Özel hukuk, toplumun birbiriyle eşit haklara sahip üyeleri arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk alanıdır. Medeni hukuk, ticaret hukuku, devletler özel hukuku ve borçlar hukukunu kapsar. Türkiye'de bu alanı düzenleyen başlıca yasalar Medeni Kanun, Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu'dur.
Bireyler arasındaki ilişkileri düzenleyen özel hukukta, devlet düzenleyici ve uygulayıcı olarak yaptırım aşamasında bu hukuka müdahale eder (bireyin yargıya başvurması gibi). Ancak, devlet, kamu kurumlarının tüzel kişi olarak bireylerle ilişkisinde, birey gibi özel hukuka tabi olur. Devlete ait ticari işletmelerin bireylerle olan iş ilişkileri de özel hukuka girebilir (kiralar, bankalar).
Özel hukuk alanında temel ilke olan serbestlik ilkesine göre 'kanunla yasaklanmamış her şey meşrudur'. Özel hukukta, bir kimseye, hukuk düzeninin sağladığı yetkilere hak denir. Hakkın kullanılması veya kullanılmaması kişiye bırakılmıştır. Kişi hakkını doğrudan veya tasarruf ile kullanır. Ehliyeti olmayanlar, haklarını temsilci, velayetçi ile kullanırlar. Bir hak, medeni kanuna göre dürüstlükle bağdaşır olmalıdır. Aksi halde, bir hakkın kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz. Haklar, mutlak ve nisbi, ayni ve kişisel haklar, malvarlığı hakları, kişivarlığı hakları, inşai haklar başlıklarına ayrılır. Sahipsiz hak olmaz, her hakkın bir sahibi vardır. Hak sahibi, gerçek veya tüzeldir. Hak ehliyeti yönünden herkes eşittir. İnsanlar hak ehliyetini doğumla kazanır ve buna kişilik denir. Kişilik, hukukun temel kavramıdır. Haklar, aslen veya devren kazanılır. Bazı haklar, devredilemez. Hakkın yitirilmesi kişiliğin sona ermesi veya iledir.
Özel hukuk, bireylerin tam bir eşitlik içerisinde, tamamen kendi iradelerine dayanarak (hiçbir baskı gözetmeksizin) aralarında yaptıkları anlaşmaların dayandığı hukuksal haktır. Örneğin; ev kiralamak isteyen bir bireyin ev sahibiyle aralarında imzaladıkları sözleşme 'Özel Hukuk'u temsil eder.Özel Hukuk'ta 'Sözleşme Serbestliği' (yani bireyler kendi isteklerini çekinmeden dile getirebilir ve çekincelerini açıkça ifade edebilirler. Sözleşme Serbestliği tamamen bireylerin kendi iradelerini esas alır.) bireyler (ev sahibi ve kiracı) bu sözleşmede isteklerini belirtirler kendi iradeleriyle Özel Hukuk haklarını kullanmış olurlar.
Şirketlerin aralarındaki yaptıkları sözleşmeler, ev sahibi-kiracı sözleşmeleri ve uluslararası örgütlerin kendi aralarında yaptıkları sözleşmeler özel hukuka örnek olarak gösterilebilir.
Özel hukukun kapsamı
- Medeni Kanun
- Borçlar Kanunu (Türkiye'de Medeni Kanunun içerisindedir, son kitabıdır)
- Türk Ticaret Kanunu
Kamu Hukuku ve Özel Hukuk Karşılaştırması
Kamu | Özel | Açıklama | |
1 | Kamu Yararı: Tüm toplum yararlanır. Örneğin parklar | Bireysel Fayda: Sadece taraflar fayda görür. | Menfaat Teorisi |
2 | Eşitsiz İlişki: Yönetici – Yönetilen farkı | Eşitler arası İlişki: Taraflar birbirine eşit bireylerdir | Taraf Teorisi |
3 | Resen: Kendiliğinden harekete geçme | Tercihen: İsteğe bağlı olarak harekete geçme | Uygulama Teorisi |
4 | İrade Gücü: Bu gücü yalnızca devlet kullanır. | İrade Serbestisi: Tarafların iradeleri özgürdür. | İrade Teorisi |
5 | Emredicilik: Çoğu zaman Emir ve Yasaklar kullanılır. | İzin Vericilik: Çoğu zaman İzinler bu kapsamdadır. [İzin: İstersen yap] | Mahiyet Teorisi |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "common-core.org – Welcome to the Common Core of European Private Law/simarcin" (İngilizce). 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2023.
Hukuk ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ozel hukuk toplumun birbiriyle esit haklara sahip uyeleri arasindaki iliskileri duzenleyen hukuk alanidir Medeni hukuk ticaret hukuku devletler ozel hukuku ve borclar hukukunu kapsar Turkiye de bu alani duzenleyen baslica yasalar Medeni Kanun Borclar Kanunu ve Turk Ticaret Kanunu dur Bireyler arasindaki iliskileri duzenleyen ozel hukukta devlet duzenleyici ve uygulayici olarak yaptirim asamasinda bu hukuka mudahale eder bireyin yargiya basvurmasi gibi Ancak devlet kamu kurumlarinin tuzel kisi olarak bireylerle iliskisinde birey gibi ozel hukuka tabi olur Devlete ait ticari isletmelerin bireylerle olan is iliskileri de ozel hukuka girebilir kiralar bankalar Ozel hukuk alaninda temel ilke olan serbestlik ilkesine gore kanunla yasaklanmamis her sey mesrudur Ozel hukukta bir kimseye hukuk duzeninin sagladigi yetkilere hak denir Hakkin kullanilmasi veya kullanilmamasi kisiye birakilmistir Kisi hakkini dogrudan veya tasarruf ile kullanir Ehliyeti olmayanlar haklarini temsilci velayetci ile kullanirlar Bir hak medeni kanuna gore durustlukle bagdasir olmalidir Aksi halde bir hakkin kotuye kullanilmasini hukuk duzeni korumaz Haklar mutlak ve nisbi ayni ve kisisel haklar malvarligi haklari kisivarligi haklari insai haklar basliklarina ayrilir Sahipsiz hak olmaz her hakkin bir sahibi vardir Hak sahibi gercek veya tuzeldir Hak ehliyeti yonunden herkes esittir Insanlar hak ehliyetini dogumla kazanir ve buna kisilik denir Kisilik hukukun temel kavramidir Haklar aslen veya devren kazanilir Bazi haklar devredilemez Hakkin yitirilmesi kisiligin sona ermesi veya iledir Ozel hukuk bireylerin tam bir esitlik icerisinde tamamen kendi iradelerine dayanarak hicbir baski gozetmeksizin aralarinda yaptiklari anlasmalarin dayandigi hukuksal haktir Ornegin ev kiralamak isteyen bir bireyin ev sahibiyle aralarinda imzaladiklari sozlesme Ozel Hukuk u temsil eder Ozel Hukuk ta Sozlesme Serbestligi yani bireyler kendi isteklerini cekinmeden dile getirebilir ve cekincelerini acikca ifade edebilirler Sozlesme Serbestligi tamamen bireylerin kendi iradelerini esas alir bireyler ev sahibi ve kiraci bu sozlesmede isteklerini belirtirler kendi iradeleriyle Ozel Hukuk haklarini kullanmis olurlar Sirketlerin aralarindaki yaptiklari sozlesmeler ev sahibi kiraci sozlesmeleri ve uluslararasi orgutlerin kendi aralarinda yaptiklari sozlesmeler ozel hukuka ornek olarak gosterilebilir Ozel hukukun kapsamiMedeni Kanun Borclar Kanunu Turkiye de Medeni Kanunun icerisindedir son kitabidir Turk Ticaret KanunuKamu Hukuku ve Ozel Hukuk KarsilastirmasiKamu Ozel Aciklama1 Kamu Yarari Tum toplum yararlanir Ornegin parklar Bireysel Fayda Sadece taraflar fayda gorur Menfaat Teorisi2 Esitsiz Iliski Yonetici Yonetilen farki Esitler arasi Iliski Taraflar birbirine esit bireylerdir Taraf Teorisi3 Resen Kendiliginden harekete gecme Tercihen Istege bagli olarak harekete gecme Uygulama Teorisi4 Irade Gucu Bu gucu yalnizca devlet kullanir Irade Serbestisi Taraflarin iradeleri ozgurdur Irade Teorisi5 Emredicilik Cogu zaman Emir ve Yasaklar kullanilir Izin Vericilik Cogu zaman Izinler bu kapsamdadir Izin Istersen yap Mahiyet TeorisiAyrica bakinizKamu hukukuKaynakca common core org Welcome to the Common Core of European Private Law simarcin Ingilizce 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Temmuz 2023 Hukuk ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz