Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bir malzeme stres altında ufak elastik deformasyon ve önemsiz miktarda plastik deformasyon geçirerek kırılırsa malzemenin gevrek olduğu söylenir. Gevrek malzemeler yüksek mukavemetli olsalar bile kırılmadan önce görece düşük miktarda enerji sönümler. Kırılma sırasında genellikle bir çatlama sesi de çıkar. Çoğu (plastik deformasyon göstermeyen) seramik ve cam, PMMA ve polistiren gibi bazı polimerler gevrek malzemelerdir. Pek çok çelik yapısına ve üretim yöntemine bağlı olarak düşük sıcaklıklarda gevreklik gösterir (sünek-gevrek geçiş sıcaklığı).
Malzeme biliminde bu terim, genellikle kırılmadan önce çok az gösteren veya hiç göstermeyen malzemeler için kullanılır. Malzemenin gevrek olduğunu kanıtlamanın bir yolu kırılan parçaları birleştirmektir. Neredeyse hiç plastik deformasyon olmadığı için parçalar birbirine tam oturmalıdır.
Bir malzeme mukavemet sınırına ulaştığında ya deformasyona uğrar ya da kırılır. Doğal olarak dövülebilir metal, plastik deformasyon mekanizmaları durdurularak (tane boyutunu küçültme, , gibi) daha güçlü hale getirilebilir ama bu çok uç noktalara kadar uygulanırsa malzeme gevrekleşir ve kırılma gerçekleşebilir. Dolayısıyla malzemenin dayanıklılığının arttırılması denge gerektiren bir işlemdir.
Tokluk
Tokluğun arttırılması bütün malzemelerde aynı şekilde uygulanır. Doğal olarak gevrek olan cam gibi malzemelerin tokluğunun arttırılması zor değildir. Tokluğu arttıran yöntemler genellikle şu iki mekanizmaya dayanır: büyüyen çatlağın ucunun yönünün değiştirilmesi veya sönümlenmesi ya da önceden tahmin edilebilir kaynaklardan çıkan kırıkların büyümesini engellemek için dikkatlice artık gerilmeler oluşturulması. Birinci mekanizma iki cam tabakasının birbirinden tabakası ile ayrıldığı kullanılır. Polivinil butiral, bir polimer olduğu için büyüyen çatlağı sönümler. İkinci yöntem ve öngerilmeli betonda kullanılır. Prens Rupert Damlası camın toklaştırılması örneğidir. Gevrek polimerler içine eklenen metallerin gerilim altında küçük çatlaklar yaratması sayesinde güçlendirilebilir; bunun iyi bir örneği, yüksek etkili polistiren veya HIPS'dir. En az gevrek yapıya sahip seramikler, silikon karbür (esas olarak yüksek mukavemeti nedeniyle) ve dönüşümle sertleştirilmiş zirkonyadır.
Kompozit malzemeler için farklı bir felsefe uygulanır. Örneğin gevrek cam elyaflar polyester reçine gibi sünek bir matrise gömülerek güçlendirme sağlanır (karbon fiber). Deformasyon uygulandığında çatlaklar cam matriste oluşur ama çok fazla çatlak oluşup çok fazla enerji emildiği için malzemenin yüksek tokluğa sahip olduğu söylenebilir. Aynı prensip metal matrisli kompozitlerin oluşturulmasında da kullanılır.
Basıncın etkisi
Genellikle bir malzemenin kırılma mukavemeti basınç ile artar. Bu gevrek-sünek geçiş bölgesinde gözlemlenebilir. Yerkabuğunun yaklaşık 10 kilometre altındaki kayalar basınçtan dolayı kırılmak yerine sünek bir şekilde deforme olmaya daha yatkındır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bir malzeme stres altinda ufak elastik deformasyon ve onemsiz miktarda plastik deformasyon gecirerek kirilirsa malzemenin gevrek oldugu soylenir Gevrek malzemeler yuksek mukavemetli olsalar bile kirilmadan once gorece dusuk miktarda enerji sonumler Kirilma sirasinda genellikle bir catlama sesi de cikar Cogu plastik deformasyon gostermeyen seramik ve cam PMMA ve polistiren gibi bazi polimerler gevrek malzemelerdir Pek cok celik yapisina ve uretim yontemine bagli olarak dusuk sicakliklarda gevreklik gosterir sunek gevrek gecis sicakligi Camin gevrek kirilmasi ornegiDokme demir numunenin cekme testi sonucunda kirilan parcalarinda gevrek kirilma gozlemlenebilir Malzeme biliminde bu terim genellikle kirilmadan once cok az gosteren veya hic gostermeyen malzemeler icin kullanilir Malzemenin gevrek oldugunu kanitlamanin bir yolu kirilan parcalari birlestirmektir Neredeyse hic plastik deformasyon olmadigi icin parcalar birbirine tam oturmalidir Bir malzeme mukavemet sinirina ulastiginda ya deformasyona ugrar ya da kirilir Dogal olarak dovulebilir metal plastik deformasyon mekanizmalari durdurularak tane boyutunu kucultme gibi daha guclu hale getirilebilir ama bu cok uc noktalara kadar uygulanirsa malzeme gevreklesir ve kirilma gerceklesebilir Dolayisiyla malzemenin dayanikliliginin arttirilmasi denge gerektiren bir islemdir ToklukGevrek kirmizi ve sunek mavi malzemeler icin gerilim gerinim egrilerini karsilastiran grafik Toklugun arttirilmasi butun malzemelerde ayni sekilde uygulanir Dogal olarak gevrek olan cam gibi malzemelerin toklugunun arttirilmasi zor degildir Toklugu arttiran yontemler genellikle su iki mekanizmaya dayanir buyuyen catlagin ucunun yonunun degistirilmesi veya sonumlenmesi ya da onceden tahmin edilebilir kaynaklardan cikan kiriklarin buyumesini engellemek icin dikkatlice artik gerilmeler olusturulmasi Birinci mekanizma iki cam tabakasinin birbirinden tabakasi ile ayrildigi kullanilir Polivinil butiral bir polimer oldugu icin buyuyen catlagi sonumler Ikinci yontem ve ongerilmeli betonda kullanilir Prens Rupert Damlasi camin toklastirilmasi ornegidir Gevrek polimerler icine eklenen metallerin gerilim altinda kucuk catlaklar yaratmasi sayesinde guclendirilebilir bunun iyi bir ornegi yuksek etkili polistiren veya HIPS dir En az gevrek yapiya sahip seramikler silikon karbur esas olarak yuksek mukavemeti nedeniyle ve donusumle sertlestirilmis zirkonyadir Kompozit malzemeler icin farkli bir felsefe uygulanir Ornegin gevrek cam elyaflar polyester recine gibi sunek bir matrise gomulerek guclendirme saglanir karbon fiber Deformasyon uygulandiginda catlaklar cam matriste olusur ama cok fazla catlak olusup cok fazla enerji emildigi icin malzemenin yuksek tokluga sahip oldugu soylenebilir Ayni prensip metal matrisli kompozitlerin olusturulmasinda da kullanilir Basincin etkisiGenellikle bir malzemenin kirilma mukavemeti basinc ile artar Bu gevrek sunek gecis bolgesinde gozlemlenebilir Yerkabugunun yaklasik 10 kilometre altindaki kayalar basinctan dolayi kirilmak yerine sunek bir sekilde deforme olmaya daha yatkindir Ayrica bakinizSuneklik ToklukKaynakcaLewis Peter Rhys Reynolds K Cagg C 2004 Forensic Materials Engineering Case studies Ingilizce CRC Press ISBN 978 0 8493 1182 6 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Rosler Joachim Harders Harald Baker Martin 2007 Mechanical behaviour of engineering materials metals ceramics polymers and composites Ingilizce Springer ISBN 978 3 642 09252 7 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link