Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jean Henry Dunant, (d. 8 Mayıs 1828 - ö. 30 Ekim 1910) İsviçreli yazar, iş insanı ve Kızılhaç Teşkilâtı'nın kurucusu.
| Jean Henry Dunant | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 8 Mayıs 1828 Cenevre, İsviçre |
| Ölüm | 30 Ekim 1910 (82 yaşında) Heiden, İsviçre |
| Meslek | Yazar, iş insanı |
| Milliyet |  İsviçreli |
| Önemli ödülleri |  Nobel Barış Ödülü (1901) |
"Un souvenir de Solferino" (Solferino Hatırası) adlı kitabında Kuzey İtalya'daki Solferino Muharebesi'nde gördüğü sefaleti, kıyımı ve yaralıların içler acısı halini anlatır. Muharebenin acılarını yaşadıktan sonra hemen harekete geçerek, 1864 Cenevre Konvansiyonu ile Kızılhaç Teşkilatı'nın kurulmasına önayak olmuştur. Gösterdiği çabalar nedeniyle 1901 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür.
Yaşamı
1828'de Cenevre'de varlıklı, dindar bir ailenin oğlu olarak doğdu. 1849'da öğrenimini yarıda bırakarak bir bankada çalışmaya başladı.
1852'de YMCA Hareketi'nin Cenevre kolunun kurucusu oldu. 1855'te Paris Evrensel Sergisi için Paris'e gelen arkadaşlarıyla Dünya YMCA'lar İttifakı'nın kurulmasında da rol oynadı.
26 yaşında iken Kuzey Afrika ve Sicilya'da faaliyet gösteren bir firmanın temsilcisi olarak işe girdi. Bu iş nedeniyle çıktığı Cezayir, Tunus ve Sicilya gezisine dair gözlemlerini “Notice sur la Régence de Tunis” adlı kitapta aktardı. 1858'de yayımlanan kitapta “L'Esclavage chez les musulmans et aux États-Unis d'Amérique” (Müslümanlar'da ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Kölelik) başlıklı kapsamlı bir bölüm de vardı (Bu bölüm, 1863'te ayrı bir kitap olarak yayımlanmıştır).
1856'da, bir Fransız kolonisi olan Cezayir'de kendi işini kurdu. Boş zamanlarında Kuzey Afrikalıların yaşamlarını gözlemleyip onların konukseverlik, yüksek ahlak kuralları, nezaket gibi özelliklerini takdir etti. Harriet Beecher Stowe'un Tom Amca'nın Kulübesi romanını okuyarak kölelik karşıtı fikirlerden etkilendi.
Solferino Savaşı
Dunant, 1859 yılında Cezayir'deki işleri ile ilgili olarak Fransa Kralı III. Napolyon ile görüşmek istedi. Kral, Avusturya İmparatorluğu ve Fransa – Sardinya Krallığı arasında Kuzey İtalya'da geçen Solferino Savaşı nedeniyle İtalya'daydı. Savaşın gerçekleştiği 24 Haziran 1859 gününün gecesinde kralın Solferino'daki karargâhına ulaşan Dunant, savaş meydanında tıbbi yardım alamadan yatan yaralıların durumuna tanıklık etti. İşleriyle ilgili olarak kralla görüşmeyi başaramadı ancak orada kaldığı günler boyunca yaralı askerlere hangi tarafın askeri olduklarına bakmaksızın yardım etmek için yöredeki sivil halkı örgütledi. Castiglione kasabasındaki evler hastane haline getirilip, gönüllü kadınlar hemşirelik, aşçılık yapmak üzere bir araya gelirken; kraldan Avusturyalı esir doktorları serbest bırakması ve yaralılara yardım edebilmelerini sağlamak için izin alındı. Tüm çabalara rağmen 22 bin Avusturyalı ve 17 bin Fransız askerinin hayatı kurtarılamadı. Cenevre'ye döndüğünde savaşla ilgili anılarını anlatan bir kitap yazdı. Üç yılda yazdığı “Solferino Hatırası” adlı kitap, 1863'te yayımlandı. Büyük ilgi gören kitap, üç yıl içinde 12 dile çevrildi.
Kızılhaç'ın oluşumu
"Solferino Hatırası", üç konuyu ele almaktaydı: Birincisi, savaşın kendisinin anlatımı, ikincisi çarpışmadan sonra savaş meydanının durumu, üçüncüsü ise savaşlarda yaralıların kurtarılabilmesi için yapılacaklara dair plan. Dunant'a göre devletler, yaralıları koruyup tıbbi yardım sağlamak amacıyla uluslararası anlaşmalarda taraf olmalı ve Avrupa ülkelerinde savaşta yaralananlara hangi ulustan olduklarına bakmaksızın yardım edecek gönüllü dernekler barış zamanına oluşturulmalıydı.
Dunant'ın planını gerçekleştirme yollarını araştırmak üzere beş kişilik bir komite 7 Şubat 1863'te çalışmalara başladı. Dunant, komitenin sekreteri idi. Sonradan “Uluslararası Kızılhaç Komitesi” adını alacak olan bu komite, uluslararası bir konferans düzenlemek istiyordu. Servetini ve zamanını bu dava için harcayan Dunant; Avrupa’nın her yerini ziyaret ederek konferansa temsilci göndermeleri için hükûmetler ile temasa geçti.
26-29 Ekim 1863'te Cenevre'de gerçekleşen konferansa 16 ülkeden 39 temsilci katıldı. 22 Ağustos 1864'te 12 devlet Cenevre Konvansiyonu olarak bilinen uluslararası anlaşmayı imzaladı.
Diğer çalışmaları
Kızılhaç Komitesi'nin sekreterliğini sürdüren Dunant, Kızılhaç'ın çalışma alanının barış zamanlarında doğal afet mağdurlarına, savaşta denizcilere yardım edecek şekilde genişletilmesi için uğraştı. Ayrıca Avrupa'daki Yahudilerin durumu ile ilgilenerek 1866'da yayımladığı bir broşürde, Yahudilerin Filistin topraklarına yerleştirilmesini önerdi.
Dunant, Kızılhaç örgütü ie ilgili çalışmalara kendini adamışken Cezayir'deki şirketinin yönetimini ihmal etmişti. 1867'de yönetim kurulu üyesi olduğu Crédit Genevois Bankası iflas etti. Bütün parasını yitiren ve İsviçre'yi terk etmek zorunda kalan iş insanı, Kızılhaç Komitesi'nden de istifa etmek zorunda kaldı ve Paris'e yerleşti.
Paris'te Kızılhaç ile ilgili geçmiş çalışmalarından ötürü kraliyet ailesi ve aristokrat çevrelerden saygı görerek birkaç yıl yaşadı ve Fransız Kızılhaç örgütünün kuruluşunda uzmanlığına başvuruldu. 1871'de Fransa’nın yenilgisi ve III. Napolyon’un esir alınması ile sonuçlanan Fransa-Prusya Savaşı’nın ardından devam eden Paris kuşatmasının ve Sivil Savaşın mağdurlarına yardım için “Alliance Universelle de l'ordre et de civilisation” adlı bir örgüt kurdu. Bu örgüte Londra'da sürgünde bulunan İmparator Napolyon'dan destek geldi. Dunant, yeni misyonu olan savaş mahkûmları için bir uluslararası sözleşme imzalanması konusunda destekçiler bulmak için Ağustos 1872'de Londra'ya gitti. 1874'te Brüksel'de uluslararası konferans düzenledi. Ayrıca köleliği kaldırmak için Berlin'de bir konferans organize edilmesine çalıştı.
Ne var ki Dunant'ın kısa süren tanınmışlık dönemi, zamanla yerini unutulmuşluğa bıraktı. Avrupa kentlerinde dolaşıp eski arkadaşlarının yardımı ve Cenevre'deki ailesinden gelen küçük bir aylık ile yaşamını sürdürdü.
Son yılları
1875-1895 arasında inzivaya çekilerek Haiden adlı küçük bir İsviçre kasabasında yaşadı. 1890'da onu bulan bir köy öğretmeni, Dunant'ın sağ olduğunu dünyaya duyurdu fakat bu haber çok ilgi çekmedi. 1892'de hastalığı nedeniyle bir düşkünler evine yerleşti ve hayatının son 18 yılını orada geçirdi.
Dunant'ın sağ olduğu 1895'te İsviçreli gazeteci Georg Baumberg tarafından yeniden gündeme getirildiğinde bu sefer, haber bir sansasyon yarattı Dunant'a pek çok hayranlık mesajı ve ödül yağdırıldı. 1901 yılında ilk kez verilen Nobel Barış Ödülü, kendisine sunulan ödüller arasındadır. O, sağlanan tüm imkanlara ve verilen ödüllere rağmen düşkünlerevindeki odasından ayrılmadı. 30 Ekim 1910'da hayatını kaybetti. Vasiyeti gereği Zürih'te cenaze töreni yapılmadan gömüldü.
Kaynakça
- ^ a b "Jean Henri Dunant, Encyclopeida of World Biography, Erişim tarihi:08.05.201^". 16 Kasım 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mayıs 2013.
- ^ . 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2013.
- ^ a b "Henry Dunant, Nobelprize.org sitesi, Erişim tarihi:07.05.2013". 26 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mayıs 2013.
- ^ "Pierre Boissier, Henry Dunant, Henry Dunant Institute, 1974, Cenevre" (PDF). 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 8 Mayıs 2013.
Dış bağlantılar
- Ayrıntılı Biyografisi (İngilizce) 26 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Dunant'ın hayatını anlatan film hakkında 9 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Federasyonu hakkında 12 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jean Henry Dunant d 8 Mayis 1828 o 30 Ekim 1910 Isvicreli yazar is insani ve Kizilhac Teskilati nin kurucusu Jean Henry DunantDogum8 Mayis 1828 Cenevre IsvicreOlum30 Ekim 1910 82 yasinda Heiden IsvicreMeslekYazar is insaniMilliyetIsvicreliOnemli odulleriNobel Baris Odulu 1901 Un souvenir de Solferino Solferino Hatirasi adli kitabinda Kuzey Italya daki Solferino Muharebesi nde gordugu sefaleti kiyimi ve yaralilarin icler acisi halini anlatir Muharebenin acilarini yasadiktan sonra hemen harekete gecerek 1864 Cenevre Konvansiyonu ile Kizilhac Teskilati nin kurulmasina onayak olmustur Gosterdigi cabalar nedeniyle 1901 yilinda Nobel Baris Odulu ne layik gorulmustur Yasami1828 de Cenevre de varlikli dindar bir ailenin oglu olarak dogdu 1849 da ogrenimini yarida birakarak bir bankada calismaya basladi 1852 de YMCA Hareketi nin Cenevre kolunun kurucusu oldu 1855 te Paris Evrensel Sergisi icin Paris e gelen arkadaslariyla Dunya YMCA lar Ittifaki nin kurulmasinda da rol oynadi 26 yasinda iken Kuzey Afrika ve Sicilya da faaliyet gosteren bir firmanin temsilcisi olarak ise girdi Bu is nedeniyle ciktigi Cezayir Tunus ve Sicilya gezisine dair gozlemlerini Notice sur la Regence de Tunis adli kitapta aktardi 1858 de yayimlanan kitapta L Esclavage chez les musulmans et aux Etats Unis d Amerique Muslumanlar da ve Amerika Birlesik Devletleri nde Kolelik baslikli kapsamli bir bolum de vardi Bu bolum 1863 te ayri bir kitap olarak yayimlanmistir 1856 da bir Fransiz kolonisi olan Cezayir de kendi isini kurdu Bos zamanlarinda Kuzey Afrikalilarin yasamlarini gozlemleyip onlarin konukseverlik yuksek ahlak kurallari nezaket gibi ozelliklerini takdir etti Harriet Beecher Stowe un Tom Amca nin Kulubesi romanini okuyarak kolelik karsiti fikirlerden etkilendi Solferino Savasi Dunant 1859 yilinda Cezayir deki isleri ile ilgili olarak Fransa Krali III Napolyon ile gorusmek istedi Kral Avusturya Imparatorlugu ve Fransa Sardinya Kralligi arasinda Kuzey Italya da gecen Solferino Savasi nedeniyle Italya daydi Savasin gerceklestigi 24 Haziran 1859 gununun gecesinde kralin Solferino daki karargahina ulasan Dunant savas meydaninda tibbi yardim alamadan yatan yaralilarin durumuna taniklik etti Isleriyle ilgili olarak kralla gorusmeyi basaramadi ancak orada kaldigi gunler boyunca yarali askerlere hangi tarafin askeri olduklarina bakmaksizin yardim etmek icin yoredeki sivil halki orgutledi Castiglione kasabasindaki evler hastane haline getirilip gonullu kadinlar hemsirelik ascilik yapmak uzere bir araya gelirken kraldan Avusturyali esir doktorlari serbest birakmasi ve yaralilara yardim edebilmelerini saglamak icin izin alindi Tum cabalara ragmen 22 bin Avusturyali ve 17 bin Fransiz askerinin hayati kurtarilamadi Cenevre ye dondugunde savasla ilgili anilarini anlatan bir kitap yazdi Uc yilda yazdigi Solferino Hatirasi adli kitap 1863 te yayimlandi Buyuk ilgi goren kitap uc yil icinde 12 dile cevrildi Kizilhac in olusumu Solferino Hatirasi uc konuyu ele almaktaydi Birincisi savasin kendisinin anlatimi ikincisi carpismadan sonra savas meydaninin durumu ucuncusu ise savaslarda yaralilarin kurtarilabilmesi icin yapilacaklara dair plan Dunant a gore devletler yaralilari koruyup tibbi yardim saglamak amaciyla uluslararasi anlasmalarda taraf olmali ve Avrupa ulkelerinde savasta yaralananlara hangi ulustan olduklarina bakmaksizin yardim edecek gonullu dernekler baris zamanina olusturulmaliydi Dunant in planini gerceklestirme yollarini arastirmak uzere bes kisilik bir komite 7 Subat 1863 te calismalara basladi Dunant komitenin sekreteri idi Sonradan Uluslararasi Kizilhac Komitesi adini alacak olan bu komite uluslararasi bir konferans duzenlemek istiyordu Servetini ve zamanini bu dava icin harcayan Dunant Avrupa nin her yerini ziyaret ederek konferansa temsilci gondermeleri icin hukumetler ile temasa gecti 26 29 Ekim 1863 te Cenevre de gerceklesen konferansa 16 ulkeden 39 temsilci katildi 22 Agustos 1864 te 12 devlet Cenevre Konvansiyonu olarak bilinen uluslararasi anlasmayi imzaladi Diger calismalariKizilhac Komitesi nin sekreterligini surduren Dunant Kizilhac in calisma alaninin baris zamanlarinda dogal afet magdurlarina savasta denizcilere yardim edecek sekilde genisletilmesi icin ugrasti Ayrica Avrupa daki Yahudilerin durumu ile ilgilenerek 1866 da yayimladigi bir brosurde Yahudilerin Filistin topraklarina yerlestirilmesini onerdi Dunant Kizilhac orgutu ie ilgili calismalara kendini adamisken Cezayir deki sirketinin yonetimini ihmal etmisti 1867 de yonetim kurulu uyesi oldugu Credit Genevois Bankasi iflas etti Butun parasini yitiren ve Isvicre yi terk etmek zorunda kalan is insani Kizilhac Komitesi nden de istifa etmek zorunda kaldi ve Paris e yerlesti Paris te Kizilhac ile ilgili gecmis calismalarindan oturu kraliyet ailesi ve aristokrat cevrelerden saygi gorerek birkac yil yasadi ve Fransiz Kizilhac orgutunun kurulusunda uzmanligina basvuruldu 1871 de Fransa nin yenilgisi ve III Napolyon un esir alinmasi ile sonuclanan Fransa Prusya Savasi nin ardindan devam eden Paris kusatmasinin ve Sivil Savasin magdurlarina yardim icin Alliance Universelle de l ordre et de civilisation adli bir orgut kurdu Bu orgute Londra da surgunde bulunan Imparator Napolyon dan destek geldi Dunant yeni misyonu olan savas mahkumlari icin bir uluslararasi sozlesme imzalanmasi konusunda destekciler bulmak icin Agustos 1872 de Londra ya gitti 1874 te Bruksel de uluslararasi konferans duzenledi Ayrica koleligi kaldirmak icin Berlin de bir konferans organize edilmesine calisti Ne var ki Dunant in kisa suren taninmislik donemi zamanla yerini unutulmusluga birakti Avrupa kentlerinde dolasip eski arkadaslarinin yardimi ve Cenevre deki ailesinden gelen kucuk bir aylik ile yasamini surdurdu Dunant in MezariSon yillari 1875 1895 arasinda inzivaya cekilerek Haiden adli kucuk bir Isvicre kasabasinda yasadi 1890 da onu bulan bir koy ogretmeni Dunant in sag oldugunu dunyaya duyurdu fakat bu haber cok ilgi cekmedi 1892 de hastaligi nedeniyle bir duskunler evine yerlesti ve hayatinin son 18 yilini orada gecirdi Dunant in sag oldugu 1895 te Isvicreli gazeteci Georg Baumberg tarafindan yeniden gundeme getirildiginde bu sefer haber bir sansasyon yaratti Dunant a pek cok hayranlik mesaji ve odul yagdirildi 1901 yilinda ilk kez verilen Nobel Baris Odulu kendisine sunulan oduller arasindadir O saglanan tum imkanlara ve verilen odullere ragmen duskunlerevindeki odasindan ayrilmadi 30 Ekim 1910 da hayatini kaybetti Vasiyeti geregi Zurih te cenaze toreni yapilmadan gomuldu Kaynakca a b Jean Henri Dunant Encyclopeida of World Biography Erisim tarihi 08 05 201 16 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mayis 2013 28 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Mayis 2013 a b Henry Dunant Nobelprize org sitesi Erisim tarihi 07 05 2013 26 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mayis 2013 Pierre Boissier Henry Dunant Henry Dunant Institute 1974 Cenevre PDF 27 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 8 Mayis 2013 Dis baglantilarAyrintili Biyografisi Ingilizce 26 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dunant in hayatini anlatan film hakkinda 9 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Uluslararasi Kizilhac ve Kizilay Federasyonu hakkinda 12 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde