Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amiga, 1980'lerin ortasından 1990'ların ortasına kadar Commodore şirketi tarafından üretilmiş ve özellikle ufak boyutlu modelleri olan A500 ve A1200 ile döneminin en popüleri olan kişisel bilgisayar sistemlerinin ortak adı.
"Amiga" sözcüğü İspanyolcada kız arkadaş anlamına gelir. Elektronikçi Jay Miner tarafından üretilmiştir ve ilk adı "Lorraine" dir. İlk defa Carl Sassenrath tarafından geliştirilen dinamik kütüphaneler (Windows'ta dll olarak bilinirler) Amiga işletim sisteminde kullanılmıştır.
Bugün bile unutulmayan ve tüm zamanların en çok satan bilgisayar modeli olan Commodore 64, bilgisayar dünyasında bir döneme damgasını vuran en önemli yapıtaşlarından biridir. Üretildiği döneme göre şaşırtıcı derecede güçlü multimedya ve (çokluişlem) özelliklerine sahiptir.
Amiga'ların çoğu tümleşik ve sabit diski olmayan bilgisayarlardır. Motorola 68000 ailesi işlemci ve Amiga Workbench işletim sistemine sahiptirler.
A500 ve A1200 modelleri genişletilebilir hafıza soketleri, yüksek çözünürlüklü ekran, fm ses üreteci, dahili disket sürücü harici sabit disk bağlantısı içermektedir. Bu bilgisayarların performansları, günümüzdeki GPU'larla özdeşleştirilebilecek grafik çiplerinden gelir. Agnus serisi çipler, bit işlemi yapabilir, çok büyük () çizimlerine izin verirler. Bu sayede oyunlardaki spritelar büyütülebilmiş, çok büyük karakterler ile oyun oynamak mümkün olmuştur.
Amiga'lar SD () video sinyalini, ister NTSC isterse PAL olarak verebildiklerinden, evlerde analog RGB olarak Scart arabirimi ile TV bağlantısı yapılarak kullanılma imkânları vardır. Ancak monitörler o dönemdeki birçok ev TV'sinden daha iyi sonuç vermekte olduğundan, bütçesi uygun olanların tercih ettikleri monitörlerdi. Sonradan çıkan A1200 modeli ile, VGA monitörleri kullanmakta mümkün olmuştur.
İşlemci olarak Motorola 68000 ailesi kullanılmıştır. İlk kullanılan işlemciler 68000 ve 68010 idi. Bunların fiziksel veri yol genişliği 16 bittir ama 32-bitlik komut ve veri mimarisine sahiptir. Amiga'nın işletim sistemi bu 32 bitlik adresleme ve veri modeli etrafında oluşturulmuştur. Ailenin ileriki 68020, 68030 ve 68040 modelleri 32 bit genişliğinde veri yollarına sahiptir. Commodore'un iflasından sonra Amiga'ya desteği sürdüren donanım üreticileri tarafından PowerPC işlemci kartları da üretilmiştir.
Video
A2000, A3000 ve A4000 modellerinde, bir video slotuna sahip olan Amiga'ya, ilave grafik kartı takmak mümkün hale gelmiştir. Ayrıca uyumlu cihazları olduğundan yerel televizyon kanalları için de çok ekonomik bir çözüm haline gelmiştir; hatta bu amaçla kullanımı hâlâ devam etmektedir.
Depolama birimi
Amigalar ilk çıktıklarında disket sürücüleri ile birlikteydiler. İleriki modellerinde, önce , ardından sırası ile SCSI ve ATA sabitdisk (ve optik okuyucu) arabirimine uyumlu hale gelmişlerdir.
Diğer
Bunun dışında Amiga için fare, joystick, yazıcı, renkli ve siyah beyaz monitör gibi çok sayıda donanım üretilmiştir. Teorik olarak 2 Mb'a kadar RAM destekleyebilmesine rağmen, yeterince büyük modüller üretilmediği için pratikte en fazla 1024 Kb (4x256) belleğe sahip olabilmiştir.
Yazılım
Sadece donanım olarak değil, yazılım olarak da, üretildiği dönemin ilerisinde özelliklere sahiptir. Örnegin PnP (tak ve kullan), Installer (yazılım yükleyici), multitasking gibi özelliklere, Windows 95'ten 10 sene önce sahip olabilmiştir.
İşletim Sistemi
AmigaOS isletim sistemi, Unix'e benzer modüler yapıda bir işletim sistemidir. İşletim sistemi 2 parçadan oluşur; kickstart ROM ve workbench disketi.
Yeni bir workbench sürümüne terfi etmek için kickstart ROM çipini de değiştirmek gerekir. Kickstart bilgisinin diskette veya harddiskte saklandığı Amiga modelleri de vardir. AmigaOS bugün hâlâ geliştirilmektedir.son sürümü 4.1 Final edition .sam460ex ve amigaone x1000 sistemlerin de çalışmaktadır.
Kültürel etkileri
Amiga üzerinde demo grupları birçok demo çıkarmıştır, C64 ile birlikte Amiga democuların en önemli platformlarından biri olmuştur.
Bugün bilişim sektöründe uzmanlaşmış kişilerin çoğunun mutlaka Amiga geçmişi vardır.
Amiga geliştirilebilirliği ve yüksek yaratıcılık özelliklerine yıllar öncesinden sahipdi Delux Paint (photoshop gibi) animasyon ve resim işleme programı Protacker Octamed gibi midi ve tracker müzik programlarını kullanarak kendisini ve yaratıcılıklarını geliştiren kişiler bu kişilerden ilham alarak kendini yaratıcılığa ve onun ayrılmaz parçası olan sanata yönelenler olmuştur Bu katkısı ile Amiga günümüz bilgisayarlarından farklı olarak bir ruha sahiptir.
Modelleri
Amiga modelleri şunlardır:
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Amiga ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Commodore/Amiga sitesi(Türkçe)12 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bilgisayar Müzesi Sitesi4 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Amiga 1980 lerin ortasindan 1990 larin ortasina kadar Commodore sirketi tarafindan uretilmis ve ozellikle ufak boyutlu modelleri olan A500 ve A1200 ile doneminin en populeri olan kisisel bilgisayar sistemlerinin ortak adi Orijinal Amiga 500 1985 Amiga 600Amiga faresi Amiga sozcugu Ispanyolcada kiz arkadas anlamina gelir Elektronikci Jay Miner tarafindan uretilmistir ve ilk adi Lorraine dir Ilk defa Carl Sassenrath tarafindan gelistirilen dinamik kutuphaneler Windows ta dll olarak bilinirler Amiga isletim sisteminde kullanilmistir Bugun bile unutulmayan ve tum zamanlarin en cok satan bilgisayar modeli olan Commodore 64 bilgisayar dunyasinda bir doneme damgasini vuran en onemli yapitaslarindan biridir Uretildigi doneme gore sasirtici derecede guclu multimedya ve cokluislem ozelliklerine sahiptir Amiga larin cogu tumlesik ve sabit diski olmayan bilgisayarlardir Motorola 68000 ailesi islemci ve Amiga Workbench isletim sistemine sahiptirler A500 ve A1200 modelleri genisletilebilir hafiza soketleri yuksek cozunurluklu ekran fm ses ureteci dahili disket surucu harici sabit disk baglantisi icermektedir Bu bilgisayarlarin performanslari gunumuzdeki GPU larla ozdeslestirilebilecek grafik ciplerinden gelir Agnus serisi cipler bit islemi yapabilir cok buyuk cizimlerine izin verirler Bu sayede oyunlardaki spritelar buyutulebilmis cok buyuk karakterler ile oyun oynamak mumkun olmustur Amiga lar SD video sinyalini ister NTSC isterse PAL olarak verebildiklerinden evlerde analog RGB olarak Scart arabirimi ile TV baglantisi yapilarak kullanilma imkanlari vardir Ancak monitorler o donemdeki bircok ev TV sinden daha iyi sonuc vermekte oldugundan butcesi uygun olanlarin tercih ettikleri monitorlerdi Sonradan cikan A1200 modeli ile VGA monitorleri kullanmakta mumkun olmustur Amiga kickstart ROM Islemci olarak Motorola 68000 ailesi kullanilmistir Ilk kullanilan islemciler 68000 ve 68010 idi Bunlarin fiziksel veri yol genisligi 16 bittir ama 32 bitlik komut ve veri mimarisine sahiptir Amiga nin isletim sistemi bu 32 bitlik adresleme ve veri modeli etrafinda olusturulmustur Ailenin ileriki 68020 68030 ve 68040 modelleri 32 bit genisliginde veri yollarina sahiptir Commodore un iflasindan sonra Amiga ya destegi surduren donanim ureticileri tarafindan PowerPC islemci kartlari da uretilmistir Video A2000 A3000 ve A4000 modellerinde bir video slotuna sahip olan Amiga ya ilave grafik karti takmak mumkun hale gelmistir Ayrica uyumlu cihazlari oldugundan yerel televizyon kanallari icin de cok ekonomik bir cozum haline gelmistir hatta bu amacla kullanimi hala devam etmektedir Depolama birimi Amigalar ilk ciktiklarinda disket suruculeri ile birlikteydiler Ileriki modellerinde once ardindan sirasi ile SCSI ve ATA sabitdisk ve optik okuyucu arabirimine uyumlu hale gelmislerdir Diger Bunun disinda Amiga icin fare joystick yazici renkli ve siyah beyaz monitor gibi cok sayida donanim uretilmistir Teorik olarak 2 Mb a kadar RAM destekleyebilmesine ragmen yeterince buyuk moduller uretilmedigi icin pratikte en fazla 1024 Kb 4x256 bellege sahip olabilmistir YazilimSadece donanim olarak degil yazilim olarak da uretildigi donemin ilerisinde ozelliklere sahiptir Ornegin PnP tak ve kullan Installer yazilim yukleyici multitasking gibi ozelliklere Windows 95 ten 10 sene once sahip olabilmistir Isletim Sistemi AmigaOS isletim sistemi Unix e benzer moduler yapida bir isletim sistemidir Isletim sistemi 2 parcadan olusur kickstart ROM ve workbench disketi Yeni bir workbench surumune terfi etmek icin kickstart ROM cipini de degistirmek gerekir Kickstart bilgisinin diskette veya harddiskte saklandigi Amiga modelleri de vardir AmigaOS bugun hala gelistirilmektedir son surumu 4 1 Final edition sam460ex ve amigaone x1000 sistemlerin de calismaktadir Kulturel etkileriAmiga uzerinde demo gruplari bircok demo cikarmistir C64 ile birlikte Amiga democularin en onemli platformlarindan biri olmustur Bugun bilisim sektorunde uzmanlasmis kisilerin cogunun mutlaka Amiga gecmisi vardir Amiga gelistirilebilirligi ve yuksek yaraticilik ozelliklerine yillar oncesinden sahipdi Delux Paint photoshop gibi animasyon ve resim isleme programi Protacker Octamed gibi midi ve tracker muzik programlarini kullanarak kendisini ve yaraticiliklarini gelistiren kisiler bu kisilerden ilham alarak kendini yaraticiliga ve onun ayrilmaz parcasi olan sanata yonelenler olmustur Bu katkisi ile Amiga gunumuz bilgisayarlarindan farkli olarak bir ruha sahiptir ModelleriAmiga 1000Amiga 1200 Amiga modelleri sunlardir Amiga 500 Amiga CD32 Amiga CDTV 2010Ayrica bakinizCommodore 64 Amiga 500 UAEDis baglantilarWikimedia Commons ta Amiga ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Commodore Amiga sitesi Turkce 12 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bilgisayar Muzesi Sitesi4 Agustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde