Petar Delyan (hükümdarlığı 1040–1041) (Bulgarca: Петър Делян, Yunanca: Πέτρος Δελεάνος), bazen II. Peter (Петър II) olarak anılır, 1040 yazında Bulgaristan Theması'nda Bizans yönetimine karşı bir ayaklanmanın lideridir. O zamanlar Bulgaristan themasında yer alan Belgrad'da Samuil'in torunu olarak Bulgaristan Çarı ilan edildi. Orijinal adı basitçe Delyan olabilirdi, bu durumda tahta çıktığında 970 yılında ölen aziz İmparator I. Petr'ı (Petăr I) anısına Petar II adını aldı. Doğumunun kesin yılı kesin olarak tespit edilememektedir, ancak 11. yüzyılın başlarında, muhtemelen 1000 ile 1014 arasında gerçekleştiğine inanılmaktadır. Aynı şekilde ölüm yılı da 1041 olarak tahmin edilmektedir.
Kökeni
Kökeni belli değildir. Çar Gavril Radomir'in oğlu ve Çar Samuil'in torunu olduğunu iddia etmiştir, ancak aynı zamanda ayaklanmanın lideri olarak Bulgaristan Çarı ilan edilmesini haklı çıkarmak için Samuel'in torunu olduğunu iddia eden yerel ahaliden biri de olabilir.
Radomir'in oğlu olarak Delyan
Onun aslında Radomir'in oğlu olduğuna inananlar, Radomir'in Macaristan Kralı I. István'ın (996/997) kız kardeşi Marguerite ile olan evliliğinden doğduğunu düşünmektedirler. Peter'ın annesi, Gavril Radomir'in tahta çıkmasından önce hamileyken Samuil'in sarayından atılmıştı, ancak Delyan'ın sonraki kariyeri göz önüne alındığında, muhtemelen Bulgaristan'da doğmuş ve babasıyla birlikte kalmıştır.
İvan Vladislav'ın 1015'te Gavril Radomir'i öldürmesi ve 1018'de Bizans İmparatorluğu'nun Bulgaristan'ı fethinden sonra Delyan, Konstantinopolis'e esir alındı ve kimliği belirsiz bir Bizans aristokrasisinin hizmetkarı oldu. Daha sonra kaçtı ve annesinin ülkesi olan Macaristan'a gitti ve buradan Bulgaristan'a döndü ve Bizans hükûmetinin madeni parayla vergi koymasından duyduğu hoşnutsuzluktan yararlanarak Bizans yönetimine karşı bir isyan çıkardı.
Yerel bir Bulgar olarak Delyan
Onun Samuil'in torunu olduğu teorisine karşı çıkanlar ve sadece yerel bir Bulgar olduğuna inananlar, onun Bizans İmparatorluğu ile Macaristan arasında kraliyet kanından bir prens olarak katıldığında ulaştığı ilk sınır kasabası ve asil kandan prens olduğu için değil, sadece isyancıların ele geçirdiği ilk önemli şehir olduğu için Belgrad'da çar ilan edildiğini iddia etmektedirler.
Ayrıca, 1015 yılında kuzeni Gavril Radomir'i (Delyan'ın sözde babası) ve o zamanki karısı Maria'yı tahtı ele geçirmek için öldüren İvan Vladislav'ın Radomir'in oğlunu ve varsa varislerini tahtını güvence altına almak için öldürmemesinin pek olası olmadığını iddia ediyorlar. Vladimir'in Bulgar çarı olarak konumuna bir tehdit oluşturması nedeniyle, Samuil'in damadı (kızı Theodora-Kosara ile evli) olan Sırp Duklja prensi Jovan Vladimir'in idam edilmesini de emrettiği bilinmektedir.
Ayaklanma
Peter Delyan, 1040 yazında Bulgaristan Theması'nda Bizans İmparatorluğu'na karşı çıkan bir ayaklanmanın lideriydi. Ayaklanmanın iki ana sebep vardı:
- Ohri Bulgar Başpiskoposunun Yunanca konuşan bir Bizanslı ile değiştirilmesi (1037) ve Helenleşme sürecinin başlangıcı
- Bizans hükûmeti tarafından yerel halka madeni para ile ödenecek vergi konulması
Ayaklanma yayıldı ve isyancılar çok hızlı bir şekilde Pomoravlje'nin kuzey kesiminin kontrolünü ele geçirdi ve Belgrad'ı kurtardı. Delyan orada Bulgaristan imparatoru (Çar) ilan edildi ve direniş liderleri tarafından bir kalkanın üzerine yükseltildikten sonra II. Petar adını aldı. Samuil'in torunu olarak meşru ilan edilmişti.Macaristan Krallığı'ndan biraz destek görmesi muhtemeldir.
II. Peter Delyan, Niš ve Üsküp'ü aldı, önce Dyrrhachium bölgesinde bir isyana öncülük etmiş olan bir Tihomir'in şahsında başka bir potansiyel lideri seçti ve sonra ortadan kaldırdı. Bundan sonra Petar II (veya Peter), Bizans İmparatoru IV. Mihail'in kaldığı Selanik'e yürüdü. Mağlup, kaçtı ve hazinesini belirli bir Michael Ivač'a bıraktı. Muhtemelen Çar Samuil komutasındaki bir general olan Ivač'ın oğlu olan ikincisi, hazinenin büyük kısmını derhal şehrin dışındaki Peter'a devretti. Selanik Bizans'ın elinde kaldı, ancak Makedonya, Dyrrachium ve kuzey Yunanistan'ın diğer bölgeleri II. Petar'ın güçleri tarafından alındı. Bu, Epir ve Arnavutluk'ta Bizans yönetimine karşı daha fazla Slav isyanına ilham verdi.
Petar II Delyan'ın başarıları, kuzeni Alusian'ın araya girmesiyle sona erdi. Babası İvan Vladislav'ın 1015'te Peter'ın babası Gavril Radomir'i öldürdüğü Alusian, gözden düştüğü Bizans sarayından görünürde bir asker kaçağı olarak II. Petar'ın saflarına katıldı. Alusian, kendisine Selanik'e saldırması için bir ordu veren II. Peter tarafından karşılandı. Ancak kuşatma Bizanslılar tarafından kaldırıldı ve ordu . Alusian zar zor kurtuldu ve Ostrovo'ya döndü.
1041'de bir gece yemek sırasında Delyan sarhoşken Alusian burnunu kesti ve mutfak bıçağıyla kör etti. Alusian, Bulgaristanlı Samuel'in kanından olduğu için, askerleri tarafından II. Petar'ın yerine hızla imparator ilan edildi, ancak Bizanslılara sığınmak için komplo kurdu. Bulgar ve Bizans birlikleri savaşa hazırlanırken, Alusian düşmana kaçtı ve mallarının ve topraklarının kendisine iade edildiği Konstantinopolis'e yöneldi ve yüksek saray magistros rütbesi ile ödüllendirildi.
Bu arada Petar II Delyan, kör olmasına rağmen Bulgar kuvvetlerinin komutasını yeniden devraldı, ancak Bizans İmparatoru IV. Mihail durumdan yararlanmaya karar verdi ve onlara karşı ilerledi. Belirsiz bir Ostrovo savaşında Bizanslılar Bulgar birliklerini yendi ve Petar II Delyan yakalandı ve belki de idam edileceği Konstantinopolis'e götürüldü. Bazı efsanelere göre daha sonra Balkan Dağları'ndaki İskar Boğazı'ndaki bir manastıra sürgün edilmiş ve burada ölmüştür.
İskandinav destanları, Vareg Muhafızlarının bir üyesi olarak savaş alanında II. Peter'ı öldürdüğü iddia edilen geleceğin Norveç Kralı Harald Hardrada'nın katılımına atıfta bulunur. Bu gelenek sözde "Bulgar Apocryphal Chronicle" adlı kısa ve öz bir referansla desteklenebilir. Her iki durumda da II. Peter Delyan 1041'de ölmüş olabilir.
Soy ağacı
Comita Nikola | Ripsimia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aron | Musa | Davud | Samuil | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İvan Vladislav | İsmi bilinmeyen kızı | İsmi bilinmeyen kızı | Gavril Radomir | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Birçok oğul & kız | Peter Delyan? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hatırası
Güney Shetland Adaları, Antarktika'daki Smith Adası'ndaki Delyan Noktası, adını Peter Delyan'dan almıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Йордан Андреев - "Българските ханове и царе VII-XIV век. Историческо-хронологичен справочник", държавно издателство "Д-р Петър Берон", София, 1988 г.
- ^ Mladjov, Ian (2015). "Monarchs' Names and Numbering in the Second Bulgarian State". Studia Ceranea. 5: 267-310. doi:10.18778/2084-140X.05.09. hdl:11089/18406. 2 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
- ^ The wars of the Balkan Peninsula: their medieval origins. Alexandru Madgearu, Martin Gordon, Publisher Scarecrow Press, 2008, , pp. 63–66.
- ^ Fine, J. (1991). The Early Medieval Balkans, A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century (İngilizce). . ISBN .
- ^ David F. Burg (9 Ocak 2004). A World History of Tax Rebellions: An Encyclopedia of Tax Rebels, Revolts, and Riots from Antiquity to the Present. Taylor & Francis. ss. 74-. ISBN .
- ^ Florin Curta (31 Ağustos 2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500-1250. Cambridge University Press. ss. 283-. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Petar Delyan hukumdarligi 1040 1041 Bulgarca Petr Delyan Yunanca Petros Deleanos bazen II Peter Petr II olarak anilir 1040 yazinda Bulgaristan Themasi nda Bizans yonetimine karsi bir ayaklanmanin lideridir O zamanlar Bulgaristan themasinda yer alan Belgrad da Samuil in torunu olarak Bulgaristan Cari ilan edildi Orijinal adi basitce Delyan olabilirdi bu durumda tahta ciktiginda 970 yilinda olen aziz Imparator I Petr i Petăr I anisina Petar II adini aldi Dogumunun kesin yili kesin olarak tespit edilememektedir ancak 11 yuzyilin baslarinda muhtemelen 1000 ile 1014 arasinda gerceklestigine inanilmaktadir Ayni sekilde olum yili da 1041 olarak tahmin edilmektedir KokeniKokeni belli degildir Car Gavril Radomir in oglu ve Car Samuil in torunu oldugunu iddia etmistir ancak ayni zamanda ayaklanmanin lideri olarak Bulgaristan Cari ilan edilmesini hakli cikarmak icin Samuel in torunu oldugunu iddia eden yerel ahaliden biri de olabilir Radomir in oglu olarak Delyan Onun aslinda Radomir in oglu olduguna inananlar Radomir in Macaristan Krali I Istvan in 996 997 kiz kardesi Marguerite ile olan evliliginden dogdugunu dusunmektedirler Peter in annesi Gavril Radomir in tahta cikmasindan once hamileyken Samuil in sarayindan atilmisti ancak Delyan in sonraki kariyeri goz onune alindiginda muhtemelen Bulgaristan da dogmus ve babasiyla birlikte kalmistir Ivan Vladislav in 1015 te Gavril Radomir i oldurmesi ve 1018 de Bizans Imparatorlugu nun Bulgaristan i fethinden sonra Delyan Konstantinopolis e esir alindi ve kimligi belirsiz bir Bizans aristokrasisinin hizmetkari oldu Daha sonra kacti ve annesinin ulkesi olan Macaristan a gitti ve buradan Bulgaristan a dondu ve Bizans hukumetinin madeni parayla vergi koymasindan duydugu hosnutsuzluktan yararlanarak Bizans yonetimine karsi bir isyan cikardi Yerel bir Bulgar olarak Delyan Onun Samuil in torunu oldugu teorisine karsi cikanlar ve sadece yerel bir Bulgar olduguna inananlar onun Bizans Imparatorlugu ile Macaristan arasinda kraliyet kanindan bir prens olarak katildiginda ulastigi ilk sinir kasabasi ve asil kandan prens oldugu icin degil sadece isyancilarin ele gecirdigi ilk onemli sehir oldugu icin Belgrad da car ilan edildigini iddia etmektedirler Ayrica 1015 yilinda kuzeni Gavril Radomir i Delyan in sozde babasi ve o zamanki karisi Maria yi tahti ele gecirmek icin olduren Ivan Vladislav in Radomir in oglunu ve varsa varislerini tahtini guvence altina almak icin oldurmemesinin pek olasi olmadigini iddia ediyorlar Vladimir in Bulgar cari olarak konumuna bir tehdit olusturmasi nedeniyle Samuil in damadi kizi Theodora Kosara ile evli olan Sirp Duklja prensi Jovan Vladimir in idam edilmesini de emrettigi bilinmektedir AyaklanmaPeter II Delyan ve Tihomir in Ayaklanmasi Peter Delyan 1040 yazinda Bulgaristan Themasi nda Bizans Imparatorlugu na karsi cikan bir ayaklanmanin lideriydi Ayaklanmanin iki ana sebep vardi Ohri Bulgar Baspiskoposunun Yunanca konusan bir Bizansli ile degistirilmesi 1037 ve Helenlesme surecinin baslangici Bizans hukumeti tarafindan yerel halka madeni para ile odenecek vergi konulmasi Ayaklanma yayildi ve isyancilar cok hizli bir sekilde Pomoravlje nin kuzey kesiminin kontrolunu ele gecirdi ve Belgrad i kurtardi Delyan orada Bulgaristan imparatoru Car ilan edildi ve direnis liderleri tarafindan bir kalkanin uzerine yukseltildikten sonra II Petar adini aldi Samuil in torunu olarak mesru ilan edilmisti Macaristan Kralligi ndan biraz destek gormesi muhtemeldir II Petar Delyan yonetimindeki Bulgaristan II Peter Delyan Nis ve Uskup u aldi once Dyrrhachium bolgesinde bir isyana onculuk etmis olan bir Tihomir in sahsinda baska bir potansiyel lideri secti ve sonra ortadan kaldirdi Bundan sonra Petar II veya Peter Bizans Imparatoru IV Mihail in kaldigi Selanik e yurudu Maglup kacti ve hazinesini belirli bir Michael Ivac a birakti Muhtemelen Car Samuil komutasindaki bir general olan Ivac in oglu olan ikincisi hazinenin buyuk kismini derhal sehrin disindaki Peter a devretti Selanik Bizans in elinde kaldi ancak Makedonya Dyrrachium ve kuzey Yunanistan in diger bolgeleri II Petar in gucleri tarafindan alindi Bu Epir ve Arnavutluk ta Bizans yonetimine karsi daha fazla Slav isyanina ilham verdi Petar II Delyan in basarilari kuzeni Alusian in araya girmesiyle sona erdi Babasi Ivan Vladislav in 1015 te Peter in babasi Gavril Radomir i oldurdugu Alusian gozden dustugu Bizans sarayindan gorunurde bir asker kacagi olarak II Petar in saflarina katildi Alusian kendisine Selanik e saldirmasi icin bir ordu veren II Peter tarafindan karsilandi Ancak kusatma Bizanslilar tarafindan kaldirildi ve ordu Alusian zar zor kurtuldu ve Ostrovo ya dondu Peter Delyan Tihomir ve Bulgar isyancilar 1041 de bir gece yemek sirasinda Delyan sarhosken Alusian burnunu kesti ve mutfak bicagiyla kor etti Alusian Bulgaristanli Samuel in kanindan oldugu icin askerleri tarafindan II Petar in yerine hizla imparator ilan edildi ancak Bizanslilara siginmak icin komplo kurdu Bulgar ve Bizans birlikleri savasa hazirlanirken Alusian dusmana kacti ve mallarinin ve topraklarinin kendisine iade edildigi Konstantinopolis e yoneldi ve yuksek saray magistros rutbesi ile odullendirildi Bu arada Petar II Delyan kor olmasina ragmen Bulgar kuvvetlerinin komutasini yeniden devraldi ancak Bizans Imparatoru IV Mihail durumdan yararlanmaya karar verdi ve onlara karsi ilerledi Belirsiz bir Ostrovo savasinda Bizanslilar Bulgar birliklerini yendi ve Petar II Delyan yakalandi ve belki de idam edilecegi Konstantinopolis e goturuldu Bazi efsanelere gore daha sonra Balkan Daglari ndaki Iskar Bogazi ndaki bir manastira surgun edilmis ve burada olmustur Iskandinav destanlari Vareg Muhafizlarinin bir uyesi olarak savas alaninda II Peter i oldurdugu iddia edilen gelecegin Norvec Krali Harald Hardrada nin katilimina atifta bulunur Bu gelenek sozde Bulgar Apocryphal Chronicle adli kisa ve oz bir referansla desteklenebilir Her iki durumda da II Peter Delyan 1041 de olmus olabilir Soy agaci Comita Nikola Ripsimia Aron Musa Davud Samuil Ivan Vladislav Ismi bilinmeyen kizi Ismi bilinmeyen kizi Gavril Radomir Bircok ogul amp kiz Peter Delyan HatirasiGuney Shetland Adalari Antarktika daki Smith Adasi ndaki Delyan Noktasi adini Peter Delyan dan almistir Ayrica bakinizBulgarlar Bulgaristan tarihi Guney SlavlariKaynakca Jordan Andreev Blgarskite hanove i care VII XIV vek Istorichesko hronologichen spravochnik drzhavno izdatelstvo D r Petr Beron Sofiya 1988 g Mladjov Ian 2015 Monarchs Names and Numbering in the Second Bulgarian State Studia Ceranea 5 267 310 doi 10 18778 2084 140X 05 09 hdl 11089 18406 2 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Temmuz 2023 The wars of the Balkan Peninsula their medieval origins Alexandru Madgearu Martin Gordon Publisher Scarecrow Press 2008 0 8108 5846 0 pp 63 66 Fine J 1991 The Early Medieval Balkans A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century Ingilizce ISBN 0 472 08149 7 David F Burg 9 Ocak 2004 A World History of Tax Rebellions An Encyclopedia of Tax Rebels Revolts and Riots from Antiquity to the Present Taylor amp Francis ss 74 ISBN 978 0 203 50089 7 Florin Curta 31 Agustos 2006 Southeastern Europe in the Middle Ages 500 1250 Cambridge University Press ss 283 ISBN 978 0 521 81539 0