Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Paul Ekman (d. 15 Şubat 1934), insan duyguları ve bunların yüz ifadeleri (mimikler) üstündeki etkileriyle ilgili yaptığı çalışmalarıyla öncü olan bir psikologdur.
| Paul Ekman | |
|---|---|
 Paul Ekman | |
| Doğum | 15 Şubat 1934 Washington, DC |
| Meslek | Psikolog |
| Milliyet | Amerika |
| Dönem | 20-21. yy |
| Tür | Araştırma-psikoloji |
| Konu | Psikanaliz |
| Resmî site | |
Ekman'ın araştırmasının temeli ve durumlarının zaman içerisindeki gelişiminin araştırılmasına dayanmaktadır.
2009 Yılının en çarpıcı televizyon şovlarından Fox Life ve Dizimax kanallarında gösterilmekte olan Lie to Me (Bana Yalan Söyle) adlı dizide aktör Tim Roth tarafından canlandırılan Cal Lightman adlı karakter, genel hatlarıyla Paul Ekman'ın hayatı ve çalışmalarından esinlenerek yaratılmıştır.
Biyografisi
Paul Ekman 1934'te bir çocuk doktorunun oğlu olarak Washington, DC'de Dünya'ya geldi. Çocukluğu, New Jersey, Oregon ve California arasında geçmiştir.
Lisans eğitimini Chicago ve New York üniversitelerinde tamamlamıştır. Doktorasını ise 1958'de bir yıl staj yaptıktan sonra Adelphi Üniversitesi'nden almıştır.
Kendisine 1971'de Ulusal Akıl Sağlığı Enstitüsü (UASE) tarafından (National Institute of Mental Health (NIMH)) Araştırmacı Bilim İnsanı ödülü verilmiştir. Bu nişanı daha sonra 1976, 1981, 1987, 1991 ve 1997'de tekrar tekrar almıştır. 40 yılı aşkın bir süre UASE, Ekman'ın çalışmalarını burslar, ödüller ve maddi kaynak sağlamak gibi çeşitli şekillerde desteklemiştir.
2001'de Ekman John Cleese ile birlikte BBC için (İnsan Yüzü) belgeselini hazırlamışlardır.
2004'te California Üniversitesi Psikiyatri Departmanında profesör olarak emekli oldu. 1960 - 2004 arasında Langley Porter Psikiyatri Enstitüsünde görev yaptı.
11 Mayıs 2009 tarihli Time dergisinde en çok iz bırakan 100 insan arasında adı anılmıştır.
Çalışmaları
Ekman'ın, yüz ifadeleri (mimikler) konusundaki çalışmalarının esin kaynağı, psikolog (1911 – 1991) aynı konu üstünde yaptığı çalışmaları olmuştur. Ekman, Margaret Mead gibi bazı iddialarının aksine yüz ifadelerinin kültürel kökenli olmadığını, aksine tüm yüz ifadeleri ve mimiklerin evrensel olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Üstelik bu durumun sadece insanlarda değil, insanlarla aynı evrimsel köklere sahip tüm canlılarda (ör. primatlar) aynı şekilde olduğunu göstermiştir. İlk aşamada gözlemlenen en temel evrensel yüz ifadeleri (mimikler) şöyle olmuştur; kızgınlık (sinirlenme), iğrenme (tiksinme), korku, zevk, üzüntü ve şaşırma olmuştur. Bunların dışında, aşağılama (hor görme) ifadesi diğerlerine göre daha zayıf belirginliğe sahip olmasına rağmen evrensel kabul edilen bir başka ifade olarak tespit edilmiştir.
Dr. Maureen O'Sullivan ile birlikte yürüttükleri daha önceleri Diojen Projesi olarak adlandırdıkları (İng.Wizards Project) adlı çalışma sırasında Ekman, insan yüzünde, eğitilmemiş veya doğuştan yeteneğe sahip olmayan kişilerin göremediği mikro ifadeler (yüz ifadeleri) (İng.Microexpressions) bulunduğunu ve bunların gözlemlenmesi sayesinde yalan tespiti çalışmalarına yeni bir bakış açısı getirilebileceğini savunmuştur.
İleriki safhalarda, tüm sınıf ve mesleklerden oluşan 15.000 denekle yürütmüş olduğu testlerin sonucunda, aralarından sadece 50 kişi tamamen eğitimsiz olarak tam başarılı yalan tespiti yapabildikleri görülmüştür. Bu doğal yetenekli bireylere (Truth Wizards) denilmiştir.
Bununla birlikte, (YHTS) (Facial Action Coding System (FACS)) adını verdiği bir sınıflandırma sistemi geliştirmiştir. Bu sistemin amacı insan yüzüyle oluşturulabilecek tüm ifadelerin belli kodlar vererek sınıflandırmaktır.
Ayrıca Ekman, paternleri üstüne çok miktarda araştırma yapmış ve yayımlamıştır. Özellikle konusunda yapmış olduğu çalışmalar sadece yüzle sınırlı kalmamış, vücudun geri kalanını da kapsamıştır.
Bütün fiziksel ve sözel olmayan belirteçlerin dışında, sözel belirteçlerin de yalan tespiti konusunda nasıl yorumlanacağı üzerinde de çalışmıştır. Monika Lewinsky skandalıyla ilgili röportajında, eğer Bill Clinton'u ben sorgulasaydım yalanını hemen yakalardım demiştir, bunu da Bill Clinton'un Monika Lewinsky'den bahsederken kendinden uzaklaştırıcı lisan kullanmasını tespit ederek desteklemiştir.
Ekman'ın çalışmaları, sosyal olarak, yalanın nasıl ve neden söylendiği ve insanların yalan yakalamak konusundaki ilgisizliği konularının incelenmesine büyük katkı sağlamıştır. Katkıları arasında (diğergamlık), şefkat ve barışçıl insan ilişkilerinin kökenleri hakkında yaptığı bilimsel araştırmalar da vardır.
Şu anda Paul Ekman, tüm bu çalışmalarına ek olarak görsel bilişim araştırmacısı ile birlikte görsel yalan tespit cihazı üstünde de çalışmaktadır.
Çalışmalar sırasında kültürler arası araştırmaların temellendirilebilmesi için dış kirlenmeye çok az maruz kalmış izole bir kültüre sahip olan Papua Yeni Gine yerlilerinden referans alınmıştır. Bu çalışmanın sonucunda tüm insan halklarında, her bireyde aynı olan temel yüz ifadeleri, mikro mimikler şöyle bir listede sıralanmıştır:
Fakat 90'lı yıllara gelindiğinde araştırmalarını sürdüren Ekman bu mikro ifade listesini genişletmiştir:
FACS ve F.A.C.E Eğitimleri
Paul Ekman insan yüzünün incelenmesi ve yüz ifadelerinin anlamlandırılmasının öğretilmesi için 2 çalışma programı geliştirmiştir. Bu programlar; FACS - Facial Action Coding System ve F.A.C.E - Facial Expression.Awareness.Compassion.Emotions'dır.
FACS eğitimi insan yüzü tarafından yapılabilecek tüm hareket varyasyonlarının tek tek AU0'lara (hareket birimleri; İng. AU - Action Unit) ayrılması ve kodlanması amacıyla yapılan bir çalışmadır. FACS eğitimi, 1978 yılından beri bireylerin kendi kendilerini eğitebilecekleri bir kullanım kılavuzu şeklinde meraklılara ve eğitim göreceklere sunulmaktadır. Şu anda CD temelli bir el kitabı olarak temin edilebilmektedir.
F.A.C.E eğitimi ise insan yüzündeki hareket kombinasyonlarından duyguların ve hislerin yakalanması için yapılan bir çalışmadır. Bu eğitim iki ayrı eğitim aracı vasıtasıyla verilmektedir.
Bu araçlar; Mikro ifade eğitim aracı METT (Micro-expression Training Tool) ve gizli ifade eğitim aracı SETT (Subtle-expression Training Tool)'dır.
Eğitimlerin ve araçların tamamı bireylerin kendi kendilerini eğitebilecekleri şekilde dizayn edilmiştir ve Paul Ekman'ın şirketinin internet sayfası üzerinden meraklılara belli ücretler karşılığında tedarik edilmektedirler.
Şu anda dünyada yaygın olarak Paul Ekman International tarafından ESaC (Emotional Skills and Competencies - Duygusal Beceriler ve Yetkinlikler) ve ETaC (Evaluating Truthfulness and Credibility - Gerçekliği ve Güvenilirliği Değerlendirmek) adlı eğitimler verilmektedir. Türkiye'de Paul Ekman International eğitimlerinin yetkili temsilcisi Sola Unitas Akademi 23 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . dir.
Aldığı Ödüller
- 1983 - Fakülte Araştırma Lektörü, California Üniversitesi, San Francisco
- 1991 - Üstün Bilimsel Katkı Ödülü - Temel araştırmalarda Amerikan Psikoloji Birliği'nin en büyük ödülü.
- 1994 - Beşeri Çalışmalar Onursal Doktoru, Chicago Üniversitesi
- 1998 - William James Emsal Ödülü, Amerikan Psikoloji Derneği
- 2001 - Amerikan Psikoloji Derneği tarafından 20. yüz yılın en iz bırakan psikologlarından biri olarak belirlendi.
- 2008 - Beşeri Çalışmalar Onursal Doktoru, Adelphi Üniversitesi
- 2009 - TIME Dergisi 2009'un en iz bırakan 100 insanı arasında seçildi.
Eserleri
- Emotional Awareness: Overcoming the Obstacles to Psychological Balance and Compassion (Times Books, 2008)
- Unmasking the Face
- Emotions Revealed: Recognizing Faces and Feelings to Improve Communication and Emotional Life (Times Books, 2003)
- Telling Lies: Clues to Deceit in the Marketplace, Politics, and Marriage
- What the Face Reveals (with Rosenberg, E. L., Oxford University Press, 1998)
- The Nature of Emotion: Fundamental Questions (with R. Davidson, Oxford University Press, 1994)
- Darwin and Facial Expression: A Century of Research in Review
- Facial Action Coding System/Investigator's
- Why Kids Lie: How Parents Can Encourage Truthfulness
- Handbook of Methods in Nonverbal Behavior Research
- Face of Man
- Emotion in the Human Face
- Handbook of Cognition and Emotion (Sussex, U.K. John Wiley & Sons, Ltd., 1999)
Ayrıca bakınız
İngilizce Wikipedia'dan konuyla alakalı bazı başlıklar
- en:Paul Ekman
- en:Microexpression
- en:Lie to Me
- en:Diogenes Project
- en:Nonverbal communication
- en:Emotion classification
- en:Emotions and Culture
- en:Body language
Dış bağlantılar
- http://www.paulekman.com/about-ekman/25 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Interview[]
- Official site*24 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Interview (History Channel transcript) 28 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Interview (Financial Times)[]
- Greater Good Magazine: Interview between Ekman and daughter Eve on parent-child trust 16 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- with Daniel Goleman
- Detecting Deception, American Psychological Association 1 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Wikimedia Commons'ta Paul Ekman ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Paul Ekman d 15 Subat 1934 insan duygulari ve bunlarin yuz ifadeleri mimikler ustundeki etkileriyle ilgili yaptigi calismalariyla oncu olan bir psikologdur Paul EkmanPaul EkmanDogum15 Subat 1934 1934 02 15 Washington DCMeslekPsikologMilliyetAmerikaDonem20 21 yyTurArastirma psikolojiKonuPsikanalizResmi sitehttp www paulekman com Ekman in arastirmasinin temeli ve durumlarinin zaman icerisindeki gelisiminin arastirilmasina dayanmaktadir 2009 Yilinin en carpici televizyon sovlarindan Fox Life ve Dizimax kanallarinda gosterilmekte olan Lie to Me Bana Yalan Soyle adli dizide aktor Tim Roth tarafindan canlandirilan Cal Lightman adli karakter genel hatlariyla Paul Ekman in hayati ve calismalarindan esinlenerek yaratilmistir BiyografisiPaul Ekman 1934 te bir cocuk doktorunun oglu olarak Washington DC de Dunya ya geldi Cocuklugu New Jersey Oregon ve California arasinda gecmistir Lisans egitimini Chicago ve New York universitelerinde tamamlamistir Doktorasini ise 1958 de bir yil staj yaptiktan sonra Adelphi Universitesi nden almistir Kendisine 1971 de Ulusal Akil Sagligi Enstitusu UASE tarafindan National Institute of Mental Health NIMH Arastirmaci Bilim Insani odulu verilmistir Bu nisani daha sonra 1976 1981 1987 1991 ve 1997 de tekrar tekrar almistir 40 yili askin bir sure UASE Ekman in calismalarini burslar oduller ve maddi kaynak saglamak gibi cesitli sekillerde desteklemistir 2001 de Ekman John Cleese ile birlikte BBC icin Insan Yuzu belgeselini hazirlamislardir 2004 te California Universitesi Psikiyatri Departmaninda profesor olarak emekli oldu 1960 2004 arasinda Langley Porter Psikiyatri Enstitusunde gorev yapti 11 Mayis 2009 tarihli Time dergisinde en cok iz birakan 100 insan arasinda adi anilmistir CalismalariEkman in yuz ifadeleri mimikler konusundaki calismalarinin esin kaynagi psikolog 1911 1991 ayni konu ustunde yaptigi calismalari olmustur Ekman Margaret Mead gibi bazi iddialarinin aksine yuz ifadelerinin kulturel kokenli olmadigini aksine tum yuz ifadeleri ve mimiklerin evrensel oldugunu ortaya cikarmistir Ustelik bu durumun sadece insanlarda degil insanlarla ayni evrimsel koklere sahip tum canlilarda or primatlar ayni sekilde oldugunu gostermistir Ilk asamada gozlemlenen en temel evrensel yuz ifadeleri mimikler soyle olmustur kizginlik sinirlenme igrenme tiksinme korku zevk uzuntu ve sasirma olmustur Bunlarin disinda asagilama hor gorme ifadesi digerlerine gore daha zayif belirginlige sahip olmasina ragmen evrensel kabul edilen bir baska ifade olarak tespit edilmistir Dr Maureen O Sullivan ile birlikte yuruttukleri daha onceleri Diojen Projesi olarak adlandirdiklari Ing Wizards Project adli calisma sirasinda Ekman insan yuzunde egitilmemis veya dogustan yetenege sahip olmayan kisilerin goremedigi mikro ifadeler yuz ifadeleri Ing Microexpressions bulundugunu ve bunlarin gozlemlenmesi sayesinde yalan tespiti calismalarina yeni bir bakis acisi getirilebilecegini savunmustur Ileriki safhalarda tum sinif ve mesleklerden olusan 15 000 denekle yurutmus oldugu testlerin sonucunda aralarindan sadece 50 kisi tamamen egitimsiz olarak tam basarili yalan tespiti yapabildikleri gorulmustur Bu dogal yetenekli bireylere Truth Wizards denilmistir Bununla birlikte YHTS Facial Action Coding System FACS adini verdigi bir siniflandirma sistemi gelistirmistir Bu sistemin amaci insan yuzuyle olusturulabilecek tum ifadelerin belli kodlar vererek siniflandirmaktir Ayrica Ekman paternleri ustune cok miktarda arastirma yapmis ve yayimlamistir Ozellikle konusunda yapmis oldugu calismalar sadece yuzle sinirli kalmamis vucudun geri kalanini da kapsamistir Butun fiziksel ve sozel olmayan belirteclerin disinda sozel belirteclerin de yalan tespiti konusunda nasil yorumlanacagi uzerinde de calismistir Monika Lewinsky skandaliyla ilgili roportajinda eger Bill Clinton u ben sorgulasaydim yalanini hemen yakalardim demistir bunu da Bill Clinton un Monika Lewinsky den bahsederken kendinden uzaklastirici lisan kullanmasini tespit ederek desteklemistir Ekman in calismalari sosyal olarak yalanin nasil ve neden soylendigi ve insanlarin yalan yakalamak konusundaki ilgisizligi konularinin incelenmesine buyuk katki saglamistir Katkilari arasinda digergamlik sefkat ve bariscil insan iliskilerinin kokenleri hakkinda yaptigi bilimsel arastirmalar da vardir Su anda Paul Ekman tum bu calismalarina ek olarak gorsel bilisim arastirmacisi ile birlikte gorsel yalan tespit cihazi ustunde de calismaktadir Calismalar sirasinda kulturler arasi arastirmalarin temellendirilebilmesi icin dis kirlenmeye cok az maruz kalmis izole bir kulture sahip olan Papua Yeni Gine yerlilerinden referans alinmistir Bu calismanin sonucunda tum insan halklarinda her bireyde ayni olan temel yuz ifadeleri mikro mimikler soyle bir listede siralanmistir Kizginlik sinirlenme Igrenme tiksinme Korku Mutluluk Uzuntu keder Saskinlik Fakat 90 li yillara gelindiginde arastirmalarini surduren Ekman bu mikro ifade listesini genisletmistir Asagilama hor gorme Hosnutluk Gurur Zevk UtancFACS ve F A C E EgitimleriPaul Ekman insan yuzunun incelenmesi ve yuz ifadelerinin anlamlandirilmasinin ogretilmesi icin 2 calisma programi gelistirmistir Bu programlar FACS Facial Action Coding System ve F A C E Facial Expression Awareness Compassion Emotions dir FACS egitimi insan yuzu tarafindan yapilabilecek tum hareket varyasyonlarinin tek tek AU0 lara hareket birimleri Ing AU Action Unit ayrilmasi ve kodlanmasi amaciyla yapilan bir calismadir FACS egitimi 1978 yilindan beri bireylerin kendi kendilerini egitebilecekleri bir kullanim kilavuzu seklinde meraklilara ve egitim goreceklere sunulmaktadir Su anda CD temelli bir el kitabi olarak temin edilebilmektedir F A C E egitimi ise insan yuzundeki hareket kombinasyonlarindan duygularin ve hislerin yakalanmasi icin yapilan bir calismadir Bu egitim iki ayri egitim araci vasitasiyla verilmektedir Bu araclar Mikro ifade egitim araci METT Micro expression Training Tool ve gizli ifade egitim araci SETT Subtle expression Training Tool dir Egitimlerin ve araclarin tamami bireylerin kendi kendilerini egitebilecekleri sekilde dizayn edilmistir ve Paul Ekman in sirketinin internet sayfasi uzerinden meraklilara belli ucretler karsiliginda tedarik edilmektedirler Su anda dunyada yaygin olarak Paul Ekman International tarafindan ESaC Emotional Skills and Competencies Duygusal Beceriler ve Yetkinlikler ve ETaC Evaluating Truthfulness and Credibility Gercekligi ve Guvenilirligi Degerlendirmek adli egitimler verilmektedir Turkiye de Paul Ekman International egitimlerinin yetkili temsilcisi Sola Unitas Akademi 23 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde dir Aldigi Oduller1983 Fakulte Arastirma Lektoru California Universitesi San Francisco 1991 Ustun Bilimsel Katki Odulu Temel arastirmalarda Amerikan Psikoloji Birligi nin en buyuk odulu 1994 Beseri Calismalar Onursal Doktoru Chicago Universitesi 1998 William James Emsal Odulu Amerikan Psikoloji Dernegi 2001 Amerikan Psikoloji Dernegi tarafindan 20 yuz yilin en iz birakan psikologlarindan biri olarak belirlendi 2008 Beseri Calismalar Onursal Doktoru Adelphi Universitesi 2009 TIME Dergisi 2009 un en iz birakan 100 insani arasinda secildi EserleriEmotional Awareness Overcoming the Obstacles to Psychological Balance and Compassion Times Books 2008 ISBN 0 8050 8712 5 Unmasking the Face ISBN 1 883536 36 7 Emotions Revealed Recognizing Faces and Feelings to Improve Communication and Emotional Life Times Books 2003 ISBN 0 8050 7516 X Telling Lies Clues to Deceit in the Marketplace Politics and Marriage ISBN 0 393 32188 6 What the Face Reveals with Rosenberg E L Oxford University Press 1998 ISBN 0 19 510446 3 The Nature of Emotion Fundamental Questions with R Davidson Oxford University Press 1994 ISBN 0 19 508944 8 Darwin and Facial Expression A Century of Research in Review ISBN 0 12 236750 2 Facial Action Coding System Investigator s ISBN 99936 26 61 9 Why Kids Lie How Parents Can Encourage Truthfulness ISBN 0 14 014322 X Handbook of Methods in Nonverbal Behavior Research ISBN 0 521 28072 9 Face of Man ISBN 0 8240 7130 1 Emotion in the Human Face ISBN 0 08 016643 1 Handbook of Cognition and Emotion Sussex U K John Wiley amp Sons Ltd 1999 Ayrica bakinizIngilizce Wikipedia dan konuyla alakali bazi basliklar en Paul Ekman en Microexpression en Lie to Me en Diogenes Project en Nonverbal communication en Emotion classification en Emotions and Culture en Body languageDis baglantilarhttp www paulekman com about ekman 25 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Interview olu kirik baglanti Official site 24 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Interview History Channel transcript 28 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Interview Financial Times olu kirik baglanti Greater Good Magazine Interview between Ekman and daughter Eve on parent child trust 16 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde with Daniel Goleman Detecting Deception American Psychological Association 1 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Paul Ekman ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur