Doğrusal cebirde, kare matris, satır ve sütun sayıları eşit olan bir matrisdir. n ye n lik bir matris, boyutu n olan bir kare matris olarak bilinir. Aynı (boyuta) sahip herhangi iki matriste, toplama ve çarpma işlemleri yapılabilir.
Kare matrisler genellikle, veya gibi basit doğrusal dönüşümlerde kullanılır. Örneğin; R kare matrisi, bir rotasyonu () ifade etsin ve v, vektör uzayında bir noktanın (konumunun) sütun vektörünü açıklasın. Rv çarpımı, rotasyondan sonraki noktanın konumunun başka bir sütun vektörünü açıklar. Eğer v, bir satır vektör ise, vRT kullanılarak aynı dönüşüm elde edilebilir. Burada RT, R matrisinin transpozesidir.
İlkköşegen
İlkköşegen, bir kare matrisin aii (i = 1, ..., n) girişleridir. Bunlar, kare matrisin sol üst köşesinden sağ alt köşesine uzanan bir düz imajiner (hayali) çizgi üzerinde bulunur. Örneğin, yukarıdaki 4'e 4'lük kare matrisin ilkköşegeninin ögeleri (elemanları) şunlardır: a11 = 9, a22 = 11, a33 = 4, a44 = 10.
Kare matrisin, sağ alt köşesinden sol üst köşesine giden köşegen ters köşegen olarak adlandırılır.
Özel kare matrisler
Ad n = 3'lük örnek Köşegen matris Alt üçgen matris Üst üçgen matris
Köşegen veya üçgen matris
Köşegen matris, ilkköşegenin dışında kalan girişlerin tümü sıfır olan bir matristir. Eğer ilkköşegenin üstündeki (veya altındaki) girişlerin tümü sıfır ise, bu matris üst (veya alt) üçgen matris olarak adlandırılır.
Birim matris
n boyutlu Inbirim matris, ilkköşegenin tüm ögeleri 1, geri kalanları 0 olan, n ye n lik matristir.
Simetrik ve çarpık-simetrik matris
Transpozesi (AT) kendisine eşit olan bir A kare matrisine simetrik matris denir. A matrisi, transpozesinin negatifine eşit ise (A = −AT), bu durumda A çarpık-simetrik matrisdir. Karmaşık matrislerde simetrik matris yerine daha çok Hermisyen matris kavramı kullanılır ve A∗ = A ile sembolize edilir. Burada yıldız işareti, matrisin . Örneğin, A matrisinin transpozesi gibi.
Terslenebilir matris ve tersi
- AB = BA = In eşitliğini sağlayan A kare matrisinin, terslenebilir matrisi (bazen ters matris olarak da anılır) B dir. Bu durumda B=A−1'dir.
Pozitif tanımlı matris
Q(x,y) = 1/4 x2 + 1/4y2 | Q(x,y) = 1/4 x2 − 1/4 y2 |
Q(x,y) = 1 gibi noktalar (Elips). | Q(x,y) = 1 gibi noktalar (Hiperbol). |
Bir n×n simetrik matrisi, :Q(x) = xTAx x ∈ Rn sıfırsız vektörlerin tümü için, yalnızca pozitif değerler (benzer şekilde yalnızca negatif değerler; hem biraz negatif hem de biraz pozitif değer) alıyorsa, bu matris, (benzer şekilde ; ) olarak adlandırılır. Eğer ikinci dereceden form, yalnızca negatif olmayan (benzer şekilde yalnızca pozitif olmayan) değer alıyorsa bu simetrik matris, pozitif yarı tanımlı (benzer şekilde negatif yarı tanımlı) olarak adlandırılır. Bu yüzden matris, ne pozitif yarı tanımlı ne de negatif yarı tanımlı değilse, bu durumda tanımsız olarak adlandırılır.
Pozitif tanımlı bir simetrik matris, kendi değerlerini tümü pozitiftir. Sağdaki tablo, 2'ye 2'lik bir matrisin iki ihtimalini gösteriyor.
A matrisinin , iki farklı vektörlerle şöyle ifade edilir:
- BA (x, y) = xTAy.
Dikey matris
Dikey matris, tüm satır ve sütunları, reel giriş (öge) olan ve birim vektörlerden meydana gelen bir kare matristir. Benzer şekilde eğer A matrisinin transpozesi eşitse bu matris dikey matristir ve şöyle ifade edilir:
Bu durumda
eşitlikleri sağlanır. Burada, I birim matrisdir.
İşlemler
İlkköşegen toplamı
Bir A kare matrisinin tr(A) ilkköşegen toplamı, köşegen girişlerinin toplamıdır. İki kare matrisin çarpımlarının ilkköşegen toplamı aynıdır. Yani matrislerin yerlerinin değiştirilmesi önemsizdir.
- tr(AB) = tr(BA).
Matris çarpmanın genel ifadesi şöyle yazılabilir:
Ayrıca bir kare matrisin ilkköşegen toplamı, matrisin transpozesinin ilkköşegen toplamı eşittir.
- tr(A) = tr(AT).
Determinant
.
Bir A kare matrisinin determinantı det(A) veya |A|, matrisin belirli özelliklerini saklayan bir sayıdır. Bir kare matrisin determinantı ancak ve ancak sıfırdan farklı ise .
2'ye 2'lik kare matrislerin determinantı şöyle ifade edilir:
3'e 3'lük kare matrisin determinantı, 6 terimden oluşur. (Sarrus kuralı).
Kare matrislerin çarpımlarının determinantı, her bir matrisin determinantının çarpımına eşittir. Bu eşitlik şöyle ifade edilir:
- det(AB) = det(A) · det(B).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dogrusal cebirde kare matris satir ve sutun sayilari esit olan bir matrisdir n ye n lik bir matris boyutu n olan bir kare matris olarak bilinir Ayni boyuta sahip herhangi iki matriste toplama ve carpma islemleri yapilabilir 4 boyutlu bir kare matris aii girisleri kare matrisin ilkkosegenidir Ornegin yukaridaki 4 e 4 luk kare matrisin ilkkosegeninin ogeleri elemanlari sunlardir a11 9 a22 11 a33 4 a44 10 Kare matrisler genellikle veya gibi basit dogrusal donusumlerde kullanilir Ornegin R kare matrisi bir rotasyonu ifade etsin ve v vektor uzayinda bir noktanin konumunun sutun vektorunu aciklasin Rv carpimi rotasyondan sonraki noktanin konumunun baska bir sutun vektorunu aciklar Eger v bir satir vektor ise vRT kullanilarak ayni donusum elde edilebilir Burada RT R matrisinin transpozesidir IlkkosegenIlkkosegen bir kare matrisin aii i 1 n girisleridir Bunlar kare matrisin sol ust kosesinden sag alt kosesine uzanan bir duz imajiner hayali cizgi uzerinde bulunur Ornegin yukaridaki 4 e 4 luk kare matrisin ilkkosegeninin ogeleri elemanlari sunlardir a11 9 a22 11 a33 4 a44 10 Kare matrisin sag alt kosesinden sol ust kosesine giden kosegen ters kosegen olarak adlandirilir Ozel kare matrislerAd n 3 luk ornekKosegen matris a11000a22000a33 displaystyle begin bmatrix a 11 amp 0 amp 0 0 amp a 22 amp 0 0 amp 0 amp a 33 end bmatrix Alt ucgen matris a1100a21a220a31a32a33 displaystyle begin bmatrix a 11 amp 0 amp 0 a 21 amp a 22 amp 0 a 31 amp a 32 amp a 33 end bmatrix Ust ucgen matris a11a12a130a22a2300a33 displaystyle begin bmatrix a 11 amp a 12 amp a 13 0 amp a 22 amp a 23 0 amp 0 amp a 33 end bmatrix Kosegen veya ucgen matris Kosegen matris ilkkosegenin disinda kalan girislerin tumu sifir olan bir matristir Eger ilkkosegenin ustundeki veya altindaki girislerin tumu sifir ise bu matris ust veya alt ucgen matris olarak adlandirilir Birim matris n boyutlu Inbirim matris ilkkosegenin tum ogeleri 1 geri kalanlari 0 olan n ye n lik matristir I1 1 I2 1001 In 10 001 0 00 1 displaystyle I 1 begin bmatrix 1 end bmatrix I 2 begin bmatrix 1 amp 0 0 amp 1 end bmatrix cdots I n begin bmatrix 1 amp 0 amp cdots amp 0 0 amp 1 amp cdots amp 0 vdots amp vdots amp ddots amp vdots 0 amp 0 amp cdots amp 1 end bmatrix Simetrik ve carpik simetrik matris Transpozesi AT kendisine esit olan bir A kare matrisine simetrik matris denir A matrisi transpozesinin negatifine esit ise A AT bu durumda A carpik simetrik matrisdir Karmasik matrislerde simetrik matris yerine daha cok Hermisyen matris kavrami kullanilir ve A A ile sembolize edilir Burada yildiz isareti matrisin Ornegin A matrisinin transpozesi gibi Terslenebilir matris ve tersi AB BA In esitligini saglayan A kare matrisinin terslenebilir matrisi bazen ters matris olarak da anilir B dir Bu durumda B A 1 dir Pozitif tanimli matris 1 4001 4 displaystyle begin bmatrix 1 4 amp 0 0 amp 1 4 end bmatrix 1 400 1 4 displaystyle begin bmatrix 1 4 amp 0 0 amp 1 4 end bmatrix Q x y 1 4 x2 1 4y2 Q x y 1 4 x2 1 4 y2Q x y 1 gibi noktalar Elips Q x y 1 gibi noktalar Hiperbol Bir n n simetrik matrisi Q x xTAx x Rn sifirsiz vektorlerin tumu icin yalnizca pozitif degerler benzer sekilde yalnizca negatif degerler hem biraz negatif hem de biraz pozitif deger aliyorsa bu matris benzer sekilde olarak adlandirilir Eger ikinci dereceden form yalnizca negatif olmayan benzer sekilde yalnizca pozitif olmayan deger aliyorsa bu simetrik matris pozitif yari tanimli benzer sekilde negatif yari tanimli olarak adlandirilir Bu yuzden matris ne pozitif yari tanimli ne de negatif yari tanimli degilse bu durumda tanimsiz olarak adlandirilir Pozitif tanimli bir simetrik matris kendi degerlerini tumu pozitiftir Sagdaki tablo 2 ye 2 lik bir matrisin iki ihtimalini gosteriyor A matrisinin iki farkli vektorlerle soyle ifade edilir BA x y xTAy Dikey matris Dikey matris tum satir ve sutunlari reel giris oge olan ve birim vektorlerden meydana gelen bir kare matristir Benzer sekilde eger A matrisinin transpozesi esitse bu matris dikey matristir ve soyle ifade edilir AT A 1 displaystyle A mathrm T A 1 Bu durumda ATA AAT I displaystyle A mathrm T A AA mathrm T I esitlikleri saglanir Burada I birim matrisdir IslemlerIlkkosegen toplami Bir A kare matrisinin tr A ilkkosegen toplami kosegen girislerinin toplamidir Iki kare matrisin carpimlarinin ilkkosegen toplami aynidir Yani matrislerin yerlerinin degistirilmesi onemsizdir tr AB tr BA Matris carpmanin genel ifadesi soyle yazilabilir tr AB i 1m j 1nAijBji tr BA displaystyle scriptstyle operatorname tr mathsf AB sum i 1 m sum j 1 n A ij B ji operatorname tr mathsf BA Ayrica bir kare matrisin ilkkosegen toplami matrisin transpozesinin ilkkosegen toplami esittir tr A tr AT Determinant R2 deki bir dogrusal donusum matris ile ifade edilir Bu matrisin determinanti 1 dir Bu durumda sagdaki yesil alani 1 dir Bir A kare matrisinin determinanti det A veya A matrisin belirli ozelliklerini saklayan bir sayidir Bir kare matrisin determinanti ancak ve ancak sifirdan farkli ise 2 ye 2 lik kare matrislerin determinanti soyle ifade edilir det abcd ad bc displaystyle det begin bmatrix a amp b c amp d end bmatrix ad bc 3 e 3 luk kare matrisin determinanti 6 terimden olusur Sarrus kurali Kare matrislerin carpimlarinin determinanti her bir matrisin determinantinin carpimina esittir Bu esitlik soyle ifade edilir det AB det A det B