Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC, İngilizce Large Hadron Collider) dünyanın en büyük ve en güçlü parçacık çarpıştırıcısı ve dünyanın en büyük makinesi.Avrupa Nükleer Araştırmalar Merkezi (CERN) tarafından, 1998 ve 2008 yılları arasına 100'ü aşkın ülkeden 10.000 bilim insanı ve mühendisin yanı sıra 100'ün üzerinde üniversite ve laboratuvarın katılımıyla inşa edildi.Cenevre yakınlarında, Fransa-İsviçre sınırının altındaki 27 kilometre uzunluğunda ve derinliği 175 metreyi bulan bir tünel boyunca uzanır.
Maddeyi yüksek sıcaklık ve yüksek yoğunlukta incelemek için tasarlanmıştır. Böylece Büyük Patlama'dan hemen sonra oluşan plazma ortamındaki kuark-gluon birleşimleri gerçekleşebilir ve bu sayede mezon ve baryonlar oluşabilir. İlk araştırması 30 Mart 2010 ve 13 Şubat 2013 arasında daha önceki çarpıştırıcı dünya rekorundan yaklaşık 4 kat daha fazla, demet başına 3,5 teraelektronvoltluk (toplamda 7 TeV) bir enerji ile, 2012'den itibaren demet başına 4 TeV'e çıkarak (toplamda 8 TeV) gerçekleşti. 13 Şubat 2013'te LHC'nin ilk çalışması resmi olarak sonlandırıldı ve planlı yükseltmeler için faaliyeti sonlandırıldı. Yükseltilmiş çarpıştırıcıda 'test' çarpıştırmaları 5 Nisan 2015'te yeniden başladı, 20 Mayıs 2015'te demet başına 6,5 TeV'e ulaştı (toplamda 13 TeV, şimdiki dünya rekoru). İkinci araştırması 3 Haziran 2015'te başlamıştır.
Sistem iki yıllık modernizasyonun ardından, iki katına çıkartılmış enerji seviyesiyle, 5 Nisan 2015 tarihinde yeniden çalıştırıldı. Bilim insanları 20 Mayıs 2015'te protonları 13 TeV’ta çarpıştırarak ilk rekorunu kırdı. Daha önce 2012 yılında en yüksek 8 TeV’de çarpışma başarılmıştı.
Son olarak 2016 yılında bu projenin 300TB boyutunda verisi, halka açık hale getirilmiştir.
Galeri
-
![image]()
Smilatör kullanılarak, LHC deneyinde higgs bozonu tespit edilmesi. -
![image]()
Deneyler ve önhızlandırıcılar. -
![image]()
Deneyler ve önhızlandırıcılar, oktan ile numaralandırılmış şekilde. -
![image]()
LHC tünelinin içten görünümü. -
![image]()
LEP'te (Üstte) ve LHC'de (altta) kullanılan 12500 amperlik normal ve süperiletken kablolar.
LHC'deki deneyler
Kaynakça
- ^ "The Large Hadron Collider". home.cern. 28 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016.
- ^ Highfield, Roger (16 Eylül 2008). "Large Hadron Collider: Thirteen ways to change the world". The Daily Telegraph. Londra, Birleşik Krallık. 3 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016.
- ^ Mercan, Özge (2015). Yeni kuşak yüksek enerjili hızlandırıcılarda elektromanyetik Tau çifti üretimi (Yüksek lisans). İstanbul Teknik Üniversitesi.
- ^ "CERN LHC sees high-energy success" (Basın açıklaması). BBC News. 30 Mart 2010. 30 Mart 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Mart 2010.
- ^ CERN Press Office (13 Şubat 2012). "LHC to run at 4 TeV per beam in 2012". CERN. 2 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016.
- ^ "LHC smashes energy record with test collisions". BBC News. 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016.
- ^ Jonathan Webb (5 Nisan 2015). "Large Hadron collider restarts after pause". BBC. 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2015.
- ^ O'Luanaigh, Cian. "Proton beams are back in the LHC". CERN: Accelerating science. CERN. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Nisan 2015.
- ^ "Large Hadron Collider turns on 'data tap'". BBC News. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2016.
- ^ "Yüzyılın deneyi iki yılın ardından devam ediyor". BBC Türkçe. 6 Nisan 2015. 10 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2015.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Haziran 2015.
- ^ . CERN. 25 Nisan 2016. 26 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2016.
Dış bağlantılar
- CERN Büyük Hadron Çarpıştırıcısı resmi sitesi3 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- CERN'deki Türklerin sayfası 17 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Hadron Carpistiricisi LHC Ingilizce Large Hadron Collider dunyanin en buyuk ve en guclu parcacik carpistiricisi ve dunyanin en buyuk makinesi Avrupa Nukleer Arastirmalar Merkezi CERN tarafindan 1998 ve 2008 yillari arasina 100 u askin ulkeden 10 000 bilim insani ve muhendisin yani sira 100 un uzerinde universite ve laboratuvarin katilimiyla insa edildi Cenevre yakinlarinda Fransa Isvicre sinirinin altindaki 27 kilometre uzunlugunda ve derinligi 175 metreyi bulan bir tunel boyunca uzanir Buyuk Hadron Carpistiricisi nin bir bolumu Maddeyi yuksek sicaklik ve yuksek yogunlukta incelemek icin tasarlanmistir Boylece Buyuk Patlama dan hemen sonra olusan plazma ortamindaki kuark gluon birlesimleri gerceklesebilir ve bu sayede mezon ve baryonlar olusabilir Ilk arastirmasi 30 Mart 2010 ve 13 Subat 2013 arasinda daha onceki carpistirici dunya rekorundan yaklasik 4 kat daha fazla demet basina 3 5 teraelektronvoltluk toplamda 7 TeV bir enerji ile 2012 den itibaren demet basina 4 TeV e cikarak toplamda 8 TeV gerceklesti 13 Subat 2013 te LHC nin ilk calismasi resmi olarak sonlandirildi ve planli yukseltmeler icin faaliyeti sonlandirildi Yukseltilmis carpistiricida test carpistirmalari 5 Nisan 2015 te yeniden basladi 20 Mayis 2015 te demet basina 6 5 TeV e ulasti toplamda 13 TeV simdiki dunya rekoru Ikinci arastirmasi 3 Haziran 2015 te baslamistir Sistem iki yillik modernizasyonun ardindan iki katina cikartilmis enerji seviyesiyle 5 Nisan 2015 tarihinde yeniden calistirildi Bilim insanlari 20 Mayis 2015 te protonlari 13 TeV ta carpistirarak ilk rekorunu kirdi Daha once 2012 yilinda en yuksek 8 TeV de carpisma basarilmisti Son olarak 2016 yilinda bu projenin 300TB boyutunda verisi halka acik hale getirilmistir GaleriSmilator kullanilarak LHC deneyinde higgs bozonu tespit edilmesi Deneyler ve onhizlandiricilar Deneyler ve onhizlandiricilar oktan ile numaralandirilmis sekilde LHC tunelinin icten gorunumu LEP te Ustte ve LHC de altta kullanilan 12500 amperlik normal ve superiletken kablolar LHC deki deneylerAlice deneyi ATLAS deneyi CMS deneyi LHCb deneyi TOTEM deneyiKaynakca The Large Hadron Collider home cern 28 Mayis 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2016 Highfield Roger 16 Eylul 2008 Large Hadron Collider Thirteen ways to change the world The Daily Telegraph Londra Birlesik Krallik 3 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2016 Mercan Ozge 2015 Yeni kusak yuksek enerjili hizlandiricilarda elektromanyetik Tau cifti uretimi Yuksek lisans Istanbul Teknik Universitesi CERN LHC sees high energy success Basin aciklamasi BBC News 30 Mart 2010 30 Mart 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Mart 2010 CERN Press Office 13 Subat 2012 LHC to run at 4 TeV per beam in 2012 CERN 2 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2016 LHC smashes energy record with test collisions BBC News 21 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2016 Jonathan Webb 5 Nisan 2015 Large Hadron collider restarts after pause BBC 13 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2015 O Luanaigh Cian Proton beams are back in the LHC CERN Accelerating science CERN 18 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Nisan 2015 Large Hadron Collider turns on data tap BBC News 20 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2016 Yuzyilin deneyi iki yilin ardindan devam ediyor BBC Turkce 6 Nisan 2015 10 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2015 a b Arsivlenmis kopya 3 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Haziran 2015 CERN 25 Nisan 2016 26 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Mayis 2016 Dis baglantilarCERN Buyuk Hadron Carpistiricisi resmi sitesi3 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde CERN deki Turklerin sayfasi 17 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde