Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aksak ritim ya da aksak ölçü, düzensiz veya eklemeli ölçü işaretlerini tabir etmek için kullanılan bir terimdir. Başka bir deyişle aksak ritim terimi, Batı müziklerinde çok yaygın olan 24, 34 ve 44 haricindeki tüm ritimleri tarif etmek için kullanılır.
Aksak ritimler, Türk, Bulgar, Yunan ve Balkan halk müziklerinde de, ayrıca diğer Ortadoğu ve Hint halk müziği geleneklerinde görülebilir. "Aksayan, hafifçe topallayan" anlamına gelen "Aksak" sözcüğü Batılı etnomüzikologlarca da kullanılan bir terimdir.
Türk müziklerinde
Klasik Türk müziğinde ve Türk halk müziğindeki aksak ritimler genelde hızlı icra edilir ve belli bir dizgenin aralıksız tekrarından oluşur. Aksak (2+3, 2+2+3, 2+2+2+3 gibi).
Türk halk müziğinde bu ölçüler genellikle vokal ve enstrümantal dans müziklerinde (oyun havalarında) kullanılmakla beraber bazı halk şarkılarında da ortaya çıkabilirler. Türk müzik teorisinde aksak ritim tanımı sadece 9 vuruşun 2+2+2+3 şeklinde gruplanması için de kullanılmıştır.
Aksak ritim örnekleri aşağıda verilmiştir:
| Birimler | Bölünmesi | Ad(lar)ı |
|---|---|---|
| 5 | 2+3 | türk aksağı [Bulg: Paidushko] |
| 3+2 | ||
| 7 | 2+2+3 | devr-i turan [Bulg. Račenica] |
| 2+3+2 | ||
| 3+2+2 | devr-i hindi Bektaş 2005 [Bulg. Lesnoto, Četvorno] | |
| 9 | 2+2+2+3 | aksak [Bulg. Daychovo] |
| 3+2+2+2 | ||
| 2+2+3+2 | ||
| 2+3+2+2 | [Bulg: Grancharsko] | |
| 11 | 2+2+2+2+3 | |
| 2+2+3+2+2 | [Bulg. Gankino] | |
| 13 | 2+2+2+2+2+3 | [Bulg. Elenino horo] |
| 2+2+2+3+2+2 | [Bulg. Krivo Sadovsko horo] | |
| 3+4+4+2 | şarkı devr-i revâni | |
| 15 | 2+2+2+2+3+2+2 | [Bulg. Bučimiš] |
| 18 | 3+2+2 + 2+2+3+2+2 | [Bulg. Jove male mome] |
| 25 | 3+2+2 + 3+2+2 + 2+2+3 + 2+2 | [Bulg. Sedi donka] |
Klasik müzikte
Frédéric Chopin'in (1828), 54'lük ritmiyle solo piyano müziğinde müziğinde aksak ritimlerin en eski örneklerinden biridir. 'nın eserindeki 20 No'lu Fügü (1803) de piyanoyla icra edilir ve 58'lik ölçüdedir. Çaykovski'nin 'nin ikinci hareketi (aşağıda), "aksak vals" olarak tabir edilmiştir, ve orkestra müziğinde 54'lük ölçünün iyi bir örneğidir.
20. yüzyıl klasik müziğinden örnekler arasında şunlar sayılabilir:
- Gustav Holst'ün The Planets'inden "Mars, the Bringer of War" ve "Neptune, the Mystic" (ikisi de 54)
- Paul Hindemith'in 'inden Sol akorunda "Fuga secunda" (58)
- Igor Stravinsky'nin 'ünün sonu (74)
- Heitor Villa-Lobos'un bestesindeki füg (118)
- Lalo Schifrin'in dizisine yazdığı soundtrack (54)
- Jerry Goldsmith'in dizisine yazdığı soundtrack (74)
Caz müzikte
Caz müzisyeni Dave Brubeck'in Time Out albümünde yer alan "Blue Rondo à la Turk" bestesi, Bulgar Türkleri'nin çaldığı karşılama havasından esinlenilerek 2+2+2+38, ya da daha basit bir gösterimle 98'lik bir ritimle icra edilmiştir. Yine aynı albümden 'ın bestelediği hit şarkıları "", 54'lük ritimle icra edilmiştir. Bruebeck ve grubunun 114 ("Eleven Four") ve 74 ("Unsquare Dance") gibi daha başka aksak ritimlerle icra ettikleri şarkıları da mevcuttur.
Rock müzikte
Aksak ritimler rock müzikte, özellikle progresif rock müzikte kendine yer bulabilmektedir.
Rock müziğe aksak ritimleri getiren ilk grup The Beatles'dır. "" şarkısının sürekli değişen karmaşık ritimleri ve "" şarkısındaki dörtlük aksak ritimler, onların kullandığı en bilinen örneklerdendir. "Here Comes the Sun" şarkısının çoğunluğunda aksak olmayan 4/4'lük ritim kullanıldığı hâlde şarkının geçiş kısmı (bridge), Hint müziğinin de etkisiyle 11/8 + 4/4 + 7/8 ritimlerle çalınmıştır.
Pink Floyd, Yes, King Crimson, Genesis, , Rush ve Gentle Giant gibi progresif rock grupları, şarkılarında epey karmaşık aksak ritimli bölümler icra etmiştir. Belçikalı deneysel progresif rock grubu Aksak Maboul adını bu ritimden almıştır.
Radiohead'in "" şarkısı, 78'lik ritmiyle rock müzikteki aksak ritimlerin bilindik örneklerden bir diğeridir.
Kaynakça
- ^ "aksak" 23 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - TDK Türkçe Sözlük
- ^ Brăiloiu 1951; Fracile 2003; Reinhard, Stokes, and Reinhard 2001
- ^ Reinhard, Stokes, and Reinhard 2001
- ^ "Tchaikovsky's Symphony # 6 (Pathetique), Classical Classics, Peter Gutmann". Classical Notes. 10 Aralık 2003 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Nisan 2012.
- ^ Manuel, Peter (1988). Popular Musics of the Non-Western World: An Introductory Survey. rev. Oxford University Press. s. 131. ISBN .
- ^ User 2015
- ^ Edward Macan, Rocking the Classics: English Progressive Rock and the Counterculture (New York: Oxford University Press, 1997): 48. .
- ^ Pollack, Alan. "Notes on 'Here Comes the Sun' 30 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Retrieved 14 February 2012.
- ^
- ^ Radiohead (musical group). OK Computer, vocal score with guitar accompaniment and tablature (Essex, England: IMP International Music Publications; Miami, FL: Warner Bros. Publications; Van Nuys, Calif.: Alfred Music Co., Inc., 1997): []. .
<references> üzerinde tanımlanan "FOOTNOTEPedler2003555" adındaki <ref> etiketi önceki metinde kullanılmıyor. (Bkz: )- Bektaş, Tolga. 2005. "Relationships between Prosodic and Musical Meters in the Beste Form of Classical Turkish Music". Asian Music 36, no. 1 (Winter–Spring): 1-26.
- Brăiloiu, Constantin. 1951. "Le rythme Aksak" Revue de Musicologie 33, nos. 99 and 100 (December): 71–108.
- Fracile, Nice. 2003. "The 'Aksak' Rhythm, a Distinctive Feature of the Balkan Folklore". Studia Musicologica Academiae Scientiarum Hungaricae 44, nos. 1 and 2:197–210.
- Reinhard, Kurt, Martin Stokes, and Ursula Reinhard. 2001. "Turkey". The New Grove Dictionary of Music and Musicians, second edition, edited by Stanley Sadie and John Tyrrell. London: Macmillan Publishers.
- User. 2015. “The Music of Dave Brubeck”. Jazz Academy website (accessed 16 September 2016).
Konuyla ilgili yayınlar
- Arom, Simha. 2004. "L'aksak: Principes et typologie". Cahiers de Musiques Traditionnelles 17 (Formes musicales): 11–48.
- Cler, Jérôme. 1994. "Pour une théorie de l'aksak". Revue de Musicologie 80, no. 2:181–210.
- Tanrikorur, Cinugen. 1990. "Concordance of Prosodic and Musical Meters in Turkish Classical Music". Turkish Music Quarterly 3, no. 1: 1–7.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aksak ritim ya da aksak olcu duzensiz veya eklemeli olcu isaretlerini tabir etmek icin kullanilan bir terimdir Baska bir deyisle aksak ritim terimi Bati muziklerinde cok yaygin olan 2 4 3 4 ve 4 4 haricindeki tum ritimleri tarif etmek icin kullanilir Aksak ritimler Turk Bulgar Yunan ve Balkan halk muziklerinde de ayrica diger Ortadogu ve Hint halk muzigi geleneklerinde gorulebilir Aksayan hafifce topallayan anlamina gelen Aksak sozcugu Batili etnomuzikologlarca da kullanilan bir terimdir Turk muziklerindeKlasik Turk muziginde ve Turk halk muzigindeki aksak ritimler genelde hizli icra edilir ve belli bir dizgenin araliksiz tekrarindan olusur Aksak 2 3 2 2 3 2 2 2 3 gibi Turk halk muziginde bu olculer genellikle vokal ve enstrumantal dans muziklerinde oyun havalarinda kullanilmakla beraber bazi halk sarkilarinda da ortaya cikabilirler Turk muzik teorisinde aksak ritim tanimi sadece 9 vurusun 2 2 2 3 seklinde gruplanmasi icin de kullanilmistir Aksak ritim ornekleri asagida verilmistir Birimler Bolunmesi Ad lar i5 2 3 turk aksagi Bulg Paidushko 3 27 2 2 3 devr i turan Bulg Racenica 2 3 23 2 2 devr i hindi Bektas 2005 Bulg Lesnoto Cetvorno 9 2 2 2 3 aksak Bulg Daychovo 3 2 2 22 2 3 22 3 2 2 Bulg Grancharsko 11 2 2 2 2 32 2 3 2 2 Bulg Gankino 13 2 2 2 2 2 3 Bulg Elenino horo 2 2 2 3 2 2 Bulg Krivo Sadovsko horo 3 4 4 2 sarki devr i revani15 2 2 2 2 3 2 2 Bulg Bucimis 18 3 2 2 2 2 3 2 2 Bulg Jove male mome 25 3 2 2 3 2 2 2 2 3 2 2 Bulg Sedi donka Klasik muzikteFrederic Chopin in 1828 5 4 luk ritmiyle solo piyano muziginde muziginde aksak ritimlerin en eski orneklerinden biridir nin eserindeki 20 No lu Fugu 1803 de piyanoyla icra edilir ve 5 8 lik olcudedir Caykovski nin nin ikinci hareketi asagida aksak vals olarak tabir edilmistir ve orkestra muziginde 5 4 luk olcunun iyi bir ornegidir source Tarayiciniz ses oynatma ozelligini desteklemiyor Ses dosyasini indir yapabilirsiniz 20 yuzyil klasik muziginden ornekler arasinda sunlar sayilabilir Gustav Holst un The Planets inden Mars the Bringer of War ve Neptune the Mystic ikisi de 5 4 Paul Hindemith in inden Sol akorunda Fuga secunda 5 8 Igor Stravinsky nin unun sonu 7 4 Heitor Villa Lobos un bestesindeki fug 11 8 Lalo Schifrin in dizisine yazdigi soundtrack 5 4 Jerry Goldsmith in dizisine yazdigi soundtrack 7 4 Caz muzikteCaz muzisyeni Dave Brubeck in Time Out albumunde yer alan Blue Rondo a la Turk bestesi Bulgar Turkleri nin caldigi karsilama havasindan esinlenilerek 2 2 2 3 8 ya da daha basit bir gosterimle 9 8 lik bir ritimle icra edilmistir Yine ayni albumden in besteledigi hit sarkilari 5 4 luk ritimle icra edilmistir Bruebeck ve grubunun 11 4 Eleven Four ve 7 4 Unsquare Dance gibi daha baska aksak ritimlerle icra ettikleri sarkilari da mevcuttur Rock muzikteAksak ritimler rock muzikte ozellikle progresif rock muzikte kendine yer bulabilmektedir Rock muzige aksak ritimleri getiren ilk grup The Beatles dir sarkisinin surekli degisen karmasik ritimleri ve sarkisindaki dortluk aksak ritimler onlarin kullandigi en bilinen orneklerdendir Here Comes the Sun sarkisinin cogunlugunda aksak olmayan 4 4 luk ritim kullanildigi halde sarkinin gecis kismi bridge Hint muziginin de etkisiyle 11 8 4 4 7 8 ritimlerle calinmistir Pink Floyd Yes King Crimson Genesis ELP Rush ve Gentle Giant gibi progresif rock gruplari sarkilarinda epey karmasik aksak ritimli bolumler icra etmistir Belcikali deneysel progresif rock grubu Aksak Maboul adini bu ritimden almistir Radiohead in sarkisi 7 8 lik ritmiyle rock muzikteki aksak ritimlerin bilindik orneklerden bir digeridir Kaynakca aksak 23 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde TDK Turkce Sozluk Brăiloiu 1951 Fracile 2003 Reinhard Stokes and Reinhard 2001 Reinhard Stokes and Reinhard 2001 Tchaikovsky s Symphony 6 Pathetique Classical Classics Peter Gutmann Classical Notes 10 Aralik 2003 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Nisan 2012 Manuel Peter 1988 Popular Musics of the Non Western World An Introductory Survey rev Oxford University Press s 131 ISBN 9780195063349 User 2015 Edward Macan Rocking the Classics English Progressive Rock and the Counterculture New York Oxford University Press 1997 48 978 0 19 509888 4 Pollack Alan Notes on Here Comes the Sun 30 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Retrieved 14 February 2012 Radiohead musical group OK Computer vocal score with guitar accompaniment and tablature Essex England IMP International Music Publications Miami FL Warner Bros Publications Van Nuys Calif Alfred Music Co Inc 1997 sayfa belirt 0 7579 9166 1 Kaynak hatasi lt references gt uzerinde tanimlanan FOOTNOTEPedler2003555 adindaki lt ref gt etiketi onceki metinde kullanilmiyor Bkz Kaynak gosterme Bektas Tolga 2005 Relationships between Prosodic and Musical Meters in the Beste Form of Classical Turkish Music Asian Music 36 no 1 Winter Spring 1 26 Brăiloiu Constantin 1951 Le rythme Aksak Revue de Musicologie 33 nos 99 and 100 December 71 108 Fracile Nice 2003 The Aksak Rhythm a Distinctive Feature of the Balkan Folklore Studia Musicologica Academiae Scientiarum Hungaricae 44 nos 1 and 2 197 210 Reinhard Kurt Martin Stokes and Ursula Reinhard 2001 Turkey The New Grove Dictionary of Music and Musicians second edition edited by Stanley Sadie and John Tyrrell London Macmillan Publishers User 2015 The Music of Dave Brubeck Jazz Academy website accessed 16 September 2016 Konuyla ilgili yayinlarArom Simha 2004 L aksak Principes et typologie Cahiers de Musiques Traditionnelles 17 Formes musicales 11 48 Cler Jerome 1994 Pour une theorie de l aksak Revue de Musicologie 80 no 2 181 210 Tanrikorur Cinugen 1990 Concordance of Prosodic and Musical Meters in Turkish Classical Music Turkish Music Quarterly 3 no 1 1 7