Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Motorola 68000 (altmış sekiz bin ; m68k, Motorola 68k veya Texas Cockroach olarak da isimlendirilir), 16/32 bitlik CISC mikroişlemcisidir ve 1979'da Motorola Semiconductor Ürünleri Bölümü tarafından üretilmiştir
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Üretim başlangıcı | 1979 |
| Üretim durdurulma | 1 Haziran 1996) |
| Tasarlayan | Motorola |
| Performans | |
| Max. CPU | 4 MHz ilâ 16.67 MHz |
| Veri genişliği | 16 bit |
| Adres genişliği | 24 bit |
| Mimari ve sınıflandırma | |
| Komut seti | |
| Fiziksel özellikler | |
| Transistörler |
|
| Paket(ler) |
|
| Tarihçe | |
| Ardıl | |
| Tasarımcı | Motorola |
|---|---|
| Bit | 16/32-bit |
| Tanıtım | 1979) |
| Tasarım | CISC |
| Dallanma | |
| Endian tipi | Big |
| Kaydediciler | |
| |
Tasarım, 32 bitlik register ve 32 bit dahili veri yolu ile 32 bitlik bir komut seti uygular. Adres veriyolu 24 bittir ve bellek bölümlemesini kullanmaz, bu da onu programcılar arasında popüler hale getirir. Dahili olarak, 16 bitlik bir veri aritmetik mantık birimi (ALU) ve çoğunlukla adresler için kullanılan iki tane daha 16 bitlik ALU kullanır ve 16 bitlik bir harici veri yoluna sahiptir. Bu nedenle Motorola, bunu 16/32 bit işlemci olarak adlandırdı.
32-bit komut setine sahip ilk yaygın işlemcilerden biri olan ve dönem için nispeten yüksek hızlarda çalışan 68k, 1980'lerde popüler bir tasarımdı. Apple Macintosh, Commodore Amiga, Atari ST ve diğerleri dahil olmak üzere grafik kullanıcı arayüzlerine sahip yeni nesil kişisel bilgisayarlarda yaygın olarak kullanıldı. Başlangıçta, kolayca üstün performans gösterdiği IBM Kişisel Bilgisayarında (IBM PC) bulunan Intel 8088 ile rekabet etti. 68k ve 8088, ve National Semiconductor 32016 gibi diğer tasarımları niş pazarlara itti ve Motorola'yı işlemci alanında önemli bir oyuncu haline getirdi.
68k, kısa sürede daha fazla aile üyesiyle genişletildi ve büyüyen Motorola 68000 serisinin bir parçası olarak tam 32 bit ALU'lar uygulandı. Orijinal 68k, 16 bit genişliğinde bir harici veri yolu ile sınırlı olmasına rağmen, genellikle hattın geri kalanıyla ileriye dönük olarak yazılım uyumludur. Üretimde geçen 40 yılın ardından 68000 mimarisi hala kullanılıyor.
Tarihçe
Motorola'nın yaygın olarak üretilen ilk işlemcisi Motorola 6800'dü. Yetenekli bir tasarım olmasına rağmen, Zilog Z80 gibi daha güçlü tasarımlar ve MOS Technology 6502 (MOS 6502) gibi daha az güçlü ancak daha hızlı tasarımlarla gölgede kaldı. 6800'ün satış beklentileri azalırken, Motorola onun yerine yeni bir tasarım başlattı. Bu, 1976'da başlayan Silikon üzerinde Motorola Gelişmiş Bilgisayar Sistemi veya MACSS oldu.
MACSS, 6800 ile geriye dönük uyumluluk olmadan tamamen yeni bir mimari geliştirmeyi amaçladı. Nihayetinde, mevcut 6800 çevre aygıtları için bir veri yolu protokolü uyumluluk modunu korur ve 8 bitlik veri yoluna sahip bir sürüm üretilmiştir. Bununla birlikte, tasarımcılar esas olarak geleceğe veya ileriye dönük uyumluluğa odaklandılar, bu da 68000 tasarımına sonraki 32 bit komut seti mimarilerine (ISA) karşı bir avantaj sağlıyor. Örneğin, CPU register sayısı 32 bit genişliğindedir. MACSS ekibi, benzer şekilde mikro kod tabanlı olan PDP-11 ve VAX sistemleri gibi mini bilgisayar işlemci tasarımının etkisinden büyük ölçüde yararlandı.
1970'lerin ortasında, 8-bit mikroişlemci üreticileri 16-bit neslini tanıtmak için yarıştılar. National Semiconductor, 1973-1975'te IMP-16 ve PACE işlemcileriyle ilk oldu, ancak bunların hız ile ilgili sorunları vardı. Intel, 1975'ten beri gelişmiş 16/32-bit (takma adı 8800) ve 1976'dan beri Intel 8086 üzerinde çalıştı (1978'de tanıtıldı, ancak birkaç yıl IBM PC'de neredeyse aynı olan 8088 biçiminde yaygınlaştı)
Resmi olarak Eylül 1979'da piyasaya sürülen ilk numuneler Şubat 1980'de piyasaya sürüldü ve üretim çipleri Kasım ayında tezgahta mevcuttu. İlk hız dereceleri 4, 6 ve 8 MHz idi. 10 MHz çipleri 1981'de satışa sunuldu ve Haziran 1982'de 12.5 MHz çipleri. Orijinal HMOS çipinin en hızlı versiyonu olan MC68000'in 16.67 MHz hızındaki "12F" versiyonu 1980'lerin sonlarına kadar üretilmemiştir.
IBM, IBM PC için 68000'i düşündü, ancak 68000 hazır olmadığı için Intel 8088'i seçti; Walden C. Rhines, "Üstün teknolojisi ile Motorola, son 50 yılın en önemli tasarım yarışmasını kaybetti" diye yazdı. (IBM Instruments, 68000 tabanlı IBM System 9000 laboratuvar bilgisayar sistemlerini kısa bir süre sattı. 68k komut seti Unix'i uygulamak için özellikle uygundur ve 68000 ve onun halefleri, Sun iş istasyonları ve Apollo / Domain iş istasyonları dahil olmak üzere Unix tabanlı iş istasyonları için baskın CPU'lar haline geldi. 68000 ayrıca Apple Lisa, Macintosh, Amiga ve Atari ST gibi toplu pazar bilgisayarları için de kullanılır.
1982'de 68000, sanal belleği desteklemek ve Popek ve Goldberg sanallaştırma gereksinimlerine uymak için komut seti mimarisinde (ISA) küçük bir güncelleme aldı. Güncellenen çip 68010 olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca, küçük döngüleri hızlandıran ve aynı saat hızlarında genel performansı yaklaşık% 10 artıran yeni bir "döngü modu" eklendi.
Düşük maliyetli sistemleri desteklemek ve daha küçük bellek boyutlarına sahip uygulamaları kontrol etmek için Motorola, yine 1982'de 8 bit uyumlu MC68008'i piyasaya sürdü . Bu, 8 bit veri yolu ve daha küçük (20 bit) adres yolu olan bir 68000'dir. 1982'den sonra Motorola, 68020 ve 88000 projelerine daha fazla ilgi gösterdi.
İkincil Üretimler
Diğer birkaç şirket, HMOS 68000'in ikinci kaynak üreticileriydi. Bunlar arasında özellik boyutunu 2,7 µm 'ye düşüren Hitachi (HD68000) vardı. 12,5 MHz sürümlü, Mostek (MK68000), Rockwell (R68000), Signetics (SCN68000), Thomson / SGS-Thomson (orijinal olarak EF68000 ve sonrası TS68000) ve Toshiba (TMP68000). Toshiba ayrıca CMOS 68HC000'in (TMP68HC000) ikinci bir kaynak üreticisiydi.
Hitachi FD1089 ve FD1094 olmak üzere 68000'in şifrelenmiş varyantları, pil destekli bellekte işlem kodları ve işlem kodu verileri için şifre çözme anahtarlarını depolar ve korsanlığı ve yasadışı oyun kaçakçılığını önlemek için belirli Sega arcade sistemlerinde kullanılmıştır.
CMOS sürümleri
68000'in ilk CMOS versiyonu olan 68HC000, Hitachi tarafından tasarlandı ve ortaklaşa 1985 yılında tanıtıldı. Motorola'nın versiyonu MC68HC000, Hitachi'nin versiyonu ise HD68HC000 idi. 68HC000 sonunda 8–20 MHz hızlarda sunuldu. CMOS devresini kullanmanın dışında, HMOS MC68000 ile aynı özelliklere sahipti ancak CMOS'a geçiş güç tüketimini büyük ölçüde azalttı. Orijinal HMOS MC68000, saat hızından bağımsız olarak 25 derece ortam sıcaklığında 1.35 watt güç tüketmekteydi. MC68HC000 ise 8 MHz hızda yalnızca 0,13 watt tüketirken 20 MHz hızda 0.38 watt güç tüketmekteydi. CMOS devrelerinin aksine, HMOS boştayken hala güç çeker, bu nedenle güç tüketimi saat hızına göre çok az değişir. Apple, Macintosh Portable'da kullanım için 68HC000'i seçmiştir.
Ayrıca bakınız
- Motorola 6809
- Motorola 6800 – 8 bitlik bir önceki model
Kaynakça
- ^ Heath, Steve (1995). Microprocessor Architectures and Systems: RISC, CISC, and DSP (Second bas.). s. 13. ISBN . 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Ekim 2019.
- ^ (PDF). Computer History Museum. 23 Temmuz 2007. 9 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2020.
- ^ a b Starnes (Nisan 1983). "Design Philosophy Behind Motorola's MC68000". . 8 (4). 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Haziran 2018.
- ^ Motorola M68000 Family Programmer's Reference Manual (PDF). Phoenix, Arizona: Motorola. 1992. ISBN . 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Ekim 2020.
- ^ . Processortimeline.info. 8 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2013.
- ^ a b DTACK GROUNDED, The Journal of Simple 68000/16081 Systems (29), Mart 1984, s. 9, 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 23 Ekim 2020.
- ^ Rhines (22 Haziran 2017). "The Inside Story of Texas Instruments' Biggest Blunder: The TMS9900 Microprocessor". IEEE Spectrum (İngilizce). 25 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2020.
- ^ Rood (Eylül 1986). "UNIX and the MC68000". . s. 179.
- ^ . segaretro.org. 28 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Company Briefs" 14 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., The New York Times, September 21, 1985, available from TimesSelect (subscription).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Motorola 68000 altmis sekiz bin m68k Motorola 68k veya Texas Cockroach olarak da isimlendirilir 16 32 bitlik CISC mikroislemcisidir ve 1979 da Motorola Semiconductor Urunleri Bolumu tarafindan uretilmistirMotorola 68000 CPUGenel bilgilerUretim baslangici1979Uretim durdurulma1 Haziran 1996 28 yil once 1996 06 01 TasarlayanMotorolaPerformansMax CPU4 MHz ila 16 67 MHzVeri genisligi16 bitAdres genisligi24 bitMimari ve siniflandirmaKomut setiFiziksel ozelliklerTransistorler68 000Paket ler 64 pin DIPTarihceArdilMotorola 68000 mimarisiTasarimciMotorolaBit16 32 bitTanitim1979 45 yil once 1979 TasarimCISCDallanmaEndian tipiBigKaydediciler8 32 bit data registers7 32 bit address registersstack pointer address register 7 Tasarim 32 bitlik register ve 32 bit dahili veri yolu ile 32 bitlik bir komut seti uygular Adres veriyolu 24 bittir ve bellek bolumlemesini kullanmaz bu da onu programcilar arasinda populer hale getirir Dahili olarak 16 bitlik bir veri aritmetik mantik birimi ALU ve cogunlukla adresler icin kullanilan iki tane daha 16 bitlik ALU kullanir ve 16 bitlik bir harici veri yoluna sahiptir Bu nedenle Motorola bunu 16 32 bit islemci olarak adlandirdi 32 bit komut setine sahip ilk yaygin islemcilerden biri olan ve donem icin nispeten yuksek hizlarda calisan 68k 1980 lerde populer bir tasarimdi Apple Macintosh Commodore Amiga Atari ST ve digerleri dahil olmak uzere grafik kullanici arayuzlerine sahip yeni nesil kisisel bilgisayarlarda yaygin olarak kullanildi Baslangicta kolayca ustun performans gosterdigi IBM Kisisel Bilgisayarinda IBM PC bulunan Intel 8088 ile rekabet etti 68k ve 8088 ve National Semiconductor 32016 gibi diger tasarimlari nis pazarlara itti ve Motorola yi islemci alaninda onemli bir oyuncu haline getirdi 68k kisa surede daha fazla aile uyesiyle genisletildi ve buyuyen Motorola 68000 serisinin bir parcasi olarak tam 32 bit ALU lar uygulandi Orijinal 68k 16 bit genisliginde bir harici veri yolu ile sinirli olmasina ragmen genellikle hattin geri kalaniyla ileriye donuk olarak yazilim uyumludur Uretimde gecen 40 yilin ardindan 68000 mimarisi hala kullaniliyor 1979 da uretilen on surum XC68000 cipMotorola 68000 in yapisiTarihceMotorola MC68000 kursunsuz cip tasiyici CLCC paketi Motorola MC68000 Motorola nin yaygin olarak uretilen ilk islemcisi Motorola 6800 du Yetenekli bir tasarim olmasina ragmen Zilog Z80 gibi daha guclu tasarimlar ve MOS Technology 6502 MOS 6502 gibi daha az guclu ancak daha hizli tasarimlarla golgede kaldi 6800 un satis beklentileri azalirken Motorola onun yerine yeni bir tasarim baslatti Bu 1976 da baslayan Silikon uzerinde Motorola Gelismis Bilgisayar Sistemi veya MACSS oldu MACSS 6800 ile geriye donuk uyumluluk olmadan tamamen yeni bir mimari gelistirmeyi amacladi Nihayetinde mevcut 6800 cevre aygitlari icin bir veri yolu protokolu uyumluluk modunu korur ve 8 bitlik veri yoluna sahip bir surum uretilmistir Bununla birlikte tasarimcilar esas olarak gelecege veya ileriye donuk uyumluluga odaklandilar bu da 68000 tasarimina sonraki 32 bit komut seti mimarilerine ISA karsi bir avantaj sagliyor Ornegin CPU register sayisi 32 bit genisligindedir MACSS ekibi benzer sekilde mikro kod tabanli olan PDP 11 ve VAX sistemleri gibi mini bilgisayar islemci tasariminin etkisinden buyuk olcude yararlandi 1970 lerin ortasinda 8 bit mikroislemci ureticileri 16 bit neslini tanitmak icin yaristilar National Semiconductor 1973 1975 te IMP 16 ve PACE islemcileriyle ilk oldu ancak bunlarin hiz ile ilgili sorunlari vardi Intel 1975 ten beri gelismis 16 32 bit takma adi 8800 ve 1976 dan beri Intel 8086 uzerinde calisti 1978 de tanitildi ancak birkac yil IBM PC de neredeyse ayni olan 8088 biciminde yayginlasti Resmi olarak Eylul 1979 da piyasaya surulen ilk numuneler Subat 1980 de piyasaya suruldu ve uretim cipleri Kasim ayinda tezgahta mevcuttu Ilk hiz dereceleri 4 6 ve 8 MHz idi 10 MHz cipleri 1981 de satisa sunuldu ve Haziran 1982 de 12 5 MHz cipleri Orijinal HMOS cipinin en hizli versiyonu olan MC68000 in 16 67 MHz hizindaki 12F versiyonu 1980 lerin sonlarina kadar uretilmemistir IBM IBM PC icin 68000 i dusundu ancak 68000 hazir olmadigi icin Intel 8088 i secti Walden C Rhines Ustun teknolojisi ile Motorola son 50 yilin en onemli tasarim yarismasini kaybetti diye yazdi IBM Instruments 68000 tabanli IBM System 9000 laboratuvar bilgisayar sistemlerini kisa bir sure satti 68k komut seti Unix i uygulamak icin ozellikle uygundur ve 68000 ve onun halefleri Sun is istasyonlari ve Apollo Domain is istasyonlari dahil olmak uzere Unix tabanli is istasyonlari icin baskin CPU lar haline geldi 68000 ayrica Apple Lisa Macintosh Amiga ve Atari ST gibi toplu pazar bilgisayarlari icin de kullanilir 1982 de 68000 sanal bellegi desteklemek ve Popek ve Goldberg sanallastirma gereksinimlerine uymak icin komut seti mimarisinde ISA kucuk bir guncelleme aldi Guncellenen cip 68010 olarak adlandirilmaktadir Ayrica kucuk donguleri hizlandiran ve ayni saat hizlarinda genel performansi yaklasik 10 artiran yeni bir dongu modu eklendi Dusuk maliyetli sistemleri desteklemek ve daha kucuk bellek boyutlarina sahip uygulamalari kontrol etmek icin Motorola yine 1982 de 8 bit uyumlu MC68008 i piyasaya surdu Bu 8 bit veri yolu ve daha kucuk 20 bit adres yolu olan bir 68000 dir 1982 den sonra Motorola 68020 ve 88000 projelerine daha fazla ilgi gosterdi Ikincil Uretimler Hitachi HD68000Thomson TS68000 Diger birkac sirket HMOS 68000 in ikinci kaynak ureticileriydi Bunlar arasinda ozellik boyutunu 2 7 µm ye dusuren Hitachi HD68000 vardi 12 5 MHz surumlu Mostek MK68000 Rockwell R68000 Signetics SCN68000 Thomson SGS Thomson orijinal olarak EF68000 ve sonrasi TS68000 ve Toshiba TMP68000 Toshiba ayrica CMOS 68HC000 in TMP68HC000 ikinci bir kaynak ureticisiydi Hitachi FD1089 ve FD1094 olmak uzere 68000 in sifrelenmis varyantlari pil destekli bellekte islem kodlari ve islem kodu verileri icin sifre cozme anahtarlarini depolar ve korsanligi ve yasadisi oyun kacakciligini onlemek icin belirli Sega arcade sistemlerinde kullanilmistir CMOS surumleri Motorola MC68HC000LC8 68000 in ilk CMOS versiyonu olan 68HC000 Hitachi tarafindan tasarlandi ve ortaklasa 1985 yilinda tanitildi Motorola nin versiyonu MC68HC000 Hitachi nin versiyonu ise HD68HC000 idi 68HC000 sonunda 8 20 MHz hizlarda sunuldu CMOS devresini kullanmanin disinda HMOS MC68000 ile ayni ozelliklere sahipti ancak CMOS a gecis guc tuketimini buyuk olcude azaltti Orijinal HMOS MC68000 saat hizindan bagimsiz olarak 25 derece ortam sicakliginda 1 35 watt guc tuketmekteydi MC68HC000 ise 8 MHz hizda yalnizca 0 13 watt tuketirken 20 MHz hizda 0 38 watt guc tuketmekteydi CMOS devrelerinin aksine HMOS bostayken hala guc ceker bu nedenle guc tuketimi saat hizina gore cok az degisir Apple Macintosh Portable da kullanim icin 68HC000 i secmistir Ayrica bakinizMotorola 6809 Motorola 6800 8 bitlik bir onceki modelKaynakca Heath Steve 1995 Microprocessor Architectures and Systems RISC CISC and DSP Second bas s 13 ISBN 0 7506 2303 9 16 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Ekim 2019 PDF Computer History Museum 23 Temmuz 2007 9 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Agustos 2020 a b Starnes Nisan 1983 Design Philosophy Behind Motorola s MC68000 8 4 24 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Haziran 2018 Motorola M68000 Family Programmer s Reference Manual PDF Phoenix Arizona Motorola 1992 ISBN 0 13 723289 6 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Ekim 2020 Processortimeline info 8 Kasim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Eylul 2013 a b DTACK GROUNDED The Journal of Simple 68000 16081 Systems 29 Mart 1984 s 9 10 Mart 2016 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 23 Ekim 2020 Rhines 22 Haziran 2017 The Inside Story of Texas Instruments Biggest Blunder The TMS9900 Microprocessor IEEE Spectrum Ingilizce 25 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2020 Rood Eylul 1986 UNIX and the MC68000 s 179 segaretro org 28 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Company Briefs 14 Kasim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New York Times September 21 1985 available from TimesSelect subscription