Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kanlıdivane (Grekçe: Κανυτελής, romanize: Kanitellis; Grekçe telaffuz: ), günümüzde Mersin'in Erdemli ilçesinde yer alan antik kent. MÖ 3. yüzyılda kurulan ve MS 4. yüzyılda adı Neapolis olarak değişen kentin Elaiussa Sebaste'nin sur dışında yer alan uzantısı olduğu tahmin edilmektedir.
Κανυτελής (Grekçe) | |
 Antik şehrin merkezinde 5. yüzyıla tarihlenen katedral ve obruk | |
| Konum |  Mersin, Erdemli |
|---|---|
| Bölge | Kilikya |
| Koordinatlar | |
| Tür | Yerleşim |
| Tarihçe | |
| Kuruluş | MÖ 3. yüzyıl - MÖ 7. yüzyıl |
| Devir(ler) | Helenistik Dönem, Roma dönemi, Geç Antik Çağ |
| Sit ayrıntıları | |
| Buluntu(lar) | Bazilikalar, antik cadde, sarnıç, nekropol, kaya mezarları, yazıtlar |
| Durum | Restore |
| Kamusal erişim | Açık |
19. yüzyıl ortalarında Fransız gezgin tarafından keşfedilen kent, 1970'li yıllarda yapılan kazılarla ortaya çıkarılmıştır. Yöredeki ilk arkeolojik araştırmaları ise Semavi Eyice gerçekleştirmiştir.
Kent, doğal bir çökük olan 30 metre derinliğindeki geniş bir obruk etrafında kurulmuştur. Kanlıdivane, akustiği çok iyi olduğu için günümüzde Uluslararası Mersin Müzik Festivali gibi etkinliklerde konserlere ev sahipliği yapmaktadır.
İsmin kökeni
Semavi Eyice'ye göre Kanlıdivane isminin kökeni hakkında iki ihtimal vardır. İlk ihtimal isimdeki "kanlı" kısmının kentin antik ismi olan Kanitellis'ten ya da obruğun içinde yağmur sularıyla toprak rengine bulanan kabartmaların kırmızıya çalan renginden, "divane" kısmının ise burada dağınık olarak yaşayan Türkmen topluluklarının zaman zaman divan adı verdikleri toplantılarından gelebileceğidir. İkinci ihtimal ise Roma döneminde suçluların obruğa atılıp vahşi hayvanlara yem edildiği için kente "Kanlıdivane" denildiğidir.
Eski Kilikya adlı eserinde Viktor Langlois bu sözcüğün kökenini bütünüyle Yunanca "Kanytellis" sözcüğünün biçimsel olarak Türkçe benzeşimle dönüşmesine bağlar. Kany > Kanı ve Tellis > Deli biçimlerine (Yunanca'daki orijinal anlamları önemli olmaksızın) dönüşen bileşik kelime "Kanıdeli" veya "Kanlıdeli" haline gelmiştir. "Deli" kavramı da daha sonra Osmanlıca "Divane" kelimesi ile değiştirilmiştir. Ayrıca yine aynı eserde "Kanlı Delik" adlı bir yerden bahsedilmektedir ki bu da obruğun rengi ile son derece uyumludur.
Tarihçe
Olba Krallığı'nın kutsal yerleşim yeri olan kentin tarihi MÖ 3. yüzyıla kadar gitmektedir. İlk kez Helenistik Dönem'de yerleşim gören kent Roma ve Geç antik dönemlerde en yoğun dönemini yaşamış ve MS 4. yüzyılda en parlak dönemini yaşamıştır. Ayrıca obruğun içerisinde yer alan merdivenler ve mağaralardan obruk içerisinin de yerleşim yeri olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Merdivenlerle inilen obruğun büyüklüğünden ötürü tanrısal olduğu düşünülmüş ve kent tarihi boyunca dinsel bir merkez olmuştur. Son olarak ise Bizans İmparatoru II. Theodosius burada kutsal bir Hristiyanlık merkezi kurmuştur.
Kentte gerçekleştirilen yüzey araştırmalarında tespit edilen 15 atölye ile presler, pres yatakları, vida ağırlıkları, pres ağırlık taşları, kırma tekneleri ve kırma taşları gibi üretim araçları kentin özellikle geç antik dönemde önemli bir zeytinyağı üretimi merkezi olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Kalıntı ve buluntular
Kentin çevresinde kurulduğu obruğun içerisinde Armaronxas ailesine ait kaya kabartması bulunmaktadır. 4 metre genişliğinde 2 metre yüksekliğindeki bir niş içerisinde yer alan kabartmanın sağ tarafında beş satırlık bir yazıt yer almakta olup yazıtta ailenin isimleri yazmaktadır. Obruğun batı duvarlarında ise Kilikya askeri olduğu düşünülen bir savaşçı kabartması yer almaktadır.
Obruğun etrafındaki ana yerleşim yerinde ise kesme taştan yapılmış bazilikalar, caddeler, kaya mezarları, sarnıçlar yer almaktadır. Yerleşim yerinin güneybatısında MÖ 2. yüzyılda inşa edildiği düşünülen kule kentteki günümüze kadar ulaşan en eski yapıdır. Kitabesinde yazdığına göre kule, Tanrı Zeus için rahip krallardan Olbalı Tarkyaris'in oğlu Teukros tarafından yaptırılmıştır. Obruğun çevresindeki bazilikalar ise 4. yüzyıl sonları ile 6. yüzyıl ortaları Bizans dönemi eserleridir.
Nekropoller
Kentin çevresinde üç nekropol tespit edilmiştir. Kuzeye doğru uzanan ve yüksek bir noktada bulunan kuzey nekropolü 4.5 hektarlık bir alanı kapsamakta olup burada hyposorion'lu ve podyumlu çok sayıda lahdin yanı sıra üç tapınak mezar ve bir eksedra yer almaktadır. Bu nekropolün en yüksek yerinde Kraliçe Aba'nın kocası ve iki oğlu için yaptırdığı anıtsal mezar yer almaktadır. Kanlıdivane'nin kuzeybatı yamaçlarında yer alan bir diğer nekropolde de hyposorion'lu lahitler ve tapınak mezar tespit edilmiştir. Obruğun bir kilometre güneybatısındaki Çanakçı olarak anılan çöküntü alanında ise soylulara ait birçok kaya mezarı ve lahit yer almaktadır. Burada yer alan kabartmalar nedeniyle diğer iki nekropole kıyasla daha fazla ziyaretçi tarafından ziyaret edilmektedir.
Galeri
-
![image]()
Çanakçı nekropolündeki bir kabartmanın detayı. -
![image]()
Çanakçı nekropolündeki bir kabartmanın detayı. -
![image]()
Kraliçe Aba'nın anıtsal mezarı. -
![image]()
Kraliçe Aba'nın anıtsal mezarı. -
![image]()
Armaronksas ailesi kaya kabartması. -
![image]()
Seten (Kanytelis, Mersin) -
![image]()
Sarnıç (Kanytelis, Mersin) -
![image]()
Kanlıdivane - Obruk (2) -
![image]()
Kanlıdivane - Obruk (1) -
![image]()
Kanlıdivane - Kalıntılar (6) -
![image]()
Kanlıdivane - Kalıntılar (5) -
![image]()
Kanlıdivane - Kalıntılar (4) -
![image]()
Kanlıdivane - Kalıntılar (3) -
![image]()
Kanlıdivane - Kalıntılar (2) -
![image]()
Kanlıdivane - Kalıntılar (1)
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Kanlıdivane ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b c d e . mersin.bel.tr. 30 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2014.
- ^ a b c d e f "İNANÇ TURİZMİ". mersinkulturturizm.gov.tr. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2014.
- ^ a b c d e f g h "Kanlıdivane". kulturportali.gov.tr. 5 Şubat 2013. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Nisan 2014.
- ^ . merfest.org.tr. 10 Aralık 2012. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2014.
- ^ a b Mersin: Ören Yerleri, Kaleleri, Müzeleri (PDF) (1. bas.). İstanbul: Mersin Valiliği. Ağustos 2007. s. 114. ISBN . 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 2 Nisan 2014.
- ^ Eski Kilikya, Viktor Langlois, ÇEVİREN : RAHMİ BALABAN, MERSİN HALKEVİ YAYINLARI -1947, YENİMERSİN BASIMEVİ, Bölüm: Asar-ı Atika (Eski Eserler)
- ^ Eski Kilikya, Viktor Langlois, ÇEVİREN : RAHMİ BALABAN, MERSİN HALKEVİ YAYINLARI -1947, YENİMERSİN BASIMEVİ, Bölüm: Silifke'den Korikos'a
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kanlidivane Grekce Kanytelhs romanize Kanitellis Grekce telaffuz kʰaːɲ8eʎeːs gunumuzde Mersin in Erdemli ilcesinde yer alan antik kent MO 3 yuzyilda kurulan ve MS 4 yuzyilda adi Neapolis olarak degisen kentin Elaiussa Sebaste nin sur disinda yer alan uzantisi oldugu tahmin edilmektedir KanlidivaneKanytelhs Grekce Antik sehrin merkezinde 5 yuzyila tarihlenen katedral ve obrukKonumMersin ErdemliBolgeKilikyaKoordinatlarTurYerlesimTarihceKurulusMO 3 yuzyil MO 7 yuzyilDevir ler Helenistik Donem Roma donemi Gec Antik CagSit ayrintilariBuluntu lar Bazilikalar antik cadde sarnic nekropol kaya mezarlari yazitlarDurumRestoreKamusal erisimAcik 19 yuzyil ortalarinda Fransiz gezgin tarafindan kesfedilen kent 1970 li yillarda yapilan kazilarla ortaya cikarilmistir Yoredeki ilk arkeolojik arastirmalari ise Semavi Eyice gerceklestirmistir Kent dogal bir cokuk olan 30 metre derinligindeki genis bir obruk etrafinda kurulmustur Kanlidivane akustigi cok iyi oldugu icin gunumuzde Uluslararasi Mersin Muzik Festivali gibi etkinliklerde konserlere ev sahipligi yapmaktadir Ismin kokeniSemavi Eyice ye gore Kanlidivane isminin kokeni hakkinda iki ihtimal vardir Ilk ihtimal isimdeki kanli kisminin kentin antik ismi olan Kanitellis ten ya da obrugun icinde yagmur sulariyla toprak rengine bulanan kabartmalarin kirmiziya calan renginden divane kisminin ise burada daginik olarak yasayan Turkmen topluluklarinin zaman zaman divan adi verdikleri toplantilarindan gelebilecegidir Ikinci ihtimal ise Roma doneminde suclularin obruga atilip vahsi hayvanlara yem edildigi icin kente Kanlidivane denildigidir Eski Kilikya adli eserinde Viktor Langlois bu sozcugun kokenini butunuyle Yunanca Kanytellis sozcugunun bicimsel olarak Turkce benzesimle donusmesine baglar Kany gt Kani ve Tellis gt Deli bicimlerine Yunanca daki orijinal anlamlari onemli olmaksizin donusen bilesik kelime Kanideli veya Kanlideli haline gelmistir Deli kavrami da daha sonra Osmanlica Divane kelimesi ile degistirilmistir Ayrica yine ayni eserde Kanli Delik adli bir yerden bahsedilmektedir ki bu da obrugun rengi ile son derece uyumludur TarihceOlba Kralligi nin kutsal yerlesim yeri olan kentin tarihi MO 3 yuzyila kadar gitmektedir Ilk kez Helenistik Donem de yerlesim goren kent Roma ve Gec antik donemlerde en yogun donemini yasamis ve MS 4 yuzyilda en parlak donemini yasamistir Ayrica obrugun icerisinde yer alan merdivenler ve magaralardan obruk icerisinin de yerlesim yeri olarak kullanildigi anlasilmaktadir Merdivenlerle inilen obrugun buyuklugunden oturu tanrisal oldugu dusunulmus ve kent tarihi boyunca dinsel bir merkez olmustur Son olarak ise Bizans Imparatoru II Theodosius burada kutsal bir Hristiyanlik merkezi kurmustur Kentte gerceklestirilen yuzey arastirmalarinda tespit edilen 15 atolye ile presler pres yataklari vida agirliklari pres agirlik taslari kirma tekneleri ve kirma taslari gibi uretim araclari kentin ozellikle gec antik donemde onemli bir zeytinyagi uretimi merkezi oldugunu ortaya cikarmistir Kalinti ve buluntularKentin cevresinde kuruldugu obrugun icerisinde Armaronxas ailesine ait kaya kabartmasi bulunmaktadir 4 metre genisliginde 2 metre yuksekligindeki bir nis icerisinde yer alan kabartmanin sag tarafinda bes satirlik bir yazit yer almakta olup yazitta ailenin isimleri yazmaktadir Obrugun bati duvarlarinda ise Kilikya askeri oldugu dusunulen bir savasci kabartmasi yer almaktadir Obrugun etrafindaki ana yerlesim yerinde ise kesme tastan yapilmis bazilikalar caddeler kaya mezarlari sarniclar yer almaktadir Yerlesim yerinin guneybatisinda MO 2 yuzyilda insa edildigi dusunulen kule kentteki gunumuze kadar ulasan en eski yapidir Kitabesinde yazdigina gore kule Tanri Zeus icin rahip krallardan Olbali Tarkyaris in oglu Teukros tarafindan yaptirilmistir Obrugun cevresindeki bazilikalar ise 4 yuzyil sonlari ile 6 yuzyil ortalari Bizans donemi eserleridir Nekropoller Canakci nekropolundeki mezar odalari Kentin cevresinde uc nekropol tespit edilmistir Kuzeye dogru uzanan ve yuksek bir noktada bulunan kuzey nekropolu 4 5 hektarlik bir alani kapsamakta olup burada hyposorion lu ve podyumlu cok sayida lahdin yani sira uc tapinak mezar ve bir eksedra yer almaktadir Bu nekropolun en yuksek yerinde Kralice Aba nin kocasi ve iki oglu icin yaptirdigi anitsal mezar yer almaktadir Kanlidivane nin kuzeybati yamaclarinda yer alan bir diger nekropolde de hyposorion lu lahitler ve tapinak mezar tespit edilmistir Obrugun bir kilometre guneybatisindaki Canakci olarak anilan cokuntu alaninda ise soylulara ait bircok kaya mezari ve lahit yer almaktadir Burada yer alan kabartmalar nedeniyle diger iki nekropole kiyasla daha fazla ziyaretci tarafindan ziyaret edilmektedir GaleriCanakci nekropolundeki bir kabartmanin detayi Canakci nekropolundeki bir kabartmanin detayi Kralice Aba nin anitsal mezari Kralice Aba nin anitsal mezari Armaronksas ailesi kaya kabartmasi Seten Kanytelis Mersin Sarnic Kanytelis Mersin Kanlidivane Obruk 2 Kanlidivane Obruk 1 Kanlidivane Kalintilar 6 Kanlidivane Kalintilar 5 Kanlidivane Kalintilar 4 Kanlidivane Kalintilar 3 Kanlidivane Kalintilar 2 Kanlidivane Kalintilar 1 KaynakcaWikimedia Commons ta Kanlidivane ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir a b c d e mersin bel tr 30 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Nisan 2014 a b c d e f INANC TURIZMI mersinkulturturizm gov tr 7 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Nisan 2014 a b c d e f g h Kanlidivane kulturportali gov tr 5 Subat 2013 8 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Nisan 2014 merfest org tr 10 Aralik 2012 7 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Nisan 2014 a b Mersin Oren Yerleri Kaleleri Muzeleri PDF 1 bas Istanbul Mersin Valiligi Agustos 2007 s 114 ISBN 9786054196074 7 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 2 Nisan 2014 Eski Kilikya Viktor Langlois CEVIREN RAHMI BALABAN MERSIN HALKEVI YAYINLARI 1947 YENIMERSIN BASIMEVI Bolum Asar i Atika Eski Eserler Eski Kilikya Viktor Langlois CEVIREN RAHMI BALABAN MERSIN HALKEVI YAYINLARI 1947 YENIMERSIN BASIMEVI Bolum Silifke den Korikos a