Bu madde veya bölüm Turksploitation adlı maddeye çok benzemektedir ve bu iki maddenin önerilmektedir. Birleştirme işlemi yapıldıktan sonra sayfaya {{}} şablonunu ekleyiniz. |
Hollywood film ve dizilerinin Yeşilçam uyarlamaları, ABD'de üretilmiş bazı popüler sinema filmlerinin ve televizyon dizilerinin, özellikle 1970'li ve 1980'li yıllarda yoğun olmak üzere, Türkiye'de Türk oyuncular ve yönetmenler tarafından yapılan yerelleştirilmiş yeni versiyonları için yapılan tanımlamadır. Küçümseyici hattâ alaycı bir tanımlamayla bu tür filmlere "İstismar sineması"nın (Exploitation films) bir alt türü olarak "Turksploitation filmleri" adı takılmıştır.
Arka plan
Yeni konu ve senaryolara her zaman aç olan sinemanın ilk günlerinden beri uyarlamaya başvurması pek de yadırganacak bir şey değildir. Yıllar içinde binlerce roman, öykü, tiyatro oyunu, masal, çizgi karakterler hattâ dini metinler defalarca sinemaya uyarlanmıştır ve halâ da uyarlanmaya devam etmektedir.
Sinemadaki uyarlamaların bir değişik türü de, bir ülkede belli bir zamanda çekilmiş bir filmin, genelde başka bir ülkede farklı bir ekip tarafından yeniden çekilmesidir. Bu yeniden çekimlerde mekânlar, kişiler ve bir ölçüde konu yerel şartlara ve zamana göre değişikliğe uğratılır. Bu türetilmiş uyarlama filmler genelde yeniden çevrimin yapıldığı ülkenin kendi iç pazarı için üretildikleri için, o ülke halkı tarafından yadırganmıyacak bir forma sokulurlar, yani yerelleştirilirler. Örneğin Akira Kurosawa'nın "Yedi Samuray" (1954) filmi samurayların hüküm sürdüğü Orta Çağ Japonya'sında geçiyorken, bu filmin 1960 tarihli Amerikan uyarlaması olan "Yedi Silahşörler"de (The Magnificent Seven) yönetmen John Sturges, konuyu ve karakterleri 19. yüzyılın Vahşi Batı'sına taşımıştı. Sinema tarihinde bu gibi sayısız örnekler vardır.[]
Türkiye'de de Yeşilçam sineması duruma ilgisiz kalmamış ve çok sayıda Hollywood filminin uyarlamasını yapmıştır. Bu 'furya' özellikle 1960'lı yıllardan başlayıp 1980'lerin sonuna kadar tüm hızıyla sürmüş, sonra da bu uyarlama filmlerin sayısı giderek azalmıştır. Yeşilçam uyarlamalarının bir kısmı da 'uyarlamanın uyarlaması' şeklinde olmuştur. Örneğin yukarıda bahsedilen "Yedi Silahşörler" filmi, 1964 yılında Tunç Başaran tarafından On Korkusuz Adam adıyla uyarlanmış ve konusu o tarihte güncelliğini koruyan (Kıbrıs Olayları)'na taşınmıştı. Hattâ aynı yönetmen ertesi yıl adıyla filmin başka bir uyarlamasını daha çekmişti. Yeşilçam uyarlamalarının bir kısmı aslına birebir benzerken, bazıları oldukça serbest uyarlamalardır. Bir kısmı da çok absürd bulunan bu tür filmlere "Turksploitation" filmleri adı verilmiş ve "İstismar sineması"nın (Exploitation films) bir alt türü olarak kategorize edilmiştir. Terim Der Spiegel dergisinden kaynaklanmaktadır.
Filmler
Özgün film adı | Özgün filmin yılı | Kopya filmin adı | Kopya filmin yılı | Notlar |
---|---|---|---|---|
Dracula (Drakula) | 1931 | Drakula İstanbul'da | 1953 | Sadece Dracula karakteri alınmış, öykü yerelleştirilmiş. |
Tarzan the Ape Man | 1932 | 1952 | Kopyalanmış görüntüler mevcut | |
It Happened One Night (Bir Gecede Oldu) | 1934 | 1964 | {{}} | |
1936 | 1964 | {{}} | ||
1936 | 1967 | 1936 tarihli özgün film, ABD'de ve Türkiye'de sinemalarda dizi halinde (serial) gösterilmiştir. {{}} | ||
Snow White and the Seven Dwarfs | 1937 | Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler | 1970 | Çizgi film uyarlaması |
The Adventures of Robin Hood | 1938 | 1966 | {{}} | |
1944 | 3 Dev Adam | 1973 | Filmin diğer iki süper kahramanı "Örümcek Adam" ve "Santo" | |
Superman | 1948 | 1969 | ||
Superman | 1948 | 1971 | ||
Superman | 1948 | 1972 | ||
Superman | 1948 | 1972 | ||
Superman | 1948 | 1972 | ||
Superman | 1948 | 1979 | ||
Superman | 1948 | Süpermenler | 1979 | |
Superman | 1948 | 1984 | ||
1950 | Sinderella Kül Kedisi | 1971 | Çizgi film uyarlaması {{}} | |
The Wizard of Oz | 1951 | Ayşecik ve Sihirli Cüceler Rüyalar Ülkesinde | 1971 | |
Viva Zapata | 1952 | Reşo: Vatan İçin | 1974 | {{}} |
Roma Tatili | 1953 | 1961 | {{}} | |
Roma Tatili | 1953 | İstanbul Tatili | 1968 | Senaryo: Bülent Oran {{}} |
Roma Tatili | 1953 | 1986 | ||
Sabrina | 1954 | 1965 | {{}} | |
Some Like it Hot | 1959 | 1975 | "Bazıları Sıcak Sever"in üçüncü Yeşilçam uyarlaması. Bu da renkli çekilmiş. | |
The Magnificent Seven | 1960 | On Korkusuz Adam | 1964 | {{}} |
Psycho | 1960 | 1966 | {{}} | |
West Side Story | 1961 | 1994 | {{}} | |
1961 | Elmacı Kadın | 1971 | {{}} | |
One-Eyed Jacks | 1961 | Dağların Kartalı | 1970 | {{}} |
İlk 4 James Bond filmi | 1962-1965 | 1965 | İngiliz filminden uyarlama {{}} | |
İlk 4 James Bond filmi | 1962-1965 | 1966 | İngiliz filminden uyarlama {{}} | |
Irma La Douce | 1963 | 1968 | Uyarlama senaryo Suavi Sualp {{}} | |
The Sound of Music | 1965 | Sen Bir Meleksin | 1969 | |
1966 | Devlerin İntikamı | 1967 | Aslen bir "köy filmi" olan "Devlerin İntikamı" klasik mert delikanlı-kötü toprak ağası çatışmasını Western kalıplarında perdeye yansımıştı {{}} | |
Batman | 1966 | Betmen Yarasa Adam | 1973 | |
Bonnie and Clyde | 1967 | 1971 | {{}} | |
Red Kit | 1967 | Çifte Tabancalı Damat | 1967 | Çizgi karakterden uyarlandı, zira bu siyah-beyaz film dünyadaki ilk Red Kit uyarlaması. Öztürk Serengil Red Kit Ahmet rolünde. {{}} |
1970 | 1974 | Çizgi filmden ve karakterlerden uyarlandı. Siyah-beyaz. Red Kit'i İzzet Günay oynuyor. | ||
1970 | Minik Serçe | 1978 | {{}} | |
1970 | Macera Yolu | 1974 | Özgün filmde bisikletleriyle Fransa kırsalında tatile çıkan iki İngiliz kızının başından geçenler anlatılıyorken, Yeşilçam çevriminde konu Antalya kırsalına taşınmış. Orijinal filmin 2010'da aynı adla yeniden çevrimi yapıldı, bu kez olaylar Arjantin'de geçiyordu. {{}} | |
1971 | Atını Seven Kovboy (Red Kit Daltonlara Karşı) | 1974 | Çizgi filmden ve karakterlerden uyarlandı. Renkli. Bu kez Sadri Alışık Red Kit. {{}} | |
Straw Dogs | 1971 | Kadınca | 1984 | {{}} |
Dirty Harry | 1971 | Kelepçe | 1982 | {{}} |
The Sting | 1973 | Belalılar | 1974 | {{}} |
The Exorcist | 1973 | Şeytan | 1974 | Şeytanı kızın vücudundan çıkartan rahip, Türk versiyonunda imam olmuştur ve kıza zemzem atar. |
1974 | 1979 | Fransız filminden uyarlama | ||
1974 | Cellat | 1975 | {{}} | |
Jaws | 1975 | Çöl | 1983 | |
Rocky | 1976 | 1985 | ||
Star Wars | 1977 | Dünyayı Kurtaran Adam | 1982 | |
The Postman Always Rings Twice | 1980 | 1985 | Birebir aynısı | |
The Blues Brothers | 1980 | 1990 | Soft pornografik bir uyarlama {{}} | |
The Shining | 1980 | 1988 | {{}} | |
1981 | 1986 | {{}} | ||
E.T. | 1982 | Badi | 1983 | E.T.'nin iki uyarlamasından ilki. Diğeri ise "Homoti" |
E.T. | 1982 | Homoti | 1987 | E.T.'nin iki uyarlamasından ikincisi. İlkinin adı "Badi" |
Tootsie | 1982 | Şabaniye | 1984 | {{}} |
First Blood | 1982 | Vahşi Kan | 1983 | |
First Blood | 1982 | Ramo - Türk Rambosu | 1986 | |
1983 | 1990 | {{}} | ||
1984 | 1987 | {{}} | ||
Rambo: First Blood Part II | 1985 | Korkusuz (Rambo) | 1986 | Afişi bile aynı |
Fatal Attraction | 1988 | 1988 | {{}} |
Kaynakça
- ^ a b (Almanca). Der Spiegel. 20 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012.
- ^ a b "Turksploitation" (İngilizce). en.wikipedia.org. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012.
- ^ Göral, Burak (Mart 1995). "Alaturka Uyarlamalar / Kullanılmış Hikâye Avcıları". Sinema dergisi. Cilt Sayı 6. ss. sayfa: 68-70.
- ^ . 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
- ^ . 21 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
- ^ . 17 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2020.
- ^ a b Scognamillo, Giovanni (1988). Türk Sinema Tarihi-II. Metis Yayın.
- ^ . alkislarlayasiyorum.com. 24 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2012.
- ^ (İngilizce). mondo-digital.com. 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2012.
- ^ Göral, Burak (Mayıs 1986). "Ediz Hun". Sinema dergisi. s. 86.
- ^ "Devlerin İntikamı (1967)". radikal.com.tr. 27 Aralık 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Haziran 2013.
- Sinema dergisi, Mart 1995 tarihli 6. sayısındaki Burak Göral yazısı (68-70. sayfalar)
- IMDb'nin ilgili sayfaları.
- Sinematürk23 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . sitesindeki ilgili sayfalar.
- Milliyet gazetesi arşivinde22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ilgili sayfalar.
Dış bağlantılar
- "Der Spiegel" dergisinde "Türkische B-Movies: Süpertrash aus Hüllywood"20 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Almanca)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde veya bolum Turksploitation adli maddeye cok benzemektedir ve bu iki maddenin tek baslik altinda birlestirilmesi onerilmektedir Birlestirme islemi yapildiktan sonra sayfaya Gecmis birlestir sablonunu ekleyiniz Hollywood film ve dizilerinin Yesilcam uyarlamalari ABD de uretilmis bazi populer sinema filmlerinin ve televizyon dizilerinin ozellikle 1970 li ve 1980 li yillarda yogun olmak uzere Turkiye de Turk oyuncular ve yonetmenler tarafindan yapilan yerellestirilmis yeni versiyonlari icin yapilan tanimlamadir Kucumseyici hatta alayci bir tanimlamayla bu tur filmlere Istismar sinemasi nin Exploitation films bir alt turu olarak Turksploitation filmleri adi takilmistir Arka planYeni konu ve senaryolara her zaman ac olan sinemanin ilk gunlerinden beri uyarlamaya basvurmasi pek de yadirganacak bir sey degildir Yillar icinde binlerce roman oyku tiyatro oyunu masal cizgi karakterler hatta dini metinler defalarca sinemaya uyarlanmistir ve hala da uyarlanmaya devam etmektedir Sinemadaki uyarlamalarin bir degisik turu de bir ulkede belli bir zamanda cekilmis bir filmin genelde baska bir ulkede farkli bir ekip tarafindan yeniden cekilmesidir Bu yeniden cekimlerde mekanlar kisiler ve bir olcude konu yerel sartlara ve zamana gore degisiklige ugratilir Bu turetilmis uyarlama filmler genelde yeniden cevrimin yapildigi ulkenin kendi ic pazari icin uretildikleri icin o ulke halki tarafindan yadirganmiyacak bir forma sokulurlar yani yerellestirilirler Ornegin Akira Kurosawa nin Yedi Samuray 1954 filmi samuraylarin hukum surdugu Orta Cag Japonya sinda geciyorken bu filmin 1960 tarihli Amerikan uyarlamasi olan Yedi Silahsorler de The Magnificent Seven yonetmen John Sturges konuyu ve karakterleri 19 yuzyilin Vahsi Bati sina tasimisti Sinema tarihinde bu gibi sayisiz ornekler vardir kaynak belirtilmeli Turkiye de de Yesilcam sinemasi duruma ilgisiz kalmamis ve cok sayida Hollywood filminin uyarlamasini yapmistir Bu furya ozellikle 1960 li yillardan baslayip 1980 lerin sonuna kadar tum hiziyla surmus sonra da bu uyarlama filmlerin sayisi giderek azalmistir Yesilcam uyarlamalarinin bir kismi da uyarlamanin uyarlamasi seklinde olmustur Ornegin yukarida bahsedilen Yedi Silahsorler filmi 1964 yilinda Tunc Basaran tarafindan On Korkusuz Adam adiyla uyarlanmis ve konusu o tarihte guncelligini koruyan Kibris Olaylari na tasinmisti Hatta ayni yonetmen ertesi yil adiyla filmin baska bir uyarlamasini daha cekmisti Yesilcam uyarlamalarinin bir kismi aslina birebir benzerken bazilari oldukca serbest uyarlamalardir Bir kismi da cok absurd bulunan bu tur filmlere Turksploitation filmleri adi verilmis ve Istismar sinemasi nin Exploitation films bir alt turu olarak kategorize edilmistir Terim Der Spiegel dergisinden kaynaklanmaktadir FilmlerTurk istismar filmleri Ozgun film adi Ozgun filmin yili Kopya filmin adi Kopya filmin yili NotlarDracula Drakula 1931 Drakula Istanbul da 1953 Sadece Dracula karakteri alinmis oyku yerellestirilmis Tarzan the Ape Man 1932 1952 Kopyalanmis goruntuler mevcutIt Happened One Night Bir Gecede Oldu 1934 1964 Netlestir 1936 1964 Netlestir 1936 1967 1936 tarihli ozgun film ABD de ve Turkiye de sinemalarda dizi halinde serial gosterilmistir Netlestir Snow White and the Seven Dwarfs 1937 Pamuk Prenses ve Yedi Cuceler 1970 Cizgi film uyarlamasiThe Adventures of Robin Hood 1938 1966 Netlestir 1944 3 Dev Adam 1973 Filmin diger iki super kahramani Orumcek Adam ve Santo Superman 1948 1969Superman 1948 1971Superman 1948 1972Superman 1948 1972Superman 1948 1972Superman 1948 1979Superman 1948 Supermenler 1979Superman 1948 19841950 Sinderella Kul Kedisi 1971 Cizgi film uyarlamasi Netlestir The Wizard of Oz 1951 Aysecik ve Sihirli Cuceler Ruyalar Ulkesinde 1971Viva Zapata 1952 Reso Vatan Icin 1974 Netlestir Roma Tatili 1953 1961 Netlestir Roma Tatili 1953 Istanbul Tatili 1968 Senaryo Bulent Oran Netlestir Roma Tatili 1953 1986Sabrina 1954 1965 Netlestir Some Like it Hot 1959 1975 Bazilari Sicak Sever in ucuncu Yesilcam uyarlamasi Bu da renkli cekilmis The Magnificent Seven 1960 On Korkusuz Adam 1964 Netlestir Psycho 1960 1966 Netlestir West Side Story 1961 1994 Netlestir 1961 Elmaci Kadin 1971 Netlestir One Eyed Jacks 1961 Daglarin Kartali 1970 Netlestir Ilk 4 James Bond filmi 1962 1965 1965 Ingiliz filminden uyarlama Netlestir Ilk 4 James Bond filmi 1962 1965 1966 Ingiliz filminden uyarlama Netlestir Irma La Douce 1963 1968 Uyarlama senaryo Suavi Sualp Netlestir The Sound of Music 1965 Sen Bir Meleksin 19691966 Devlerin Intikami 1967 Aslen bir koy filmi olan Devlerin Intikami klasik mert delikanli kotu toprak agasi catismasini Western kaliplarinda perdeye yansimisti Netlestir Batman 1966 Betmen Yarasa Adam 1973Bonnie and Clyde 1967 1971 Netlestir Red Kit 1967 Cifte Tabancali Damat 1967 Cizgi karakterden uyarlandi zira bu siyah beyaz film dunyadaki ilk Red Kit uyarlamasi Ozturk Serengil Red Kit Ahmet rolunde Netlestir 1970 1974 Cizgi filmden ve karakterlerden uyarlandi Siyah beyaz Red Kit i Izzet Gunay oynuyor 1970 Minik Serce 1978 Netlestir 1970 Macera Yolu 1974 Ozgun filmde bisikletleriyle Fransa kirsalinda tatile cikan iki Ingiliz kizinin basindan gecenler anlatiliyorken Yesilcam cevriminde konu Antalya kirsalina tasinmis Orijinal filmin 2010 da ayni adla yeniden cevrimi yapildi bu kez olaylar Arjantin de geciyordu Netlestir 1971 Atini Seven Kovboy Red Kit Daltonlara Karsi 1974 Cizgi filmden ve karakterlerden uyarlandi Renkli Bu kez Sadri Alisik Red Kit Netlestir Straw Dogs 1971 Kadinca 1984 Netlestir Dirty Harry 1971 Kelepce 1982 Netlestir The Sting 1973 Belalilar 1974 Netlestir The Exorcist 1973 Seytan 1974 Seytani kizin vucudundan cikartan rahip Turk versiyonunda imam olmustur ve kiza zemzem atar 1974 1979 Fransiz filminden uyarlama1974 Cellat 1975 Netlestir Jaws 1975 Col 1983Rocky 1976 1985Star Wars 1977 Dunyayi Kurtaran Adam 1982The Postman Always Rings Twice 1980 1985 Birebir aynisiThe Blues Brothers 1980 1990 Soft pornografik bir uyarlama Netlestir The Shining 1980 1988 Netlestir 1981 1986 Netlestir E T 1982 Badi 1983 E T nin iki uyarlamasindan ilki Digeri ise Homoti E T 1982 Homoti 1987 E T nin iki uyarlamasindan ikincisi Ilkinin adi Badi Tootsie 1982 Sabaniye 1984 Netlestir First Blood 1982 Vahsi Kan 1983First Blood 1982 Ramo Turk Rambosu 19861983 1990 Netlestir 1984 1987 Netlestir Rambo First Blood Part II 1985 Korkusuz Rambo 1986 Afisi bile ayniFatal Attraction 1988 1988 Netlestir Kaynakca a b Almanca Der Spiegel 20 Kasim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2012 a b Turksploitation Ingilizce en wikipedia org 26 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2012 Goral Burak Mart 1995 Alaturka Uyarlamalar Kullanilmis Hikaye Avcilari Sinema dergisi Cilt Sayi 6 ss sayfa 68 70 27 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Subat 2020 21 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Subat 2020 17 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Subat 2020 a b Scognamillo Giovanni 1988 Turk Sinema Tarihi II Metis Yayin alkislarlayasiyorum com 24 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Ekim 2012 Ingilizce mondo digital com 27 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2012 Goral Burak Mayis 1986 Ediz Hun Sinema dergisi s 86 Devlerin Intikami 1967 radikal com tr 27 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Haziran 2013 Sinema dergisi Mart 1995 tarihli 6 sayisindaki Burak Goral yazisi 68 70 sayfalar IMDb nin ilgili sayfalari Sinematurk23 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde sitesindeki ilgili sayfalar Milliyet gazetesi arsivinde22 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ilgili sayfalar Dis baglantilar Der Spiegel dergisinde Turkische B Movies Supertrash aus Hullywood 20 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca