Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için alakalı konuda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. (Ağustos 2011) |
Kemik iliği (medulla ossium), büyük kemiklerin içinde, merkezde yer alan dokudur. Toplam vücut ağırlığının %4'ünü oluşturmaktadır. Bu da yetişkinlerde yaklaşık 2.6 kg'a denk gelmektedir.Yeni kan hücrelerinin periyodik olarak yaşam boyu üretildiği yerdir.
Kırmızı ve sarı kemik iliği
İki tip ilik vardır: kırmızı kemik iliği ve sarı kemik iliği:
- Kırmızı kemik iliği (veya miyeloid ilik), süngerimsi kemikte bulunur. Alyuvar, akyuvar ve trombositler burada üretilir. Myeloid dokudan zengindir.
- Sarı kemik iliğinde bazı akyuvarlar üretilir. İçinde çok daha fazla sayıda yağ hücresi olduğu için sarı renklidir.
Her iki tipteki kemik iliğinde de sayısız kılcal kan damarı içermektedir.
Doğumda tüm kemik ilikleri kırmızıdır, zamanla sarı kemik iliği oranı artar. Yetişkinlerde ortalama 2,6 kg kemik iliği olur, bunun yarısı kırmızıdır. Kırmızı kemik iliği başlıca (göğüs kemiği, kafatası, kaburgalar, omurgalar ve kürek kemikleri gibi) ve olan femur ve humerusun proksimal ucundaki süngerimsi kısımda bulunur. Sarı kemik iliği uzun kemiklerin orta kısmındaki boşlukta bulunur.
Ciddi kan kaybı durumunda vücut sarı kemik iliği kırmızıya dönüştürerek kan üretimini hızlandırır.
Kök hücre tipleri
Kemik iliğinde üç tip kök hücre bulunur:
- dolaşımda bulunan üç hücre türünü oluşturur: akyuvarlar (lökositler), alyuvarlar (eritrositler) ve trombositler (kan pulcukları).
- kemik iliğinin ortasındaki boşluğun (sinüsün) etrafına dizilidir. Osteoblast, kondrosit, miyosit ve çeşitli başka hücre türlerine başkalaşabilme yeteneklerine sahiptirler. Ayrıca kemik iliğinin bekçiliğini yaparlar.
Kemik iliğiyle ilgili hastalıklar
Kanserli bir büyüme veya verem gibi bir enfeksiyon sonucu normal kemik iliği yerini kaybedebilir ve bunun sonucunda alyuvar,akyuvar ve kan pulcuklarının üretiminde bir azalma olabilir. Ayrıca, kemik iliğinde kan hücrelerini oluşturucularının (progenitor) kanserlerine de rastlanır, bunlar lösemilerdir.
Kemik iliği ilgili bir hastalığın tanısını koymak için bazen bir yapılır. Bu işlemde genel anestezi ya da lokal anestezi ile ilium kemiğinin bir iğne yardımıyla örnek alınır. Bir bacak kemiğinde ortalama 440 milyar hücre vardır.
Radyasyon veya kemoterapi kemik iliğinde hızla bölünmekte olan hücreleri öldürür ama bağışıklık sisteminin de zayıflamasına neden olur. belirtilerinin çoğu kemik iliğinin zarar görmüş olmasından kaynaklanır.
İlik bağışı ve nakli
Bir kişiden hematopoetik kök hücreler alıp bunları başka birisine () veya ileride aynı kişiye ()aktarmak mümkündür. Eğer verici ve alıcı uyumlu iseler aktarılan hücreler iliğe göç edip kan hücreleri üretmeye başlarlar. Kök hücreler genelde ya genel anestezi ile alınır (bu işlem pek çok iğne batırması gerektirir) veya kök hücrelerin kemikten kan dolaşımına salınmalarını sağlayan bazı ilaçlar kullanılır, ardından bu hücreler kandan izole edilirerek donörden alınan kan tekrar kendisine verilir.
Bir kişiden diğerine nakil, ilikte ciddi hastalıklar olması durumunda yapılır. Hastanın kemik iliğindeki hücreler önce radyasyon veya ilaçlarla öldürülür sonra yeni kök hücreler aktarılır.
Kanser durumunda, radyasyon terapisi veya kemoterapiden önce hastanın hematopoetik kök hücrelerinin bir kısmı bazen toplanır, terapi bitince bağışıklık sistemini yeniden oluşturmak için hastaya geri verilir.
Kaynakça
- ^ a b (PDF). Kemik iliği – özellikle sternum ve kalça kemikleri gibi uzun düz kemiklerin içndekii boşluklarda bulunan besleyici süngerimsi dokudur. İki tür kemik iliği vardır: kırmızı kemik iliği ve sarı kemik iliği. Sarı kemik iliğinde yağ hücresi sayısı kırmızı kemik iliğine oranla daha fazladır. Kemik iliğinin iki türü de kan damarları ihtiva eder. MDS Foundation. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
- ^ . Kemik iliği naklinde temel prensip, kan hücrelerinin yapımını sağlayan ana-kök hücrelerin sağlam bireylerden (verici-donör) alınarak lösemi hastasına verilmesidir. Böylece normal kan yapımı sağlanmış olur. LÖSEV. 15 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin veya maddenin bir bolumunun gelisebilmesi icin alakali konuda uzman kisilere gereksinim duyulmaktadir Ayrintilar icin lutfen tartisma sayfasini inceleyin veya yeni bir tartisma baslatin Konu hakkinda uzman birini bulmaya yardimci olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Agustos 2011 Kemik iligi medulla ossium buyuk kemiklerin icinde merkezde yer alan dokudur Toplam vucut agirliginin 4 unu olusturmaktadir Bu da yetiskinlerde yaklasik 2 6 kg a denk gelmektedir Yeni kan hucrelerinin periyodik olarak yasam boyu uretildigi yerdir de ilik hucrelerinin resmi Femur uyluk kemigi basinin gorunumu kirmizi ilik ve sari ilik numune total kalca protezi ameliyatindan sonra elde edildi Kirmizi ve sari kemik iligiIki tip ilik vardir kirmizi kemik iligi ve sari kemik iligi Kirmizi kemik iligi veya miyeloid ilik sungerimsi kemikte bulunur Alyuvar akyuvar ve trombositler burada uretilir Myeloid dokudan zengindir Sari kemik iliginde bazi akyuvarlar uretilir Icinde cok daha fazla sayida yag hucresi oldugu icin sari renklidir Her iki tipteki kemik iliginde de sayisiz kilcal kan damari icermektedir Dogumda tum kemik ilikleri kirmizidir zamanla sari kemik iligi orani artar Yetiskinlerde ortalama 2 6 kg kemik iligi olur bunun yarisi kirmizidir Kirmizi kemik iligi baslica gogus kemigi kafatasi kaburgalar omurgalar ve kurek kemikleri gibi ve olan femur ve humerusun proksimal ucundaki sungerimsi kisimda bulunur Sari kemik iligi uzun kemiklerin orta kismindaki boslukta bulunur Ciddi kan kaybi durumunda vucut sari kemik iligi kirmiziya donusturerek kan uretimini hizlandirir Kok hucre tipleriKemik iliginde uc tip kok hucre bulunur dolasimda bulunan uc hucre turunu olusturur akyuvarlar lokositler alyuvarlar eritrositler ve trombositler kan pulcuklari kemik iliginin ortasindaki boslugun sinusun etrafina dizilidir Osteoblast kondrosit miyosit ve cesitli baska hucre turlerine baskalasabilme yeteneklerine sahiptirler Ayrica kemik iliginin bekciligini yaparlar Kemik iligiyle ilgili hastaliklarKanserli bir buyume veya verem gibi bir enfeksiyon sonucu normal kemik iligi yerini kaybedebilir ve bunun sonucunda alyuvar akyuvar ve kan pulcuklarinin uretiminde bir azalma olabilir Ayrica kemik iliginde kan hucrelerini olusturucularinin progenitor kanserlerine de rastlanir bunlar losemilerdir Kemik iligi ilgili bir hastaligin tanisini koymak icin bazen bir yapilir Bu islemde genel anestezi ya da lokal anestezi ile ilium kemiginin bir igne yardimiyla ornek alinir Bir bacak kemiginde ortalama 440 milyar hucre vardir Radyasyon veya kemoterapi kemik iliginde hizla bolunmekte olan hucreleri oldurur ama bagisiklik sisteminin de zayiflamasina neden olur belirtilerinin cogu kemik iliginin zarar gormus olmasindan kaynaklanir Ilik bagisi ve nakliIligin alinmasi Bir kisiden hematopoetik kok hucreler alip bunlari baska birisine veya ileride ayni kisiye aktarmak mumkundur Eger verici ve alici uyumlu iseler aktarilan hucreler ilige goc edip kan hucreleri uretmeye baslarlar Kok hucreler genelde ya genel anestezi ile alinir bu islem pek cok igne batirmasi gerektirir veya kok hucrelerin kemikten kan dolasimina salinmalarini saglayan bazi ilaclar kullanilir ardindan bu hucreler kandan izole edilirerek donorden alinan kan tekrar kendisine verilir Bir kisiden digerine nakil ilikte ciddi hastaliklar olmasi durumunda yapilir Hastanin kemik iligindeki hucreler once radyasyon veya ilaclarla oldurulur sonra yeni kok hucreler aktarilir Kanser durumunda radyasyon terapisi veya kemoterapiden once hastanin hematopoetik kok hucrelerinin bir kismi bazen toplanir terapi bitince bagisiklik sistemini yeniden olusturmak icin hastaya geri verilir Kaynakca a b PDF Kemik iligi ozellikle sternum ve kalca kemikleri gibi uzun duz kemiklerin icndekii bosluklarda bulunan besleyici sungerimsi dokudur Iki tur kemik iligi vardir kirmizi kemik iligi ve sari kemik iligi Sari kemik iliginde yag hucresi sayisi kirmizi kemik iligine oranla daha fazladir Kemik iliginin iki turu de kan damarlari ihtiva eder MDS Foundation 31 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2020 Kemik iligi naklinde temel prensip kan hucrelerinin yapimini saglayan ana kok hucrelerin saglam bireylerden verici donor alinarak losemi hastasina verilmesidir Boylece normal kan yapimi saglanmis olur LOSEV 15 Mart 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2020