Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arjantin - Brezilya Savaşı, Arjantin ile Brezilya İmparatorluğu arasında 10 Aralık 1825'ten 27 Ağustos 1828'e kadar Güney Brezilya ve Uruguay bölgelerinde gerçekleşen savaş. Savaş sonucu kısmi Arjantin, kısmi Brezilya zaferi ile sonuçlanmış ve Uruguay devleti kurulmuştur.
| Arjantin - Brezilya Savaşı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Arjantin - Brezilya Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Brezilya İmparatorluğu |  Río de la Plata Birleşik Eyaletleri | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| | | ||||||
Arka plan
1811 yılında Arjantinliler ve yakın bölge halkları, İspanyol yönetimine karşı ayaklanmıştı ve bunda başarılı da olmuşlardı. Bundan yararlanmak isteyen Portekiz İmparatorluğu, ayaklanan halkları destekledi. Bununla beraber bölgedeki sömürgelerini kaybetmemek için tedbirler aldılar. 1814 yılından itibaren bazı doğu bölgeleri, ilhak edilmemek için direnmeye başladı. Portekiz İmparatorluğu, bölgede güç kaybetti ve doğu şeridinde işgali bıraktı (1816). 1820'de bazı çatışmalar yaşandı. Ardından bazı "Kurtuluş Savaşları" yaşandı. İşgaldeki bölge sayısı oldukça azaldı. Bu olaylardan dolayı oldukça gerilen Portekiz İmparatorluğu, bazı bölgeleri ilhak ederek çözüme ulaşmayı denedi. Stratejik bölgeler ve bazı limanlar, Portekiz kontrolüne geçti. Bu gelişmeler de bölgedeki gerilimi iyice arttırdı. 1822 yılında, Portekiz kontrolündeki bazı önemli bölgeler özgür Brezilya yönetimine geçti. Brezilya yönetimi, Portekiz İmparatorluğu ile savaşa girmemek için bu bölgeleri özerkleştirdi. Bu gelişmeler, "Arjantin - Brezilya Savaşı"na giden yolda en önemli sebeplerdi.
Savaş
Portekiz İmparatorluğu, bu özerk bölgeleri kurtarmak için bir yandan bölge halkını, bir yandan da Arjantin yönetimini kışkırtmaya başladı. Portekizliler, savaşın çıkması halinde bu özerk bölgeleri de kurtaracağını düşünüyordu. Tek başına bu savaşa girmek istemiyorlardı, zira savaşa girmeye de yatkın değillerdi. Bölgede Brezilya karşıtı bir direniş başladı. Bu sorunu çözmek için 1825 yılında bir kongre toplandı. Kongre kararı olarak idari yönetimde değişiklik yapılmadı. Bu karar, olayların durmasına hiç etki edemedi. Bölgedeki olaylar arttı. Brezilya yönetimi de, bölgede isyancıları ortadan kaldırmak için savaş başlattı. Arjantin de karşılık olarak savaş ilan etti.
Brezilya imparatoru I. Pedro, Arjantin ve destekçileri kontrolündeki limanları engellemek için donanmayı yola çıkmasını emretti. Arjantin ve dolaylı destekçisi Portekiz İmparatorluğu kontrolündeki limanları kuşatıp yardım gelmesini engelleyecek ve Arjantin kontrolündeki bölgeler de birer birer ele geçirilecekti. Aynı zamanda Arjantin donanması da Brezilya donanmasını vurmak ve limanları güvenceye almak amacıyla yola çıktı. Brezilya donanması, limanların önlerine geldi. Bazı birlikler limana çıkartıldı. Çıkartma esnasında Arjantin donanması geldi. Askerlerinin bir kısmını limanlara çıkartan Brezilya donanması, kıskaç içinde kalmıştı. Limandaki Arjantin halkı da olağanca güçleriyle Brezilya birliklerine saldırdı. Kıskaç içinde kalan Brezilya donanması dağıldı. Karadaki birlikleri de kısa süre içinde esir düştü.
Arjantin birlikleri, kendi limanlarına çıktılar ve Uruguay topraklarına doğru yürüyüşe başladılar. Uruguay toprakları da ele geçirilecek, asıl kara savaşı orada yapılacak ve Brezilya'nın elinde hiçbir Güney-Doğu eyaleti kalmayacaktı. Arjantinli birlikler, ilk zamanlarda küçük Brezilya birlikleriyle çatıştı ve hepsini de ezip geçti. Bir yandan da isyancılar, Brezilya ikmal kollarını ve küçük birliklerini vuruyordu. Brezilya ordusu zor durumda kalmıştı. Nihayetinde Arjantinliler, Uruguay'a girdi. Bölgede gücü kalmayan Brezilya yönetimi, taarruzun ana yurda yönelmesinden endişe ediyordu. İmparator I. Pedro, başka bir çare buldu. Bölgede paralı askerlerden oluşan bir ordu kurmayı başardı. Bu gelişme, bölgedeki Arjantin güçlerini zorlamayı başardı. Birçok isyancı grup imha edilirken, Arjantin ilerleyişi de bir süreliğine durduruldu. Brezilyalı paralı askerler, Uruguay'da ilerlemeye başladı. Arjantin güçleri geri çekilmek yerine çarpışmaya karar verdi. Brezilyalı paralı askerlerle büyük bir savaşa giriştiler. Savaş Arjantin zaferi ile sonuçlandı. Yeterince disiplinli olmayan Brezilya paralı askerlerinin büyük kısmı dağıldı. Bu durumda Arjantin'in tekrar ilerlemesi beklenirdi. Fakat hem Brezilya'nın hem de Arjantin'in gücü kalmamıştı. Bununla beraber geride kalan Brezilyalı paralı askerler, Arjantin'in Uruguay'dan Brezilya'ya geçmesine karşı tedbir aldı. Buna rağmen bazı Arjantin birlikleri, Brezilya topraklarına girmeyi başardı. Karada ve denizde yıpratma savaşı halinde çatışmalar sürdü. İki tarafta da cephane ve mühimmat sıkıntısı başlamıştı.
Savaş sonrası
Savaş, dünya ticaretini de etkilemişti. Bu nedenle rahatsız olan devletlerden Fransa ve Birleşik Krallık, barış için baskı yapmaya başladı. Zaten hem Arjantin'in hem de Brezilya'nın savaşacak gücü kalmamıştı. Arjantin destekçileri de savaştan sıkılmıştı. 1828 yılında "Montevideo Antlaşması" imzalandı. Brezilya temsil heyeti, savaşın kaybedildiğini biliyordu. Arjantin temsil heyeti de zaferle bu savaşı kapattığını düşünüyordu. Uruguay'a bağımsızlık verilmesini ve Güney-Doğu bölgelerinden Brezilya'nın çekilmesini istediler. Brezilya, bunları kabul etmek zorunda kaldı. Bu gelişmeler, Brezilya'da I. Pedro yönetimini yıprattı. 1831 yılında da bu yönetim düşecekti. Brezilya halkı bu yenilgiden dolayı çok üzülmüştü. Uruguay kurulmuş, Portekiz İmparatorluğu da istediğini tam olarak alamamıştı.
Kaynakça
- İngilizce maddesi7 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arjantin Brezilya Savasi Arjantin ile Brezilya Imparatorlugu arasinda 10 Aralik 1825 ten 27 Agustos 1828 e kadar Guney Brezilya ve Uruguay bolgelerinde gerceklesen savas Savas sonucu kismi Arjantin kismi Brezilya zaferi ile sonuclanmis ve Uruguay devleti kurulmustur Arjantin Brezilya SavasiArjantin Brezilya SavasiTarih10 Aralik 1825 27 Agustos 1828BolgeUruguay ve Guney BrezilyaSonucArjantin in askeri zaferi ve Uruguay devletinin kurulmasi Brezilya Imparatorlugu bazi Guney Dogu bolgelerini kaybetti TaraflarBrezilya ImparatorluguRio de la Plata Birlesik EyaletleriKomutanlar ve liderlerArka plan1811 yilinda Arjantinliler ve yakin bolge halklari Ispanyol yonetimine karsi ayaklanmisti ve bunda basarili da olmuslardi Bundan yararlanmak isteyen Portekiz Imparatorlugu ayaklanan halklari destekledi Bununla beraber bolgedeki somurgelerini kaybetmemek icin tedbirler aldilar 1814 yilindan itibaren bazi dogu bolgeleri ilhak edilmemek icin direnmeye basladi Portekiz Imparatorlugu bolgede guc kaybetti ve dogu seridinde isgali birakti 1816 1820 de bazi catismalar yasandi Ardindan bazi Kurtulus Savaslari yasandi Isgaldeki bolge sayisi oldukca azaldi Bu olaylardan dolayi oldukca gerilen Portekiz Imparatorlugu bazi bolgeleri ilhak ederek cozume ulasmayi denedi Stratejik bolgeler ve bazi limanlar Portekiz kontrolune gecti Bu gelismeler de bolgedeki gerilimi iyice arttirdi 1822 yilinda Portekiz kontrolundeki bazi onemli bolgeler ozgur Brezilya yonetimine gecti Brezilya yonetimi Portekiz Imparatorlugu ile savasa girmemek icin bu bolgeleri ozerklestirdi Bu gelismeler Arjantin Brezilya Savasi na giden yolda en onemli sebeplerdi SavasUruguayli birlikler Arjantin icin yemin ediyor Portekiz Imparatorlugu bu ozerk bolgeleri kurtarmak icin bir yandan bolge halkini bir yandan da Arjantin yonetimini kiskirtmaya basladi Portekizliler savasin cikmasi halinde bu ozerk bolgeleri de kurtaracagini dusunuyordu Tek basina bu savasa girmek istemiyorlardi zira savasa girmeye de yatkin degillerdi Bolgede Brezilya karsiti bir direnis basladi Bu sorunu cozmek icin 1825 yilinda bir kongre toplandi Kongre karari olarak idari yonetimde degisiklik yapilmadi Bu karar olaylarin durmasina hic etki edemedi Bolgedeki olaylar artti Brezilya yonetimi de bolgede isyancilari ortadan kaldirmak icin savas baslatti Arjantin de karsilik olarak savas ilan etti Brezilya imparatoru I Pedro Arjantin ve destekcileri kontrolundeki limanlari engellemek icin donanmayi yola cikmasini emretti Arjantin ve dolayli destekcisi Portekiz Imparatorlugu kontrolundeki limanlari kusatip yardim gelmesini engelleyecek ve Arjantin kontrolundeki bolgeler de birer birer ele gecirilecekti Ayni zamanda Arjantin donanmasi da Brezilya donanmasini vurmak ve limanlari guvenceye almak amaciyla yola cikti Brezilya donanmasi limanlarin onlerine geldi Bazi birlikler limana cikartildi Cikartma esnasinda Arjantin donanmasi geldi Askerlerinin bir kismini limanlara cikartan Brezilya donanmasi kiskac icinde kalmisti Limandaki Arjantin halki da olaganca gucleriyle Brezilya birliklerine saldirdi Kiskac icinde kalan Brezilya donanmasi dagildi Karadaki birlikleri de kisa sure icinde esir dustu Arjantin birlikleri kendi limanlarina ciktilar ve Uruguay topraklarina dogru yuruyuse basladilar Uruguay topraklari da ele gecirilecek asil kara savasi orada yapilacak ve Brezilya nin elinde hicbir Guney Dogu eyaleti kalmayacakti Arjantinli birlikler ilk zamanlarda kucuk Brezilya birlikleriyle catisti ve hepsini de ezip gecti Bir yandan da isyancilar Brezilya ikmal kollarini ve kucuk birliklerini vuruyordu Brezilya ordusu zor durumda kalmisti Nihayetinde Arjantinliler Uruguay a girdi Bolgede gucu kalmayan Brezilya yonetimi taarruzun ana yurda yonelmesinden endise ediyordu Imparator I Pedro baska bir care buldu Bolgede parali askerlerden olusan bir ordu kurmayi basardi Bu gelisme bolgedeki Arjantin guclerini zorlamayi basardi Bircok isyanci grup imha edilirken Arjantin ilerleyisi de bir sureligine durduruldu Brezilyali parali askerler Uruguay da ilerlemeye basladi Arjantin gucleri geri cekilmek yerine carpismaya karar verdi Brezilyali parali askerlerle buyuk bir savasa giristiler Savas Arjantin zaferi ile sonuclandi Yeterince disiplinli olmayan Brezilya parali askerlerinin buyuk kismi dagildi Bu durumda Arjantin in tekrar ilerlemesi beklenirdi Fakat hem Brezilya nin hem de Arjantin in gucu kalmamisti Bununla beraber geride kalan Brezilyali parali askerler Arjantin in Uruguay dan Brezilya ya gecmesine karsi tedbir aldi Buna ragmen bazi Arjantin birlikleri Brezilya topraklarina girmeyi basardi Karada ve denizde yipratma savasi halinde catismalar surdu Iki tarafta da cephane ve muhimmat sikintisi baslamisti Savas sonrasiSavas dunya ticaretini de etkilemisti Bu nedenle rahatsiz olan devletlerden Fransa ve Birlesik Krallik baris icin baski yapmaya basladi Zaten hem Arjantin in hem de Brezilya nin savasacak gucu kalmamisti Arjantin destekcileri de savastan sikilmisti 1828 yilinda Montevideo Antlasmasi imzalandi Brezilya temsil heyeti savasin kaybedildigini biliyordu Arjantin temsil heyeti de zaferle bu savasi kapattigini dusunuyordu Uruguay a bagimsizlik verilmesini ve Guney Dogu bolgelerinden Brezilya nin cekilmesini istediler Brezilya bunlari kabul etmek zorunda kaldi Bu gelismeler Brezilya da I Pedro yonetimini yipratti 1831 yilinda da bu yonetim dusecekti Brezilya halki bu yenilgiden dolayi cok uzulmustu Uruguay kurulmus Portekiz Imparatorlugu da istedigini tam olarak alamamisti Kaynakca Ingilizce maddesi7 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi