Satala (Ermenice: Սատաղ Satał), Türkiye'de yer alan antik kenttir. Antik dönem coğrafyacılarına göre, Trapezus'tan Samosata'ya giden yolun Roma İmparatorluğu'nun sınırını aştığı Fırat'ın biraz kuzeyinde, dağlarla çevrili bir vadide yer alıyordu. Satala günümüzde Gümüşhane ilinin Kelkit ilçesinde Sadak köyü sınırları içerisinde yer almaktadır.
Tarih
Bu sit, daha aşağı Ermenistan'ın Vespasianus yönetimindeki ilhakı kadar eski bir yerleşimdir. Trajan 115'te burayı ziyaret etti ve Kafkasya ve Euxine'nin prenslerinin saygılarını kazandı. Burada Lejyon XV Apollinaris'i kuran ve 5. yüzyıla kadar kullanılacak büyük castra stativa'nın (daimi kampı) inşasını başlatan şüphesizdi oydu. Kasaba bu kampın etrafına yayılmış olmalı; Batlamyus zamanında, zaten önemliydi. 530'da Persler duvarlarının önünde yenildi. I. Justinianus orada daha güçlü tahkimatlar inşa ettirdi, fakat bunlar Satala'nın Persler tarafından 607-8'de ele geçirilmesini engellemedi.
Orta Çağ ve Osmanlı döneminde, Erzurum ile Sivas ya da Tokat arasında yer alan önemli doğu-batı yolu Satala'dan geçerdi; ancak o zamana kadar Satala önemli bir yerleşim olmaktan çıkmıştı.
Yeniden keşfi
Sadagh ya da Suddak isimlendirilen Satala, J. G. Taylor tarafından 1868 yılında ziyaret edilmiştir: Roma adak sunağında bulunan Domitianus'dan bahseden tahrip edilmiş Latince bir yazıtı kopyaladı; büyük bir figüratif mozaik parçası, bir şöminenin temeli olarak kullanılan "muhteşem bir örnek" buldu; köye dağılmış daha fazla ve daha büyük mozaik parçaları bulundu (hepsi köyü gören bir tepenin tepesinden kazılmıştır); ve Bizans mezar yazıtlarının varlığını bildirmiştir. Taylor, Erzincan'daki hükûmet binalarını inşa etmek için kesim taşlarının sahadan çıkarıldığını bildirir.
Sitenin ilk ayrıntılı araştırması, Trebizond'daki İngiliz vekil danışmanı tarafından yapılmıştır. Satala Afroditi olarak bilinen parça da dahil olmak üzere, bronz heykel parçalarının bulunmasına bir cevap olarak, 1874 yılının Eylül ayında Satala'yı sitin bir tasviri ve harabelerin bir planı üretilmesi için ziyaret etti. Lightfoot, Biliotti'nin anlatımını "Satala'daki kalıntıların en doğru ve değerli açıklaması" olarak görür. Sadagh'ın Taylor tarafından Satala'nın yeri olduğu varsayılsa da ve haritalarında Kiepert tarafından belirtildiği gibi, Satala olarak tespit edilen alan, iki İngiliz akademisyen, Vincent Yorke ve DG Hogarth, alanda Legio XV Apollinaris'in damgasını taşıyan fayansları bulduğu 1894'e kadar kesin olarak tanımlanmamıştır. Yorke, 1894'te Satala'yı, çoğunlukla yeniden kullanılmış taş bloklardan inşa edilen yaklaşık 150 evden oluşan bir Türk köyü olarak tanımladı. Yorke, Biliotti'nin bir bazilika kilisesinin ve Taylor'un bir hamamın parçası olarak tanımladığı 5 kemerli bir yapıyı su kemeri olarak tanımlanmıştır, 1990'lara kadar devam eden bir yanlış tanımlamadır.
Arkeolojik kalıntılar
Dikdörtgen lejyoner kalenin surlarının kalıntıları, çok yıkılmış olsa da, ayakta kalmıştır. Onların çizgisi, kalenin dört tarafının tamamında, 15.7 hektarlık bir alanı (çoğu lejyoner kaleden daha küçük) kapsar. Prokopius'a göre, Satala'nın tahkimatları I. Justinianus tarafından kapsamlı bir şekilde yeniden inşa edildiğinde, bu duvarlar muhtemelen MS 6. yüzyıla aittir, ancak yerlerde daha önceki duvarların temellerini yeniden kullanılmıştır. Duvarların içinde küçük kalıntılar ve Biliotti'nin not ettiği harabe yapılar yıkıktır. Lejyoner üssünün kuzey duvarının kuzeyinde bir sivil yerleşim yeri vardı, ancak herhangi bir önemli bina izi günümüze ulaşmamıştır. Bir dizi kemerden oluşan harap bir yapı, kalenin güneydoğusundan biraz uzaktadır. Biliotti bunu bir bazilika olarak nitelendirdi, ancak o zamandan beri, henüz tanımlanmamış bir alt şehre giden bir su kemerinin kalıntıları olarak görülüyordu. Bu teori artık eskimiş ve harabe bir bazilika kilisesi olarak yeniden onaylanmıştır. Lightfoot, Satala'nın koruyucu azizi St. Eugenius'a adanmış bir şehit kilisesi olabileceğini tahmin eder.
Antik Hellenistik bronz heykelin doğal boyutlarından daha büyük olan ünlü Satala Afroditi, 1872 yılında Sadak'ın dışında bir alanda bulundu. Şimdi British Museum'da sergilenmektedir.
Kaynakça
- ^ Sinclair, T. A. Eastern Turkey, an Architectural and Archaeological survey (İngilizce). 2. s. 327.
- ^ Taylor, "Journey of a Tour in Armenia", Journal of the Royal Geographical Society, volume 38, 1868.
- ^ Vincent Yorke, "A Journey in the Valley of the Upper Euphrates" in Geographical Journal, Vol VIII, 1896.
- ^ Vincent Yorke, "A Journey in the Valley of the Upper Euphrates" in Geographical Journal, Vol VIII, 1896, p461.
- ^ C.S. Lightfoot, "Survey work at Satala", in R. Matthews (ed.), Ancient Anatolia, pp. 275, Oxford, 1998.
- ^ C.S. Lightfoot, “Survey work at Satala,” in R. Matthews (ed.), Ancient Anatolia, pp. 273-84, Oxford, 1998.
- ^ "British Museum Collection". 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2018.
Dış bağlantılar
- Livius.org: Satala28 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- GCatholic with titular incumbent bio links4 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kroll, S., M. Roaf, St J. Simpson, T. Sinclair, R. Talbert, T. Elliott, S. Gillies. "Places: 874684 (Satala)". Pleiades. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Mart 2012.
- Bu madde şu anda kamu malı olan yayından metin içerir: Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "Satala". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Satala Ermenice Սատաղ Satal Turkiye de yer alan antik kenttir Antik donem cografyacilarina gore Trapezus tan Samosata ya giden yolun Roma Imparatorlugu nun sinirini astigi Firat in biraz kuzeyinde daglarla cevrili bir vadide yer aliyordu Satala gunumuzde Gumushane ilinin Kelkit ilcesinde Sadak koyu sinirlari icerisinde yer almaktadir British Museum da gosterilen Satala AfroditiTarihBu sit daha asagi Ermenistan in Vespasianus yonetimindeki ilhaki kadar eski bir yerlesimdir Trajan 115 te burayi ziyaret etti ve Kafkasya ve Euxine nin prenslerinin saygilarini kazandi Burada Lejyon XV Apollinaris i kuran ve 5 yuzyila kadar kullanilacak buyuk castra stativa nin daimi kampi insasini baslatan suphesizdi oydu Kasaba bu kampin etrafina yayilmis olmali Batlamyus zamaninda zaten onemliydi 530 da Persler duvarlarinin onunde yenildi I Justinianus orada daha guclu tahkimatlar insa ettirdi fakat bunlar Satala nin Persler tarafindan 607 8 de ele gecirilmesini engellemedi Orta Cag ve Osmanli doneminde Erzurum ile Sivas ya da Tokat arasinda yer alan onemli dogu bati yolu Satala dan gecerdi ancak o zamana kadar Satala onemli bir yerlesim olmaktan cikmisti Yeniden kesfiSadagh ya da Suddak isimlendirilen Satala J G Taylor tarafindan 1868 yilinda ziyaret edilmistir Roma adak sunaginda bulunan Domitianus dan bahseden tahrip edilmis Latince bir yaziti kopyaladi buyuk bir figuratif mozaik parcasi bir sominenin temeli olarak kullanilan muhtesem bir ornek buldu koye dagilmis daha fazla ve daha buyuk mozaik parcalari bulundu hepsi koyu goren bir tepenin tepesinden kazilmistir ve Bizans mezar yazitlarinin varligini bildirmistir Taylor Erzincan daki hukumet binalarini insa etmek icin kesim taslarinin sahadan cikarildigini bildirir Sitenin ilk ayrintili arastirmasi Trebizond daki Ingiliz vekil danismani tarafindan yapilmistir Satala Afroditi olarak bilinen parca da dahil olmak uzere bronz heykel parcalarinin bulunmasina bir cevap olarak 1874 yilinin Eylul ayinda Satala yi sitin bir tasviri ve harabelerin bir plani uretilmesi icin ziyaret etti Lightfoot Biliotti nin anlatimini Satala daki kalintilarin en dogru ve degerli aciklamasi olarak gorur Sadagh in Taylor tarafindan Satala nin yeri oldugu varsayilsa da ve haritalarinda Kiepert tarafindan belirtildigi gibi Satala olarak tespit edilen alan iki Ingiliz akademisyen Vincent Yorke ve DG Hogarth alanda Legio XV Apollinaris in damgasini tasiyan fayanslari buldugu 1894 e kadar kesin olarak tanimlanmamistir Yorke 1894 te Satala yi cogunlukla yeniden kullanilmis tas bloklardan insa edilen yaklasik 150 evden olusan bir Turk koyu olarak tanimladi Yorke Biliotti nin bir bazilika kilisesinin ve Taylor un bir hamamin parcasi olarak tanimladigi 5 kemerli bir yapiyi su kemeri olarak tanimlanmistir 1990 lara kadar devam eden bir yanlis tanimlamadir Arkeolojik kalintilarDikdortgen lejyoner kalenin surlarinin kalintilari cok yikilmis olsa da ayakta kalmistir Onlarin cizgisi kalenin dort tarafinin tamaminda 15 7 hektarlik bir alani cogu lejyoner kaleden daha kucuk kapsar Prokopius a gore Satala nin tahkimatlari I Justinianus tarafindan kapsamli bir sekilde yeniden insa edildiginde bu duvarlar muhtemelen MS 6 yuzyila aittir ancak yerlerde daha onceki duvarlarin temellerini yeniden kullanilmistir Duvarlarin icinde kucuk kalintilar ve Biliotti nin not ettigi harabe yapilar yikiktir Lejyoner ussunun kuzey duvarinin kuzeyinde bir sivil yerlesim yeri vardi ancak herhangi bir onemli bina izi gunumuze ulasmamistir Bir dizi kemerden olusan harap bir yapi kalenin guneydogusundan biraz uzaktadir Biliotti bunu bir bazilika olarak nitelendirdi ancak o zamandan beri henuz tanimlanmamis bir alt sehre giden bir su kemerinin kalintilari olarak goruluyordu Bu teori artik eskimis ve harabe bir bazilika kilisesi olarak yeniden onaylanmistir Lightfoot Satala nin koruyucu azizi St Eugenius a adanmis bir sehit kilisesi olabilecegini tahmin eder Antik Hellenistik bronz heykelin dogal boyutlarindan daha buyuk olan unlu Satala Afroditi 1872 yilinda Sadak in disinda bir alanda bulundu Simdi British Museum da sergilenmektedir Kaynakca Sinclair T A Eastern Turkey an Architectural and Archaeological survey Ingilizce 2 s 327 Taylor Journey of a Tour in Armenia Journal of the Royal Geographical Society volume 38 1868 Vincent Yorke A Journey in the Valley of the Upper Euphrates in Geographical Journal Vol VIII 1896 Vincent Yorke A Journey in the Valley of the Upper Euphrates in Geographical Journal Vol VIII 1896 p461 C S Lightfoot Survey work at Satala in R Matthews ed Ancient Anatolia pp 275 Oxford 1998 C S Lightfoot Survey work at Satala in R Matthews ed Ancient Anatolia pp 273 84 Oxford 1998 British Museum Collection 29 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2018 Dis baglantilarLivius org Satala28 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde GCatholic with titular incumbent bio links4 Mayis 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kroll S M Roaf St J Simpson T Sinclair R Talbert T Elliott S Gillies Places 874684 Satala Pleiades 30 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Mart 2012 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Bu madde su anda kamu mali olan yayindan metin icerir Herbermann Charles Ed 1913 Satala Katolik Ansiklopedi Ingilizce New York Robert Appleton Company