Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Dünya üzerindeki değişik dillerde ama özellikle Amerika kıtasında çoğunlukla konuşulan İngilizce, İspanyolca ve Portekizce dillerinde “Amerikan” sözcüğünün kullanımı konusunda çeşitli ve değişik görüşler bulunmaktadır.
Türkçede “Amerikan” sözünün iki anlamı bulunmaktadır:
- (isim) Amerikalı.
- (sıfat) Amerika’ya özgü, Amerika ile ilgili olan.
“Amerikalı” ise “Amerika Birleşik Devletleri halkından olan kimse” olarak tanımlanır.
İngilizce’de "American" sözcüğü genel olarak “Amerika Birleşik Devletleri ile ilgili olan” anlamında kullanılmaktadır. Örneğin: “Elvis Presley was an American singer” yani “Elvis Presley Amerikalı bir şarkıcıydı.” Özellikle Amerika kıtasındaki İngilizce konuşmayan ülkelerde “Amerikan” sözcüğünün anlamının doğru olarak kullanılmadığını öne süren bazı karşı çıkmalar bulunmaktadır. Sözcüğün bu kullanılışı Latince olarak değerlendirilir.
Yine de günlük kullanım dışında Amerika Birleşik Devletleri’nde bile “American" sözcüğü “Amerika kıtası ile ilgili” anlamında da kullanılmaktadır. Örneğin : “The ancient American civilizations of the pre-Columbian period were advanced in Mathematics and Astronomy” yani “Kolomb öncesi dönemin eski Amerikan medeniyetleri matematik ve astronomi alanlarında ileriydiler.”
İspanyolca’da da "americano/americana" sözcüğü iki anlamda kullanılmaktadır:
- Geleneksel olarak “Amerika” kıtasındaki halklardan olanlar için
- Özellikle İngilizce’nin etkisiyle gelişen ikinci bir anlam ile Amerika Birleşik Devletleri halkından olanlar için.
Bu farklı iki kullanım nedeniyle ve totum pro parte kullanımın doğal sonucu olarak şu noktalar karşıt görüşlerin çatışmasına neden olmaktadır:
- Amerika kıtasında bulunan ve dili İngilizce olmayıp Latin kökenli diller olan İspanyolca ve Portekizce olan ülkeler topluluğuna “Latin Amerika” denilmesi.
- Amerika kıtasının yapısı :
- Tek bir Amerika kıtasının varlığı
- Kuzey Amerika, Orta Amerika ve Güney Amerika gibi üç bölümden oluşan “Amerikalar”ın varlığı.
Bu konuda Amerika Birleşik Devletleri’nden olanların, Avrupalıların ve Amerika kıtasında İspanyolca ile Portekizce konuşulan ülkeden olanların hepsi tarihsel, coğrafî ve politik nedenlerden ötürü farklı görüşlere sahiptir.
“Amerika”, Avrupalılar tarafından keşfedildikten sonra “Yeni Dünya” diye adlandırılan kıtaya yine Avrupalılar tarafından verilen ve Amerika kıtasındaki, özellikle Avrupa kıtasından gelen ve Avrupa kültürü ile etnik yapısını taşıyan çoğunluk tarafından kabul edilmiş isimdir. Öte yandan, bu kıtanın en az “Eski Dünya”daki kıtalar kadar eski olduğunu ileri süren yerli halklar, milliyetçi bazı gruplar ve Amerika kıtasındaki solcular tarafından da kabul edilmeyen bir isimdir. Tarih boyunca birçok değişik şekilde adlandırılan kıtanın adlandırılması üzerine hâlâ farklı gruplar tarafından farklı görüşler öne sürülmektedir.
İsim kökeni
1500'lü yıllardan başlayarak "Amerikan" (American) sözcüğü Avrupalılar tarafından Yeni Dünya'nın yerli halklarını anlatmak için kullanıldı. Bu kullanım giderek o kıtaya yeni yerleşen Avrupalıları ve onların soyundan gelenleri de anlatmak için kullanılmaya başlandı.
1776 yılında Bağımsızlık Bildirgesiyle birlikte "Amerika Birleşik Devletleri" ("The United States of America") adı altında yeni bir devlet kuruldu. Bu bildirgede yalnızca "America" ("Amerika") sözcüğü kullanılmış ve "United States" ("Birleşik Devletler") sözcüğü kullanılmamıştır.
18. yüzyılının sonlarından itibaren "American" ("Amerikan") sözcüğü hem tarihsel olan kıta ile ilgili anlamında hem de Amerika Birleşik Devletleri ile ilgili anlamında kullanılmıştır.
Anlam üzerindeki anlaşmazlıklar
"American" ("Amerikan") sözcüğünün Amerika Birleşik Devletleri yurttaşlarını tanımlamak için kullanılmasına özellikle Latin Amerikalılar karşı çıkmaktadır. 1700'lü yılların sonunda İngilizcede, ilk olarak Yeni Dünya'yı oluşturan topraklara verilen bu ad, anlam kaymasına uğrayarak Amerika Birleşik Devletleri için kullanılmaya başlanmıştır.
Politik ve kültürel görüşler
İspanya
İspanya'da Batı yarımkürede yaşamış olan ve artık İspanya'da yaşayanlara "americanos" denmektedir. Real Academia Española (İspanyol Kraliyet Akademisi) tarafından basılan "Diccionario de la Lengua Española" (İspanyolca Dili'nin Sözlüğü) "americano" sözcüğünün anlamlarından birisi olarak "estadounidense" ("Birleşik Devletli") sözcüğünü vererek bunu "Birleşik Devletler'den gelen ya da Birleşik Devletler ile ilgili" olarak tanımlamaktadır. Günümüzde Güney Amerika'daki ülkelerden gelenler için daha çok "sudamericanos" ("Güney Amerikalı") sözcüğünün kullanılmasında ısrar edilmektedir.
Kaynakça
- ^ H.L. Mencken "Names for Americans" - American Speech c.22 s.4 1947 Aralık s. 241–256 (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Amerikan sozcuk haber gazete kitap akademik JSTOR Subat 2024 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Bu maddenin veya bolumun ozgun arastirma dogrulanamaz veya yoruma dayali ifadeler icerdigi dusunulmektedir Lutfen iddialari kontrol ederek ve yeni kaynaklar ekleyerek gelistirin Ozgun arastirmadan olusmus ifadeler kaldirilabilir Ayrintilar maddenin tartisma sayfasinda bulunabilir Dunya uzerindeki degisik dillerde ama ozellikle Amerika kitasinda cogunlukla konusulan Ingilizce Ispanyolca ve Portekizce dillerinde Amerikan sozcugunun kullanimi konusunda cesitli ve degisik gorusler bulunmaktadir Turkcede Amerikan sozunun iki anlami bulunmaktadir isim Amerikali sifat Amerika ya ozgu Amerika ile ilgili olan Amerikali ise Amerika Birlesik Devletleri halkindan olan kimse olarak tanimlanir Ingilizce de American sozcugu genel olarak Amerika Birlesik Devletleri ile ilgili olan anlaminda kullanilmaktadir Ornegin Elvis Presley was an American singer yani Elvis Presley Amerikali bir sarkiciydi Ozellikle Amerika kitasindaki Ingilizce konusmayan ulkelerde Amerikan sozcugunun anlaminin dogru olarak kullanilmadigini one suren bazi karsi cikmalar bulunmaktadir Sozcugun bu kullanilisi Latince olarak degerlendirilir Yine de gunluk kullanim disinda Amerika Birlesik Devletleri nde bile American sozcugu Amerika kitasi ile ilgili anlaminda da kullanilmaktadir Ornegin The ancient American civilizations of the pre Columbian period were advanced in Mathematics and Astronomy yani Kolomb oncesi donemin eski Amerikan medeniyetleri matematik ve astronomi alanlarinda ileriydiler Ispanyolca da da americano americana sozcugu iki anlamda kullanilmaktadir Geleneksel olarak Amerika kitasindaki halklardan olanlar icin Ozellikle Ingilizce nin etkisiyle gelisen ikinci bir anlam ile Amerika Birlesik Devletleri halkindan olanlar icin Bu farkli iki kullanim nedeniyle ve totum pro parte kullanimin dogal sonucu olarak su noktalar karsit goruslerin catismasina neden olmaktadir Amerika kitasinda bulunan ve dili Ingilizce olmayip Latin kokenli diller olan Ispanyolca ve Portekizce olan ulkeler topluluguna Latin Amerika denilmesi Amerika kitasinin yapisi Tek bir Amerika kitasinin varligi Kuzey Amerika Orta Amerika ve Guney Amerika gibi uc bolumden olusan Amerikalar in varligi Bu konuda Amerika Birlesik Devletleri nden olanlarin Avrupalilarin ve Amerika kitasinda Ispanyolca ile Portekizce konusulan ulkeden olanlarin hepsi tarihsel cografi ve politik nedenlerden oturu farkli goruslere sahiptir Amerika Avrupalilar tarafindan kesfedildikten sonra Yeni Dunya diye adlandirilan kitaya yine Avrupalilar tarafindan verilen ve Amerika kitasindaki ozellikle Avrupa kitasindan gelen ve Avrupa kulturu ile etnik yapisini tasiyan cogunluk tarafindan kabul edilmis isimdir Ote yandan bu kitanin en az Eski Dunya daki kitalar kadar eski oldugunu ileri suren yerli halklar milliyetci bazi gruplar ve Amerika kitasindaki solcular tarafindan da kabul edilmeyen bir isimdir Tarih boyunca bircok degisik sekilde adlandirilan kitanin adlandirilmasi uzerine hala farkli gruplar tarafindan farkli gorusler one surulmektedir Isim kokeni1500 lu yillardan baslayarak Amerikan American sozcugu Avrupalilar tarafindan Yeni Dunya nin yerli halklarini anlatmak icin kullanildi Bu kullanim giderek o kitaya yeni yerlesen Avrupalilari ve onlarin soyundan gelenleri de anlatmak icin kullanilmaya baslandi 1776 yilinda Bagimsizlik Bildirgesiyle birlikte Amerika Birlesik Devletleri The United States of America adi altinda yeni bir devlet kuruldu Bu bildirgede yalnizca America Amerika sozcugu kullanilmis ve United States Birlesik Devletler sozcugu kullanilmamistir 18 yuzyilinin sonlarindan itibaren American Amerikan sozcugu hem tarihsel olan kita ile ilgili anlaminda hem de Amerika Birlesik Devletleri ile ilgili anlaminda kullanilmistir Anlam uzerindeki anlasmazliklar American Amerikan sozcugunun Amerika Birlesik Devletleri yurttaslarini tanimlamak icin kullanilmasina ozellikle Latin Amerikalilar karsi cikmaktadir 1700 lu yillarin sonunda Ingilizcede ilk olarak Yeni Dunya yi olusturan topraklara verilen bu ad anlam kaymasina ugrayarak Amerika Birlesik Devletleri icin kullanilmaya baslanmistir Politik ve kulturel gorusler Ispanya Ispanya da Bati yarimkurede yasamis olan ve artik Ispanya da yasayanlara americanos denmektedir Real Academia Espanola Ispanyol Kraliyet Akademisi tarafindan basilan Diccionario de la Lengua Espanola Ispanyolca Dili nin Sozlugu americano sozcugunun anlamlarindan birisi olarak estadounidense Birlesik Devletli sozcugunu vererek bunu Birlesik Devletler den gelen ya da Birlesik Devletler ile ilgili olarak tanimlamaktadir Gunumuzde Guney Amerika daki ulkelerden gelenler icin daha cok sudamericanos Guney Amerikali sozcugunun kullanilmasinda israr edilmektedir Kaynakca H L Mencken Names for Americans American Speech c 22 s 4 1947 Aralik s 241 256 Ingilizce