over telescopen Edsger W DijkstraTanimMatematige benzer sekilde kaynak belirtilmeli Bilisim Bilimi bilginin ozellikle elektronik makineler araciligiyla duzenli ve ussal bicimde islenmesi bilimidir kaynak belirtilmeli Bunun yani sira bilisim bilimi bilgi islemlerinde uygulanabilen soyut matematiksel yapilari da inceler kaynak belirtilmeli Amaci ve gorevi bir yandan saf matematigin alt dali olarak temel aksiyomatik matematiksel kuramlar uretmek Kuramsal Bilisim Bilimi ikinci olarak yardimci bilim seklinde tum diger uzmanlik dallarinin nesnelerini ve sureclerini cozumleyip soyut matematiksel yapilara ve Algoritmalara donusturmek Bilgisayar Bilimi ve ucuncu olarak soyut matematiksel yapilarin aktarilabilecegi saklanabilecegi ve algoritmalarla otomatik olarak islenebilecegi matematiksel makineleri tasarlamaktir Teknik Bilisim ya da Bilgisayar Muhendisligi kaynak belirtilmeli KokenBilisim kelimesi bilmek fiilinin bir turevi olan bilismek fiilinden turetilmis bir kelimedir ve ilk kez Aydin Koksal tarafindan kullanilmistir Bilisim kelimesinin karsiligi olan Almanca Informatik Fransizca informatique ve bunlardan turetilmis olan Turkce enformatik kelimeleri Ingilizce computer science ve Ingilizce information systems gibi alanlari kapsar kaynak belirtilmeli Iskandinav ulkelerinde bilisim biliminin karsiligi olarak datalogi terimi kullanilmaktadir kaynak belirtilmeli Bilisim biliminin kokleri matematik fizik ve Bir muhendislik alani olarak bilisim verileri aktarabilen depolayabilen ve algoritmalar yardimiyla verileri isleyebilen matematiksel makineler tasarlar Boylelikle bilisim ozellikle gercek sureclerin simulasyonunu mumkun kilar Bir yardimci bilim olarak dusunuldugunde bilisim diger bilimlerdeki olgulari ve algoritmalar yardimiyla isler kaynak belirtilmeli Veri isleme ve bununla ilgili is alanlari icin genel bir kavram olarak Ingilizce information technology IT yerine Turkcede bilisim teknolojisi BT kavrami kullanilmaktadir Bilisim kisaca Thales tarafindan ortaya cikmistir kaynak belirtilmeli Bilisimin cagdas yasamdaki onemiBilisim cagdas yasamin her alaninda kendine yer edinmis durumdadir kaynak belirtilmeli Internetin yogun kullanimi bu gelismeyi guclendirmistir Bilgisayarlarin dunya capinda aglasmasi firmalarin iletisiminde lojistikte medyada ev yasaminda ve daha bircok baska alanda devrim niteliginde degisimler yaratmistir Bilisim fark edilmese de camasir makinesi fotograf makinesi muzik sistemleri gibi pek cok aygittaki gomulu sistemler Ingilizce embedded systems vasitasiyla gunluk yasamin bir parcasi haline gelmistir Elektroteknik cihazlarda cok gelismis yazilimlar gorulebilmekte Bilgisayarlar buyuk veri yiginlarini kisa surede yonetebilir depolayabilir paylasabilir ya da isleyebilirler Bunu saglayabilmek icin karmasik donanim ve yazilim sistemleri gereklidir Bu sistemlerin tasarimi ve gelistirilmesi de bilisim biliminin arastirma alanina girer Vikipedi nin kendi bu tip karmasik bir sisteme ornek verilebilir Bilgisayar sistemlerinin sagladigi fayda algoritmik islemleri buyuk veri yiginlarina yuksek bir hizda uygulayabilmeleridir Insan zekasi buna karsilik bilissel Ingilizce cognitive algilama ornegin eksik bilgi ile karar alabilme sekil yuz vb tanima bakimindan bilgisayarlara gore cok daha ustundur Buna benzer konular yapay zeka alaninda arastirilmaktadir Bu arastirma alanlarinin bazilarinda onemli sonuclar elde edilmis olsa da henuz insan zekasinin tam bir simulasyonundan soz etmeye imkan yoktur kaynak belirtilmeli Bilisim bilimi ve bilgisayar muhendisligi kavramlariBilisim bilimi genel olarak her tur mekanik hesap ve bilgi islevleri inceleyen bir bilimdir Onemli olan kuramsal bolumlerinden bazilari bunlardir Bilgisayar programciligi Hesap kurami Bicimsel dil kurami ve Otomat kurami Bilgisayar bilimine bazen bilgisayar muhendisligi denilir ki bunlar ayni degildir Bilgisayar bilimi diger dillerde kullanilan computer science ya da Informatik Bilisim sozcuklerin manasina daha yakindir ve bilim olarak muhendislikten genelde daha soyut konulari inceler kaynak belirtilmeli Bilisim bilimi hesaplama bilgi verme ve yazilim ve donanim uzerindeki islemler uzerine calismaktadir Pratikte bilgisayarlarla ilgili konulari kapsar Algoritmalar formul yapilari bilgisayar dilleri yazilim ve bilgisayar donanimlari bu konulardan belli basli olanlaridir Bilisimde kullanilan elemanlarDonanim elemanlari Ag elemanlari Ag karti Ana kart Bilgisayar Cikarilabilir diskler Ekran karti Fare Islemci Klavye Modem Dial Up modem ADSL modem Kablolu modem RAM hafizasi Sabit Disk Sayisallastirici Tarayici Yazici YonlendiriciYazilim elemanlari Cihaz iliskili yazilimlar Is Sektorel uygulamalar Ofis uygulamalari Ortam iliskili yazilimlar Oyun yazilimlari Oykunuculer emulatorler Programlama dilleri Sistem yazilimlari Yardimci yazilimlar ve bircok alanda gelistirilebilecek yazilimlar Bilgi Yonetim YazilimlariBilisimin alanlari bilgisayar bilimi Hesaplama kurami Bilgi ve kodlama kurami Algoritmalar ve veri yapilari Programlama dili kurami Bicimsel yontemler Kosut zamanli paralel ve dagitik sistemler Veri tabanlari ve bilgi erisimi Yapay zeka Bilgisayar mimarisi ve muhendisligi Bilgisayar grafikleri ve gorsellestirme Bilgisayar guvenligi ve kriptografi Hesaplamali bilim bilimsel hesaplama Bilgi bilimi Yazilim muhendisligiKaynakcaWikimedia Commons ta Bilisim ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Bilgisayar Terimleri Karsiliklar Kilavuzu Computer Science Turk Dil Kurumu 6 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2011 Aydin Koksal Turkce Bilisim Sozleri PDF 20 Ekim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF erisim tarihi 27 Haziran 2021 Bilisim EtimolojiTurkce 5 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi erisim tarihi 27 Haziran 2021 Dis baglantilarBilisim Teknolojileri Dernegi 1 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Turkiye Bilisim Vakfi 1 Kasim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi