Esma Sultan (d. 17 Temmuz 1778 - ö. 4 Haziran 1848) Osmanlı padişahı I. Abdülhamid'in kızı, Sultan IV. Mustafa'nın kız kardeşi ve Sultan II. Mahmud'un üvey kız kardeşi.
Esma Sultan | |
---|---|
Doğum | 17 Temmuz 1778 Topkapı Sarayı, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 4 Haziran 1848 (69 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Defin | II. Mahmud Türbesi, Divanyolu, Çemberlitaş, Fatih, İstanbul |
Eş(ler)i | Küçük Hüseyin Paşa |
Hanedan | Osmanlı Hanedanı |
Babası | I. Abdülhamid |
Annesi | Ayşe Sineperver Sultan |
Dini | İslam |
İlk yılları
Esma Sultan 17 Temmuz 1778'da Topkapı Sarayı'nda doğdu. Babası Sultan I. Abdülhamid ve annesi Ayşe Sineperver Sultan'dır. Kendisinden iki yaş büyük Şehzade Ahmed, bir yaş küçük IV. Mustafa ve dört yaş küçük Fatma Sultan adında üç kardeşi vardır.
Esma Sultan henüz 11 yaşındayken babası I. Abdülhamid öldü. Mustafa, babasının ölümü sırasında sadece 10 yaşında olduğu için Osmanlı Hanedanlığı'nın en büyük erkek üyesi olarak, III.Selim tahta çıktı. Bunun üzerine Esma Sultan, annesi ile birlikte eski saraya gitti. 14 yaşındayken kuzeni III. Selim tarafından, Küçük Hüseyin Paşa ile evlendirildi.
Esma Sultan, çocukluğunda kitap, müzik aletleri ve oyunlar okuyarak vakit geçiriyor, annesi Sineperver büyük ihtimalle bu eğlenceleri evinde yönetiyordu.
Evlilik
III. Selim,Esma sultan'ın kocası olarak Küçük Hüseyin Paşa'yı seçti. Esma Sultan ve Hüseyin Paşa'nın nişanı 29 Mayıs 1792'de gerçekleşti. Düğün alayı İstanbul'da yapıldı, Esma Sultan'ın vekili Darüşşade Ağa idi. 19 Aralık 1792'de Esma Sultan ile Hüseyin Paşa'nın düğünü gerçekleşti. Prenseslerin düğünleri gelenek olarak çarşamba günleri çeyiz alayının çiftin koltuğuna gönderilmesiyle başladı ve o akşam düzenlenen kına gecesi ile devam etti.
Esma Sultan'ın düğününde Mihrişah Sultan tarafından da değerli hediyeler gönderildi. Valide Sultan'ın hediyeleri şu şekildeydi: bir orta boy ve 706 küçük gül pırlanta ile kırmızı yakut ve pırlanta ile süslenmiş bir avize; Divanyolu sultan evinin sarayı için 18 adet Avusturya ayak yastığı, 3 adet Polonya yapımı çizgili ve saçaklı, masif tel üst minder, 3 adet şilte.
Esma Sultan, Divanyolu'ndaki sarayda, bugünkü Sultan Mahmud Türbesi'nin yerinde bir yıl önce onarımı yapılan saraya girdi. Esma Sultan'ın Hüseyin Paşa ile evliliği 11 yıl sürdü. Kocası 8 Aralık 1803'te öldü ve Eyüp'teki Mihrişah Sultan Türbesi'ne gömüldü. Bir daha hiç evlenmedi. Esma Sultan renkli bir hayat yaşadı Kocasının ölümünden sonra, görgü tanıklarının o dönemin anlattıklarına inanması, bu yaşamla ilgilenmemesine ve ölümüne kadar yaşam tarzını sürdürmesine rağmen çeşitli söylentilerin bile çıkmasına neden olmuştur.
Dulluk
Evlat edinilmiş çocuklar
İstanbul'daki muhteşem villasında lüks içinde yaşadı ama yine de hayatı üzüntü içinde geçti çünkü en çok dilediği şeye sahip olamadı: bir çocuk. Sonunda bir çocuk evlat edinmeye karar verdi. Anne ve babayla tatminkâr şartlara ulaştıktan sonra bir yaşında Rahime Sultan evlat edinilmiştir.
Rahime özellikle küçücük, narin ve zarifti, bu yüzden Farsça yutmak anlamına gelen Perestu adını değiştirdi. Esma Sultan'ın villasındaki tüm kalfalar bu çocuğa sanki onun çocuğuymuş gibi davrandılar. bir Osmanlı imparatorluk prensesinin kızı ve hakikaten onun mizacı ve tavrı o kadar güzeldi ki ona adandılar. 1844'te yeğeni Abdülmecid elinden sordu. Perestu'nun evliliği için öncelikle Perestu'nun evliliğini reddetti, ancak padişahın onunla yasal olarak evlenmesi ve onu cariye olarak görmemesi koşuluyla rıza gösterdi. Bundan bir hafta sonra Perestu, Topkapı Sarayı'na hareme uğurlandı.
Esma Sultan saltanatı
Diğer prenseslerin aksine Esma politik olarak aktifti. Selim'in tahttan çıkarılmasını isteyen Kabakçı isyanında annesi Sineperver Sultan ile etkili oldu. Mahmud döneminde isyankâr bir isyan planladı. Mustafa'yı tekrar tahta oturtmak için şahsen Yeniçerilere mektuplar gönderir ve onlarla bizzat görüşürdü. Mahmud tahta geçtikten sonra, kardeşi Mustafa'nın tekrar tahta geçmesini istedi ama başarılı olamadı. Esma'nın siyasi faaliyetlerini bilen Mahmud, Esma Sultan'ı öz kız kardeşi gibi sevdiği için karışmadı ama Esma ve kız kardeşi Hibetullah Sultan Mahmud tarafından yakın gözetim altında tutuldu ve her ikisinin de yabancılarla iletişim kurması yasaklandı. Mustafa 16 Kasım 1808'de idam edildi.
Esma Sultan, 31 yıllık hükümdarlığı sırasında kardeşi Mahmud üzerinde büyük bir etkiye sahipti. II.Mahmud kız kardeşini çok severdi ve Esma Sultan da ona değer verirdi. Her zaman birbirlerini ziyaret ettiler. Esma Sultan'a hem IV. Mustafa hem de II. Mahmud saygı duydu. Esma Sultan, imparatorluğun o zamanki en zengin kadınıydı. Eyüp Sarayı, Maçka Sarayı ve Tirnakçı Sarayı olmak üzere üç geliri vardı. Geniş kadrosuyla yaşadı. Girit, Kemer, Edremit ve Biga'da Esma Sultan'a tahsis edilen arsalar vardı.
Ölüm
Esma Sultan 4 Haziran 1848 altmış dokuz yaşında ölmuş ve Mahmud Türbesi'ni Divanyolu Caddesi İstanbul defnedilmiştir.
Kaynakça
- ^ Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya Bey, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1996.
- ^ a b c Uluçay 2011, s. 166.
- ^ a b c Sakaoğlu 2008, s. 502.
- ^ Duran 2007, s. 4.
- ^ Duran 2007, s. 12.
- ^ Duran 2007, s. 13-4.
- ^ Duran 2007, s. 14.
- ^ Duran 2007, s. 15.
- ^ Duran 2007, s. 17.
- ^ Duran 2007, s. 23.
- ^ a b c Uluçay 2011, s. 167.
- ^ Uluçay 1992, s. 167.
- ^ Duran 2007, s. 79.
- ^ a b Brookes 2010, s. 130.
- ^ a b Sakaoğlu 2008, s. 586.
- ^ Brookes 2010, s. 130-1.
- ^ Duran 2007, s. 80.
- ^ Duran 2007, s. 95.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 507.
- ^ a b c Uluçay 2011, s. 168.
- ^ Uluçay 1992, s. 168.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 503.
- ^ Sakaoğlu 2008, s. 504.
- ^ Duran 2007, s. 89.
Dış bağlantılar
- M. Cağatay, Uluçay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ankara: Oğlak Yayınları.
- Necdet, Sakaoğlu (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayınları. 978-9-753-29623-6.
- Duran, Türkan (2007). I. Abdülhamid’in Kızı Esma Sultan’ın Hayatı (1778–1848).
- The Concubine, the Princess, and the Teacher: Voices from the Ottoman Harem. University of Texas Press. 2010. 978-0-292-78335-5.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Esma Sultan d 17 Temmuz 1778 o 4 Haziran 1848 Osmanli padisahi I Abdulhamid in kizi Sultan IV Mustafa nin kiz kardesi ve Sultan II Mahmud un uvey kiz kardesi Esma SultanDogum17 Temmuz 1778 1778 07 17 Topkapi Sarayi Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum4 Haziran 1848 69 yasinda Istanbul Osmanli ImparatorluguDefinII Mahmud Turbesi Divanyolu Cemberlitas Fatih IstanbulEs ler iKucuk Huseyin PasaHanedanOsmanli HanedaniBabasiI AbdulhamidAnnesiAyse Sineperver SultanDiniIslamIlk yillariEsma Sultan 17 Temmuz 1778 da Topkapi Sarayi nda dogdu Babasi Sultan I Abdulhamid ve annesi Ayse Sineperver Sultan dir Kendisinden iki yas buyuk Sehzade Ahmed bir yas kucuk IV Mustafa ve dort yas kucuk Fatma Sultan adinda uc kardesi vardir Esma Sultan henuz 11 yasindayken babasi I Abdulhamid oldu Mustafa babasinin olumu sirasinda sadece 10 yasinda oldugu icin Osmanli Hanedanligi nin en buyuk erkek uyesi olarak III Selim tahta cikti Bunun uzerine Esma Sultan annesi ile birlikte eski saraya gitti 14 yasindayken kuzeni III Selim tarafindan Kucuk Huseyin Pasa ile evlendirildi Esma Sultan cocuklugunda kitap muzik aletleri ve oyunlar okuyarak vakit geciriyor annesi Sineperver buyuk ihtimalle bu eglenceleri evinde yonetiyordu EvlilikIII Selim Esma sultan in kocasi olarak Kucuk Huseyin Pasa yi secti Esma Sultan ve Huseyin Pasa nin nisani 29 Mayis 1792 de gerceklesti Dugun alayi Istanbul da yapildi Esma Sultan in vekili Darussade Aga idi 19 Aralik 1792 de Esma Sultan ile Huseyin Pasa nin dugunu gerceklesti Prenseslerin dugunleri gelenek olarak carsamba gunleri ceyiz alayinin ciftin koltuguna gonderilmesiyle basladi ve o aksam duzenlenen kina gecesi ile devam etti Esma Sultan in dugununde Mihrisah Sultan tarafindan da degerli hediyeler gonderildi Valide Sultan in hediyeleri su sekildeydi bir orta boy ve 706 kucuk gul pirlanta ile kirmizi yakut ve pirlanta ile suslenmis bir avize Divanyolu sultan evinin sarayi icin 18 adet Avusturya ayak yastigi 3 adet Polonya yapimi cizgili ve sacakli masif tel ust minder 3 adet silte Esma Sultan Divanyolu ndaki sarayda bugunku Sultan Mahmud Turbesi nin yerinde bir yil once onarimi yapilan saraya girdi Esma Sultan in Huseyin Pasa ile evliligi 11 yil surdu Kocasi 8 Aralik 1803 te oldu ve Eyup teki Mihrisah Sultan Turbesi ne gomuldu Bir daha hic evlenmedi Esma Sultan renkli bir hayat yasadi Kocasinin olumunden sonra gorgu taniklarinin o donemin anlattiklarina inanmasi bu yasamla ilgilenmemesine ve olumune kadar yasam tarzini surdurmesine ragmen cesitli soylentilerin bile cikmasina neden olmustur DullukEvlat edinilmis cocuklar Istanbul daki muhtesem villasinda luks icinde yasadi ama yine de hayati uzuntu icinde gecti cunku en cok diledigi seye sahip olamadi bir cocuk Sonunda bir cocuk evlat edinmeye karar verdi Anne ve babayla tatminkar sartlara ulastiktan sonra bir yasinda Rahime Sultan evlat edinilmistir Rahime ozellikle kucucuk narin ve zarifti bu yuzden Farsca yutmak anlamina gelen Perestu adini degistirdi Esma Sultan in villasindaki tum kalfalar bu cocuga sanki onun cocuguymus gibi davrandilar bir Osmanli imparatorluk prensesinin kizi ve hakikaten onun mizaci ve tavri o kadar guzeldi ki ona adandilar 1844 te yegeni Abdulmecid elinden sordu Perestu nun evliligi icin oncelikle Perestu nun evliligini reddetti ancak padisahin onunla yasal olarak evlenmesi ve onu cariye olarak gormemesi kosuluyla riza gosterdi Bundan bir hafta sonra Perestu Topkapi Sarayi na hareme ugurlandi Esma Sultan saltanati Diger prenseslerin aksine Esma politik olarak aktifti Selim in tahttan cikarilmasini isteyen Kabakci isyaninda annesi Sineperver Sultan ile etkili oldu Mahmud doneminde isyankar bir isyan planladi Mustafa yi tekrar tahta oturtmak icin sahsen Yenicerilere mektuplar gonderir ve onlarla bizzat gorusurdu Mahmud tahta gectikten sonra kardesi Mustafa nin tekrar tahta gecmesini istedi ama basarili olamadi Esma nin siyasi faaliyetlerini bilen Mahmud Esma Sultan i oz kiz kardesi gibi sevdigi icin karismadi ama Esma ve kiz kardesi Hibetullah Sultan Mahmud tarafindan yakin gozetim altinda tutuldu ve her ikisinin de yabancilarla iletisim kurmasi yasaklandi Mustafa 16 Kasim 1808 de idam edildi Esma Sultan 31 yillik hukumdarligi sirasinda kardesi Mahmud uzerinde buyuk bir etkiye sahipti II Mahmud kiz kardesini cok severdi ve Esma Sultan da ona deger verirdi Her zaman birbirlerini ziyaret ettiler Esma Sultan a hem IV Mustafa hem de II Mahmud saygi duydu Esma Sultan imparatorlugun o zamanki en zengin kadiniydi Eyup Sarayi Macka Sarayi ve Tirnakci Sarayi olmak uzere uc geliri vardi Genis kadrosuyla yasadi Girit Kemer Edremit ve Biga da Esma Sultan a tahsis edilen arsalar vardi OlumEsma Sultan 4 Haziran 1848 altmis dokuz yasinda olmus ve Mahmud Turbesi ni Divanyolu Caddesi Istanbul defnedilmistir Kaynakca Sicil i Osmani Mehmet Sureyya Bey Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 038 3 Istanbul 1996 a b c Ulucay 2011 s 166 a b c Sakaoglu 2008 s 502 Duran 2007 s 4 Duran 2007 s 12 Duran 2007 s 13 4 Duran 2007 s 14 Duran 2007 s 15 Duran 2007 s 17 Duran 2007 s 23 a b c Ulucay 2011 s 167 Ulucay 1992 s 167 Duran 2007 s 79 a b Brookes 2010 s 130 a b Sakaoglu 2008 s 586 Brookes 2010 s 130 1 Duran 2007 s 80 Duran 2007 s 95 Sakaoglu 2008 s 507 a b c Ulucay 2011 s 168 Ulucay 1992 s 168 Sakaoglu 2008 s 503 Sakaoglu 2008 s 504 Duran 2007 s 89 Dis baglantilarM Cagatay Ulucay 2011 Padisahlarin kadinlari ve kizlari Ankara Oglak Yayinlari Necdet Sakaoglu 2008 Bu mulkun kadin sultanlari Valide sultanlar hatunlar hasekiler kadinefendiler sultanefendiler Oglak Yayinlari 978 9 753 29623 6 Duran Turkan 2007 I Abdulhamid in Kizi Esma Sultan in Hayati 1778 1848 The Concubine the Princess and the Teacher Voices from the Ottoman Harem University of Texas Press 2010 978 0 292 78335 5