Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Kök, kara hayatına uymuş olan gelişmiş bitkilerde, genel olarak toprak içerisine doğru büyüyen ama nadiren toprak üstünde de bulunan bir organdır.
Görevi, bitkiyi toprağa bağlamak, topraktan su ve su içerisinde erimiş halde bulunan tuzları (inorganik maddeleri) emerek gövdeye iletmektir. Kökler, besin maddeleri biriktirmek suretiyle depo organı vazifesini de görürler. Her ne kadar kök toprak içerisinde bulunuyorsa da, bazı bitkilerin kökleri hava veya su içinde de gelişebilir. Havada gelişen köklere hava kökleri, suda gelişen köklere su kökleri denir. Karayosunları ve eğreltiler gibi ilkel bitkilerde gerçek kök olmayıp, köksü (rizoid) uzantılar vardır.
Genel olarak dış görünüşü bakımından kökün gövdeden farkı, yaprak taşıyan düğümlere (nod) ve düğümler arasına (internod) sahib olmaması ve kloroplast ihtiva etmemesinden dolayı yeşil renkli görünmemesidir. Toprak altında bulunan kök ve yan köklerden ibaret kök sisteminin yüzeyi, toprak üstündeki gövde ve yan dalların yüzey toplamına eşit veya daha fazladır.
Çimlenmekte olan tohumdan süren genç kök, embriyonun (kökü verecek meristem bölgesi) kısmının gelişmesiyle meydana gelir. Genç bir kökte şu kısımlar ayırt edilir. En uç kısmında sarımsı veya kahverengimsi konik şeklinde kaliptra (yüksük) bölgesi, yukarıya doğru 1–2 mm uzunlukta uç meristem bölgesi, daha üstte uzama bölgesi, sonra kök tüylerinin bulunduğu bölgesi gelir. Kök tüylerinin bulunduğu bölgenin üstünde kök tüylerinin düşmesiyle koruma ödevini yapmak üzere meydana gelmiş koyu renkli mantarlaşmış koruyucu doku bölgesi bulunur. Suda çimlendirilen bir kısım tohumlar kök tüyleri bulundurmayabilirler. Kök tüyleri toprakta bulunan su ve tuzların emilmesine yardımcı olurlar. Kökler; ana kök, yan kök ve ek kök gibi çeşitlere ayrılırlar. Tohumun çimlenip, radikulanın gelişmesiyle meydana gelen köke, ana kök denir. Ana kökten belli bir açı teşkil edecek tarzda çıkan köklere yan kök denir. Yan kökler de dallanarak üçüncü-dördüncü ve daha fazla dereceden yan köklere ayrılabilir. Bazı bitkilerde ana kökün yerini, ömürleri bitkinin ömrü kadar uzun olmayan kökler alabilir. Bu köklere ek kökleri adı verilir. Ek kökler, vazife ve yapıları bakımından ana köklere benzerlerse de kökten başka bir organdan meydana gelirler. Soğanlı bitkilerde görülen kökler ek köklere örnek gösterilebilir. Bazı yapraklardan meydana gelen köklerle, eşeysiz üreme yoluyla bitkilerin çoğaltılmasında kullanılan dal çeliklerinin verdikleri kökler de ek köklere örnek gösterilebilir.
Kökler de temel vazifelerinden başka vazifeleri görmek üzere değişikliğe uğrayabilirler. Bazı baklagillerdeki yumru kökler, bitkiyi daha fazla derine çekerek daha sıkı tespit eden çekme kökleri, savunma vazifesini görmek üzere diken şeklini almış kökler, parazit bitkilerin üzerinde yaşadıkları bitkinin besin maddelerini emmek için bitkinin dokusuna gönderdikleri sömürme kökleri (havstoryum), hava içerisinde gelişen hava kökleri, su içerisinde gelişen su kökleri değişikliğe uğramış kök çeşitlerine örnek olarak gösterilebilir.
Kökün iç yapısına kısaca bakarsak, gövdeden pek farklılık göstermez. Kökün genç bölgesinden enine kesit alınacak olursa dıştan içeri doğru koruyucu doku (epidermis veya ), kabuk (korteks) ve merkezi silindir (iletim demetlerinin bulunduğu orta kısım) den meydana geldiği görülür.
| Wikimedia Commons'ta Kök ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- Rehber Ansiklopedisi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu madde tumuyle ya da cogunluguyla tek kaynaga dayaniyor Konuya dair fikir alisverisi tartisma sayfasinda bulunabilir Lutfen baska kaynaklar ekleyerek bu maddeyi gelistirmeye yardim ediniz Ocak 2023 Bu maddede kaynak listesi bulunmasina karsin metin ici kaynaklarin yetersizligi nedeniyle bazi bilgilerin hangi kaynaktan alindigi belirsizdir Lutfen kaynaklari uygun bicimde metin icine yerlestirerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Ocak 2023 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Kok kara hayatina uymus olan gelismis bitkilerde genel olarak toprak icerisine dogru buyuyen ama nadiren toprak ustunde de bulunan bir organdir Bitki kokleriKok Gorevi bitkiyi topraga baglamak topraktan su ve su icerisinde erimis halde bulunan tuzlari inorganik maddeleri emerek govdeye iletmektir Kokler besin maddeleri biriktirmek suretiyle depo organi vazifesini de gorurler Her ne kadar kok toprak icerisinde bulunuyorsa da bazi bitkilerin kokleri hava veya su icinde de gelisebilir Havada gelisen koklere hava kokleri suda gelisen koklere su kokleri denir Karayosunlari ve egreltiler gibi ilkel bitkilerde gercek kok olmayip koksu rizoid uzantilar vardir Genel olarak dis gorunusu bakimindan kokun govdeden farki yaprak tasiyan dugumlere nod ve dugumler arasina internod sahib olmamasi ve kloroplast ihtiva etmemesinden dolayi yesil renkli gorunmemesidir Toprak altinda bulunan kok ve yan koklerden ibaret kok sisteminin yuzeyi toprak ustundeki govde ve yan dallarin yuzey toplamina esit veya daha fazladir Cimlenmekte olan tohumdan suren genc kok embriyonun koku verecek meristem bolgesi kisminin gelismesiyle meydana gelir Genc bir kokte su kisimlar ayirt edilir En uc kisminda sarimsi veya kahverengimsi konik seklinde kaliptra yuksuk bolgesi yukariya dogru 1 2 mm uzunlukta uc meristem bolgesi daha ustte uzama bolgesi sonra kok tuylerinin bulundugu bolgesi gelir Kok tuylerinin bulundugu bolgenin ustunde kok tuylerinin dusmesiyle koruma odevini yapmak uzere meydana gelmis koyu renkli mantarlasmis koruyucu doku bolgesi bulunur Suda cimlendirilen bir kisim tohumlar kok tuyleri bulundurmayabilirler Kok tuyleri toprakta bulunan su ve tuzlarin emilmesine yardimci olurlar Kokler ana kok yan kok ve ek kok gibi cesitlere ayrilirlar Tohumun cimlenip radikulanin gelismesiyle meydana gelen koke ana kok denir Ana kokten belli bir aci teskil edecek tarzda cikan koklere yan kok denir Yan kokler de dallanarak ucuncu dorduncu ve daha fazla dereceden yan koklere ayrilabilir Bazi bitkilerde ana kokun yerini omurleri bitkinin omru kadar uzun olmayan kokler alabilir Bu koklere ek kokleri adi verilir Ek kokler vazife ve yapilari bakimindan ana koklere benzerlerse de kokten baska bir organdan meydana gelirler Soganli bitkilerde gorulen kokler ek koklere ornek gosterilebilir Bazi yapraklardan meydana gelen koklerle eseysiz ureme yoluyla bitkilerin cogaltilmasinda kullanilan dal celiklerinin verdikleri kokler de ek koklere ornek gosterilebilir Kokler de temel vazifelerinden baska vazifeleri gormek uzere degisiklige ugrayabilirler Bazi baklagillerdeki yumru kokler bitkiyi daha fazla derine cekerek daha siki tespit eden cekme kokleri savunma vazifesini gormek uzere diken seklini almis kokler parazit bitkilerin uzerinde yasadiklari bitkinin besin maddelerini emmek icin bitkinin dokusuna gonderdikleri somurme kokleri havstoryum hava icerisinde gelisen hava kokleri su icerisinde gelisen su kokleri degisiklige ugramis kok cesitlerine ornek olarak gosterilebilir Kokun ic yapisina kisaca bakarsak govdeden pek farklilik gostermez Kokun genc bolgesinden enine kesit alinacak olursa distan iceri dogru koruyucu doku epidermis veya kabuk korteks ve merkezi silindir iletim demetlerinin bulundugu orta kisim den meydana geldigi gorulur Wikimedia Commons ta Kok ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir KaynakcaRehber Ansiklopedisi