Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pastırma, Türk mutfağında çiğ etin çeşitli baharatlar ve tuzla kurutulması ile yapılan bir yiyecektir.
Günümüzde Kayseri pastırma üretim kenti olarak bilinir. Pastırma eski bir Türk yiyeceğidir. Pastırmayı ilk yapanların Orta Asya'da Hunlar olduğu bilinmektedir. Nitekim, Weber–Baldamus dünya tarihi kitabında, Antakyalı Ammianus'un 353-378 yılları arasındaki olayları anlattığı eserinde, Hunların bu husustaki adetlerinden şu şekilde bahsettiği bilinmektedir: “Hunlar yemek tanımazlar, yaban bitkilerinin kökleri ile atın sırtında, baldırları arasında ezdikleri yarı pişmiş eti yerler.” Hâlbuki Macar müzelerinde bulunan Hunlara ait iki cepli at eyerleri, kurumuş etlerin bu çantalara sokulduğunu ve atın baldırına, vücuduna değmediğini göstermektedir.
Orta Asya'dan batıya akın eden Hun süvarilerinin eyerlerinin çantalara dolduran kuru et konservesi, Anadolu'ya gelerek yerleşen Oğuzlarda pastırmacılığın bulunması ve yüzyıllardır zamanımıza kadar yaşayıp gelmesi, bir gün Orta Asya bozkırlarında yaşayan Türkleri sonbaharda kışa hazırlık olarak tuzlu, kuru ve dumanlı et konserveleri yapmaları, bu yiyeceğin Orta Asya'dan geldiğini göstermektedir. Kayseri'de pastırmacılık bir şekilde Orta Asya'dan gelen Türklerle başlamış ve zamanla gelişmiştir. Ünlü Gezgin Evliya Çelebi 17. yüzyılda Kayseri'den şu şekilde sözetmektedir: “Makulat ve imalata has beyaz ekmeği, lavaşa yufkası, katmerli böreği, lahm-ı kadit namı ile şöhret bulan kimyonlu sığır pastırması ve nilskli et sucuğu bir tarafta yoktur” (Evliya Çelebi, 1970). Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi‘ndeki bu bilgilerden de anlaşıldığı kadarıyla, Kayseri'de 17. yüzyılda pastırma imalatı vardı. Pastırma, Türkler vasıtasıyla Rumeli'ye, Balkanlar'a ve çevresine götürülmüştür. Bu tarihsel yolculuk boyunca Oğuzlarla birlikte göç eden pastırma, Anadolu'nun ortasındaki Kayseri'yi kendine yurt edinmiş; sonra da ünü dört bir yana yayılmıştır.
Osmanlı mutfağındaki pastırma çeşitleri
Mükemmel ve Mufassal Aş Ustası yemek kitabında Kayseri pastırması, Rumeli pastırması, Çerkes pastırması ve tavuk pastırması çeşitlerinin tarifi verilmiştir.
Yörelere göre çeşitleri
Kastamonu pastırması
Kastamonu pastırması, Coğrafi İşaret Tescil Belgesi verilerek tescillendi. Yılda yaklaşık 200 ton pastırma üreten Kastamonu'da çemen, Taşköprü'nün çiftçi köylerinde yerel olarak üretilen sarımsaktan yapılıyor.
Afyon pastırması
Afyon pastırması Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Kayseri pastırması
Kayseri pastırması Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Ankara Erkeç pastırması
Ankara Erkeç pastırması Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Sivas pastırması
Sivas merkeze bağlı Kızılca köyü pastırması meşhurdur. Erzurum’da yaşayan Ermeni kökenli pastırma ustası Şalak Usta Kızılca köylü Süleyman Usta'ya pastırma yapımını öğretmiştir. Süleyman Usta da pastırma yapımını diğer köylülerine öğretmiştir. Sivas Pastırması 30.05.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Diyarbakır şırdanlı bastırma
Diyarbakır Şırdanlı Bastırma 04.10.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Erzurum pastırması
Erzurum pastırması 10.01.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.
Galeri
-
![image]()
Pastırma -
![image]()
Henüz dilimlenmemiş pastırmalar. -
![image]()
Kesilmiş, satılmaya hazır pastırma dilimleri. -
![image]()
Pastırmalı yumurta, Türk kahvaltısında yaygın bir tarif.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Georg Weber, Alfred Baldamus (1923): Lehr- und Handbuch der Weltgeschichte, II. cilt. (Almanca).
- ^ a b https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37935[]
- ^ https://www.sabah.com.tr/kastamonu/2020/07/20/cumhurbaskani-erdoganin-ovdugu-kastamonu-pastirmasi-cografi-isaret-aldi []
- ^ https://m.youtube.com/watch?v=e4QuMZOAwv4&feature=youtube.com []
- ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/73.pd[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37898[]
- ^ (PDF). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2021.
- ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38257[]
- ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/906ff713-1af6-4218-b173-bbb19a33c2a9.pdf[]
- ^ "Gastronomi Turizmi Kapsamında Sivas Yöresel Yemeklerinin Mikro ve Makro Besin Öğelerinin İncelenmesi". ŞEKER, İ.T. HASTAOĞLU, E. (2020). Gastronomi Turizmi Kapsamında Sivas Yöresel Yemeklerinin Mikro ve Makro Besin Öğelerinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (4), 1879-1894. 17 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Haziran 2022.
- ^ "Sivas Pastırması". Türk Patent ve Marka Kurumu. 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ "Diyarbakır Şırdanlı Bastırma". Türk Patent ve Marka Kurumu. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ekim 2022.
- ^ "Erzurum Pastırması". Türk Patent ve Marka Kurumu. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2023.
| Wikimedia Commons'ta Pastırma ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
 | Türk mutfağı ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pastirma Turk mutfaginda cig etin cesitli baharatlar ve tuzla kurutulmasi ile yapilan bir yiyecektir Pastirma Gunumuzde Kayseri pastirma uretim kenti olarak bilinir Pastirma eski bir Turk yiyecegidir Pastirmayi ilk yapanlarin Orta Asya da Hunlar oldugu bilinmektedir Nitekim Weber Baldamus dunya tarihi kitabinda Antakyali Ammianus un 353 378 yillari arasindaki olaylari anlattigi eserinde Hunlarin bu husustaki adetlerinden su sekilde bahsettigi bilinmektedir Hunlar yemek tanimazlar yaban bitkilerinin kokleri ile atin sirtinda baldirlari arasinda ezdikleri yari pismis eti yerler Halbuki Macar muzelerinde bulunan Hunlara ait iki cepli at eyerleri kurumus etlerin bu cantalara sokuldugunu ve atin baldirina vucuduna degmedigini gostermektedir Orta Asya dan batiya akin eden Hun suvarilerinin eyerlerinin cantalara dolduran kuru et konservesi Anadolu ya gelerek yerlesen Oguzlarda pastirmaciligin bulunmasi ve yuzyillardir zamanimiza kadar yasayip gelmesi bir gun Orta Asya bozkirlarinda yasayan Turkleri sonbaharda kisa hazirlik olarak tuzlu kuru ve dumanli et konserveleri yapmalari bu yiyecegin Orta Asya dan geldigini gostermektedir Kayseri de pastirmacilik bir sekilde Orta Asya dan gelen Turklerle baslamis ve zamanla gelismistir Unlu Gezgin Evliya Celebi 17 yuzyilda Kayseri den su sekilde sozetmektedir Makulat ve imalata has beyaz ekmegi lavasa yufkasi katmerli boregi lahm i kadit nami ile sohret bulan kimyonlu sigir pastirmasi ve nilskli et sucugu bir tarafta yoktur Evliya Celebi 1970 Evliya Celebi nin Seyahatnamesi ndeki bu bilgilerden de anlasildigi kadariyla Kayseri de 17 yuzyilda pastirma imalati vardi Pastirma Turkler vasitasiyla Rumeli ye Balkanlar a ve cevresine goturulmustur Bu tarihsel yolculuk boyunca Oguzlarla birlikte goc eden pastirma Anadolu nun ortasindaki Kayseri yi kendine yurt edinmis sonra da unu dort bir yana yayilmistir Osmanli mutfagindaki pastirma cesitleriMukemmel ve Mufassal As Ustasi yemek kitabinda Kayseri pastirmasi Rumeli pastirmasi Cerkes pastirmasi ve tavuk pastirmasi cesitlerinin tarifi verilmistir Yorelere gore cesitleriKastamonu pastirmasi Kastamonu pastirmasi Cografi Isaret Tescil Belgesi verilerek tescillendi Yilda yaklasik 200 ton pastirma ureten Kastamonu da cemen Taskopru nun ciftci koylerinde yerel olarak uretilen sarimsaktan yapiliyor Afyon pastirmasi Afyon pastirmasi Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Kayseri pastirmasi Kayseri pastirmasi Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Ankara Erkec pastirmasi Ankara Erkec pastirmasi Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Sivas pastirmasi Sivas merkeze bagli Kizilca koyu pastirmasi meshurdur Erzurum da yasayan Ermeni kokenli pastirma ustasi Salak Usta Kizilca koylu Suleyman Usta ya pastirma yapimini ogretmistir Suleyman Usta da pastirma yapimini diger koylulerine ogretmistir Sivas Pastirmasi 30 05 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Diyarbakir sirdanli bastirma Diyarbakir Sirdanli Bastirma 04 10 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir Erzurum pastirmasi Erzurum pastirmasi 10 01 2023 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve cografi isaret almistir GaleriPastirma Henuz dilimlenmemis pastirmalar Kesilmis satilmaya hazir pastirma dilimleri Pastirmali yumurta Turk kahvaltisinda yaygin bir tarif Ayrica bakinizPastirmali yumurta Hay hay yemek Kaynakca Georg Weber Alfred Baldamus 1923 Lehr und Handbuch der Weltgeschichte II cilt Almanca a b https www ci gov tr cografi isaretler detay 37935 olu kirik baglanti https www sabah com tr kastamonu 2020 07 20 cumhurbaskani erdoganin ovdugu kastamonu pastirmasi cografi isaret aldi yalin URL https m youtube com watch v e4QuMZOAwv4 amp feature youtube com yalin URL https www ci gov tr Files GeographicalSigns 73 pd olu kirik baglanti https www ci gov tr cografi isaretler detay 37898 olu kirik baglanti PDF 23 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Mart 2021 https www ci gov tr cografi isaretler detay 38257 olu kirik baglanti https www ci gov tr Files GeographicalSigns 906ff713 1af6 4218 b173 bbb19a33c2a9 pdf olu kirik baglanti Gastronomi Turizmi Kapsaminda Sivas Yoresel Yemeklerinin Mikro ve Makro Besin Ogelerinin Incelenmesi SEKER I T HASTAOGLU E 2020 Gastronomi Turizmi Kapsaminda Sivas Yoresel Yemeklerinin Mikro ve Makro Besin Ogelerinin Incelenmesi Ataturk Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Dergisi 24 4 1879 1894 17 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Haziran 2022 Sivas Pastirmasi Turk Patent ve Marka Kurumu 16 Haziran 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Haziran 2022 Diyarbakir Sirdanli Bastirma Turk Patent ve Marka Kurumu 21 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ekim 2022 Erzurum Pastirmasi Turk Patent ve Marka Kurumu 24 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2023 Wikimedia Commons ta Pastirma ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Turk mutfagi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz