Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pamukçuk ya da oral kandidiyaz (oral candidiasis), Candida albicans mantarının ağız mukozasında yaptığı enfeksiyondur. "Pamukçuk" adı genelde bebeklerin ağzında görülen enfeksiyon için kullanılmakla beraber yetişkinlerin ağzında veya boğazında meydana gelen kandida enfeksiyonları için de kullanılır.
Candida türleri
Mantar infeksiyonlarının %80'i Candida kökenlidir. Deri ve mukoza infeksiyonları kadar organ etkilenmelerine de neden olan Candida'nın en agresif türü Candida albicans'tır. Son yıllarda saptanan yeni bir tür olan Candida dubliniensis’in, immun sistem sorunları olan hastalardaki orofaringeal infeksiyonlarda Candida albicans'a eşlik ettiği gösterilmiştir. Baş-boyun bölgesine radyoterapi uygulanan hastalarda Candida glabrata kolonizasyonu saptanabilir.
Candida albicans, ağız, gastrointestinal sistem ve vaginanın doğal florasında bulunur. İmmunosupresyon, diabet ya da gebelik sırasında patojen nitelik kazanır; deri ve mukozalarda yüzeysel infeksiyonlara, organ lezyonlarına neden olur. Deri ve mukoza infeksiyonları bebeklerde ve yaşlılarda sık görülür; bebeklerdeki pişiklerin çoğunda Candida vardır. Kalp cerrahisi, katater uygulamaları, sıvı transfüzyonları ve iv madde bağımlılarının kullandığı pis enjektörler ile dolaşıma giren etken candida endokarditlerine ve yaygınlaşan infeksiyona neden olur. Beyin, böbrek ve akciğer tutulmalarında çok sayıda mikroabseler oluşur. Bağışıklık sisteminin etkilendiği tüm koşullarda en sık rastlanan çıkarcı infeksiyon hastalıklarından biridir; en önemli risk faktörü, son yıllarda giderek artan HIV infeksiyonlarına bağlı immunosupresyondur. Ayrıca, güçlü antibiyotik ve kortizon tedavisi, beslenme bozuklukları, xerostomia (ağız kuruluğu), ilerlemiş kanserler, lokal kortizon uygulamaları, diabetes mellitus, hipoparatiroidizm, lenfomalar, lösemiler, organ ve doku transplantasyonları, kanser tedavisi önemli risk faktörleri arasındadır.
Bulunuşu
| Sağlıklı insanlar (doğal flora) | Ağız, sindirim sistemi ve vajina (vajinal pH yükseldiğinde ve flora bozulduğunda Candida vajiniti oluşur) |
| Geniş spektrumlu antibiyotik kullanımı | Ağız mukozası enfeksiyonu (pamukçuk) |
| Diabetes mellitus | Candida stomatiti |
| Yenidoğanlar | Candida stomatiti ve dermatiti |
| Yanıklar | Özellikle güçlü yanıklarda Candida enfeksiyonu |
| Dolaşım sistemi protezleri (kalp kapağı protezi, arter grefti) | Candida endokarditi, greft enfeksiyonu |
| Damar kateterizasyonu | Sistemik Candida enfeksiyonu |
| Eroin bağımlıları | Candida endokarditi |
| AIDS hastalığı | Ağız mukozasında pamukçuk (trush), özofagus enfeksiyonu |
| Onkoterapi hastaları | Sistemik Candida enfeksiyonu |
Belirtiler ve Bulgular
Oral candidiasis’in patogenezinde, tükürük içeriğinde bulunan antimikrobiyal proteinlerin niceliğindeki azalmanın da önemli etkisi vardır; en önemli nedeni hiposalivasyondur. Hastalığın sürecine ve klinik niteliklerine göre 2 tür oral candidiasis vardır; akut oral candidiasis ve kronik oral candidiasis.
Akut oral kandidiyaz
Akut oral kandidiyaz olgularında mukoza üzerinde "pamukçuk (trush)" adı verilen beyaz renkli plaklar oluşur; bu plakların baskın olduğu olgulara "akut psödomembranöz candidiasis" tanımlaması yapılır. Bağışıklık sisteminin organizasyonu tamamlanmamış olan yenidoğanlar ile T-lenfosit işlevi bozulan yaşlılarda sıkça görülen Candida plakları, immunosupresyondaki hastaların da büyük bölümünde görülür. WHO 6 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'nun "Category B" olarak nitelendirdiği AIDS hastalarında ve başkaca nedenlerle ağır immunosupresyon altındaki hastalarda, membranlar kısa sürede özofagusa, trakeaya, bronşlara ve akciğerlere doğru ilerler. İnvazif nitelik kazanan etken, organizmanın hemen her bölgesinde lezyonlar oluşturabilir.
Candida kolonilerinden oluşan membranlar özellikle yanak mukozası, orofarinks ve dil kenarlarında lokalizedir. Uygun araçlarla kazındığında yerinden kolayca ayrılır. Örtü altındaki mukozanın eritemli, atrofik ya da erozyone olduğu görülür. Geniş spektrumlu antibiyotik kullanımı nedeniyle gelişen akut psödomembranöz candidiasis olgularında bir süre sonra membranlar silinir, atrofi ve erozyon alanları içeren eritemli bir lezyon ortaya çıkar.
Biyopsi örneklerinin mikroskopisinde, kalınlaşmıştır (hiperplazi) ve yüzeyinde mantar kolonileri vardır. Mantar kolonileri içinde ve çevresinde yoğun akyuvar (nötrofil polimorf) infiltrasyonuna ve mikroabselere rastlanır. Epitel hücrelerindeki hiperplazinin nedeni yangı bölgesinde kümelenen nötrofil polimorflardan kökenli alfa-defensin-I proteinidir; bu protein, spinal hücre proliferasyonunu uyararak etkenin bağ dokusuna ulaşmasını engelleme çabası gösterir. Güçlü immunosupresyonlarda (özellikle AIDS hastalarında), mantar hifelerinin mukozayı aşarak doku derinliklerine doğru geliştiği saptanır.
Kronik oral kandidiyaz
Kronik oral kandidiyaz olgularının bir bölümü total protez kullananlarda ve altçene alveol kretleri üzerinde gelişir. Mukozadaki atrofi nedeniyle parlak kırmızı kadife görünümü vardır; bu nedenle, "kronik atrofik oral candidiasis" olarak tanımlanırlar; yüzeyi örten skuamöz epitel incedir ve yüzeyde az sayıda candida hifelerine rastlanır.
Angular cheilitis, dudak bileşiklerinde (kommisuralar) ortaya çıkan kronik oral kandidiyaz olgularıdır. Protez kullanmayan edante hastalarda ya da kapanışı kötü olan protezlerde dudak bileşiklerinde oluşan kıvrımlar içerisinde üreyen Candida albicans ve Staphylococcus aureus infeksiyonuna bağlıdır. ve demir eksikliği anemisinde tablo daha ağırdır.
Median rhomboid glossit olarak tanımlanan atrofik glossit olgularında, dil köküne yakın alanlardaki filiform papillalarda silinme ve mukozada atrofi, epitelin yüzeysel katmanlarında candida kolonileri ile nötrofil polimorf yoğunlaşmalarına rastlanır.
Ağız mukozasındaki kronik candida infeksiyonlarının bir bölümüne hiperplazisine rastlanır; bu tür olgulara "kronik hipertrofik (hiperplastik) candidiasis" olarak tanımlanır. Olguların çoğu kommisuralar ile bitişiğindeki yanak mukozasında ve dilde yerleşim gösterir. Kommisura-yanak lokalizasyonu gösteren lezyonlara "candida lökoplakisi" adı da verilmektedir. Dil sırtı yerleşimli kronik hipertrofik candidiasis olguları ise kırmızımsı-beyaz renkli, yer yer minik çatlaklar içeren, üzeri düz ya da nodüllü lezyonlardır.
Kronik hipertrofik kandidiyaz olgularında güçlü bir akantoz vardır, spinal hücrelerin arasında ve parakeratoz alanlarında mantar hifeleri izlenir. Epitele komşu bağ dokusunda lenfosit kümeleri bulunur. Spinal hücre proliferasyonu ve parakeratoz görülen bu tür olguların bir bölümündeki epitel displazisi, candida infeksiyonlarının prekanseröz lezyonların gelişmesinde risk faktörü olabileceğini düşündürmektedir.
Tedavisi
, örneğin nistatin, (Diflucan), veya ile tedavi edilebilir.
Dış bağlantılar
- Pamukçuk vakaları resimleri 5 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- (Prof. Dr. Gökhan Hakkı ALPASLAN)
- Merck Manual 20 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .: Oral Thrush [] (İngilizce)
- MedlinePlus Medical Encyclopedia: Oral thrush 2 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Childhood Illnesses - Thrush 30 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (İngilizce)
Kaynakça
- ^ a b c d Calderone RA, Clancy CJ (editors). Candida and Candidiasis. ASM Press, Baltimore, 2012
- ^ Redding SW, Bailey CW, Lopez-Ribot JL, et al. Candida dubliniensis in radiation-induced oropharyngeal candidiasis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 91:659-662, 2001
- ^ Redding SW, Dahiya MC, Kirkpatrick WR, et al. Candida glabrata is an emerging cause of oropharyngeal candidiasis in patients receiving radiation for head and neck cancer. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 97:47-52, 2004
- ^ Endocrinology an Integrated approach S.S. Nussey and S.A. Whitehead
- ^ a b c d e f g h i j Çöloğlu AS. Oral Patoloji (Ağız Patolojisi). Yeditepe Üniv.Yayınları, Mor Ajans, İstanbul, 2007
- ^ a b c d Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015
- ^ a b c d e f Rajendran R, Sivapathasundharam B (editors). Shafer's Textbook Of Oral Pathology, 6Th Edition. Reed Elsevier, India, 2009
- ^ AIDS 2019 11 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Ali A, Niissalo S, Hietanen J, et al. Expression of alpha-defensi-I in chronic hyperplastic candidosis. J Oral Pathol Med. 34:347-351, 2005
- ^ Budtz-Jorgensen E. Ecology of Candida-associated Denture Stomatitis. Microbial Ecol Health Dis. 12:170-185, 2000
- ^ Ramage G, Tomsett K, Wickes BL, et al. Denture stomatitis: a role for Candida biofilms. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 98:53-59, 2004
- ^ Terai H, Shimahara M. Atrophic tongue associated with Candida. J Oral Pathol Med. 34:397-400, 2005
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pamukcuk ya da oral kandidiyaz oral candidiasis Candida albicans mantarinin agiz mukozasinda yaptigi enfeksiyondur Pamukcuk adi genelde bebeklerin agzinda gorulen enfeksiyon icin kullanilmakla beraber yetiskinlerin agzinda veya bogazinda meydana gelen kandida enfeksiyonlari icin de kullanilir Candida turleriAgizda kandidiyazis pamukcuk trush Mantar infeksiyonlarinin 80 i Candida kokenlidir Deri ve mukoza infeksiyonlari kadar organ etkilenmelerine de neden olan Candida nin en agresif turu Candida albicans tir Son yillarda saptanan yeni bir tur olan Candida dubliniensis in immun sistem sorunlari olan hastalardaki orofaringeal infeksiyonlarda Candida albicans a eslik ettigi gosterilmistir Bas boyun bolgesine radyoterapi uygulanan hastalarda Candida glabrata kolonizasyonu saptanabilir Candida albicans agiz gastrointestinal sistem ve vaginanin dogal florasinda bulunur Immunosupresyon diabet ya da gebelik sirasinda patojen nitelik kazanir deri ve mukozalarda yuzeysel infeksiyonlara organ lezyonlarina neden olur Deri ve mukoza infeksiyonlari bebeklerde ve yaslilarda sik gorulur bebeklerdeki pisiklerin cogunda Candida vardir Kalp cerrahisi katater uygulamalari sivi transfuzyonlari ve iv madde bagimlilarinin kullandigi pis enjektorler ile dolasima giren etken candida endokarditlerine ve yayginlasan infeksiyona neden olur Beyin bobrek ve akciger tutulmalarinda cok sayida mikroabseler olusur Bagisiklik sisteminin etkilendigi tum kosullarda en sik rastlanan cikarci infeksiyon hastaliklarindan biridir en onemli risk faktoru son yillarda giderek artan HIV infeksiyonlarina bagli immunosupresyondur Ayrica guclu antibiyotik ve kortizon tedavisi beslenme bozukluklari xerostomia agiz kurulugu ilerlemis kanserler lokal kortizon uygulamalari diabetes mellitus hipoparatiroidizm lenfomalar losemiler organ ve doku transplantasyonlari kanser tedavisi onemli risk faktorleri arasindadir Bulunusu Saglikli insanlar dogal flora Agiz sindirim sistemi ve vajina vajinal pH yukseldiginde ve flora bozuldugunda Candida vajiniti olusur Genis spektrumlu antibiyotik kullanimi Agiz mukozasi enfeksiyonu pamukcuk Diabetes mellitus Candida stomatitiYenidoganlar Candida stomatiti ve dermatitiYaniklar Ozellikle guclu yaniklarda Candida enfeksiyonuDolasim sistemi protezleri kalp kapagi protezi arter grefti Candida endokarditi greft enfeksiyonuDamar kateterizasyonu Sistemik Candida enfeksiyonuEroin bagimlilari Candida endokarditiAIDS hastaligi Agiz mukozasinda pamukcuk trush ozofagus enfeksiyonuOnkoterapi hastalari Sistemik Candida enfeksiyonuBelirtiler ve BulgularOral candidiasis in patogenezinde tukuruk iceriginde bulunan antimikrobiyal proteinlerin niceligindeki azalmanin da onemli etkisi vardir en onemli nedeni hiposalivasyondur Hastaligin surecine ve klinik niteliklerine gore 2 tur oral candidiasis vardir akut oral candidiasis ve kronik oral candidiasis Akut oral kandidiyaz Akut oral kandidiyaz olgularinda mukoza uzerinde pamukcuk trush adi verilen beyaz renkli plaklar olusur bu plaklarin baskin oldugu olgulara akut psodomembranoz candidiasis tanimlamasi yapilir Bagisiklik sisteminin organizasyonu tamamlanmamis olan yenidoganlar ile T lenfosit islevi bozulan yaslilarda sikca gorulen Candida plaklari immunosupresyondaki hastalarin da buyuk bolumunde gorulur WHO 6 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde nun Category B olarak nitelendirdigi AIDS hastalarinda ve baskaca nedenlerle agir immunosupresyon altindaki hastalarda membranlar kisa surede ozofagusa trakeaya bronslara ve akcigerlere dogru ilerler Invazif nitelik kazanan etken organizmanin hemen her bolgesinde lezyonlar olusturabilir Candida kolonilerinden olusan membranlar ozellikle yanak mukozasi orofarinks ve dil kenarlarinda lokalizedir Uygun araclarla kazindiginda yerinden kolayca ayrilir Ortu altindaki mukozanin eritemli atrofik ya da erozyone oldugu gorulur Genis spektrumlu antibiyotik kullanimi nedeniyle gelisen akut psodomembranoz candidiasis olgularinda bir sure sonra membranlar silinir atrofi ve erozyon alanlari iceren eritemli bir lezyon ortaya cikar Candida albicans Biyopsi orneklerinin mikroskopisinde kalinlasmistir hiperplazi ve yuzeyinde mantar kolonileri vardir Mantar kolonileri icinde ve cevresinde yogun akyuvar notrofil polimorf infiltrasyonuna ve mikroabselere rastlanir Epitel hucrelerindeki hiperplazinin nedeni yangi bolgesinde kumelenen notrofil polimorflardan kokenli alfa defensin I proteinidir bu protein spinal hucre proliferasyonunu uyararak etkenin bag dokusuna ulasmasini engelleme cabasi gosterir Guclu immunosupresyonlarda ozellikle AIDS hastalarinda mantar hifelerinin mukozayi asarak doku derinliklerine dogru gelistigi saptanir Kronik oral kandidiyaz Kronik oral kandidiyaz olgularinin bir bolumu total protez kullananlarda ve altcene alveol kretleri uzerinde gelisir Mukozadaki atrofi nedeniyle parlak kirmizi kadife gorunumu vardir bu nedenle kronik atrofik oral candidiasis olarak tanimlanirlar yuzeyi orten skuamoz epitel incedir ve yuzeyde az sayida candida hifelerine rastlanir Angular cheilitis dudak bilesiklerinde kommisuralar ortaya cikan kronik oral kandidiyaz olgularidir Protez kullanmayan edante hastalarda ya da kapanisi kotu olan protezlerde dudak bilesiklerinde olusan kivrimlar icerisinde ureyen Candida albicans ve Staphylococcus aureus infeksiyonuna baglidir ve demir eksikligi anemisinde tablo daha agirdir Median rhomboid glossit olarak tanimlanan atrofik glossit olgularinda dil kokune yakin alanlardaki filiform papillalarda silinme ve mukozada atrofi epitelin yuzeysel katmanlarinda candida kolonileri ile notrofil polimorf yogunlasmalarina rastlanir Agiz mukozasindaki kronik candida infeksiyonlarinin bir bolumune hiperplazisine rastlanir bu tur olgulara kronik hipertrofik hiperplastik candidiasis olarak tanimlanir Olgularin cogu kommisuralar ile bitisigindeki yanak mukozasinda ve dilde yerlesim gosterir Kommisura yanak lokalizasyonu gosteren lezyonlara candida lokoplakisi adi da verilmektedir Dil sirti yerlesimli kronik hipertrofik candidiasis olgulari ise kirmizimsi beyaz renkli yer yer minik catlaklar iceren uzeri duz ya da nodullu lezyonlardir Kronik hipertrofik kandidiyaz olgularinda guclu bir akantoz vardir spinal hucrelerin arasinda ve parakeratoz alanlarinda mantar hifeleri izlenir Epitele komsu bag dokusunda lenfosit kumeleri bulunur Spinal hucre proliferasyonu ve parakeratoz gorulen bu tur olgularin bir bolumundeki epitel displazisi candida infeksiyonlarinin prekanseroz lezyonlarin gelismesinde risk faktoru olabilecegini dusundurmektedir Tedavisi ornegin nistatin Diflucan veya ile tedavi edilebilir Dis baglantilarPamukcuk vakalari resimleri 5 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Prof Dr Gokhan Hakki ALPASLAN Merck Manual 20 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Oral Thrush olu kirik baglanti Ingilizce MedlinePlus Medical Encyclopedia Oral thrush 2 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Childhood Illnesses Thrush 30 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Ingilizce Kaynakca a b c d Calderone RA Clancy CJ editors Candida and Candidiasis ASM Press Baltimore 2012 Redding SW Bailey CW Lopez Ribot JL et al Candida dubliniensis in radiation induced oropharyngeal candidiasis Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 91 659 662 2001 Redding SW Dahiya MC Kirkpatrick WR et al Candida glabrata is an emerging cause of oropharyngeal candidiasis in patients receiving radiation for head and neck cancer Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 97 47 52 2004 Endocrinology an Integrated approach S S Nussey and S A Whitehead a b c d e f g h i j Cologlu AS Oral Patoloji Agiz Patolojisi Yeditepe Univ Yayinlari Mor Ajans Istanbul 2007 a b c d Kumar V Abbas AK Aster JC Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease 9th edt Elsevier Saunders Philadelphia 2015 a b c d e f Rajendran R Sivapathasundharam B editors Shafer s Textbook Of Oral Pathology 6Th Edition Reed Elsevier India 2009 AIDS 2019 11 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ali A Niissalo S Hietanen J et al Expression of alpha defensi I in chronic hyperplastic candidosis J Oral Pathol Med 34 347 351 2005 Budtz Jorgensen E Ecology of Candida associated Denture Stomatitis Microbial Ecol Health Dis 12 170 185 2000 Ramage G Tomsett K Wickes BL et al Denture stomatitis a role for Candida biofilms Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 98 53 59 2004 Terai H Shimahara M Atrophic tongue associated with Candida J Oral Pathol Med 34 397 400 2005