Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Astenosfer kelimesinin kökeni Antik Yunan'dan gelmektedir. Mekanik olarak zayıf olduğundan ἀσθενός [asthenos] yani güçsüz kelimesinden türetilmiştir. Mekanik olarak zayıf ve üst mantoda ki sünek bölgedir. Litosferin altında, yüzeyin yaklaşık 80 ila 200 km (50 ve 120 mil) derinliklerinde bulunur. Litosfer-astenosfer sınırı genellikle LAB olarak adlandırılır.
Astenosfer neredeyse katıdır, ancak bazı bölgeleri eriyik olabilir (örneğin, okyanus ortası sırtların altında).
Astenosferin alt sınırı iyi tanımlanmamıştır. Astenosferin kalınlığı sıcaklığa bağlıdır. Bununla birlikte, astenosferin reolojisi aynı zamanda astenosferin yüksek bir deformasyon oranının bir sonucu olarak da oluşturulabileceğini düşündüren deformasyon oranına da bağlıdır. Bazı bölgelerde astenosfer 700 km (430 mil) derinliğe kadar uzanabilir. Okyanus ortası sırtı bazaltın kaynak bölgesi olarak kabul edilir.
Karakteristik özelliği
Astenosfer, litosferin hemen altındaki üst mantonun, plaka tektonik hareketi ve izostatik ayarlarda yer alan bir parçasıdır. Litosfer in astenosfer sınırı geleneksel olarak 1300 °C alınır. Bu sıcaklığın altında (yüzeye daha yakın) manto sert bir şekilde davranır; bu sıcaklığın üstünde (yüzeyin altında) sünek bir şekilde hareket eder.[]
Sismik dalgalar, üstteki litosfer mantosuna kıyasla astenoferden nispeten yavaş geçer, bu nedenle ikisi tam olarak aynı olmasa da düşük hız bölgesi (LVZ) olarak adlandırılır. Bu, ilk olarak sismologları varlığı konusunda uyaran ve sismik dalgaların hızı azalan sertliği azaldıkça fiziksel özellikleri hakkında bazı bilgileri veren gözlemdi. Litosferden astenosfere sismik dalga hızındaki bu düşüş, astenosferde çok küçük bir eriyik yüzdesinin varlığından kaynaklanabilir. LVZ'nin alt sınırı 180–220 km derinlikte ve astenosferin tabanı yaklaşık 700 km derinlikte bulunmaktadır.
Okyanus mantosunun altında, litosferden astenosfere kadar olan kısım (LAB) keskin ve büyük bir hız ile düşüşe geçer (% 5-10) kıta mantosundan (bazı eski okyanus bölgelerinde yaklaşık 60 km) daha az yoğundur. Okyanus ortası sırtlarında LAB, okyanus tabanından birkaç kilometre daha derindir.[]
Astenosferin üst kısmının, yer kabuğunun altında büyük sert ve kırılgan litosfer plakalarının hareket ettiğine inanılmaktadır. Astenosferde ki sıcaklık ve basınç koşulları nedeniyle, kaya sünekleşir ve sonunda cm/yıl cinsinden ölçülen yani senede santimetrik hareket etme ile milyonlarca yıl içinde devasa boyutta bir yer değişimine uğrar. Bu şekilde Dünya içinde var olan ısı (magma) içeride konveksiyon akımı gibi akmaya devam eder. Astenosferin üstünde, aynı deformasyon oranında, kaya elastik olarak davranır ve kırılgan özellik taşıyabilir. Sert litosferin altında yavaşça yüzen Astenosfer katmanında litosferin "yüzdüğü" veya hareket ettiği ve hareketine izin verdiği düşünülmektedir.[]
Ayrıca konveksiyon akımları, Litosferin üzerinde var olan kırılmalara yani depremlere neden olur. Ve ayrıca plaka tektoniği teorisine göre Astenosfer, Litosferin alt kısımlarında, aşağı doğru sürüklenen daha eski ve daha yoğun kısımları içerir.
Tarihçesi
Varlığından 1926 gibi erken bir zamanda şüphelenilse de, astenosferin küresel varlığı 22 Mayıs 1960'taki 9.5 Mw Büyük Şili depreminden sismik dalgaların analizi ile doğrulandı.[]
Kaynakça
- ^ Harsh Gupta (29 Haziran 2019) Katı Toprak Jeofiziği Ansiklopedisi. Springer Bilim ve İşletme Medya. s. 1062–. .
- ^ Self, Steve; Rampino, Mike (2012). . Geological Society of London. 29 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2013.
- ^ Mark Hendrix; Graham R. Thompson (24 Ocak 2014). Dünya2. s.493–. .
- ^ Tom S. Garrison; Robert Ellis (5 Aralık 2016). Oşinografinin Temelleri. s. 19–. .
- ^ "Astenosfer". Britannica Encyclopedia. 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından .
- ^ Forsyth, Donald W. (1975). "The early structural evolution and anisotropy of the oceanic upper mantle". Geophysical Journal International. 43 (1): 103-162. Bibcode:1975GeoJ...43..103F. doi:10.1111/j.1365-246X.1975.tb00630.x. Erişim tarihi: 24 Ocak 2016.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Astenosfer kelimesinin kokeni Antik Yunan dan gelmektedir Mekanik olarak zayif oldugundan ἀs8enos asthenos yani gucsuz kelimesinden turetilmistir Mekanik olarak zayif ve ust mantoda ki sunek bolgedir Litosferin altinda yuzeyin yaklasik 80 ila 200 km 50 ve 120 mil derinliklerinde bulunur Litosfer astenosfer siniri genellikle LAB olarak adlandirilir Jeolojik yitim surecinin semasiLitosfer Tas kure nin altinda bulunan Astenosfer katmani Astenosfer neredeyse katidir ancak bazi bolgeleri eriyik olabilir ornegin okyanus ortasi sirtlarin altinda Astenosferin alt siniri iyi tanimlanmamistir Astenosferin kalinligi sicakliga baglidir Bununla birlikte astenosferin reolojisi ayni zamanda astenosferin yuksek bir deformasyon oraninin bir sonucu olarak da olusturulabilecegini dusunduren deformasyon oranina da baglidir Bazi bolgelerde astenosfer 700 km 430 mil derinlige kadar uzanabilir Okyanus ortasi sirti bazaltin kaynak bolgesi olarak kabul edilir Karakteristik ozelligiAstenosfer litosferin hemen altindaki ust mantonun plaka tektonik hareketi ve izostatik ayarlarda yer alan bir parcasidir Litosfer in astenosfer siniri geleneksel olarak 1300 C alinir Bu sicakligin altinda yuzeye daha yakin manto sert bir sekilde davranir bu sicakligin ustunde yuzeyin altinda sunek bir sekilde hareket eder kaynak belirtilmeli Sismik dalgalar ustteki litosfer mantosuna kiyasla astenoferden nispeten yavas gecer bu nedenle ikisi tam olarak ayni olmasa da dusuk hiz bolgesi LVZ olarak adlandirilir Bu ilk olarak sismologlari varligi konusunda uyaran ve sismik dalgalarin hizi azalan sertligi azaldikca fiziksel ozellikleri hakkinda bazi bilgileri veren gozlemdi Litosferden astenosfere sismik dalga hizindaki bu dusus astenosferde cok kucuk bir eriyik yuzdesinin varligindan kaynaklanabilir LVZ nin alt siniri 180 220 km derinlikte ve astenosferin tabani yaklasik 700 km derinlikte bulunmaktadir Okyanus mantosunun altinda litosferden astenosfere kadar olan kisim LAB keskin ve buyuk bir hiz ile dususe gecer 5 10 kita mantosundan bazi eski okyanus bolgelerinde yaklasik 60 km daha az yogundur Okyanus ortasi sirtlarinda LAB okyanus tabanindan birkac kilometre daha derindir kaynak belirtilmeli Astenosferin ust kisminin yer kabugunun altinda buyuk sert ve kirilgan litosfer plakalarinin hareket ettigine inanilmaktadir Astenosferde ki sicaklik ve basinc kosullari nedeniyle kaya suneklesir ve sonunda cm yil cinsinden olculen yani senede santimetrik hareket etme ile milyonlarca yil icinde devasa boyutta bir yer degisimine ugrar Bu sekilde Dunya icinde var olan isi magma iceride konveksiyon akimi gibi akmaya devam eder Astenosferin ustunde ayni deformasyon oraninda kaya elastik olarak davranir ve kirilgan ozellik tasiyabilir Sert litosferin altinda yavasca yuzen Astenosfer katmaninda litosferin yuzdugu veya hareket ettigi ve hareketine izin verdigi dusunulmektedir kaynak belirtilmeli Ayrica konveksiyon akimlari Litosferin uzerinde var olan kirilmalara yani depremlere neden olur Ve ayrica plaka tektonigi teorisine gore Astenosfer Litosferin alt kisimlarinda asagi dogru suruklenen daha eski ve daha yogun kisimlari icerir TarihcesiVarligindan 1926 gibi erken bir zamanda suphelenilse de astenosferin kuresel varligi 22 Mayis 1960 taki 9 5 Mw Buyuk Sili depreminden sismik dalgalarin analizi ile dogrulandi kaynak belirtilmeli Kaynakca Harsh Gupta 29 Haziran 2019 Kati Toprak Jeofizigi Ansiklopedisi Springer Bilim ve Isletme Medya s 1062 978 90 481 8701 0 Self Steve Rampino Mike 2012 Geological Society of London 29 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ocak 2013 Mark Hendrix Graham R Thompson 24 Ocak 2014 Dunya2 s 493 978 1 305 43687 9 Tom S Garrison Robert Ellis 5 Aralik 2016 Osinografinin Temelleri s 19 978 1 337 51538 2 Astenosfer Britannica Encyclopedia 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Forsyth Donald W 1975 The early structural evolution and anisotropy of the oceanic upper mantle Geophysical Journal International 43 1 103 162 Bibcode 1975GeoJ 43 103F doi 10 1111 j 1365 246X 1975 tb00630 x Erisim tarihi 24 Ocak 2016