Diş hekimliğinde, hipodonti edinsel ya da doğumsal diş eksiklikleri olgusu için kullanılan terimlerdendir; anodonti ve oligodonti kavramları da hipodonti başlığı altında yer alan diş eksikliği olgularıdır.
1. Edinsel hipodontiler (pseudohypodontia): edinsel hipodontilerde odontogenezis kusursuzdur, tüm dişler tam olarak gelişir. Diş çekimleri, travmalara bağlı diş kayıpları ya da gömüklük olgusu diş eksikliğine neden olur. Diş gömüklüğü, parsiyel psödohipodontinin klinik açıdan önemli nedenlerinden biridir. Altçene üçüncü molar ve üstçene kanin gömüklüklerine sık rastlanır. Gömüklüğün en önemli nedenleri arasında dişin sürmesini engelleyen faktörler ilk sırada yer alır; ankiloze bir süt dişinin varlığı, sürekli dişin sürmesini engeller. Gelişmekte olan diş germinin erüpsiyon düzlemine olan konumunun değişmesi gömüklükte etkin olan bir başka faktördür. Özellikle altçene üçüncü molar diş germlerinin çiğneme düzleminde sürecek yer bulamaması, erüpsiyon açısını bozarak gömüklüğe neden olur. Odontogen kistler ve tümörler diş gömüklüğüne yol açabilir, gömük dişlerin çevresindeki odontogen epitel kalıntılarından tümörler ve kistler çıkabilir. Hipotiroidili çocuklarda erüpsiyon gecikmelerine rastlanabilmektedir. Edinsel anodontiler, tüm dişlerin yitirilmesiyle ortaya çıkan klinik tablodur; örneğin, tüm dişlerini kaybetmiş ve total protez kullanan edante hastalarda total psödoanodontiden söz edilir.
2. Doğumsal hipodontiler: Anodonti ve hipodonti/oligodonti bu kümedeki diş eksikliklerine özgü bulguları içerir.
Oligodonti: 6'dan fazla dişin oluşmadığı olgulardırAnodonti (anodontia): Tüm dişlerin eksikliğidir. Doğumsal anodontiler çok ender görülür; genellikle sendroma-özgü bir bulgudur.
Hipodonti (hypodontia): diş eksiklikliği olguları hipodonti olarak tanımlanır. Bir bölümü sendroma-özgü bulgu olarak saptanmaktadır.
Eksik diş sayısına göre 2 tür doğumsal hipodonti vardır: (i) Yaygın (güçlü) hipodontiler, (ii) Yerel (hafif) hipodontiler.
2.1. Yaygın (güçlü) hipodontiler (oligodonti): 6 ve daha fazla diş konjenital olarak eksiktir. Kalıtsal bir hastalık olan herediter ektodermal displaziler, çok sayıda diş eksikliği saptanan en tipik örneklerdir. Hastalardaki ektoderm displazisi nedeniyle odontogenezis gerçekleşemez; süren dişlerde biçim anomalileri saptanabilir.
2.2. Yerel (hafif) hipodontiler: yaygın hipodontiye oranla daha sık rastlanır. Eksik olan diş sayısı 1-5 arasındadır. Nedeni tam olarak bilinmemektedir; birçok sendromda bazı dişler eksiktir. Konjenital hipodontiler: Hipodonti genellikle sürekli diş eksikliği (agenezis) biçiminde ortaya çıkar, süt dişlerinin eksikliği seyrek görülür. Eksikliği en sık görülen dişler üçüncü molarlar, ikinci premolarlar ve üstçene lateral dişlerdir. Üçüncü azı dişlerinin olmaması araştırılan popülasyonların %9-30'u arasında görülmüştür. Süt dentisyonda maksilla daha fazla etkilenir, genellikle maksiller yan kesici diş bulunmaz. Evrim teorisi ilkelerine göre, beslenme biçiminin giderek değişmesi diş sayısında azalmaya yol açmaktadır. Pişirilmiş ve daha yumuşak besinlerin tüketilmesi, beslenme biçimindeki değişimin en önemli örneğidir.
Olması gerekenden daha fazla sayıda dişin oluştuğu durum olan hiperdonti benzer bir durumdur, genellikle artı dişler ya da süpernümerer dişler denir.
Yaygınlık
Avrupalılarda, en yaygın olan eksik diş yirmi yaş dişi (%25-35), kalıcı üst yan kesiciler (%2), alt ikinci küçük azılar (%3) veya üst ikinci küçük azı dişleri, dişilerde görülme olasılığı erkeklerden daha yüksek bir orandadır. Eksik süt dişi görülme olasılığı, dişi ve erkeklerde eşit olmak üzere %0.1-0.9 olarak bulunmuştur. Üçüncü azı dişi saymazsak, eksik kalıcı dentisyon nüfusun %3.5-6.5'unda görülüyor. Benzer diş eğilimleri ortodontik hastaların yaklaşık %3-10'unda görülebiliyor. Süt dişi eksik olan insanların %30-50'sinde kalıcı dişi de gelişmemiş olabiliyor.
Nedenler
Dişlerdeki İzole eksikliklerin bir bölümünde anodontinin nedeni anlaşılamamktadır; olguların bir bölümünde (odontogenezis) sırasında yaşanan çevresel faktörlerin etkin olduğu düşünülmektedir. Bunlar, ileri yaş gebelikler, düşük doğum ağırlığı, çoklu doğum ve gebedeki rubella virüs infeksiyonu gibi nedenler olarak bildirilmektedir. İnervasyon ile diş agenezisi arasında muhtemel bir bağlantı vardır. Beyin sapındaki anomaliler ile agenezinin arasında bir ilişki olabileceği sürülmüştür.
Hipodonti sıklıkla aileseldir ve ektodermal displazi ve Down sendromu gibi genetik bozukluklarla ilişkilendirilebilir. Hipodonti dudak damak yarığı olan insanlarda da görülebilir (örnekler aşağıda verilmiştir). Hormonal bozukluklara bağlı sebepler: idiopatik hipoparatiroidizm ve psödohipoparatiroidzmdir. Bu kusurun moniliazise (kandidiazis, pamukçuk, kandida endokrinopati sendromu) bağlı olması da olasılıklar içerisindedir. PCB'lere (Poliklorlu difenil) maruz kalmak (ör:dioxin), radyasyon, kanser-karşıtı kemoterapik ajanlar, alerji ve ilaçlardan sonra çevresel sebepler arasında sayılabilir. İstatistiksel çalışmalar, hipodontili kadınlardaki ovaryum (yumurtalık) kanserli riskinin 8.1 kat daha fazla olabileceğini göstermektedir.
Genetik
Genetik sebepler ve genlerini içerir. Hipodonti ya da oligodonti'nin tek bulgu olduğu "Diş eksikliği sendromu" söz konusu genlerle ilgili çok önemli çalışmaların ayrıntılarını içermektedir.
Selektif diş agenezisi için genetik assosiasyonlar ("STHAG"):
Hipodontinin oral rehabilitasyonu, özellikle ciddi miktarda diş gelişmemişse, uzman ortodontist, restoratif tedavi uzmanı ve erken yaşlarda pediatrik diş hekimini içeren genellikle disiplinlerarası bir süreçtir. Tedavi süreci ve hipodontinin idaresi hastanın eksik dişlerinin tanımlanabildiği dentisyonun başladığı erken yaşlarda başlar ve geriye kalan dişlerin korunması ile devam eder. Bu büyük ölçüde ortodontik girişlerle pediatrik diş hekimi ile yürütülür. Bütün kalıcı dişler çıktığında ortodontist genellikle restoratif diş hekimi ile birlikte hareket eder ve sonra dişlerin yerini alacak protetik yöntemler için en uygun konumları hesaplar. Bu, boşluklar için ve implantların veya küçük ya da bozuk şekilli dişler için , kuronların kullanımı gerekebilir.
Kaynakça
^abcdeSchulze C. Developmental abnormalities of the teeth and jaws. In: Gorlin, R. J.; Goldman, H. M. (eds.): Thoma's Oral Pathology. 6th ed., pp. 96-183, CV Mosby, St. Louis, 1970
^abcdÇöloğlu AS. Oral Patoloji (Ağız Patolojisi). TC Yeditepe Üniversitesi Yayınları 37, Mor, İstanbul, 2007
^abWilson G, Cooley WC. Preventive Management of Children with Congenital Anomalies and Syndromes. Cambridge University Press, Cambridge, 2000
^abcdeGorlin RJ, Cohen MM Jr, Hennekam RC. Syndromes of the Head and Neck. 4th ed., Oxford University Press, New York, 2001
^abcdeHennekam LR, Krantz ID, Allansonb IJ. Gorlin's Syndromes of the Head and Neck. Oxford University Press, Oxford, 2010
İnternet kaynakları
Online Mendelian Inheritance in Man: An Online Catalog of Human Genes and Genetic Disorders16 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Gene Reviews15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
National Center for Advancing Translational Sciences (NCATS)2 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Genetics Home Reference4 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
FACES: The National Craniofacial Association12 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Genetic and Rare Diseases Information Center (GARD)27 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dis hekimliginde hipodonti edinsel ya da dogumsal dis eksiklikleri olgusu icin kullanilan terimlerdendir anodonti ve oligodonti kavramlari da hipodonti basligi altinda yer alan dis eksikligi olgularidir HipodontiUzmanlikOral ve maksillofasiyel cerrahi Hipodonti turleriHipodonti Ustcene yan kesici disler eksiktir 1 Edinsel hipodontiler pseudohypodontia edinsel hipodontilerde odontogenezis kusursuzdur tum disler tam olarak gelisir Dis cekimleri travmalara bagli dis kayiplari ya da gomukluk olgusu dis eksikligine neden olur Dis gomuklugu parsiyel psodohipodontinin klinik acidan onemli nedenlerinden biridir Altcene ucuncu molar ve ustcene kanin gomukluklerine sik rastlanir Gomuklugun en onemli nedenleri arasinda disin surmesini engelleyen faktorler ilk sirada yer alir ankiloze bir sut disinin varligi surekli disin surmesini engeller Gelismekte olan dis germinin erupsiyon duzlemine olan konumunun degismesi gomuklukte etkin olan bir baska faktordur Ozellikle altcene ucuncu molar dis germlerinin cigneme duzleminde surecek yer bulamamasi erupsiyon acisini bozarak gomukluge neden olur Odontogen kistler ve tumorler dis gomuklugune yol acabilir gomuk dislerin cevresindeki odontogen epitel kalintilarindan tumorler ve kistler cikabilir Hipotiroidili cocuklarda erupsiyon gecikmelerine rastlanabilmektedir Edinsel anodontiler tum dislerin yitirilmesiyle ortaya cikan klinik tablodur ornegin tum dislerini kaybetmis ve total protez kullanan edante hastalarda total psodoanodontiden soz edilir 2 Dogumsal hipodontiler Anodonti ve hipodonti oligodonti bu kumedeki dis eksikliklerine ozgu bulgulari icerir Oligodonti 6 dan fazla disin olusmadigi olgulardirAnodonti anodontia Tum dislerin eksikligidir Dogumsal anodontiler cok ender gorulur genellikle sendroma ozgu bir bulgudur Hipodonti hypodontia dis eksiklikligi olgulari hipodonti olarak tanimlanir Bir bolumu sendroma ozgu bulgu olarak saptanmaktadir Eksik dis sayisina gore 2 tur dogumsal hipodonti vardir i Yaygin guclu hipodontiler ii Yerel hafif hipodontiler 2 1 Yaygin guclu hipodontiler oligodonti 6 ve daha fazla dis konjenital olarak eksiktir Kalitsal bir hastalik olan herediter ektodermal displaziler cok sayida dis eksikligi saptanan en tipik orneklerdir Hastalardaki ektoderm displazisi nedeniyle odontogenezis gerceklesemez suren dislerde bicim anomalileri saptanabilir 2 2 Yerel hafif hipodontiler yaygin hipodontiye oranla daha sik rastlanir Eksik olan dis sayisi 1 5 arasindadir Nedeni tam olarak bilinmemektedir bircok sendromda bazi disler eksiktir Konjenital hipodontiler Hipodonti genellikle surekli dis eksikligi agenezis biciminde ortaya cikar sut dislerinin eksikligi seyrek gorulur Eksikligi en sik gorulen disler ucuncu molarlar ikinci premolarlar ve ustcene lateral dislerdir Ucuncu azi dislerinin olmamasi arastirilan populasyonlarin 9 30 u arasinda gorulmustur Sut dentisyonda maksilla daha fazla etkilenir genellikle maksiller yan kesici dis bulunmaz Evrim teorisi ilkelerine gore beslenme biciminin giderek degismesi dis sayisinda azalmaya yol acmaktadir Pisirilmis ve daha yumusak besinlerin tuketilmesi beslenme bicimindeki degisimin en onemli ornegidir Olmasi gerekenden daha fazla sayida disin olustugu durum olan hiperdonti benzer bir durumdur genellikle arti disler ya da supernumerer disler denir YayginlikAvrupalilarda en yaygin olan eksik dis yirmi yas disi 25 35 kalici ust yan kesiciler 2 alt ikinci kucuk azilar 3 veya ust ikinci kucuk azi disleri disilerde gorulme olasiligi erkeklerden daha yuksek bir orandadir Eksik sut disi gorulme olasiligi disi ve erkeklerde esit olmak uzere 0 1 0 9 olarak bulunmustur Ucuncu azi disi saymazsak eksik kalici dentisyon nufusun 3 5 6 5 unda goruluyor Benzer dis egilimleri ortodontik hastalarin yaklasik 3 10 unda gorulebiliyor Sut disi eksik olan insanlarin 30 50 sinde kalici disi de gelismemis olabiliyor NedenlerDislerdeki Izole eksikliklerin bir bolumunde anodontinin nedeni anlasilamamktadir olgularin bir bolumunde odontogenezis sirasinda yasanan cevresel faktorlerin etkin oldugu dusunulmektedir Bunlar ileri yas gebelikler dusuk dogum agirligi coklu dogum ve gebedeki rubella virus infeksiyonu gibi nedenler olarak bildirilmektedir Inervasyon ile dis agenezisi arasinda muhtemel bir baglanti vardir Beyin sapindaki anomaliler ile agenezinin arasinda bir iliski olabilecegi surulmustur Hipodonti siklikla aileseldir ve ektodermal displazi ve Down sendromu gibi genetik bozukluklarla iliskilendirilebilir Hipodonti dudak damak yarigi olan insanlarda da gorulebilir ornekler asagida verilmistir Hormonal bozukluklara bagli sebepler idiopatik hipoparatiroidizm ve psodohipoparatiroidzmdir Bu kusurun moniliazise kandidiazis pamukcuk kandida endokrinopati sendromu bagli olmasi da olasiliklar icerisindedir PCB lere Poliklorlu difenil maruz kalmak or dioxin radyasyon kanser karsiti kemoterapik ajanlar alerji ve ilaclardan sonra cevresel sebepler arasinda sayilabilir Istatistiksel calismalar hipodontili kadinlardaki ovaryum yumurtalik kanserli riskinin 8 1 kat daha fazla olabilecegini gostermektedir Genetik Genetik sebepler ve genlerini icerir Hipodonti ya da oligodonti nin tek bulgu oldugu Dis eksikligi sendromu soz konusu genlerle ilgili cok onemli calismalarin ayrintilarini icermektedir Selektif dis agenezisi icin genetik assosiasyonlar STHAG Tip OMIM Gen LokusSTHAG1 106600 4p16STHAG2 602639 16q12STHAG3 604625 14q12STHAG4 150400 WNT10A 2q35STHAG5 610926 10q11STHAG6 613097 11q12STHAGX1 313500 EDA Xq13 1Kalitsal sendroma ozgu dis eksikliklerinde ornek sendromlar 1 Anodonti total dis eksikligi Anodonti sendromu Bloch Sulzberger sendromu sut Ectodermal dysplasia iceren sendromlar Mandibulofacial dysostosis sendromlari Rosselli Gulienetti sendromu Verloes Bourguignon sendromu surekli Zlotogora Ogur sendromu 2 Hipodonti 6 dan az dis eksikligi 3q29 deletion sendromu 19q13 11 deletion sendromu 22q11 2 deletion sendromu Aarskog Scott sendromu ADULT sendromu AEC sendromu Aglossia adactylia sendromu Ankyloglossia sendromu Anodonti sendromu Axenfeld Rieger sendromu Bardet Biedl sendromu Bloom sendromu Carvajal Naxos sendromu CHAR sendromu CHARGE sendromu Cockayne sendromu Coffin Lowry sendromu Cranioectodermal dysplasia kumesi Craniofacial microsomia Down sendromu Ectodermal dysplasia iceren sendromlar Edwards sendromu EEC1 sendromu EEC3 sendromu EEM sendromu Ektopik dis ler Elschnig sendromu Epidermolizis bulloza junctional tip Erupsiyon yetmezligi sendromu Glossopalatine ankylosis sendrom Goltz sendromu Gorlin Chaudhry Moss sendromu Hanhart sendromu Hipodonti oligodonti sendromu Hipoglossi Hypogonadotropic hypogonadism sendromu Hipohidrotik ektodermal displazi sendromu 1 Johanson Blizzard sendromu Kabuki sendromu 2 Kallmann sendromu 2 Kenny Caffey sendromu LADD sendromu Larsen sendromu Limb mammary sendromu Lobodontia Marfan sendromu Melnick Needles sendromu Maroteaux Lamy sendromu Mulvihill Smith sendromu Odontoonychodermal sendromOPD otopalatodigital sendrom tip 1 Oral Facial Digital sendromlar Otodental sendrom Pycnodysostosis Rapp Hodgkin sendromu Richieri Costa ve Pereira sendromu Robinow sendromu Rosselli Gulienetti sendromu Rothmund Thomson sendromu Russell Silver sendromu Schimke immuno osseous dysplasia Schopf Schulz Passarge sendromu Seckel sendromu Sener sendromu SHORT sendromu Short rib thoracic dysplasia 7 Short rib thoracic dysplasia 15 Smith Magenis sendromu Sotos sendromu SSASKS sendromu Trikodental displazi Ulnar Mammary sendromu van der Woude sendromu Weyers acrodental dysostosis Williams sendromu Witkop sendromu Wolf Hirschhorn sendromu Woodhouse Sakati sendromu Zlotogora Ogur sendromu 3 Oligodonti 6 dan fazla dis eksikligi 22q11 2 deletion sendromu ADULT sendromu Ankyloglossia sendromu Au Kline sendromu Bardet Biedl sendromu Bloch Sulzberger sendromu Carvajal Naxos sendromu Ectodermal dysplasia iceren sendromlar EEC3 sendromu Elschnig sendromu Goltz sendromu Gorlin Chaudhry Moss sendromu Hipodonti oligodonti sendromu Hipogonadotropik hipogonadizm sendromu Hipohidrotik ektodermal displazi 1 Johanson Blizzard sendromu Kenny Caffey sendromu Melnick Needles sendromu Odontoonychodermal sendrom Oligodonti kolorektal karsinom sendromu OPD otopalatodigital sendrom tip 1 Zlotogora Ogur sendromu Hipodonti sorununun giderilmesiHipodontinin oral rehabilitasyonu ozellikle ciddi miktarda dis gelismemisse uzman ortodontist restoratif tedavi uzmani ve erken yaslarda pediatrik dis hekimini iceren genellikle disiplinlerarasi bir surectir Tedavi sureci ve hipodontinin idaresi hastanin eksik dislerinin tanimlanabildigi dentisyonun basladigi erken yaslarda baslar ve geriye kalan dislerin korunmasi ile devam eder Bu buyuk olcude ortodontik girislerle pediatrik dis hekimi ile yurutulur Butun kalici disler ciktiginda ortodontist genellikle restoratif dis hekimi ile birlikte hareket eder ve sonra dislerin yerini alacak protetik yontemler icin en uygun konumlari hesaplar Bu bosluklar icin ve implantlarin veya kucuk ya da bozuk sekilli disler icin kuronlarin kullanimi gerekebilir Kaynakca a b c d e Schulze C Developmental abnormalities of the teeth and jaws In Gorlin R J Goldman H M eds Thoma s Oral Pathology 6th ed pp 96 183 CV Mosby St Louis 1970 a b c d Cologlu AS Oral Patoloji Agiz Patolojisi TC Yeditepe Universitesi Yayinlari 37 Mor Istanbul 2007 a b Wilson G Cooley WC Preventive Management of Children with Congenital Anomalies and Syndromes Cambridge University Press Cambridge 2000 a b c d e Gorlin RJ Cohen MM Jr Hennekam RC Syndromes of the Head and Neck 4th ed Oxford University Press New York 2001 a b c d e Hennekam LR Krantz ID Allansonb IJ Gorlin s Syndromes of the Head and Neck Oxford University Press Oxford 2010Internet kaynaklariOnline Mendelian Inheritance in Man An Online Catalog of Human Genes and Genetic Disorders16 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gene Reviews15 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde National Center for Advancing Translational Sciences NCATS 2 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Genetics Home Reference4 Subat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde FACES The National Craniofacial Association12 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Genetic and Rare Diseases Information Center GARD 27 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde SiniflandirmaDICD 10 K 1 ICD 9 CM 520 0MeSH D000848
Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
