Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kardeş (< kardaş < karındaş), anne veya babadan en az birinin ortak olduğu kişilerin birbirlerine göre durumuna verilen addır. Kardeşler erkek ya da kız olabilirler. Birçok toplumda kardeşler anne babalarıyla birlikte aynı ortamda oynayarak ve eğlenerek çocukluklarını birlikte geçirerek büyürler. Bu kalıtsal ve fiziksel yakınlık birbirlerine karşı sevgi ya da düşmanlık gibi duygusal hisler beslemelerine neden olur.
- "Abla" sayfası bu sayfaya yönlendirilmiştir. Diğer anlamları için lütfen Abla (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Doğum sırasına göre büyük kardeş erkek olduğu zaman ağabey, kız olduğu zaman ise abla olarak adlandırılırlar.
Adlandırma
Türkçe kardeş (< Anadolu ağızlarında kardaş > gardaş) kelimesi etimolojik olarak karın kelimesine -daş isimden isim yapım eki getirilerek oluşturulan karındaş kelimesinden gelen bir kaynaşma örneğidir ve işlek olan bu ekin türevleri arasında ayaktaş, arkadaş, boydaş, yoldaş, yurttaş, dildaş, dindaş, gönüldaş, denktaş gibi örnekler de bulunmaktadır. Orta Türkçe dönemine ait Divânu Lügati't-Türk'te «karındaş» (قَرِنْدَشْ) biçiminde geçer ve Kâşgarlı Mahmud -daş ekini belirterek kelimeyi "bir karında beraber bulunmuş" olarak açıklar. Eski Kıpçakçada da karındaş biçiminde geçer. Çağdaş Türk dillerinde de yaygın biçimde kullanılır; Azerice qardaş (гардаш), Türkmence gardaş (гардаш), Özbekçe qarindoş (қариндош), Tatarca kardeş (кардәш), Kırgızca karındaş (карындаш), Nogayca karındas (къарындас), Kazakça karındas (қарындас), Karakalpakça karındas (қарындас), Hakasça harındas (харындас), Hakasçanın Sagay, Koy, Kaç ve Belt ağızlarında karındas (карындас) biçiminde yer alır.
Halk arasında kullanımı
Yazı dilinde -daş ekinin ince sıralı biçimi olan kardeş yaygın iken, Anadolu'da halk arasında daha çok kalın sıralı gardaş ~ kardaş biçimi geçer ve yaşça denk ya da yaklaşık olanlar arasında hitap sözü olarak da kullanılır.
Birçok Anadolu şiirinde Gardaş kelimesi etki bırakmış Âşık Veysel Şatıroğlu, Ozan Arif, Abdürrahim Karakoç gibi Anadolu şairlerince kullanılmıştır. Popüler şarkılar, Türk halk ve sanat müziği ve türkülerde de sıkça kullanılır. Cem Karaca'nın "Namus Belasına Gardaş" şarkısı buna örnektir.
Kardeş tipleri
Aynı anababadan olanlara öz kardeş denir. Kısmen aynı kısmen farklı anababadan olanlar, ana bir kardeş (anaları aynı, babaları farklı) ya da baba bir kardeş (babaları aynı, anaları farklı) olarak adlandırılır. Farklı anababadan olanlara ise üvey kardeş denir. Biyolojik olarak kardeş olmasalar da aynı anadan süt emişen kişilere süt kardeş (emikdaş) denir.
Kaynakça
- ^ a b Hasan Eren, Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü, Ankara 1999; sayfa: 212
- ^ Divanü Lûgat-it-Türk Tercümesi, çeviren Besim Atalay, TDK yayınları: 521, Ankara 1941, cilt: 1, sayfa: 407
- ^ . 18 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kardes lt kardas lt karindas anne veya babadan en az birinin ortak oldugu kisilerin birbirlerine gore durumuna verilen addir Kardesler erkek ya da kiz olabilirler Bircok toplumda kardesler anne babalariyla birlikte ayni ortamda oynayarak ve eglenerek cocukluklarini birlikte gecirerek buyurler Bu kalitsal ve fiziksel yakinlik birbirlerine karsi sevgi ya da dusmanlik gibi duygusal hisler beslemelerine neden olur in 1849 yilinda yaptigi Geschwister Portrat Kardesler adli tablosu Abla sayfasi bu sayfaya yonlendirilmistir Diger anlamlari icin lutfen Abla anlam ayrimi sayfasina bakiniz Dogum sirasina gore buyuk kardes erkek oldugu zaman agabey kiz oldugu zaman ise abla olarak adlandirilirlar AdlandirmaTurkce kardes lt Anadolu agizlarinda kardas gt gardas kelimesi etimolojik olarak karin kelimesine das isimden isim yapim eki getirilerek olusturulan karindas kelimesinden gelen bir kaynasma ornegidir ve islek olan bu ekin turevleri arasinda ayaktas arkadas boydas yoldas yurttas dildas dindas gonuldas denktas gibi ornekler de bulunmaktadir Orta Turkce donemine ait Divanu Lugati t Turk te karindas ق ر ن د ش biciminde gecer ve Kasgarli Mahmud das ekini belirterek kelimeyi bir karinda beraber bulunmus olarak aciklar Eski Kipcakcada da karindas biciminde gecer Cagdas Turk dillerinde de yaygin bicimde kullanilir Azerice qardas gardash Turkmence gardas gardash Ozbekce qarindos karindosh Tatarca kardes kardәsh Kirgizca karindas karyndash Nogayca karindas karyndas Kazakca karindas karyndas Karakalpakca karindas karyndas Hakasca harindas haryndas Hakascanin Sagay Koy Kac ve Belt agizlarinda karindas karyndas biciminde yer alir Halk arasinda kullanimiYazi dilinde das ekinin ince sirali bicimi olan kardes yaygin iken Anadolu da halk arasinda daha cok kalin sirali gardas kardas bicimi gecer ve yasca denk ya da yaklasik olanlar arasinda hitap sozu olarak da kullanilir Bircok Anadolu siirinde Gardas kelimesi etki birakmis Asik Veysel Satiroglu Ozan Arif Abdurrahim Karakoc gibi Anadolu sairlerince kullanilmistir Populer sarkilar Turk halk ve sanat muzigi ve turkulerde de sikca kullanilir Cem Karaca nin Namus Belasina Gardas sarkisi buna ornektir Kardes tipleriAyni anababadan olanlara oz kardes denir Kismen ayni kismen farkli anababadan olanlar ana bir kardes analari ayni babalari farkli ya da baba bir kardes babalari ayni analari farkli olarak adlandirilir Farkli anababadan olanlara ise uvey kardes denir Biyolojik olarak kardes olmasalar da ayni anadan sut emisen kisilere sut kardes emikdas denir Kaynakca a b Hasan Eren Turk Dilinin Etimolojik Sozlugu Ankara 1999 sayfa 212 Divanu Lugat it Turk Tercumesi ceviren Besim Atalay TDK yayinlari 521 Ankara 1941 cilt 1 sayfa 407 18 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Temmuz 2012