Sümerbank Merinos Yünlü Sanayi Dokuma Fabrikası, Türkiye’nin ilk sanayileşme atılımları çerçevesinde 1938’de Bursa'da hizmete girmiş tekstil fabrikasıdır. Önceleri sadece iplik üretirken 1944’te dokuma, 1946'da apre tesisleri ilave edilmiş; böylece Ortadoğu ve Balkanlar'ın en büyük entegre yünlü kumaş fabrikası olmuştur. Cumhuriyet tarihinin sembol işletmelerinden birisidir. 1960’larda Bursa şehrinin ekonomisine en önemli katkıyı sağlayan kurum haline gelen fabrika, 2004 yılında kapatıldı ve arazisi Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne bedelsiz devredildi.
Temeli 28 Kasım 1935 tarihinde dönemin başbakanı İsmet İnönü ve İktisat Vekili Celal Bayar tarafından atıldı. Fabrikanın yapımını ünlü girişimci Nuri Demirağ üstlendi. 2 yılda yapımı tamamlanan fabrikanın açılışı 2 Şubat 1938 tarihinde gerçekleşti. Açılışı, devrin cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk yaptı.
Merinos Adının Verilişi
Fabrikaya Merinos adı, devrin cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından verilmiştir. Atatürk, İktisat Vekili Celal Bayar'a Merinos ismine nasıl karar verdiğini şöyle açıklar
“Güneş dili araştırmalarına göre, merinos öztürkçe bir kelimedir ve ince, uzunca yün anlamına gelir. İspanyaya giden İber Türkleriyle oraya intikal etmiş ve o Türklerle oraya giden koyunlar ve yünleri bu isimle anılmışlardır. Bu nedenle merinos bu fabrika için pek uygun bir isimdir.”
Atatürk’ün Anı Defterindeki Yazısı
Cumhurbaşkanı Atatürk, Sümerbank Genel Müdürü Nurullah Esat Sümer tarafından kendisine sunulan fabrikanın altın anahtarını aldıktan sonra, fabrika içerisinde incelemelerde bulunmuş ve ardından onur defterinin ilk sayfalarına duygularını şöyle yazmıştır:
“ | Sümer Bank Merinos Fabrikası, çok kıymetli bir eser olarak millî sevinci arttıracaktır. Bu eser yurdun, hususiyle Bursa bölgesinin endüstri inkişafına (gelişimine) ve büyük millî ihtiyacın giderilmesine yardım edecektir. Eserin başarılmasından Ekonomi Bakanlığını tebrik ederim. Sümer Bank Direktörlüğüne teşekkür ve fabrikayı gördüğüm gibi yüksek bilgi ve tam düzenli idarede direktörüne başarılar temenni ederim. | „ |
Merinos Spor Kulübü
Fabrika, her türlü sosyal tesisi kaplayan geniş bir arazi üzerinde yer almaktadır. Bünyesinde bulunan futbol sahası sayesinde fabrika faaliyete geçer geçmez, Merinos Spor Kulübü kurulmuş ve ülkenin önemli spor kuruluşlarından birisi haline gelmiştir. Futbol ile başlayan spor faaliyetleri güreş, atletizm, bisiklet, kayak, tenis, yüzme, sutopu, voleybol, hentbol, basketbol gibi sporlarla devam etti; basketbol takımı 1987’de futbol takımı 1990’da Türkiye ligine yükseldi; fabrika bünyesindeki kadın sutopu takımı uzun yıllar Türkiye şampiyonalarında ilk üçe girdi
Merinos’ta Sosyal Hayat
Merinos, Bursa şehrinin soysal ve ekonomik yönden gelişmesine pek çok yönden öncülük etmiş; şehir halkının sosyal yaşamını değişik yönleriyle tanışmasına vesile olmuştu.
Fabrikada yer alan iki adet salonda ücretsiz sinema, tiyatro, konser gibi etkinlikleri düzenlenmiş; Merinos düğün salonunda binlerce evlilik töreni gerçekleşmiş, işçi yemek salonunda ilk toplu sünnet uygulamaları yapılmış; çalışanların çocukları için Türkiye’nin ilk modern kreşlerinden birisi Merinos’ta hizmete girmiş; fabrika arsasında kurulan Merinos İlkokulu 50’li, 60’li, 70'li yıllarda Bursa’nın en önemli eğitim kurumlarından birisi olmuş; fabrikanın elektrik santrali şehrin elektrik ihtiyacının bir kısmını da karşılamıştı.
Özelleştirilmesi ve tasfiyesi
Kurum 2004 yılında Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından özelleştirilmiş ve üretim durdurulmuş, kuruma ait çok değerli olan arazi ve üzerindeki taşınmazlar Bursa Büyükşehir Belediyesi'ne tahsis edilmiştir. Arazi ve taşınmazlar 31 Temmuz 2006 tarihinde çıkan faili meçhul yangınla kül olmuştur.
Kongre ve Kültür Merkezi Haline Gelişi
Tarihi Merinos Fabrikası, “Merinos Yünlü Sanayi İşletmesi’nin toplam 314 bin 569 metrekarelik arazisi ve üzerinde bulunan taşınmazların eğitim, halka açık kültür, sanat, spor ve rekreasyon amaçlarında kullanılması için kamu yararı göz önüne alınarak", Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından Bursa Büyükşehir Belediyesine bedelsiz devredildikten sonra 2007 yılında bir kültür merkezine dönüştürüldü ve arazisine yeni bir kongre merkezi inşa edildi. Bu önemli iki yapının meydana getirdiği Atatürk Kongre ve Kültür Merkezi'ni içine alan Merinos Parkı, Bursa'nın önemli bir dinlenme alanı haline geldi.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b "Atatürk Merinos Kongre Kültür Merkezi web sitesi". 5 Haziran 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mayıs 2010.
- ^ Mahmut Kiper, Cumhuriyet Gazetesi, Strateji Eki, 2008[]
- ^ "Bursa Merinos Spor Kulübü, 20.11.2008". 8 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mayıs 2010.
- ^ "Merinos 70 yaşında". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mayıs 2010.
- ^ a b Mehmet Yavuzkan imzalı değerlendirme yazısı 20 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . soL, 5 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sumerbank Merinos Yunlu Sanayi Dokuma Fabrikasi Turkiye nin ilk sanayilesme atilimlari cercevesinde 1938 de Bursa da hizmete girmis tekstil fabrikasidir Onceleri sadece iplik uretirken 1944 te dokuma 1946 da apre tesisleri ilave edilmis boylece Ortadogu ve Balkanlar in en buyuk entegre yunlu kumas fabrikasi olmustur Cumhuriyet tarihinin sembol isletmelerinden birisidir 1960 larda Bursa sehrinin ekonomisine en onemli katkiyi saglayan kurum haline gelen fabrika 2004 yilinda kapatildi ve arazisi Bursa Buyuksehir Belediyesi ne bedelsiz devredildi Temeli 28 Kasim 1935 tarihinde donemin basbakani Ismet Inonu ve Iktisat Vekili Celal Bayar tarafindan atildi Fabrikanin yapimini unlu girisimci Nuri Demirag ustlendi 2 yilda yapimi tamamlanan fabrikanin acilisi 2 Subat 1938 tarihinde gerceklesti Acilisi devrin cumhurbaskani Mustafa Kemal Ataturk yapti Merinos Adinin VerilisiFabrikaya Merinos adi devrin cumhurbaskani Mustafa Kemal Ataturk tarafindan verilmistir Ataturk Iktisat Vekili Celal Bayar a Merinos ismine nasil karar verdigini soyle aciklar Gunes dili arastirmalarina gore merinos ozturkce bir kelimedir ve ince uzunca yun anlamina gelir Ispanyaya giden Iber Turkleriyle oraya intikal etmis ve o Turklerle oraya giden koyunlar ve yunleri bu isimle anilmislardir Bu nedenle merinos bu fabrika icin pek uygun bir isimdir Ataturk un Bursa Merinos Yunlu Fabrikasi icin yazdiklariAtaturk un Ani Defterindeki YazisiCumhurbaskani Ataturk Sumerbank Genel Muduru Nurullah Esat Sumer tarafindan kendisine sunulan fabrikanin altin anahtarini aldiktan sonra fabrika icerisinde incelemelerde bulunmus ve ardindan onur defterinin ilk sayfalarina duygularini soyle yazmistir Sumer Bank Merinos Fabrikasi cok kiymetli bir eser olarak milli sevinci arttiracaktir Bu eser yurdun hususiyle Bursa bolgesinin endustri inkisafina gelisimine ve buyuk milli ihtiyacin giderilmesine yardim edecektir Eserin basarilmasindan Ekonomi Bakanligini tebrik ederim Sumer Bank Direktorlugune tesekkur ve fabrikayi gordugum gibi yuksek bilgi ve tam duzenli idarede direktorune basarilar temenni ederim Merinos Spor KulubuFabrika her turlu sosyal tesisi kaplayan genis bir arazi uzerinde yer almaktadir Bunyesinde bulunan futbol sahasi sayesinde fabrika faaliyete gecer gecmez Merinos Spor Kulubu kurulmus ve ulkenin onemli spor kuruluslarindan birisi haline gelmistir Futbol ile baslayan spor faaliyetleri gures atletizm bisiklet kayak tenis yuzme sutopu voleybol hentbol basketbol gibi sporlarla devam etti basketbol takimi 1987 de futbol takimi 1990 da Turkiye ligine yukseldi fabrika bunyesindeki kadin sutopu takimi uzun yillar Turkiye sampiyonalarinda ilk uce girdiMerinos ta Sosyal HayatMerinos Bursa sehrinin soysal ve ekonomik yonden gelismesine pek cok yonden onculuk etmis sehir halkinin sosyal yasamini degisik yonleriyle tanismasina vesile olmustu Fabrikada yer alan iki adet salonda ucretsiz sinema tiyatro konser gibi etkinlikleri duzenlenmis Merinos dugun salonunda binlerce evlilik toreni gerceklesmis isci yemek salonunda ilk toplu sunnet uygulamalari yapilmis calisanlarin cocuklari icin Turkiye nin ilk modern kreslerinden birisi Merinos ta hizmete girmis fabrika arsasinda kurulan Merinos Ilkokulu 50 li 60 li 70 li yillarda Bursa nin en onemli egitim kurumlarindan birisi olmus fabrikanin elektrik santrali sehrin elektrik ihtiyacinin bir kismini da karsilamisti Ozellestirilmesi ve tasfiyesiKurum 2004 yilinda Ozellestirme Idaresi Baskanligi tarafindan ozellestirilmis ve uretim durdurulmus kuruma ait cok degerli olan arazi ve uzerindeki tasinmazlar Bursa Buyuksehir Belediyesi ne tahsis edilmistir Arazi ve tasinmazlar 31 Temmuz 2006 tarihinde cikan faili mechul yanginla kul olmustur Kongre ve Kultur Merkezi Haline GelisiTarihi Merinos Fabrikasi Merinos Yunlu Sanayi Isletmesi nin toplam 314 bin 569 metrekarelik arazisi ve uzerinde bulunan tasinmazlarin egitim halka acik kultur sanat spor ve rekreasyon amaclarinda kullanilmasi icin kamu yarari goz onune alinarak Ozellestirme Yuksek Kurulu tarafindan Bursa Buyuksehir Belediyesine bedelsiz devredildikten sonra 2007 yilinda bir kultur merkezine donusturuldu ve arazisine yeni bir kongre merkezi insa edildi Bu onemli iki yapinin meydana getirdigi Ataturk Kongre ve Kultur Merkezi ni icine alan Merinos Parki Bursa nin onemli bir dinlenme alani haline geldi Ayrica bakinizSumerbank Kayseri Bez Fabrikasi Milli MensucatKaynakca a b Ataturk Merinos Kongre Kultur Merkezi web sitesi 5 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mayis 2010 Mahmut Kiper Cumhuriyet Gazetesi Strateji Eki 2008 olu kirik baglanti Bursa Merinos Spor Kulubu 20 11 2008 8 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mayis 2010 Merinos 70 yasinda 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mayis 2010 a b Mehmet Yavuzkan imzali degerlendirme yazisi 20 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde soL 5 Haziran 2010 tarihinde erisilmistir