Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Omurga (Spinal kolon), yani columna vertebralis vücudu destekleyen servikal, torasik, lumbar, sakral ve koksiks olarak gruplanan 26 kemikten 33 vertebradan oluşan ana yapıdır. Omurga, vücudu desteklemek üzere torasik ve pelvik uzuvların arasında bir köprü oluşturur.
| omurga | |
|---|---|
 İnsan omurgası | |
| Latince isim | columna vertebralis |
| Sistem | İskelet |
| Tanımlayıcılar | |
| JSTOR | spinal-diseases |
| Microsoft Academic | 2781012678 |
Yapısı
Beyin gibi omurilik de meninksler ismini alan (pia, arachnoidea ve dura) zarlar tarafından çevrilmiştir. Bu zarlar, beyin zarlarının devamıdır. Pia ve arachnoidea zarları arasında, beyin omurilik sıvısı bulunur. Bu sıvı, beyindeki özel boşluklarda bulunan koroid ağla iskeletin esasını ve vücûdun eksenini teşkil eden yapılardır.
Omurlar ligamentler ve eklem çıkıntıları sayesinde birbiriyle eklemleşir. Omurga sütunu çok kuvvetli bir destek olmasına rağmen, aynı zamanda eğilebilir bir yapıdadır. Omurga uzun ekseni boyunca üç büyük kıvrım yapmaktadır:
- baş ve boyun arasındaki dorsal konveks kavislenme
- boyun ve sırt omurları arasındaki dorsal konkav kavislenme
- sırt ve bel omurları arasındaki dorsal konveks kavislenme
Görevi
İnsanların ve hayvanların çatısını, duruşunu, destek yapısını meydana getiren temel sistem. Kasların tutunduğu, iç organların muhafaza edildiği organik yapı. İskelet; kireç şeklinde kalsiyum, silis, kıkırdak veya kemikten meydana gelebilir. Hareketli veya hareketsiz olabilir.
Başın, gövdenin, göğüs ve karın boşluğundaki birçok iç organın ağırlığını taşımak ve bunlara sağlam bir destek olmaktır. Ayrıca baş ve gövdenin hareketlerini de sağlar. Bu arada omurga kanalı içindeki omurilik gibi çok ehemmiyetli bir organa sağlam ve emniyetli bir kılıf teşkil eder.
Omurga, insanda, 33-34 adet omurdan meydana gelmiştir. Bu omurlardan ilk 24 tanesi, birbirleriyle, omurlar arası disk denilen kıkırdakların bulunduğu eklemler aracılığıyla bağlanmışlardır. Bu omurlar üç gruba ayrılır. Bunlar 7 boyun omuru, 12 sırt omuru ve 5 bel omurudur. Kalan 9-10 omurun ilk beşinin birleşmesiyle kuyruk sokumu kemiği, en altta bulunan küçük ve tam gelişmemiş 4-5 tane omurun birleşmesinden de kuyruk kemiği meydana gelmiştir.
Omurganın çeşitli parçalarına ait omurlar arasında büyüklük ve şekil bakımından bazı farklılıklar göstermekle beraber benzer ve hepsinde olan ortak özellikleri de vardır. Omurların benzerliği, yeni doğanlarda daha fazladır. Gelişme sırasında gittikçe artan ağırlık, hareket, gövdenin durumunda meydana gelen farklılıklar ve omurgaların çeşitli kısımlarına yapışan kasların tesirleri, omurganın bütün kısımlarında aynı olmadığından, omurlar arasında şekil farklılıkları ortaya çıkar. 1. ve 2. boyun omurları, başın değişik ve fazla hareketleri yüzünden diğer omurlara nazaran daha çok farklılaşmışlardır ve sırasıyla “atlas” ve “aksis” isimlerini alırlar. Omurganın, önden veya arkadan bakıldığında yana doğru eğrilmiş olması durumuna tıpta “skolyoz” denir.
İnsan omurgası
Omurgalılarda, omurilik beyin sapından başlayıp, omurga içinde ikinci bel omuruna kadar uzanan ve bundan sonra fibröz (bağdokusu) bir kordon şeklindeki filum terminale denen kısımla devam eden merkezi sinir sisteminin önemli bir parçasıdır. Omurga 70 cm uzunluğundadır, içindeki omurilik ise 43–45 cm arasında değişir; yani omurilik columna vertebralis'ten daha kısadır. Omurga, kemikten, kıkırdaktan ya da her ikisinden oluşan iskeletin en önemli bölümü ve temel eksenidir. Omurların üst üste sıralanması ve birbirine bağlanmasıyla gövdenin arkasında orta çizgide yer alır ve gövdenin ağırlığını taşır.
İnsan vücudundaki yeri
Omur, omurgayı oluşturan 33-34 kemikten her birine verilen addır. Kafatasının hemen altından başlayıp kuyruk sokumuna dek uzanırlar. Omurgada 7 adet boyun omuru (servikal vertebra), 12 adet sırt omuru (torakal vertebra), 5 adet bel omuru (lomber vertebra), 5 sakral vertebrasakral ve 4 de koksal vertebra bulunur. Bu 33 vertebranın ilk 24 tanesi birbirine eklemler aracılığıyla bağlanmıştır. Bunlara presakral vertebralar denilir.
Diğer hayvanlarda omurga
Diğer hayvanlarda omurlar, kuyruk sokumu haricinde insanlarla aynı bölgesel isimleri alır. Kuyruklu hayvanlarda ayrı omurlara kaudal omurlar denir. Suda yaşayanlar ve diğer omurgalılar arasında ihtiyaç duyulan farklı hareket ve destek türleri nedeniyle, temel özellikler paylaşılsa da aralarındaki omurlar en fazla varyasyonu gösterir. Fillerde omurlar, omurganın esnekliğini sınırlayan sıkı eklemlerle birbirine bağlanmıştır.
Vücutlarında "heterosöl" olarak adlandırılan eyer şeklinde eklem yüzeyleri bulunan omurlar, omurların hem dikey hem de yatay olarak esnemesine olanak tanırken, bükülme hareketlerini de engeller. Bu tür omurlar kuşların ve bazı kaplumbağaların boyunlarında bulunur.
İlkel balıklarda omurga kıkırdak hâlindedir. (Bakınız: Kıkırdaklı balıklar) Köpekbalıkları ve mersinbalıklarında ise omurga yarı kıkırdak, yarı kemiktir. Kemikli balıklardan itibaren bütün omurgalılarda omurga kemikten yapılıdır. Balıkların omurları tek parçadır. Aralarında eklem yoktur. Bu yüzden omurgaları, ancak esnek bir çubuk gibi bükülebilir.
Omurgalılarda, omurlar arasında eklemler meydana gelmiştir. Bu sûretle omurganın çeşitli yönlerde hareketi mümkün olur. Kurbağagillerde omurga bölgelere ayrılmaya başlamıştır. Boyun bölgesinde halka şeklinde tek bir omur, göğüs bölgesi omurlarında ise güdük kalmış kaburga çıkıntıları vardır. Kuyruksuzlarda, tek bir kuyruk sokumu omuru bulunur.
Kuşlarda sırt, bel ve sağrı bölgeleri omurları kaynaşarak yekpare bir hâl almışlardır. Kaplumbağada ise, bu üç bölgenin omurları ile kaburgalar, bağaya yapışmıştır. Memelilerde omurga beş bölgeye ayrılmıştır. Bunlar, boyun, göğüs, bel, sağrı ve kuyruk sokumu bölgeleridir.
Dış bağlantılar
Kaynakça
- ^ . 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ a b c König, Liebich. Veteriner Anatomi (Evcil Memeli Hayvanlar). medipres.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
- ^ Kardong, Kenneth V. (2002). Vertebrates: comparative anatomy, function, evolution. McGraw-Hill. ss. 288-289. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Omurga Spinal kolon yani columna vertebralis vucudu destekleyen servikal torasik lumbar sakral ve koksiks olarak gruplanan 26 kemikten 33 vertebradan olusan ana yapidir Omurga vucudu desteklemek uzere torasik ve pelvik uzuvlarin arasinda bir kopru olusturur omurgaInsan omurgasiLatince isimcolumna vertebralisSistemIskeletTanimlayicilarJSTORspinal diseasesMicrosoft Academic2781012678YapisiBeyin gibi omurilik de meninksler ismini alan pia arachnoidea ve dura zarlar tarafindan cevrilmistir Bu zarlar beyin zarlarinin devamidir Pia ve arachnoidea zarlari arasinda beyin omurilik sivisi bulunur Bu sivi beyindeki ozel bosluklarda bulunan koroid agla iskeletin esasini ve vucudun eksenini teskil eden yapilardir Omurlar ligamentler ve eklem cikintilari sayesinde birbiriyle eklemlesir Omurga sutunu cok kuvvetli bir destek olmasina ragmen ayni zamanda egilebilir bir yapidadir Omurga uzun ekseni boyunca uc buyuk kivrim yapmaktadir bas ve boyun arasindaki dorsal konveks kavislenme boyun ve sirt omurlari arasindaki dorsal konkav kavislenme sirt ve bel omurlari arasindaki dorsal konveks kavislenmeGoreviInsanlarin ve hayvanlarin catisini durusunu destek yapisini meydana getiren temel sistem Kaslarin tutundugu ic organlarin muhafaza edildigi organik yapi Iskelet kirec seklinde kalsiyum silis kikirdak veya kemikten meydana gelebilir Hareketli veya hareketsiz olabilir Basin govdenin gogus ve karin boslugundaki bircok ic organin agirligini tasimak ve bunlara saglam bir destek olmaktir Ayrica bas ve govdenin hareketlerini de saglar Bu arada omurga kanali icindeki omurilik gibi cok ehemmiyetli bir organa saglam ve emniyetli bir kilif teskil eder Omurga insanda 33 34 adet omurdan meydana gelmistir Bu omurlardan ilk 24 tanesi birbirleriyle omurlar arasi disk denilen kikirdaklarin bulundugu eklemler araciligiyla baglanmislardir Bu omurlar uc gruba ayrilir Bunlar 7 boyun omuru 12 sirt omuru ve 5 bel omurudur Kalan 9 10 omurun ilk besinin birlesmesiyle kuyruk sokumu kemigi en altta bulunan kucuk ve tam gelismemis 4 5 tane omurun birlesmesinden de kuyruk kemigi meydana gelmistir Omurganin cesitli parcalarina ait omurlar arasinda buyukluk ve sekil bakimindan bazi farkliliklar gostermekle beraber benzer ve hepsinde olan ortak ozellikleri de vardir Omurlarin benzerligi yeni doganlarda daha fazladir Gelisme sirasinda gittikce artan agirlik hareket govdenin durumunda meydana gelen farkliliklar ve omurgalarin cesitli kisimlarina yapisan kaslarin tesirleri omurganin butun kisimlarinda ayni olmadigindan omurlar arasinda sekil farkliliklari ortaya cikar 1 ve 2 boyun omurlari basin degisik ve fazla hareketleri yuzunden diger omurlara nazaran daha cok farklilasmislardir ve sirasiyla atlas ve aksis isimlerini alirlar Omurganin onden veya arkadan bakildiginda yana dogru egrilmis olmasi durumuna tipta skolyoz denir Insan omurgasiInsan omurlarinin numaralandirilmasi Omurgalilarda omurilik beyin sapindan baslayip omurga icinde ikinci bel omuruna kadar uzanan ve bundan sonra fibroz bagdokusu bir kordon seklindeki filum terminale denen kisimla devam eden merkezi sinir sisteminin onemli bir parcasidir Omurga 70 cm uzunlugundadir icindeki omurilik ise 43 45 cm arasinda degisir yani omurilik columna vertebralis ten daha kisadir Omurga kemikten kikirdaktan ya da her ikisinden olusan iskeletin en onemli bolumu ve temel eksenidir Omurlarin ust uste siralanmasi ve birbirine baglanmasiyla govdenin arkasinda orta cizgide yer alir ve govdenin agirligini tasir Insan vucudundaki yeriOmur omurgayi olusturan 33 34 kemikten her birine verilen addir Kafatasinin hemen altindan baslayip kuyruk sokumuna dek uzanirlar Omurgada 7 adet boyun omuru servikal vertebra 12 adet sirt omuru torakal vertebra 5 adet bel omuru lomber vertebra 5 sakral vertebrasakral ve 4 de koksal vertebra bulunur Bu 33 vertebranin ilk 24 tanesi birbirine eklemler araciligiyla baglanmistir Bunlara presakral vertebralar denilir Diger hayvanlarda omurgaDiger hayvanlarda omurlar kuyruk sokumu haricinde insanlarla ayni bolgesel isimleri alir Kuyruklu hayvanlarda ayri omurlara kaudal omurlar denir Suda yasayanlar ve diger omurgalilar arasinda ihtiyac duyulan farkli hareket ve destek turleri nedeniyle temel ozellikler paylasilsa da aralarindaki omurlar en fazla varyasyonu gosterir Fillerde omurlar omurganin esnekligini sinirlayan siki eklemlerle birbirine baglanmistir Vucutlarinda heterosol olarak adlandirilan eyer seklinde eklem yuzeyleri bulunan omurlar omurlarin hem dikey hem de yatay olarak esnemesine olanak tanirken bukulme hareketlerini de engeller Bu tur omurlar kuslarin ve bazi kaplumbagalarin boyunlarinda bulunur Ilkel baliklarda omurga kikirdak halindedir Bakiniz Kikirdakli baliklar Kopekbaliklari ve mersinbaliklarinda ise omurga yari kikirdak yari kemiktir Kemikli baliklardan itibaren butun omurgalilarda omurga kemikten yapilidir Baliklarin omurlari tek parcadir Aralarinda eklem yoktur Bu yuzden omurgalari ancak esnek bir cubuk gibi bukulebilir Omurgalilarda omurlar arasinda eklemler meydana gelmistir Bu suretle omurganin cesitli yonlerde hareketi mumkun olur Kurbagagillerde omurga bolgelere ayrilmaya baslamistir Boyun bolgesinde halka seklinde tek bir omur gogus bolgesi omurlarinda ise guduk kalmis kaburga cikintilari vardir Kuyruksuzlarda tek bir kuyruk sokumu omuru bulunur Kuslarda sirt bel ve sagri bolgeleri omurlari kaynasarak yekpare bir hal almislardir Kaplumbagada ise bu uc bolgenin omurlari ile kaburgalar bagaya yapismistir Memelilerde omurga bes bolgeye ayrilmistir Bunlar boyun gogus bel sagri ve kuyruk sokumu bolgeleridir Dis baglantilarKaynakca 20 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Ocak 2020 a b c Konig Liebich Veteriner Anatomi Evcil Memeli Hayvanlar medipres Arsivlenmis kopya 18 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2020 Arsivlenmis kopya 3 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2020 Kardong Kenneth V 2002 Vertebrates comparative anatomy function evolution McGraw Hill ss 288 289 ISBN 978 0 07 290956 2