Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin konusunun (, , , , , , , , , ) sağlayıp sağlamadığı belirsizdir. maddeyi geliştirebilir ve kayda değer olduğunu ispat edebilirsiniz. Maddenin kayda değerliği kanıtlanamazsa Vikipedi'nin gereğince hızlı silinmesi veya kayda değerliği tartışmalı ise yerinde olacaktır. Kaynak ara: "Rişvan" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR Bu madde Ekim 2024 tarihinden bu yana işaretli olarak durmaktadır. |
Rişvan (Kürtçe: ڕەشوان, Reşvan) veya Reşiyan, Kürdistan coğrafi bölgesinin batısına özgü bir Kürt aşiretidir. Çoğunlukla Türkiye'de Adıyaman, Gaziantep, Kahramanmaraş, Malatya, Konya ve Ankara illerinde ve ayrıca Suriye'de Rakka ve İran'da Gilan, Horasan ve Kazvin eyaletlerinin şehirlerinde yaşamaktadırlar. Aşiretin üyeleri çoğunlukla Hanefi mezhebine bağlı olsa da bazıları Alevidir.
Etimoloji
Bîrnebûn'un bir akademisyeni ve editörü olan Nuh Ateş, Reşvan isminin Kürtçe reş (çeviri: siyah) ve çoğul hali -ân kelimelerinin bir bileşimi olduğunu ileri sürmektedir. Stefan Winter, Reşvan'ın Kürtçe'de "Siyahlar" olarak anlaşılabileceğini ileri sürmektedir. Bununla birlikte, aşiretin ismi, Kürtçe'den yapılan hatalı çeviriler nedeniyle Osmanlı belgelerinde elliden fazla farklı şekilde yazılmıştır. Aşiret ayrıca Reşî ismiyle de bilinmektedir.[]
Tarih
Reşan adlı bir kabile, 1207 yılına ait bir Yezidi mişûr'unda (el yazması) Yezidilik dininin azizi Pir Sini Darani'ye bağlı kabilelerden biri olarak anılmaktadır. Bugün Reşvan kabilesinden Yezidiler Şengal ve Duhok'ta yaşarken, bazıları Türkiye ve komşu ülkelerde yaşamaktadır.[]
Aşiretin adı, Sultan I. Selim bölgeyi fethettikten sonra 1519'da Kahta, Besni ve Adıyaman defterlerine kaydedilmiştir. Aşiret 1524 ve 1536'da tekrar kaydedilmiştir. Bu dönemde, hangi ailelerin kabilenin parçası olduğu ve nüfusu konusunda tutarsızlıklar vardı. Bununla birlikte, çoğunlukla göçebeydiler ve tarımla da uğraşıyorlardı.[]
Reşvan Kürtleri, 1648 yılında Osmanlı âlimi Katip Çelebi tarafından yazılmaya başlanan coğrafya kitabı Cihannuma'da geçmektedir. Çelebi, Reşvan Kürtlerini Ufacıḳlı, Baḳrāṣlı ve Behisnī'de yaşayan Yezidiler olarak tanımlamaktadır. Ayrıca Malatya halkının çoğunun Kürt olduğu ve bu bölgelerdeki kabilelerinden birinin "uslanmaz isyancılar" ve "eşkıya" olduğu belirtilmektedir.[]
1683'te, aşiretin vergileri Atik Valide Camii'nin inşasını ve bakımını finanse eden Osmanlı vakfına dahil edilmiştir.[]
Johann Ludwig Burckhardt'a göre, Reşvanlar sık sık yakınlardaki Türkmen kabileleriyle çatışma halindeydi.[]
1890'larda aşiret lideri Yakup Ragıp, Ermenileri Osmanlı katliamlarından korudu.[]
Orta Anadolu'da Yerleşikleştirme (1830-1880)
19. yüzyılın başlarında, Ankara ve Konya çevresinde göçebe bir hayat yaşayan Reşvan üyeleri, Tanzimat'ın bir parçası olarak Osmanlı hükümeti tarafından yerleşikleştirme girişimlerine maruz kaldılar. İlk girişim 1830'da gerçekleşti ve yetkililer, Anadolu'nun Reşvan reislerine onları Sivas çevresine yerleştirme planlarını bildirdiler. Bu, Konya ve Ankara'yı yerleşim alanı olarak öneren liderler arasında hoşnutsuzluğa yol açtı ve Osmanlılar da bunu kabul etti. Diğer yerlerde, kabile direndi ve yarı göçebe hayatlarına devam etmek için rüşvet verdikleri ve hatta tüm mülklerini verdikleri belgelenmiştir. Yerleşikleştirme sırasında, yetkililer hem kabile için yeni köyler inşa edecek hem de herhangi bir isyanı azaltmak için bunları bölüp halihazırda var olan köylere dağıtacaktı. 1859 tarihli bir belge, kabilenin yaklaşık 500 hanesinin Haymana'da yaşadığını ve 43 köyde yerleşik olduğunu gösteriyor. 1880'e gelindiğinde kabilenin bu bölümü yerleşik hale gelmişti. Bu kabile üyeleri aslen Adıyaman, Islahiye ve Gaziantep vilayetindendi.[]
Siyaset ve seçimler
2000'lerde kabile çoğunlukla 2014'te tanınmış Reşvan Kürt siyasetçisi Dengir Mir Mehmet Fırat AKP'den istifa edip 2015'teki yerel seçimlerde Kürt yanlısı Halkların Demokratik Partisi'ne (HDP) aday olmaya karar verene kadar Adalet ve Kalkınma Partisi'ni (AKP) destekledi. Aşiretin liderleri Haziran 2015'teki genel seçimlerde HDP'ye oy vermeye karar verdi.[]
Ayrıca
Kaynakça
- ^ van Bruinessen, Martin (2016). "The Kurds as objects and subjects of historiography: Turkish and Kurdish nationalists struggling over identity". Festschrift zum 65. s. 4.
- ^ "Rişvan Aşireti'nden Vali Ramazan Sodan'a Ziyaret". 9 Haziran 2012. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2015.
- ^ "De midtanatolske kurdere - en ufortalt historie" (Danca). Jiyan.dk. 16 Ağustos 2011. 27 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin konusunun kayda degerlik yonergelerini kisiler kitaplar organizasyonlar ve sirketler okullar muzik akademisyenler web icerigi filmler tiyatro oyunlari TV programlari saglayip saglamadigi belirsizdir Bagimsiz ve guvenilir kaynaklar kullanarak maddeyi gelistirebilir ve kayda deger oldugunu ispat edebilirsiniz Maddenin kayda degerligi kanitlanamazsa Vikipedi nin silme politikasi geregince hizli silinmesi veya kayda degerligi tartismali ise silinmeye aday gosterilmesi yerinde olacaktir Kaynak ara Risvan haber gazete kitap akademik JSTOR Bu madde Ekim 2024 tarihinden bu yana isaretli olarak durmaktadir Risvan Kurtce ڕەشوان Resvan veya Resiyan Kurdistan cografi bolgesinin batisina ozgu bir Kurt asiretidir Cogunlukla Turkiye de Adiyaman Gaziantep Kahramanmaras Malatya Konya ve Ankara illerinde ve ayrica Suriye de Rakka ve Iran da Gilan Horasan ve Kazvin eyaletlerinin sehirlerinde yasamaktadirlar Asiretin uyeleri cogunlukla Hanefi mezhebine bagli olsa da bazilari Alevidir EtimolojiBirnebun un bir akademisyeni ve editoru olan Nuh Ates Resvan isminin Kurtce res ceviri siyah ve cogul hali an kelimelerinin bir bilesimi oldugunu ileri surmektedir Stefan Winter Resvan in Kurtce de Siyahlar olarak anlasilabilecegini ileri surmektedir Bununla birlikte asiretin ismi Kurtce den yapilan hatali ceviriler nedeniyle Osmanli belgelerinde elliden fazla farkli sekilde yazilmistir Asiret ayrica Resi ismiyle de bilinmektedir kaynak belirtilmeli TarihResan adli bir kabile 1207 yilina ait bir Yezidi misur unda el yazmasi Yezidilik dininin azizi Pir Sini Darani ye bagli kabilelerden biri olarak anilmaktadir Bugun Resvan kabilesinden Yezidiler Sengal ve Duhok ta yasarken bazilari Turkiye ve komsu ulkelerde yasamaktadir kaynak belirtilmeli Asiretin adi Sultan I Selim bolgeyi fethettikten sonra 1519 da Kahta Besni ve Adiyaman defterlerine kaydedilmistir Asiret 1524 ve 1536 da tekrar kaydedilmistir Bu donemde hangi ailelerin kabilenin parcasi oldugu ve nufusu konusunda tutarsizliklar vardi Bununla birlikte cogunlukla gocebeydiler ve tarimla da ugrasiyorlardi kaynak belirtilmeli Resvan Kurtleri 1648 yilinda Osmanli alimi Katip Celebi tarafindan yazilmaya baslanan cografya kitabi Cihannuma da gecmektedir Celebi Resvan Kurtlerini Ufaciḳli Baḳraṣli ve Behisni de yasayan Yezidiler olarak tanimlamaktadir Ayrica Malatya halkinin cogunun Kurt oldugu ve bu bolgelerdeki kabilelerinden birinin uslanmaz isyancilar ve eskiya oldugu belirtilmektedir kaynak belirtilmeli 1683 te asiretin vergileri Atik Valide Camii nin insasini ve bakimini finanse eden Osmanli vakfina dahil edilmistir kaynak belirtilmeli Johann Ludwig Burckhardt a gore Resvanlar sik sik yakinlardaki Turkmen kabileleriyle catisma halindeydi kaynak belirtilmeli 1890 larda asiret lideri Yakup Ragip Ermenileri Osmanli katliamlarindan korudu kaynak belirtilmeli Orta Anadolu da Yerlesiklestirme 1830 1880 19 yuzyilin baslarinda Ankara ve Konya cevresinde gocebe bir hayat yasayan Resvan uyeleri Tanzimat in bir parcasi olarak Osmanli hukumeti tarafindan yerlesiklestirme girisimlerine maruz kaldilar Ilk girisim 1830 da gerceklesti ve yetkililer Anadolu nun Resvan reislerine onlari Sivas cevresine yerlestirme planlarini bildirdiler Bu Konya ve Ankara yi yerlesim alani olarak oneren liderler arasinda hosnutsuzluga yol acti ve Osmanlilar da bunu kabul etti Diger yerlerde kabile direndi ve yari gocebe hayatlarina devam etmek icin rusvet verdikleri ve hatta tum mulklerini verdikleri belgelenmistir Yerlesiklestirme sirasinda yetkililer hem kabile icin yeni koyler insa edecek hem de herhangi bir isyani azaltmak icin bunlari bolup halihazirda var olan koylere dagitacakti 1859 tarihli bir belge kabilenin yaklasik 500 hanesinin Haymana da yasadigini ve 43 koyde yerlesik oldugunu gosteriyor 1880 e gelindiginde kabilenin bu bolumu yerlesik hale gelmisti Bu kabile uyeleri aslen Adiyaman Islahiye ve Gaziantep vilayetindendi kaynak belirtilmeli Siyaset ve secimler2000 lerde kabile cogunlukla 2014 te taninmis Resvan Kurt siyasetcisi Dengir Mir Mehmet Firat AKP den istifa edip 2015 teki yerel secimlerde Kurt yanlisi Halklarin Demokratik Partisi ne HDP aday olmaya karar verene kadar Adalet ve Kalkinma Partisi ni AKP destekledi Asiretin liderleri Haziran 2015 teki genel secimlerde HDP ye oy vermeye karar verdi kaynak belirtilmeli AyricaKurt asiretleriKaynakca van Bruinessen Martin 2016 The Kurds as objects and subjects of historiography Turkish and Kurdish nationalists struggling over identity Festschrift zum 65 s 4 Risvan Asireti nden Vali Ramazan Sodan a Ziyaret 9 Haziran 2012 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mart 2015 De midtanatolske kurdere en ufortalt historie Danca Jiyan dk 16 Agustos 2011 27 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mart 2015