Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Safiye Sultan veya Melike Safiye Sultan (Osmanlıca: صفیه سلطان; d. 1550 - ö. 10 Kasım 1605 veya Ocak 1619), Osmanlı Padişahı III. Murad'ın eşi ve Sultan III. Mehmed'in annesi.
| Safiye Sultan | |
|---|---|
 | |
| Valide Sultan | |
| Hüküm süresi | 16 Ocak 1595 - 22 Aralık 1603 |
| Önce gelen | Nurbanu Sultan |
| Sonra gelen | Handan Sultan |
| Doğum | 1550(?) Dukagjin, Arnavutluk |
| Ölüm | 10 Kasım 1605 veya Ocak 1619 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Defin | III. Murad Türbesi, Ayasofya Camii, İstanbul |
| Eş(ler)i | III. Murad |
| Çocuk(lar)ı | III. Mehmed Ayşe Sultan Fatma Sultan |
| Hanedan | Osmanlı Hanedanı |
| Dini | Hristiyan ailede yetişip muhtemelen sarayda cariyeliği esnasında Müslüman olmuştur. |
Kimliği
Kökeni hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte çeşitli rivayetler vardır. O dönemin Venedik kaynaklarında 'de köyünde doğduğu ve Arnavut kökenli olduğu belirtilir.III. Murad'ın ilk saltanat yıllarında İstanbul'da bulunan Alman elçilik heyetinden rahip ise Safiye Sultan'ın Bosna kökenli olduğunu söyler ve Sultan Murad'a şehzadelik yıllarında Ferhad Paşa tarafından hediye edildiğini yazar. Babasının Korfu valisi, gerçek adının Cecilia Baffo olduğu, Venedik'le Korfu arasında seyahat ederken Osmanlı korsanları tarafından Adriyatik denizinde kaçırılıp Şehzade Murad'a sunulduğu bilgisi ise doğru olmayıp Nurbanu Sultan ile karıştırılmasından kaynaklanmıştır. Saraydan önceki hayatı hakkında bilgi bulunmamaktadır. Ferhad Paşa tarafından Şehzade Murad'a takdim edildiği söylenir. Venedik kaynaklarında on üç yaşında Şehzade Murad'a takdim edildiği söylenir.
Haseki Sultanlık dönemi
Safiye Sultan, III. Murad tahta geçince baş kadın oldu. Büyüleyici güzelliği ve parlak zekâsı sayesinde büyük bir nüfuz sahibi oldu. Bu nüfuzu yeni Valide Sultan olan Nurbanu Sultan tehdit olarak gördü ve ondan kurtulmak istedi. Bu rekabetin öncüleri Mihrimah Sultan, Esmehan Sultan ve Gevherhan Sultan idi. Sultan Murad'a her gün yeni bir cariye sunuldu ve Safiye Sultan'ın düşmanları onu gözden düşürmek istediler. Ancak III. Murad'ın gözü hep en sevdiği hasekisine baktı. 1585'ten itibaren güçlü kadın düşmanları yoktu, ama hâlen kadın rakipleri vardı. Bunlar; Mihriban Haseki Sultan, Şahuban Haseki Sultan, Nazperver Haseki Sultan, Şemsi Ruhsar Haseki Sultan, Fahriye Haseki Sultan ve diğerleridir. İktidar yolunda, önüne çıkan engelleri kaldırma mücadelesi verdi.
Safiye Sultan sadece devletin iç işlerine değil dış işlerine de müdahale etmekteydi. Bu anlamda yabancı hükümdarlarla doğrudan mektuplaştığı ve diplomatik ilişkiye girdiği bilinmektedir. İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth ona 1593'te mücevherlerle işlenmiş bir portresini, o da kraliçeye gümüş işlemeli elbise ve kemerle altın işlemeli iki mendil gönderdi. Bu hediyeleşmeler daha sonra onun valide sultanlığı döneminde de sürdü; kraliçenin sunduğu bir arabaya elbise, kuşak, gümüş işlemeli iki havlu, üç mendil, yakut ve inci ile bezenmiş bir taçla mukabele etti. İngiltere elçisi Edward Barton da valide sultana verdiği hediyeler sayesinde İstanbul’daki tayinlerde etkin rol oynadı. Nitekim bu ilişkiler ve hediyeler etkisini gösterecek ve Safiye Sultan adeta kraliçenin saraydaki en büyük destekçisi olacaktı. Kraliçe ona 1599’da süslü bir araba hediye etmiş ve Safiye Sultan da bu araba ile İstanbul’da o zaman için hiç alışılmadık şekilde gezmeye başlamıştır. Safiye Sultan, özellikle Sokullu Mehmed Paşa'nın 1579 yılındaki ölümünden sonra devlet yönetiminde oldukça önemli bir rol üstlenmiştir.
Valide Sultanlık dönemi
Safiye Sultan, Valide Sultanlık döneminde etkin bir rol oynadı. 1595 yılında III. Murad’ın vefatı ve oğlu III. Mehmed’in tahta geçmesiyle birlikte valide sultan olarak devlet içindeki konumu daha da güçlendi. Kocasına ve onun ölümünden sonra çevresindeki diğer tehlikelere karşı oğlunu korumaya çalıştı. Nitekim III. Mehmed’in büyük oğlu Mahmud’un annesinin girişimiyle tahta geçme planları yaptığı gerekçesiyle öldürülmesini sağlamıştı. III. Mehmed önemli konularda kendisine danışırdı. Nurbânû Vâlide Sultan günlük 2000 akçe alırken oğlu onun maaşını günlük 3000 akçeye çıkardı ve bu maaş oğlunun ölümünden sonra gönderildiği Eski Saray’da da kendisine ödendi. Devlet adamlarından rüşvet ve hediyeler alarak memuriyetlere tayinlerinde başrolü oynadı. Halk ve memurlar devlet işlerindeki bu etkin rolünü bildiği için işlerini gördürebilmek amacıyla ona başvurur, hatta bazen arabasının önünü kesip bu gibi konularda isteklerde bulunurdu. Sadrazamdan şeyhülislama kadar bütün azil ve tayinlerde, devlet işlerinin yürütülmesinde birinci derecede etkili oldu. 1596 yılında Eğri seferine çıkan III. Mehmed, 1 milyar akçelik bir hazineyi annesinin kullanımına verdi. Bu sırada İstanbul’daki azil ve tayinlerle devlet işleri onun doğrudan müdahalesine daha açık bir duruma geldi. Ancak söz konusu müdahaleler onun sevilmeyen bir insan olmasına ve merkezde pek çok düşman kazanmasına sebep oldu. Eğri Kalesi’nin fetih haberinin İstanbul’a ulaşması üzerine fakirlere, yetim ve dullara sadaka dağıttı.
Dış politikada kayınvalidesi Nurbânû gibi Venedik yanlısı bir tutum izledi. Şüphesiz bu siyasette Venedik elçilerinin kendisine sunduğu zengin hediyelerin payı vardır. Safiye Sultan’ın Venedik’e desteği, kendisine verilen rüşvet ve hediyeler dönemin İstanbul elçilerinin raporlarına kadar yansımıştır. Onun sözünü tutan güvenilir bir kadın olduğunu ifade eden Venedik elçisi Matteo Zane, elçilerin kendisine hediye vermesini beklemeden kendisinin almak istediği şeyi onlardan talep ettiğini belirtir. Venedik, Safiye Sultan sayesinde ikili ilişkilerde ortaya çıkan pek çok tehlikeyi büyümeden atlattı. Vâlide sultan, elçiliklerle olan irtibatını yakın hizmetkârı, kirakadın, yahudi Esparanzo Malchi vasıtasıyla sağlamaktaydı. İşleyen rüşvet çarkının da merkezinde olan Esparanzo, bu sayede büyük bir servete sahip oldu; İstanbul Gümrüğü’nü iltizamla aldı ve karşılığında verdiği kalp akçe yüzünden 1 Nisan 1600 tarihinde hassa sipahilerinin çıkardığı bir isyanda oğluyla birlikte feci şekilde öldürüldü. Asilerin bu işte büyük payı olduğunu düşündükleri Safiye Sultan ise bu badireden zorlukla yakasını kurtardı. Zira padişah annesini uyaracağını söyleyerek isyancıları ancak yatıştırabildi.
Şehzade Mahmud'un boğdurulması
1587'de doğan Şehzade Mahmud'un annesi, oğlunun ne zaman tahta çıkacağını merak eder. Bir gün bir falcıya bir mektup yazar. Mektupta oğlunun ne zaman tahta çıkacağını sorar. Verilen cevap ise Safiye Sultan'ın eline geçer. Bunun üzerine 1603 yılında annesi ve şehzade boğdurulur.
Yemişçi Hasan Paşanın idamı
Safiye Sultan, Şeyhülislam Sun‘ullah Efendi ile Yemişçi Hasan Paşa arasındaki çekişme neticesinde huzursuzlukları giderek artan kesimlerin 1603'te çıkardığı karışıklıklar sırasında da zor durumda kaldı. Asiler onun sürgüne yollanmasını istedilerse de yakın adamları Kapıağası Gazanfer Ağa ile Dârüssaâde Ağası Osman Ağa’yı öldürtüp onlara teslim etmek zorunda kalan III. Mehmed bu şekilde askeri yatıştırdı. Daha sonra Safiye Sultan, Vezîriâzam Yemişçi Hasan Paşa ile anlaşmazlığa düştü ve onun da idam edilmesini sağladı.
Oğlunun Vefatından Sonraki Yaşamı
Safiye Sultan günde 3000 akçe maaşı ile yeni Valide Sultan olan Handan Sultan'dan daha fazla maaş alıyordu ve hâlen haremdeydi. Bu durum uzun sürmedi. Oğlu öldükten sonra makamı düşen Safiye Sultan'ın yerine gelini olan ve Benli Haseki namıyla da bilinen Handan Sultan geçmişti. Bu nedenle kendisinin Büyük Valide Sultan olduğuna ilişkin iddialar bir spekülasyondan ibarettir. Çünkü bu makam ilk defa Kösem Sultan tarafından kullanılmıştır. Haremde çift başlılık olmazdı ve mühür kimde ise esas Valide Sultan o olurdu.
Bu yüzden ilk işlerin arasına Sultan Ahmed'in sünneti ile birlikte Safiye Sultan'ın Eski Saray'a gönderilmesi de alınmıştır. Oğlunun vefatından sonra sarayda sadece on sekiz ya da on dokuz gün kalan Safiye Sultan 9 Ocak 1604'te büyük bir alay ile Eski Saray'a gönderildi. Bütün hizmetçileri ve kadınları ile sürgün edilen Safiye Sultan'ın torununa lanetler yağdırdığı da kaynaklarda geçmektedir. Böylece Safiye Sultan'a yakın isimler de haremden uzaklaştırılmış oldu. I. Ahmed sancağa çıkmadan tahta geçtiği ve Safiye Sultan da tüm alayıyla beraber gönderildiğinden saray neredeyse bomboş kalmıştı. Bu yüzden denilebilir ki, genel kanının aksine Safiye Sultan'ı Eski Saray'a gönderen Kösem Sultan değil, bizzat Valide Handan Sultan'dır.
Eski Saray'a yerleştikten sonra siyasete müdahale edemeyen Safiye Sultan ömrünün kalanını o sarayda geçirdi.
Yaptırdığı Eserler
Safiye Sultan 9 Nisan 1598 tarihinde Eminönü'ndeki Yenicami'nin inşasını bir törenle başlattı; ancak oğlu ölüp kendisi Eski Saray’a nakledilince epeyce ilerlemiş olan külliyenin inşası yarım kaldı. 1665’te Avcı Mehmet'in annesi Turhan Sultan tarafından tamamlandı. Bu caminin dışında Üsküdar’da Karamanlı köyünde bir cami ve çeşme yaptırdı; kocasının türbesinde Kur’an okunması için bir vakıf kurdu. Fatih’te Âşıkpaşa mahallesinde bulunan İmam Gazzâlî neslinden bir zatın mezarı üzerinde türbe inşa ettirdi. Dâvud Paşa sahasında bir kasır yaptırdı. Zaman zaman III. Mehmed’le birlikte burada oturuyor ve ziyafetler tertip ediyordu.
1598’de kendi adıyla anılan bir medrese ve 1610 yılında Kahire’de Melike Safiye Camii adıyla anılan camiyi inşa ettirdi.
Bunların dışında savaş dönemlerinde ordunun giderlerine harcanmak üzere kendi malından bağışlarda bulunur, borcundan dolayı zor durumda kalanların borçlarını öder ve seyahatlerinin geçtiği yerlerdeki fakirlere sadaka dağıtırdı.
Ölümü
Ocak 1619'da Payitahta düzenlediği seyahat sırasında fenalaştı. Hekimlerin müdahalelerine rağmen aynı gün öldü. Ölüm nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte bir kalp krizi yahut beyin kanaması düşünülmektedir. Cenazesi İstanbul Ayasofya Camii'nin eski vaftizhanesi olan kocası Sultan III. Murad'ın türbesine defnedildi.
Popüler kültürdeki yeri
- 2010 yılında Mahpeyker filminde Selda Özer canlandırmıştır.
- 2011 yılından itibaren yayınlanan Muhteşem Yüzyıl adlı Türk dizisinde gençliğini canlandırmıştır.
- 2015 yılından itibaren yayınlanmaya başlayan Muhteşem Yüzyıl: Kösem dizisinde ise kendisini Hülya Avşar canlandırmıştır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. Baskı, Sayfa: 204
- ^ a b c İslam Ansiklopedisi, Cilt: 35, Sayfa: 472
- ^ Stephan Gerlach, Türkiye Günlüğü, II, 637
- ^ İslam Ansiklopedisi, Cilt: 35, Sayfa: 472
- ^ Uluçay, M. Çağatay (1992). Padişahların Kadınları ve Kızları. Türk Tarih Kurumu.
- ^ a b c Öztuna, Yılmaz, Hürrem Sultan, Ötüken Yayınevi, İstanbul, 1978. (isbn=9754371415)
- ^ Pierce, Leslie. "The Imperial Harem : Women and Sovereignty in the Ottoman Empire".
- ^ Öztuna, Yilmaz (2005) , Devletler ve Hanedanlar, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Sayfa: 176
- ^ Türkiye Diyanet Vakfı, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 26, Basım Yılı 2002, Sayfa: 274, 275
- ^ Sâ-fî, Zübdetü’t-Tevârîh, Cilt II, Sayfa 7-21
- ^ Bõrekci, Günhan (2010)Factions and Favorites at the Courts of Sultan Ahmet I (r. 1603-17) and his Immediate Predecessors. Ohio State Üniversitesi Ph.D. doktora tezi, Say.:126 [1] 9 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ BÖREKÇİ Günhan, İnkırazın Eşiğinde Bir Hanedan, III. Mehmed I. Ahmed I. Mustafa ve 17. yüzyıl Osmanlı Siyasi Krizi, yıl 2009, sayfa: 90
- ^ Börekçi, Günhan, (2010) İnkırâzın Eşiğinde Bir Hanedan: III. Mehmed, I. Ahmed, I. Mustafa ve 17. Yüzyıl Osmanlı Siyasî Krizi, Ohio State Universitesi Ph.D. Doktora tezi Türkçe özeti makale Sayfa:80 [2] 9 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2016.
- ^ Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık. s. 212. ISBN . 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2016.
Dış kaynaklar
- Uluçay, M. Çağatay (2011 5.bas.) Padişahların kadınları ve kızları, Ankara: Ötüken. .
- Bahadıroğlu, Yavuz, (2009 2.bas.) Resimli Osmanlı Tarihi, İstanbul: Nesil Yayınları, .
- Sakaoğlu, Necdet (2008) Bu Mülkün Kadın Sultanları (Vâlide Sultanlar, Hâtunlar, Hasekiler, Kadınefendiler, Sultanefendiler), Oğlak Yayıncılık,
- Peirce, Leslie P. (1993), The Imperial Harem : Women and Sovereignty in the Ottoman Empire Oxford: Oxford University Press, . (İngilizce) [3]16 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Önce gelen: Nurbanu Sultan | Valide Sultan 1595 – 1603 | Sonra gelen: Handan Sultan |
| Önce gelen: Nurbanu Sultan | Kadınlar saltanatı 1583 – 1605 | Sonra gelen: Handan Sultan |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Safiye Sultan veya Melike Safiye Sultan Osmanlica صفیه سلطان d 1550 o 10 Kasim 1605 veya Ocak 1619 Osmanli Padisahi III Murad in esi ve Sultan III Mehmed in annesi Safiye SultanValide SultanHukum suresi16 Ocak 1595 22 Aralik 1603Once gelenNurbanu SultanSonra gelenHandan SultanDogum1550 Dukagjin ArnavutlukOlum10 Kasim 1605 veya Ocak 1619 Istanbul Osmanli ImparatorluguDefinIII Murad Turbesi Ayasofya Camii IstanbulEs ler iIII MuradCocuk lar iIII Mehmed Ayse Sultan Fatma SultanHanedanOsmanli HanedaniDiniHristiyan ailede yetisip muhtemelen sarayda cariyeligi esnasinda Musluman olmustur Safiye Sultan in esi III Murad in yanindaki kabri sag ust III Murad Turbesi Ayasofya IstanbulKimligiKokeni hakkinda kesin bir bilgi olmamakla birlikte cesitli rivayetler vardir O donemin Venedik kaynaklarinda de koyunde dogdugu ve Arnavut kokenli oldugu belirtilir III Murad in ilk saltanat yillarinda Istanbul da bulunan Alman elcilik heyetinden rahip ise Safiye Sultan in Bosna kokenli oldugunu soyler ve Sultan Murad a sehzadelik yillarinda Ferhad Pasa tarafindan hediye edildigini yazar Babasinin Korfu valisi gercek adinin Cecilia Baffo oldugu Venedik le Korfu arasinda seyahat ederken Osmanli korsanlari tarafindan Adriyatik denizinde kacirilip Sehzade Murad a sunuldugu bilgisi ise dogru olmayip Nurbanu Sultan ile karistirilmasindan kaynaklanmistir Saraydan onceki hayati hakkinda bilgi bulunmamaktadir Ferhad Pasa tarafindan Sehzade Murad a takdim edildigi soylenir Venedik kaynaklarinda on uc yasinda Sehzade Murad a takdim edildigi soylenir Haseki Sultanlik donemiSafiye Sultan III Murad tahta gecince bas kadin oldu Buyuleyici guzelligi ve parlak zekasi sayesinde buyuk bir nufuz sahibi oldu Bu nufuzu yeni Valide Sultan olan Nurbanu Sultan tehdit olarak gordu ve ondan kurtulmak istedi Bu rekabetin onculeri Mihrimah Sultan Esmehan Sultan ve Gevherhan Sultan idi Sultan Murad a her gun yeni bir cariye sunuldu ve Safiye Sultan in dusmanlari onu gozden dusurmek istediler Ancak III Murad in gozu hep en sevdigi hasekisine bakti 1585 ten itibaren guclu kadin dusmanlari yoktu ama halen kadin rakipleri vardi Bunlar Mihriban Haseki Sultan Sahuban Haseki Sultan Nazperver Haseki Sultan Semsi Ruhsar Haseki Sultan Fahriye Haseki Sultan ve digerleridir Iktidar yolunda onune cikan engelleri kaldirma mucadelesi verdi Esi III Murad Safiye Sultan sadece devletin ic islerine degil dis islerine de mudahale etmekteydi Bu anlamda yabanci hukumdarlarla dogrudan mektuplastigi ve diplomatik iliskiye girdigi bilinmektedir Ingiltere Kralicesi I Elizabeth ona 1593 te mucevherlerle islenmis bir portresini o da kraliceye gumus islemeli elbise ve kemerle altin islemeli iki mendil gonderdi Bu hediyelesmeler daha sonra onun valide sultanligi doneminde de surdu kralicenin sundugu bir arabaya elbise kusak gumus islemeli iki havlu uc mendil yakut ve inci ile bezenmis bir tacla mukabele etti Ingiltere elcisi Edward Barton da valide sultana verdigi hediyeler sayesinde Istanbul daki tayinlerde etkin rol oynadi Nitekim bu iliskiler ve hediyeler etkisini gosterecek ve Safiye Sultan adeta kralicenin saraydaki en buyuk destekcisi olacakti Kralice ona 1599 da suslu bir araba hediye etmis ve Safiye Sultan da bu araba ile Istanbul da o zaman icin hic alisilmadik sekilde gezmeye baslamistir Safiye Sultan ozellikle Sokullu Mehmed Pasa nin 1579 yilindaki olumunden sonra devlet yonetiminde oldukca onemli bir rol ustlenmistir Valide Sultanlik donemiValide Sultan dairesi Topkapi Sarayi Safiye Sultan Valide Sultanlik doneminde etkin bir rol oynadi 1595 yilinda III Murad in vefati ve oglu III Mehmed in tahta gecmesiyle birlikte valide sultan olarak devlet icindeki konumu daha da guclendi Kocasina ve onun olumunden sonra cevresindeki diger tehlikelere karsi oglunu korumaya calisti Nitekim III Mehmed in buyuk oglu Mahmud un annesinin girisimiyle tahta gecme planlari yaptigi gerekcesiyle oldurulmesini saglamisti III Mehmed onemli konularda kendisine danisirdi Nurbanu Valide Sultan gunluk 2000 akce alirken oglu onun maasini gunluk 3000 akceye cikardi ve bu maas oglunun olumunden sonra gonderildigi Eski Saray da da kendisine odendi Devlet adamlarindan rusvet ve hediyeler alarak memuriyetlere tayinlerinde basrolu oynadi Halk ve memurlar devlet islerindeki bu etkin rolunu bildigi icin islerini gordurebilmek amaciyla ona basvurur hatta bazen arabasinin onunu kesip bu gibi konularda isteklerde bulunurdu Sadrazamdan seyhulislama kadar butun azil ve tayinlerde devlet islerinin yurutulmesinde birinci derecede etkili oldu 1596 yilinda Egri seferine cikan III Mehmed 1 milyar akcelik bir hazineyi annesinin kullanimina verdi Bu sirada Istanbul daki azil ve tayinlerle devlet isleri onun dogrudan mudahalesine daha acik bir duruma geldi Ancak soz konusu mudahaleler onun sevilmeyen bir insan olmasina ve merkezde pek cok dusman kazanmasina sebep oldu Egri Kalesi nin fetih haberinin Istanbul a ulasmasi uzerine fakirlere yetim ve dullara sadaka dagitti Dis politikada kayinvalidesi Nurbanu gibi Venedik yanlisi bir tutum izledi Suphesiz bu siyasette Venedik elcilerinin kendisine sundugu zengin hediyelerin payi vardir Safiye Sultan in Venedik e destegi kendisine verilen rusvet ve hediyeler donemin Istanbul elcilerinin raporlarina kadar yansimistir Onun sozunu tutan guvenilir bir kadin oldugunu ifade eden Venedik elcisi Matteo Zane elcilerin kendisine hediye vermesini beklemeden kendisinin almak istedigi seyi onlardan talep ettigini belirtir Venedik Safiye Sultan sayesinde ikili iliskilerde ortaya cikan pek cok tehlikeyi buyumeden atlatti Valide sultan elciliklerle olan irtibatini yakin hizmetkari kirakadin yahudi Esparanzo Malchi vasitasiyla saglamaktaydi Isleyen rusvet carkinin da merkezinde olan Esparanzo bu sayede buyuk bir servete sahip oldu Istanbul Gumrugu nu iltizamla aldi ve karsiliginda verdigi kalp akce yuzunden 1 Nisan 1600 tarihinde hassa sipahilerinin cikardigi bir isyanda ogluyla birlikte feci sekilde olduruldu Asilerin bu iste buyuk payi oldugunu dusundukleri Safiye Sultan ise bu badireden zorlukla yakasini kurtardi Zira padisah annesini uyaracagini soyleyerek isyancilari ancak yatistirabildi Insaati III Mehmed in annesi Safiye Sultan tarafindan baslatilmis ve IV Mehmed in annesi Turhan Hatice Valide Sultan doneminde tamamlanip ibadete acilmis olan Istanbul Eminonu ndeki Yeni Camii Sehzade Mahmud un bogdurulmasi 1587 de dogan Sehzade Mahmud un annesi oglunun ne zaman tahta cikacagini merak eder Bir gun bir falciya bir mektup yazar Mektupta oglunun ne zaman tahta cikacagini sorar Verilen cevap ise Safiye Sultan in eline gecer Bunun uzerine 1603 yilinda annesi ve sehzade bogdurulur Yemisci Hasan Pasanin idami Safiye Sultan Seyhulislam Sun ullah Efendi ile Yemisci Hasan Pasa arasindaki cekisme neticesinde huzursuzluklari giderek artan kesimlerin 1603 te cikardigi karisikliklar sirasinda da zor durumda kaldi Asiler onun surgune yollanmasini istedilerse de yakin adamlari Kapiagasi Gazanfer Aga ile Darussaade Agasi Osman Aga yi oldurtup onlara teslim etmek zorunda kalan III Mehmed bu sekilde askeri yatistirdi Daha sonra Safiye Sultan Veziriazam Yemisci Hasan Pasa ile anlasmazliga dustu ve onun da idam edilmesini sagladi Oglunun Vefatindan Sonraki YasamiSafiye Sultan gunde 3000 akce maasi ile yeni Valide Sultan olan Handan Sultan dan daha fazla maas aliyordu ve halen haremdeydi Bu durum uzun surmedi Oglu oldukten sonra makami dusen Safiye Sultan in yerine gelini olan ve Benli Haseki namiyla da bilinen Handan Sultan gecmisti Bu nedenle kendisinin Buyuk Valide Sultan olduguna iliskin iddialar bir spekulasyondan ibarettir Cunku bu makam ilk defa Kosem Sultan tarafindan kullanilmistir Haremde cift baslilik olmazdi ve muhur kimde ise esas Valide Sultan o olurdu Safiye Sultan tarafindan yaptirilan Yeni Cami Bu yuzden ilk islerin arasina Sultan Ahmed in sunneti ile birlikte Safiye Sultan in Eski Saray a gonderilmesi de alinmistir Oglunun vefatindan sonra sarayda sadece on sekiz ya da on dokuz gun kalan Safiye Sultan 9 Ocak 1604 te buyuk bir alay ile Eski Saray a gonderildi Butun hizmetcileri ve kadinlari ile surgun edilen Safiye Sultan in torununa lanetler yagdirdigi da kaynaklarda gecmektedir Boylece Safiye Sultan a yakin isimler de haremden uzaklastirilmis oldu I Ahmed sancaga cikmadan tahta gectigi ve Safiye Sultan da tum alayiyla beraber gonderildiginden saray neredeyse bombos kalmisti Bu yuzden denilebilir ki genel kaninin aksine Safiye Sultan i Eski Saray a gonderen Kosem Sultan degil bizzat Valide Handan Sultan dir Eski Saray a yerlestikten sonra siyasete mudahale edemeyen Safiye Sultan omrunun kalanini o sarayda gecirdi Yaptirdigi EserlerSafiye Sultan 9 Nisan 1598 tarihinde Eminonu ndeki Yenicami nin insasini bir torenle baslatti ancak oglu olup kendisi Eski Saray a nakledilince epeyce ilerlemis olan kulliyenin insasi yarim kaldi 1665 te Avci Mehmet in annesi Turhan Sultan tarafindan tamamlandi Bu caminin disinda Uskudar da Karamanli koyunde bir cami ve cesme yaptirdi kocasinin turbesinde Kur an okunmasi icin bir vakif kurdu Fatih te Asikpasa mahallesinde bulunan Imam Gazzali neslinden bir zatin mezari uzerinde turbe insa ettirdi Davud Pasa sahasinda bir kasir yaptirdi Zaman zaman III Mehmed le birlikte burada oturuyor ve ziyafetler tertip ediyordu Kahire de yaptirdigi Melike Safiye Camii 1598 de kendi adiyla anilan bir medrese ve 1610 yilinda Kahire de Melike Safiye Camii adiyla anilan camiyi insa ettirdi Misir da yaptirdigi Melike Safiye Camii Bunlarin disinda savas donemlerinde ordunun giderlerine harcanmak uzere kendi malindan bagislarda bulunur borcundan dolayi zor durumda kalanlarin borclarini oder ve seyahatlerinin gectigi yerlerdeki fakirlere sadaka dagitirdi OlumuOcak 1619 da Payitahta duzenledigi seyahat sirasinda fenalasti Hekimlerin mudahalelerine ragmen ayni gun oldu Olum nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte bir kalp krizi yahut beyin kanamasi dusunulmektedir Cenazesi Istanbul Ayasofya Camii nin eski vaftizhanesi olan kocasi Sultan III Murad in turbesine defnedildi Populer kulturdeki yeri2010 yilinda Mahpeyker filminde Selda Ozer canlandirmistir 2011 yilindan itibaren yayinlanan Muhtesem Yuzyil adli Turk dizisinde gencligini canlandirmistir 2015 yilindan itibaren yayinlanmaya baslayan Muhtesem Yuzyil Kosem dizisinde ise kendisini Hulya Avsar canlandirmistir Ayrica bakinizHaseki Sultan Valide sultan Osmanli padisah esleri Osmanli padisah anneleri Kadinlar saltanatiKaynakca a b c Necdet Sakaoglu Bu Mulkun Kadin Sultanlari 4 Baski Sayfa 204 a b c Islam Ansiklopedisi Cilt 35 Sayfa 472 Stephan Gerlach Turkiye Gunlugu II 637 Islam Ansiklopedisi Cilt 35 Sayfa 472 Ulucay M Cagatay 1992 Padisahlarin Kadinlari ve Kizlari Turk Tarih Kurumu a b c Oztuna Yilmaz Hurrem Sultan Otuken Yayinevi Istanbul 1978 isbn 9754371415 Pierce Leslie The Imperial Harem Women and Sovereignty in the Ottoman Empire Oztuna Yilmaz 2005 Devletler ve Hanedanlar Ankara Kultur ve Turizm Bakanligi Yayinlari Sayfa 176 Turkiye Diyanet Vakfi TDV Islam Ansiklopedisi Cilt 26 Basim Yili 2002 Sayfa 274 275 Sa fi Zubdetu t Tevarih Cilt II Sayfa 7 21 Borekci Gunhan 2010 Factions and Favorites at the Courts of Sultan Ahmet I r 1603 17 and his Immediate Predecessors Ohio State Universitesi Ph D doktora tezi Say 126 1 9 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde BOREKCI Gunhan Inkirazin Esiginde Bir Hanedan III Mehmed I Ahmed I Mustafa ve 17 yuzyil Osmanli Siyasi Krizi yil 2009 sayfa 90 Borekci Gunhan 2010 Inkirazin Esiginde Bir Hanedan III Mehmed I Ahmed I Mustafa ve 17 Yuzyil Osmanli Siyasi Krizi Ohio State Universitesi Ph D Doktora tezi Turkce ozeti makale Sayfa 80 2 9 Aralik 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde 9 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2016 Sakaoglu Necdet 2008 Bu mulkun kadin sultanlari Valide sultanlar hatunlar hasekiler kadinefendiler sultanefendiler Oglak Yayincilik s 212 ISBN 978 9 753 29623 6 18 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2016 Dis kaynaklarUlucay M Cagatay 2011 5 bas Padisahlarin kadinlari ve kizlari Ankara Otuken ISBN 9789754378405 Bahadiroglu Yavuz 2009 2 bas Resimli Osmanli Tarihi Istanbul Nesil Yayinlari ISBN 978 975 269 299 2 Sakaoglu Necdet 2008 Bu Mulkun Kadin Sultanlari Valide Sultanlar Hatunlar Hasekiler Kadinefendiler Sultanefendiler Oglak Yayincilik ISBN 9789753297172 Peirce Leslie P 1993 The Imperial Harem Women and Sovereignty in the Ottoman Empire Oxford Oxford University Press ISBN 0 19 508677 5 Ingilizce 3 16 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Once gelen Nurbanu Sultan Valide Sultan 1595 1603 Sonra gelen Handan SultanOnce gelen Nurbanu Sultan Kadinlar saltanati 1583 1605 Sonra gelen Handan Sultan