Şahinşah veya Melikşah Anadolu Selçuklu Devleti sultanı (1107-1116). Anadolu Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan'ın büyük oğludur. Büyük Selçuklu Devleti'nin hükümdarı olan Melikşah ile karıştırılmamalıdır.
Şahinşah شاهنشاه | |||||
---|---|---|---|---|---|
Türkiye Selçuklu Sultanı | |||||
Hüküm süresi | 1110-1116 | ||||
Önce gelen | I. Kılıç Arslan | ||||
Sonra gelen | I. Rükneddin Mesud | ||||
Ölüm | 1118 | ||||
| |||||
Hanedan | Selçuklu Hanedanı | ||||
Babası | I. Kılıç Arslan | ||||
Dini | Sünni İslam |
Babasının Musul seferinde öldürülmesi üzerine Büyük Selçuklu Sultanı’nın esiri olarak İsfehan’a götürülmüş; üç yıl sonra kurtulup yeniden Anadolu Selçuklu Devleti’ni Konya merkezli olarak yeniden teşkilandırmaya çalışmıştır. Ülkedeki karışıklıktan yararlanan Bizans İmparatorluğu’nun ele geçirdiği toprakları geri almaya çalışan Şahinşah, Danişmend Beyliği’ne damat olup onların desteğini alan kardeşi Mesud ile yaptığı taht mücadelesi sonunda öldürülmüştür.
Yaşamı
Doğum tarihi kesin olarak bilinmez. Muhtemelen 1096’da dünyaya geldi. Babası, Türkiye Selçuklu Sultanı I. Kılıç Arslan idi.
Babası Kılıç Arslan, 1107'de Büyük Selçuklu Devleti’nin Musul valisi Çökermiş’in çağrısı ile Musul'a gidip şehri teslim almıştı. Büyük Selçuklu hükümdarının Çökürmüş üzerine kumandanı Emir Çavlı’yı göndermişti. Kılıçarslan Çavlı’nın çekildiği Rahbe üzerine yürüdü ve bu sırada Musul’un idaresini melik unvanıyla Şahinşah’a verdi. Rivayete göre bu sırada 11 yaşındaydı. Kumandanlarından Emir Bozmış’ı da kendisine atabeg tayin edilmişti. Büyük Selçuklu kumandanı Emir Çavlı, Artukoğlu İlgazi ve Suriye Meliki Rıdvan'ın kuvvetleriyle Habur Çayı kenarında savaşta yenik düşen Kılıçarslan nehirde boğularak öldü. Şahinşah, Musul’a giren Emir Çavlı tarafından esir alınarak İsfahan'a götürüldü. 1110 yılına kadar esir kaldı ve bu 3 yıl boyunca Anadolu'da büyük bir kargaşa yaşandı. Bizanslılar kaybettikleri Batı Anadolu topraklarını tekrar ele geçirmeye başladılar. Türkiye Selçukluları Anadolu'nun içlerine doğru geri çekildiler.
Şahinşah’ın üç erkek kardeşi Anadolu’nun değişik yerlerine dağılmıştı. Emir Bozmış, en küçük kardeşi Tuğrul Arslan ile annesi Ayşe Hatun’u Malatya’ya götürmüştü. Mesud ve Arap adındaki diğer iki kardeşinin nerede oldukları hakkında pek fazla bilgi yoktur ancak Batı Anadolu’nun çeşitli yerlerine yerleşen Türkmen kütlelerinin yanında olduklarını düşünülür. Malatya’da Tuğrul Arslan hükümdar ilan edildi ve henüz küçük olduğu için idareyi Ayşe Hatun eline aldı; Bozmış’ı öldürtüp İlarslan adlı beyle evlendi. İlarslan Malatya halkına kötü davranmaya başlayınca Ayşe Hatun onu yakalatıp hapsetti, bir yıl sonra da Büyük Selçuklu Sultanı Muhammed Tapar’a gönderdi. Bu olaydan sonra Şahinşah, kaçarak ya da serbest bırakılarak 1110’da Anadolu’ya döndü. Babasının merkez edinmeye çalıştığı Malatya’ya gitmesi imkânsızdı. Çünkü orada küçük kardeşi Melik Tuğrul Arslan Sultan ilan edilmişti. Konya’ya gitti.
Şahinşah’ın esir bulunduğu üç yıllık dönemde Bizanslılar kaybettikleri Batı Anadolu topraklarını tekrar ele geçirmeye başlamışlar; Türkiye Selçukluları Anadolu'nun içlerine doğru geri çekilmişler; Danişmendliler Anadolu'daki en kuvvetli Türk devleti haline gelmişlerdi. Kılıç Arslan’ın büyük oğlunun döndüğünü duyan Türkmenler onun etrafında toplandılar. Şahinşah, Konya merkezli bir teşkilat kurdu. Kayseri hakimi Hasan Gazi’yi öldürttü; kardeşleri Mesud ile Arap’ı hapsettirdi. Ancak her iki şehzade de bir süre sonra kaçmıştır.
Büyük bir ordu hazırlayan Şahinşah Bizans topraklarına akınlara başladı. 1113 yılında İmparator I. Aleksios, Türkler’e karşı sefere çıktıysa da bir sonuç elde edemeyeceğini anlayarak geri dönmüştür. Şahinşah 1114’te Anadolu’daki diğer hükümdarlardan destek alarak yeni bir ordu kurdu. Amacı, Anadolu’da kaybedilen toprakları geri almaktı. Bunu duyan İmparator Konya üzerine bir sefer düzenlediyse de ayağındaki ağrıların yürümesine engel olması nedeniyle seferi erteledi. İyileştiğinde yeniden seferi başlattı. Akşehir’e kadar ilerleyip burayı aldıktan sonra Konya’ya doğru ilerlemektense geri dönmek üzere hareket etti. Dönüş yolunda Selçuklu ordusu tarafından kuşatıldı. Ancak kardeşi Mesud’un hapisten kaçıp Danişmendliler’in desteğini alarak üzerine gelmesi nedeniyle Şahinşah imparatora barış teklif etti. 1116’da Augustopolis (muhtemelen Sultandağ kasabası) ile Akronios (Afyon) arasındaki ovada barış imzalayan Şahinşah, Konya üzerine hareket etti.
Yolda Mesud’un ordusu ile karşılaşınca Tyragion’a (Ilgın yakınlarında) gitti. Kaleyi kuşatan Mesud'un adamları tarafından esir alınarak dönemine göre ağır işkencelere maruz bırakıldı ve gözleri kör edildi. Mesud buna rağmen Şahinşah'tan çekindi ve 1118 yılında onu eski Türk adeti gereğince kanı akıtılmaksızın yayının kirişiyle boğdurdu. Rivayete göre öldüğünde 21 yaşındaydı.
Konya’da Selçuk sarayında öldürülen ilk hükümdardır. Kabrinin de Konya’da bulunması gerekir. Bugün Alâeddin Tepesi adıyla bilinen yerde II. Kılıçarslan’ın sağlığında yaptırdığı ve babasını da defnettiği türbeyi amcası Şahinşah’ın kabri üzerine yaptırdığı düşünülür.
Kaynakça
- ^ "Muharrem Kesik, Melikşah, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 29, Yıl 2004" (PDF). 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Ekim 2015.
- ^ "Mehmet Ali Hacıgökmen, Türkiye Selçukluları Zamanında Konya'nın Devlet Merkezi Oluşu, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı 29, Yıl 2011". 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ekim 2015.
- ^ Erdoğan Merçil, "Müslüman Türk Devletleri Tarihi", s. 112-113, İstanbul 2013.
- ^ "M. Zeki Oral, Alâüddin Camii ve Türbeleri, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi dergisi, Cilt 5, Yıl 1956" (PDF). 1 Haziran 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Ekim 2015.
Melikşah (Anadolu Selçuklu sultanı) Ölümü: 1118 | ||
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: I. Kılıç Arslan | Türkiye Selçuklu Sultanı 1110 - 1116 | Sonra gelen: I. Rükneddin Mesud |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sahinsah veya Meliksah Anadolu Selcuklu Devleti sultani 1107 1116 Anadolu Selcuklu Sultani I Kilic Arslan in buyuk ogludur Buyuk Selcuklu Devleti nin hukumdari olan Meliksah ile karistirilmamalidir Sahinsah شاهنشاهTurkiye Selcuklu SultaniHukum suresi1110 1116Once gelenI Kilic ArslanSonra gelenI Rukneddin MesudOlum1118Tam adiSahinsah bin Kilic ArslanHanedanSelcuklu HanedaniBabasiI Kilic ArslanDiniSunni IslamAlaeddin Tepesi gravuru Babasinin Musul seferinde oldurulmesi uzerine Buyuk Selcuklu Sultani nin esiri olarak Isfehan a goturulmus uc yil sonra kurtulup yeniden Anadolu Selcuklu Devleti ni Konya merkezli olarak yeniden teskilandirmaya calismistir Ulkedeki karisikliktan yararlanan Bizans Imparatorlugu nun ele gecirdigi topraklari geri almaya calisan Sahinsah Danismend Beyligi ne damat olup onlarin destegini alan kardesi Mesud ile yaptigi taht mucadelesi sonunda oldurulmustur YasamiDogum tarihi kesin olarak bilinmez Muhtemelen 1096 da dunyaya geldi Babasi Turkiye Selcuklu Sultani I Kilic Arslan idi Babasi Kilic Arslan 1107 de Buyuk Selcuklu Devleti nin Musul valisi Cokermis in cagrisi ile Musul a gidip sehri teslim almisti Buyuk Selcuklu hukumdarinin Cokurmus uzerine kumandani Emir Cavli yi gondermisti Kilicarslan Cavli nin cekildigi Rahbe uzerine yurudu ve bu sirada Musul un idaresini melik unvaniyla Sahinsah a verdi Rivayete gore bu sirada 11 yasindaydi Kumandanlarindan Emir Bozmis i da kendisine atabeg tayin edilmisti Buyuk Selcuklu kumandani Emir Cavli Artukoglu Ilgazi ve Suriye Meliki Ridvan in kuvvetleriyle Habur Cayi kenarinda savasta yenik dusen Kilicarslan nehirde bogularak oldu Sahinsah Musul a giren Emir Cavli tarafindan esir alinarak Isfahan a goturuldu 1110 yilina kadar esir kaldi ve bu 3 yil boyunca Anadolu da buyuk bir kargasa yasandi Bizanslilar kaybettikleri Bati Anadolu topraklarini tekrar ele gecirmeye basladilar Turkiye Selcuklulari Anadolu nun iclerine dogru geri cekildiler Sahinsah in uc erkek kardesi Anadolu nun degisik yerlerine dagilmisti Emir Bozmis en kucuk kardesi Tugrul Arslan ile annesi Ayse Hatun u Malatya ya goturmustu Mesud ve Arap adindaki diger iki kardesinin nerede olduklari hakkinda pek fazla bilgi yoktur ancak Bati Anadolu nun cesitli yerlerine yerlesen Turkmen kutlelerinin yaninda olduklarini dusunulur Malatya da Tugrul Arslan hukumdar ilan edildi ve henuz kucuk oldugu icin idareyi Ayse Hatun eline aldi Bozmis i oldurtup Ilarslan adli beyle evlendi Ilarslan Malatya halkina kotu davranmaya baslayinca Ayse Hatun onu yakalatip hapsetti bir yil sonra da Buyuk Selcuklu Sultani Muhammed Tapar a gonderdi Bu olaydan sonra Sahinsah kacarak ya da serbest birakilarak 1110 da Anadolu ya dondu Babasinin merkez edinmeye calistigi Malatya ya gitmesi imkansizdi Cunku orada kucuk kardesi Melik Tugrul Arslan Sultan ilan edilmisti Konya ya gitti Sahinsah in esir bulundugu uc yillik donemde Bizanslilar kaybettikleri Bati Anadolu topraklarini tekrar ele gecirmeye baslamislar Turkiye Selcuklulari Anadolu nun iclerine dogru geri cekilmisler Danismendliler Anadolu daki en kuvvetli Turk devleti haline gelmislerdi Kilic Arslan in buyuk oglunun dondugunu duyan Turkmenler onun etrafinda toplandilar Sahinsah Konya merkezli bir teskilat kurdu Kayseri hakimi Hasan Gazi yi oldurttu kardesleri Mesud ile Arap i hapsettirdi Ancak her iki sehzade de bir sure sonra kacmistir Buyuk bir ordu hazirlayan Sahinsah Bizans topraklarina akinlara basladi 1113 yilinda Imparator I Aleksios Turkler e karsi sefere ciktiysa da bir sonuc elde edemeyecegini anlayarak geri donmustur Sahinsah 1114 te Anadolu daki diger hukumdarlardan destek alarak yeni bir ordu kurdu Amaci Anadolu da kaybedilen topraklari geri almakti Bunu duyan Imparator Konya uzerine bir sefer duzenlediyse de ayagindaki agrilarin yurumesine engel olmasi nedeniyle seferi erteledi Iyilestiginde yeniden seferi baslatti Aksehir e kadar ilerleyip burayi aldiktan sonra Konya ya dogru ilerlemektense geri donmek uzere hareket etti Donus yolunda Selcuklu ordusu tarafindan kusatildi Ancak kardesi Mesud un hapisten kacip Danismendliler in destegini alarak uzerine gelmesi nedeniyle Sahinsah imparatora baris teklif etti 1116 da Augustopolis muhtemelen Sultandag kasabasi ile Akronios Afyon arasindaki ovada baris imzalayan Sahinsah Konya uzerine hareket etti Yolda Mesud un ordusu ile karsilasinca Tyragion a Ilgin yakinlarinda gitti Kaleyi kusatan Mesud un adamlari tarafindan esir alinarak donemine gore agir iskencelere maruz birakildi ve gozleri kor edildi Mesud buna ragmen Sahinsah tan cekindi ve 1118 yilinda onu eski Turk adeti geregince kani akitilmaksizin yayinin kirisiyle bogdurdu Rivayete gore oldugunde 21 yasindaydi Konya da Selcuk sarayinda oldurulen ilk hukumdardir Kabrinin de Konya da bulunmasi gerekir Bugun Alaeddin Tepesi adiyla bilinen yerde II Kilicarslan in sagliginda yaptirdigi ve babasini da defnettigi turbeyi amcasi Sahinsah in kabri uzerine yaptirdigi dusunulur Kaynakca Muharrem Kesik Meliksah Turk Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 29 Yil 2004 PDF 6 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Ekim 2015 Mehmet Ali Hacigokmen Turkiye Selcuklulari Zamaninda Konya nin Devlet Merkezi Olusu Turkiyat Arastirmalari Dergisi Sayi 29 Yil 2011 6 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ekim 2015 Erdogan Mercil Musluman Turk Devletleri Tarihi s 112 113 Istanbul 2013 M Zeki Oral Alauddin Camii ve Turbeleri Ankara Universitesi Ilahiyat Fakultesi dergisi Cilt 5 Yil 1956 PDF 1 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Ekim 2015 Meliksah Anadolu Selcuklu sultani Selcuklu HanedaniOlumu 1118Resmi unvanlarOnce gelen I Kilic Arslan Turkiye Selcuklu Sultani 1110 1116 Sonra gelen I Rukneddin Mesud