Ahmed Barzani (Kürtçe: Şêx Ehmed Barzanî / ئهحمهد موحهممهد بارزانی; d. 1896 - ö. 11 Ocak 1969), Kürdistan'daki, Barzani Aşireti aşiretinin liderlerindendir. Ahmed Barzani, birçok farklı Kürt kabilesini otoritesi altına alıp Barzan bölgesini genişleterek Barzani aşiretinin güçlenmesinde önemli rol oynamıştır. Ayrıca Erken Kürt milliyetçiliğinin mimarı olarak kabul edilir. Küçük kardeşi Molla Mustafa Barzani ile birlikte 1920 ve 1930'larda Irak hükûmetinin kontrolüne karşı savaşmıştır.
Ahmed Barzani ئهحمهد موحهممهد بارزانی | |
---|---|
Doğum | Şeyh Ahmed Barzani 1896 Barzan, Osmanlı Devleti |
Ölüm | 11 Ocak 1969 Barzan |
Milliyet | Kürt |
Aile | Barzani |
Ahmed Barzani, o dönem siyaseti içerisinde etkin rol oynamış ve İngiltere ile Irak Hükûmeti karşısında birçok kez isyan başlatmıştır. Barzani ailesinin temelini atmış ve günümüz Kürdistan Bölgesel yönetiminin şekillenmesinde temel etkenlerden biri olmuştur.
Barzani isyanları
Büyük Barzani isyanlarından ilki 1931'de Irak Kürdistanı'nın en önemli Kürt liderlerinden biri olan Ahmed Barzani'nin kardeşi Mustafa Barzani'nin, Barzani egemenliğini sorgulayan bir dizi diğer Kürt aşiretini yenmesi ile başlamıştır.
Mustafa Barzani daha sonra gözaltında tutulmuş ve Irak'ın güneyinde sürgüne gönderildiği vakitlerde (Türkiye'ye) kaçmak zorunda kalmıştır. Ahmed Barzani, Barzan bölgesinde gerçekleştirdiği isyanlar ile birçok Kürdün saygısını kazandı. Irak böyle bir durumun ileride Mahmud Berzenci isyanı gibi bir isyana dönüşmesini önlemek için defalarca orduyu Barzan bölgesine göndermiş ve İngiltere uçakları da havadan Ahmed Barzani'yi sindirebilmek adına Irak ordusuna destek vermişlerdir.
Ahmed Barzani, İngiltere, Irak ve Türkiye hoşnutsuzluğunun odak noktasıydı. Kürdistan'ın kuzeyinde aktif bulunan Hoybun (Ağrı İsyanı) önderliğindeki Kürt siyasi hareketine sempati duymaktaydı. Kör Hüseyin Paşa başta olmak üzere Barzan'a sığınmak isteyen birçok Kürt liderine destekte bulundu. Eylül 1930'da Bağdat'taki Türkiye'nin askeri atağı Irak Başbakanı Nuri Said tarafından şu şekilde açıklanmaktaydı, "Ağrı'daki Türkiye askerinin operasyonları çok başarılı oldu. Ordu Van Gölü'nün batısında da benzer operasyonlar yapacak. Bu operasyonların yakında sona ermesini bekliyoruz. Irak ordusu Barzan'a karşı hareket ederse Türkiye ordusu Irak-Türkiye sınırı boyunca seferber olacak" ifadesini kullanmıştır. İsmet İnönü, bu dönemde Ankara'yı ziyarete gelen Nuri Said'e, Ahmed Barzani'nin Ağrı'da ki ayaklanmayı desteklediğinden ötürü şikayet etmiştir.
Kişisel özellikleri
Barzani bilinen ilk Kürt çevreci ve korumacı liderdi. Temiz ve sürdürülebilir bir çevre sağlamak için düzenlemeler yaptı. Barzan bölgesinde çevre hakkında yapılmasını yasakladığı kurallar vardı:
- Özellikle gölge sağlayan ve erozyonu önleyen ağaçların kesilmesi
- Aşırı bal hasadı
- Zehirli olmayan yılanları öldürmek.
- Dinamit ve diğer patlayıcılarla balıkçılık
- Üreme mevsimi boyunca avcılık.
Mirası
Barzani, aynı aile içinde liderliği sürdürmenin geleneksel yolunu reddetti. Her kim liderlik ederse böyle bir iş için nitelikli olması gerektiğini vurguladı. Kürt Hareketi içinde yer almaya başlayan ve hareketin başarısızlıklarının kurbanı olan ezilen kitleleri görmezden gelmek için yolsuzlukları son derece eleştirel bir şekilde kınadı. Ayrıca, evliliğin gönüllü olması gerektiğini: bu tür bir özgürlüğün temel bir sivil hak kabul ettiğini kamuoyuna vurgulamıştır. Ahmed Barzani, Kuzey Irak Kürt hareketinin büyük çapta Barzani çatısı altın birleşmesini ve günümüz Kürdistan bölgesel yönetiminin elde edilmesini sağlayan Modern Kürt hareketinin temel yapı taşlarından biri halini almıştır.
Kaynakça
- ^ "Şeyh Ahmed Barzani ve Mustafa Barzani, Hüseyin Siyabend Aytemur, Independent Türkçe". 28 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2020.
- ^ The Kurdish Minority Problem, p.11, Dec. 1948, ORE 71-48, CIA . 8 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2012.
- ^ bkz. 4SEP1930 tarihli E4976 / 1932/93 Arşivi
- ^ a b . 5 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2008.
- ^ . Kurdish Aspect. 13 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmed Barzani Kurtce Sex Ehmed Barzani ئه حمه د موحه ممه د بارزانی d 1896 o 11 Ocak 1969 Kurdistan daki Barzani Asireti asiretinin liderlerindendir Ahmed Barzani bircok farkli Kurt kabilesini otoritesi altina alip Barzan bolgesini genisleterek Barzani asiretinin guclenmesinde onemli rol oynamistir Ayrica Erken Kurt milliyetciliginin mimari olarak kabul edilir Kucuk kardesi Molla Mustafa Barzani ile birlikte 1920 ve 1930 larda Irak hukumetinin kontrolune karsi savasmistir Ahmed Barzani ئه حمه د موحه ممه د بارزانیDogumSeyh Ahmed Barzani 1896 Barzan Osmanli DevletiOlum11 Ocak 1969 BarzanMilliyetKurtAileBarzani Ahmed Barzani o donem siyaseti icerisinde etkin rol oynamis ve Ingiltere ile Irak Hukumeti karsisinda bircok kez isyan baslatmistir Barzani ailesinin temelini atmis ve gunumuz Kurdistan Bolgesel yonetiminin sekillenmesinde temel etkenlerden biri olmustur Barzani isyanlariIrak Ordusu sutununun Dicol adli dag silahi Barzani isyani sirasinda Kaniya Ling deki bir yamactan Sirvana Mazin i bombaladi Haziran 1932 Buyuk Barzani isyanlarindan ilki 1931 de Irak Kurdistani nin en onemli Kurt liderlerinden biri olan Ahmed Barzani nin kardesi Mustafa Barzani nin Barzani egemenligini sorgulayan bir dizi diger Kurt asiretini yenmesi ile baslamistir Mustafa Barzani daha sonra gozaltinda tutulmus ve Irak in guneyinde surgune gonderildigi vakitlerde Turkiye ye kacmak zorunda kalmistir Ahmed Barzani Barzan bolgesinde gerceklestirdigi isyanlar ile bircok Kurdun saygisini kazandi Irak boyle bir durumun ileride Mahmud Berzenci isyani gibi bir isyana donusmesini onlemek icin defalarca orduyu Barzan bolgesine gondermis ve Ingiltere ucaklari da havadan Ahmed Barzani yi sindirebilmek adina Irak ordusuna destek vermislerdir Ahmed Barzani Ingiltere Irak ve Turkiye hosnutsuzlugunun odak noktasiydi Kurdistan in kuzeyinde aktif bulunan Hoybun Agri Isyani onderligindeki Kurt siyasi hareketine sempati duymaktaydi Kor Huseyin Pasa basta olmak uzere Barzan a siginmak isteyen bircok Kurt liderine destekte bulundu Eylul 1930 da Bagdat taki Turkiye nin askeri atagi Irak Basbakani Nuri Said tarafindan su sekilde aciklanmaktaydi Agri daki Turkiye askerinin operasyonlari cok basarili oldu Ordu Van Golu nun batisinda da benzer operasyonlar yapacak Bu operasyonlarin yakinda sona ermesini bekliyoruz Irak ordusu Barzan a karsi hareket ederse Turkiye ordusu Irak Turkiye siniri boyunca seferber olacak ifadesini kullanmistir Ismet Inonu bu donemde Ankara yi ziyarete gelen Nuri Said e Ahmed Barzani nin Agri da ki ayaklanmayi desteklediginden oturu sikayet etmistir Kisisel ozellikleriBarzani bilinen ilk Kurt cevreci ve korumaci liderdi Temiz ve surdurulebilir bir cevre saglamak icin duzenlemeler yapti Barzan bolgesinde cevre hakkinda yapilmasini yasakladigi kurallar vardi Ozellikle golge saglayan ve erozyonu onleyen agaclarin kesilmesi Asiri bal hasadi Zehirli olmayan yilanlari oldurmek Dinamit ve diger patlayicilarla balikcilik Ureme mevsimi boyunca avcilik MirasiBarzani ayni aile icinde liderligi surdurmenin geleneksel yolunu reddetti Her kim liderlik ederse boyle bir is icin nitelikli olmasi gerektigini vurguladi Kurt Hareketi icinde yer almaya baslayan ve hareketin basarisizliklarinin kurbani olan ezilen kitleleri gormezden gelmek icin yolsuzluklari son derece elestirel bir sekilde kinadi Ayrica evliligin gonullu olmasi gerektigini bu tur bir ozgurlugun temel bir sivil hak kabul ettigini kamuoyuna vurgulamistir Ahmed Barzani Kuzey Irak Kurt hareketinin buyuk capta Barzani catisi altin birlesmesini ve gunumuz Kurdistan bolgesel yonetiminin elde edilmesini saglayan Modern Kurt hareketinin temel yapi taslarindan biri halini almistir Kaynakca Seyh Ahmed Barzani ve Mustafa Barzani Huseyin Siyabend Aytemur Independent Turkce 28 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2020 The Kurdish Minority Problem p 11 Dec 1948 ORE 71 48 CIA 8 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Mart 2012 bkz 4SEP1930 tarihli E4976 1932 93 Arsivi a b 5 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Aralik 2008 Kurdish Aspect 13 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Haziran 2011