Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Genç Letonlar (Letonca: jaunlatvieši), 1850'lerden 1880'lere kadar aktif olan birinci 'nın (Letonca: Tautas atmoda), entelektüelleri için en sık kullanılan terimdir. Hareket, Heinrich Heine liderliğindeki (Almanca: Junges Deutschland) hareketi üzerinde modellenmiştir. Aslında, bu milliyetçi aydınlara çoğunlukla Baltık Alman rakipleri tarafından uygulanan aşağılayıcı bir sıfat, "Genç Letonya" terimi ilk olarak 1856'da Das Inland gazetesinde 'ın Dziesmiņas latviešu valodai pārtulkotas'ın ("Letonya Dili için Küçük Şarkılar") bir incelemesinde, Nīca'nın papazı Gustav Wilhelm Sigmund Brasche tarafından kullanılmıştır. Letonya'da böyle bir edebiyatın kimler tarafından beğenilebileceğini soran Brasche, "Genç Letonya" hayalini kuranların Heirin'in "Die Lorelei" adlı şiirindeki trajik kaderi yaşayacağı konusunda uyardı. Yeni Letonlar bazen "tautībnieki" olarak da biliniyordu.
Başlangıcı
Yeni Letonlar öncelikle kültürel ve edebi bir hareketin parçası olarak görülebilmesine rağmen, sebepleri Letonya'da egemen olan sosyo-ekonomik koşullar nedeniyle önemli siyasi sonuçlar doğurdu. Genellikle 1856, hareketin başlangıç yılı olarak verilmektedir. Bunun nedeni de Alunāns'ın kitabının yayımlanışı ile Leton gazetesi Mājas Viesis'in kuruluşu olmasıdır. Bir başka çağdaş ve ufuk açısı olay ise hareketin lideri tarafından milliyetin kamuya açıklanmasıdır; 1854'ten 1858'e kadar Tartu Üniversitesi'nde bir öğrenci olan Valdemārs, "C. Woldemar stud. cam. Latweetis." yazan kapısına bir de carte de visite yapıştırdı. O dönemde eğitimli birinin kendini Leton olarak adlandırması duyulmamıştı. Eğitim, anlamına geliyordu ve Valdemās'in davranışı, Martin Luther'in 95 Tezi'i ile karşılaştırılmıştır. Tıpkı bazı akademisyenler, 95 tezin uydurma olarak gönderilmesini düşündükleri gibi Valdemārs'ın duyurusu, bu bağlamda ele alındığında daha az dramatik olarak görülebilir. Tarihçi Arveds Švābe, Valdemārs'ın yazdıklarıyla radikal olmayı reddettiğini, Yeni Letonların 1860'lı yıllara kadar Baltık Almanları tehdit eden hiçbir siyasi programının olmadığını belirtmiştir. Švābe'ye göre var olan düzene karşı olan politikaları, Rus II. Aleksandr reformlarına bağlı olarak Slavofillerin etkisi altında belirginleşmiştir. Genç Leton Andrejs Pumpurs daha sonra ulusal destansı Lāčplēsis'i "Ayı Katili" kaleme aldı.
Liderleri
Valiler, Uyanış'ın ruhani babası olarak görülmektedir. Tartu'dayken Alunāns ile öğrenci toplulukları kurdu ve folklor çalışmalarını ve Letonlarla Estonları deniz halklarına dönüştürmek için denizcilik akademilerinin kurulmasını destekledi. Krišjānis Barons, Valdemās'in doğrudan etkisi altında geleneksel Leton müzik ve şiir biçimi olan daina'lar toplamaya başladı ve 1862'de Valdemārs, Alunāns ve Barons, St. Petersburg'da Pēterburgas Avīzes'ı yayımlamak için işbirliği yaptılar. 1867'den 1873'e kadar (genellikle Kronvaldu Atis olarak bilinir), Valdemārs'ın Tartu'da başlattığı "Letonya akşamları"nı yeniledi. Nationale Bestrebungen (1872) çalışması, Yeni Letonların manifestosu olarak görülebilir.
Yönetim ve bölünmeler
1889'da geriye dönük olarak hareketi tanımlayan Pumpurs şunları yazdı: "Yirmi beş yıl boyunca özgürlük için savaşan gruplara Yeni Letonlar denirdi. Kaderleri neredeyse hep aynıydı. Anavatanı olmayan, mallarını ve refahı olmayan, çoğunlukla barınaksız ve ekmeksiz, haklarından yoksun olan insanlar olarak göç edilmeye mahkûm edildiler. Tüm kapılar yüzlerine kapandı ve iş ya da ev bulmaları engellendi. Üzgün bir yürekle sevgili vatanlarını terk ettiler ve yiyecek ve aynı zamanda bilgi toplamak için yurt dışına Rusya'nın içlerine gittiler."
Aslında, yüksek öğrenim görmüş etnik Letonların yarısına yakını Rusya'ya iş bulmak için gitmeye zorlandı. Švābe olayı şöyle gördü: "Bencil ve dar görüşlü politikalarıyla, [Baltık] Alman aristokrasisi ve burjuvazisi, Letonları 'ya itti." Baltık Alman entelektüelleri bile Letonya kültürü ve dilinin çalışmasına sadıktı. Pastor Brasche, Letonya halkının olmadığını ve Letonya halkının geçmişinin olmadığını yazdı ve "Yeni Letonlar" terimini Yeni Köylüler" ("Jung-Bauernstand") ile değiştirilmesini önerdi. En önde gelen Lüteryan yayını, Letonya'nın 13. yüzyıldan gelme bir millet olduğunu ancak o zamandan beri bir köylü sınıfına indirildiğini ilan etti: Her sınıf kendi diline ihtiyaç duymakta mıydı? "Leton(lar) ölmeli." Baltık Almanlarının etnik Leton destekçileri "Eski Letonlar" olarak bilinmeye başladı.
Ulusal Uyanış'ın bir akışı ilk kez Tartu çevresinde yoğunlaşmış olsa da St. Petersburg'a taşındı ve daha sonra Moskova'ya geçti. 1860'ların sonlarında Genç Letonlar sonunda Letonya'da kendilerini kanıtlamayı başardı. 1867 yılında Estonya ve Finlandiya'daki kıtlığın mağdurları için bir yardım fonu kurdu ve bir yıl sonra Riga Letonya Birliği'ni kurmak için izin aldı. Benzer dernekler diğer kasabalarda da açıldı ve orijinal Rīga, "anna" ("māmuļa") lakabını aldı. Rīga Letonya Derneği ilk Letonya oyununu sahneledi, Letonyalı öğretmenlerin ilk konferansını yaptı ve 1873'te ilk Letonya şarkı festivalini düzenledi.
Valdemārs, Keuchel ("sei ein Unding"in yazarı) ile polemik yaşadı ve eleştirilerine cevap olarak Almanca olarak Nationale Bestrebungen'i kaleme aldı. Bir pragmatist ve materyalist olan Valdemārs -sürgünde ve Moskova'da polis gözetimi altında- Slavofillerin etkisi altında daha da ileri geldi ve yayıncı Mihail Nikiforovich Katkov için çalıştı. Valdemārs'a göre, "kulak, Almanların çakmak taşı olduğu kadar tehlikeli olamaz."
Kaynakça
- Arnolds Spekke: History of Latvia: An Outline. Stockholm: M. Goppers/Zelta Ābele, 1951.
- Alfred Bilmanis: A History of Latvia. Princeton: Princeton University Press, 1951.
- Arveds Švābe: Latvijas vēsture 1800-1914. Uppsala: Daugava, 1958.
- Arveds Švābe, ed.: Latvju enciklopēdija. Stockholm: Trīs Zvaigznes, 1952-1953.
- Uldis Ģērmanis: Latviešu tautas piedzīvojumi. Ann Arbor: Ceļinieks, 1974.
- Agnis Balodis: Latvijas un latviešu tautas vēsture. Rīga: Kabata, 1991.
- Teodors Zeiferts: Latviešu rakstniecības vēsture. Rīga: 1922 -- available at http://www.ailab.lv/Teksti/Senie/Zeiferts/zeifsat.htm5 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ernests Blanks: Latvju tautas ceļš uz neatkarīgu valsti. Västerås: Ziemeļbāzma, 1970.
- Ilga Apine: Erişim tarihi23. VI. 2005. (archived at )
- Maksim Kirčanov, Zemnieki, latvieši, pilsoņi: identičnost, nacionalizm i modernizacija v Latvii (Voronezh, 2009. 204 s.) // http://ejournals.pp.net.ua/_ld/1/135_kirchanavs_book.pdf 19 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Jānis A. Krēsliņš: Recent Publications on Baltic History. 7 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi 23. VI. 2005.
- Arturs Priedītis: Latvijas kultūras vēsture. Daugavpils: A.K.A., 2000.
- Viktors Hausmanis, ed.: Latviešu rakstniecība biogrāfijās. Rīga: LZA, 1992.
- Jānis Rozenbergs: (Includes a brief summary in English.) Erişim tarihi 25. VI. 2005.
- offers extensive information on the Young Latvians and their contributions to linguistics, e.g. ("The Young Latvians and the Development of the Latvian Language"). Erişim tarihi 25. VI. 2005.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Genc Letonlar Letonca jaunlatviesi 1850 lerden 1880 lere kadar aktif olan birinci nin Letonca Tautas atmoda entelektuelleri icin en sik kullanilan terimdir Hareket Heinrich Heine liderligindeki Almanca Junges Deutschland hareketi uzerinde modellenmistir Aslinda bu milliyetci aydinlara cogunlukla Baltik Alman rakipleri tarafindan uygulanan asagilayici bir sifat Genc Letonya terimi ilk olarak 1856 da Das Inland gazetesinde in Dziesminas latviesu valodai partulkotas in Letonya Dili icin Kucuk Sarkilar bir incelemesinde Nica nin papazi Gustav Wilhelm Sigmund Brasche tarafindan kullanilmistir Letonya da boyle bir edebiyatin kimler tarafindan begenilebilecegini soran Brasche Genc Letonya hayalini kuranlarin Heirin in Die Lorelei adli siirindeki trajik kaderi yasayacagi konusunda uyardi Yeni Letonlar bazen tautibnieki olarak da biliniyordu BaslangiciYeni Letonlar oncelikle kulturel ve edebi bir hareketin parcasi olarak gorulebilmesine ragmen sebepleri Letonya da egemen olan sosyo ekonomik kosullar nedeniyle onemli siyasi sonuclar dogurdu Genellikle 1856 hareketin baslangic yili olarak verilmektedir Bunun nedeni de Alunans in kitabinin yayimlanisi ile Leton gazetesi Majas Viesis in kurulusu olmasidir Bir baska cagdas ve ufuk acisi olay ise hareketin lideri tarafindan milliyetin kamuya aciklanmasidir 1854 ten 1858 e kadar Tartu Universitesi nde bir ogrenci olan Valdemars C Woldemar stud cam Latweetis yazan kapisina bir de carte de visite yapistirdi O donemde egitimli birinin kendini Leton olarak adlandirmasi duyulmamisti Egitim anlamina geliyordu ve Valdemas in davranisi Martin Luther in 95 Tezi i ile karsilastirilmistir Tipki bazi akademisyenler 95 tezin uydurma olarak gonderilmesini dusundukleri gibi Valdemars in duyurusu bu baglamda ele alindiginda daha az dramatik olarak gorulebilir Tarihci Arveds Svabe Valdemars in yazdiklariyla radikal olmayi reddettigini Yeni Letonlarin 1860 li yillara kadar Baltik Almanlari tehdit eden hicbir siyasi programinin olmadigini belirtmistir Svabe ye gore var olan duzene karsi olan politikalari Rus II Aleksandr reformlarina bagli olarak Slavofillerin etkisi altinda belirginlesmistir Genc Leton Andrejs Pumpurs daha sonra ulusal destansi Lacplesis i Ayi Katili kaleme aldi LiderleriHareketin lideri Valiler Uyanis in ruhani babasi olarak gorulmektedir Tartu dayken Alunans ile ogrenci topluluklari kurdu ve folklor calismalarini ve Letonlarla Estonlari deniz halklarina donusturmek icin denizcilik akademilerinin kurulmasini destekledi Krisjanis Barons Valdemas in dogrudan etkisi altinda geleneksel Leton muzik ve siir bicimi olan daina lar toplamaya basladi ve 1862 de Valdemars Alunans ve Barons St Petersburg da Peterburgas Avizes i yayimlamak icin isbirligi yaptilar 1867 den 1873 e kadar genellikle Kronvaldu Atis olarak bilinir Valdemars in Tartu da baslattigi Letonya aksamlari ni yeniledi Nationale Bestrebungen 1872 calismasi Yeni Letonlarin manifestosu olarak gorulebilir Yonetim ve bolunmeler1889 da geriye donuk olarak hareketi tanimlayan Pumpurs sunlari yazdi Yirmi bes yil boyunca ozgurluk icin savasan gruplara Yeni Letonlar denirdi Kaderleri neredeyse hep ayniydi Anavatani olmayan mallarini ve refahi olmayan cogunlukla barinaksiz ve ekmeksiz haklarindan yoksun olan insanlar olarak goc edilmeye mahkum edildiler Tum kapilar yuzlerine kapandi ve is ya da ev bulmalari engellendi Uzgun bir yurekle sevgili vatanlarini terk ettiler ve yiyecek ve ayni zamanda bilgi toplamak icin yurt disina Rusya nin iclerine gittiler Aslinda yuksek ogrenim gormus etnik Letonlarin yarisina yakini Rusya ya is bulmak icin gitmeye zorlandi Svabe olayi soyle gordu Bencil ve dar goruslu politikalariyla Baltik Alman aristokrasisi ve burjuvazisi Letonlari ya itti Baltik Alman entelektuelleri bile Letonya kulturu ve dilinin calismasina sadikti Pastor Brasche Letonya halkinin olmadigini ve Letonya halkinin gecmisinin olmadigini yazdi ve Yeni Letonlar terimini Yeni Koyluler Jung Bauernstand ile degistirilmesini onerdi En onde gelen Luteryan yayini Letonya nin 13 yuzyildan gelme bir millet oldugunu ancak o zamandan beri bir koylu sinifina indirildigini ilan etti Her sinif kendi diline ihtiyac duymakta miydi Leton lar olmeli Baltik Almanlarinin etnik Leton destekcileri Eski Letonlar olarak bilinmeye basladi Ulusal Uyanis in bir akisi ilk kez Tartu cevresinde yogunlasmis olsa da St Petersburg a tasindi ve daha sonra Moskova ya gecti 1860 larin sonlarinda Genc Letonlar sonunda Letonya da kendilerini kanitlamayi basardi 1867 yilinda Estonya ve Finlandiya daki kitligin magdurlari icin bir yardim fonu kurdu ve bir yil sonra Riga Letonya Birligi ni kurmak icin izin aldi Benzer dernekler diger kasabalarda da acildi ve orijinal Riga anna mamula lakabini aldi Riga Letonya Dernegi ilk Letonya oyununu sahneledi Letonyali ogretmenlerin ilk konferansini yapti ve 1873 te ilk Letonya sarki festivalini duzenledi Valdemars Keuchel sei ein Unding in yazari ile polemik yasadi ve elestirilerine cevap olarak Almanca olarak Nationale Bestrebungen i kaleme aldi Bir pragmatist ve materyalist olan Valdemars surgunde ve Moskova da polis gozetimi altinda Slavofillerin etkisi altinda daha da ileri geldi ve yayinci Mihail Nikiforovich Katkov icin calisti Valdemars a gore kulak Almanlarin cakmak tasi oldugu kadar tehlikeli olamaz KaynakcaArnolds Spekke History of Latvia An Outline Stockholm M Goppers Zelta Abele 1951 Alfred Bilmanis A History of Latvia Princeton Princeton University Press 1951 Arveds Svabe Latvijas vesture 1800 1914 Uppsala Daugava 1958 Arveds Svabe ed Latvju enciklopedija Stockholm Tris Zvaigznes 1952 1953 Uldis Germanis Latviesu tautas piedzivojumi Ann Arbor Celinieks 1974 Agnis Balodis Latvijas un latviesu tautas vesture Riga Kabata 1991 Teodors Zeiferts Latviesu rakstniecibas vesture Riga 1922 available at http www ailab lv Teksti Senie Zeiferts zeifsat htm5 Subat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ernests Blanks Latvju tautas cels uz neatkarigu valsti Vasteras Ziemelbazma 1970 Ilga Apine Erisim tarihi23 VI 2005 archived at Maksim Kircanov Zemnieki latviesi pilsoni identicnost nacionalizm i modernizacija v Latvii Voronezh 2009 204 s 978 5 98222 461 3 http ejournals pp net ua ld 1 135 kirchanavs book pdf 19 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Janis A Kreslins Recent Publications on Baltic History 7 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 23 VI 2005 Arturs Prieditis Latvijas kulturas vesture Daugavpils A K A 2000 9984 582 11 6 Viktors Hausmanis ed Latviesu rakstnieciba biografijas Riga LZA 1992 Janis Rozenbergs Includes a brief summary in English Erisim tarihi 25 VI 2005 offers extensive information on the Young Latvians and their contributions to linguistics e g The Young Latvians and the Development of the Latvian Language Erisim tarihi 25 VI 2005