Wilhelm Maximilian Wundt (16 Ağustos 1832 – 31 Ağustos 1920), Alman fizyolog, psikolog, filozof, profesör, tıp doktoru ve kurucularından. Almanya Leipzig'de 1879 yılında ilk psikoloji laboratuvarını kurarak deneysel psikolojinin adımlarını atmıştır. Zihnin yapısını incelemeye alan yapısalcılık ekolünün kurucusu sayılır. Almanya'da Leipzig Üniversitesi'nde kurulan bu laboratuvar sayesinde insan davranışlarının sebepleri bilimsel ortamda araştırmaya tabi tutulmuştur. Wundt özellikle "KBY" olarak bilinen "konfüzyonel beden algısı" isimli konuda yaptığı çalışmaları ile kendisinden söz ettirmiştir. Şu an bu çalışmaların psikolojik alanda geçerliliği bulunmamaktadır.
Wilhelm Wundt | |
---|---|
Wilhelm Wundt | |
Doğum | Wilhelm Maximilian Wundt 16 Ağustos 1832 Baden Büyük Dükalığı, Alman Konfederasyonu |
Ölüm | 31 Ağustos 1920 (88 yaşında) Großbothen, Saksonya, Weimar Cumhuriyeti |
Milliyet | Alman |
Kariyeri | |
Dalı | Psikoloji Deneysel psikoloji |
Çalıştığı kurumlar | Leipzig Üniversitesi |
Doktora danışmanı | |
Doktora öğrencileri | Edward B. Titchener, G. Stanley Hall, , Hugo Münsterberg, , James McKeen Cattell, Lightner Witmer |
Hayatı
16 Ağustos 1832’de Almanya’nın küçük bir taşra kasabasında Protestan bir papazın en küçük oğlu olarak dünyaya geldi. Okulda başarısız bir öğrenciydi fakat saatlerce kitap okurdu. Çocuklukta en çok bilimsel aktiviteler ilgisini çekerdi. Spora olan ilgisi ise çok azdı. Tek bir arkadaşı vardı, o da konuşma zorluğu çeken zihinsel engelli bir çocuktu.
W. Wundt’un babası Luther yanlısı bir papazdı. Eğlenceli ve sosyal bir aile ortamında yetişmesine rağmen W. Wundt’un babası ile arası pek iyi değildi. Örneğin, babası bir gün okula W. Wundt’u ziyarete gelmiş ve Wundt’un dersi dikkatli dinlemediğini öğrenince ona tokat atmıştı. Öyle ki Wundt seksen yaşına geldiğinde bile, çocukluğunda babasını izlemeye çalışırken merdivenlerden nasıl düştüğünü dün gibi hatırlıyordu. W. Wundt’un eğitimini babasının bir asistanı olan genç bir mahalle papazı üstlendi. Genç asistan mahalleden taşındıktan sonra Wundt da onunla gitmek için ailesinden izin istedi ve on üç yaşına kadar onunla birlikte yaşadı.
Lisedeki ilk senesinde sınıfı geçemedi. Arkadaşlarıyla geçinemezdi, öğretmenlerinden biri ona sürekli tokat atıyor, diğer öğretmenleri ise onu ciddiye almıyorlardı. Okul hayatından hiç hoşlanmıyordu fakat on dokuz yaşına geldiğinde üniversite için hazırdı.
Doktor olmaya karar verdi ve tedaviye yönelik çalışmaları için Tübingen Üniversitesinde bir yılını geçirdi. Kitap okumaktan oluşan tıp eğitiminden sıkılmıştı ve bir yıl sonra Heildelberg Üniversitesi’nin kimya programına kaydoldu. Burada anatomi, fizyoloji, kimya ve ilaç dersleri aldı ve ilk laboratuvar çalışmalarını yaptı. İdrarının bileşimindeki tuzun eksikliğinin etkisini araştıran bu çalışması yayınlandı. O dönemlerde laboratuvar olmadığı için hayvanlarla ilgili çalışmalarını annesinin mutfağında gerçekleştirdi.
Berlin’de Fizyolog Johannes Müller ile sömestirlik çalışmasından sonra 1855’te doktorasını yapmak için Heildelberg’e döndü ve burada dört yıllık doçentlik süreci başlamış oldu. 1858 yılında Hermann von Helmholtz’un asistanı oldu. 1864’te yardımcı profesör oldu. 1867’de ilk fizyolojik psikoloji dersini verdi. 1874’e kadar Heidelberg’de kaldı. 1875’te Leipzig Üniversitesi’nin felsefe kürsüsünde bir pozisyon aldı. Bir deneyselcinin bu kürsüye başkan olması cesur bir yenilik olarak görüldü. Dersleri psikoloji ve felsefeyle sınırlı kaldı ve deneysel çalışmaları 1879’a kadar başlamadı.
W. Wundt’un deneysel bir bilim olarak psikolojiyle ilgili ilk fikirleri ‘Duyusal Algılama Teorilerine Katkıları’ adlı kitabında yer almıştır. Thedor Fechner’in Elementler(1860) adlı kitabıyla Wundt’un bu çalışmaları yeni bilimin literatür alanındaki doğuşu olarak düşünüldü. İkinci kitabı da ‘İnsan ve Hayvan Zihinleri Üzerine Dersler’dir. Bu kitap, zihnin deneysel yollarla çalışılmasını ele alan bir kitaptır. Bir diğer kitabı olan ‘Fizyolojik Psikolojinin İlkeleri’ 1873-1874 yıllarında iki cilt halinde basılmıştır. Bu kitap psikolojinin bir laboratuvar bilimi olarak resmen kurulmasını sağladı. Fizyolojik kelimesi Almancada deneysel kelimesinin eş anlamlısıdır. Aslında Wundt fizyolojik psikolojiyi değil deneysel psikolojiyi yazıp öğretiyordu.
Leipzig Yılları
1879 yılında psikolojinin felsefeden ayrı bir bilim olarak kurulmasını sağlayan laboratuvarı Almanya’nın Leipzig kentinde kurdu. Bu laboratuvar harap bir binada, içinde platformlar, çeşitli toplar, telgraf anahtarları ve metronomlar gibi basit aletlerin bulunduğu odalardan ibaretti. Bu tarih aynı zamanda bir fizyolog ve felsefeci olan W. Wundt’un bir psikolog oluşunun da tarihiydi.
1881 yılında ‘Felsefe Çalışmaları’ adlı dergiyi çıkarttı. Aslında dergiye Psikoloji Çalışmaları adını verecekti ama aynı isimle başka bir dergi olduğu için bu ismi veremedi. 1906 yılında ise derginin adını ‘Psikoloji Çalışmaları’ olarak değiştirdi.
W. Wundt’un dersleri o kadar popülerdi ki bir keresinde dersini dinlemeye gelen 600 kişi vardı. W. Wundt’un öğrencileri arasında çok önemli kişiler vardı ve bu öğrenciler belirli bir görüş açısı ve amaç etrafında birleştirerek psikolojideki düşünce ekollerinin oluşuna katkıda bulundular.
W.Wundt ve Psikoloji
Wilhelm Wundt, kurduğu laboratuvar ile modern psikolojinin babası olarak kabul edilir. Kontrollü laboratuvar koşullarında insan zihnini araştırmaya çalışmıştır. İlk çalışmalarında hocası Hermann Von Helmholtz’un izinde gitmiş ve duyu algılamasıyla ilgili çalışmalar yapmıştır.
W. Wundt, duyumları incelerken bilinci araç olarak kullanmış ve psikoloji için “içebakış” yöntemini en uygun yöntem olarak görmüştür. İçebakış yöntemi, bireyin kendisine ne düşündüğünü ne hissettiğini soran, kısaca bireyden kendi subjektif hallerine dair bir açıklama yapmasını isteyen yöntemdir. Bu yöntem analitik bir yöntemdir. Çünkü bilinci en küçük parçalarına ayırıp bu parçaların nasıl organize olduğunu ve organizasyonu sağlayan kuralları belirlemek ister. Bu yüzden Wundt ve takipçilerine Yapısalcı ve yaklaşımlarına da Yapısalcılık denilmiştir. Yapısalcılık ise, bilinçli tecrübelerimizi oluşturan en temel unsurlardan olan duyum ve algıların incelenmesi şeklinde tanımlanabilir.
İçebakış yöntemi ilk defa W. Wundt ile ortaya çıkmamıştır. Bu yöntemin kullanımı Sokrates’e kadar uzanmaktadır. W. Wundt’un getirdiği asıl yenilik içebakış koşulları üzerinde deneysel kontrolü tam olarak sağlama uygulamalarıdır. W. Wundt’a göre içebakış yönteminin laboratuvarda kullanımı için kesin kuralları şöyledir:
1.Gözlemciler sürecisin ne zaman başlayacağını belirleyebilmek zorundadır.
2. Gözlemciler hazır olma veya dikkat kesilme durumunda olmak zorundadır.
3. Gözlemi birkaç defa tekrar etmek mümkün olmalıdır.
4. Deneysel koşullar uyarıcının kontrollü manipülasyonuna elverişli olmak zorundadır.
Zihnin araştırılmasında dolaylı ve dolaysız yaşantılar olmak üzere iki kavramdan bahseder. Wundt’a göre psikologların üzerinde durması gereken konu dolaysız yaşantılar olmalıdır çünkü dolaysız yaşantılar deneyimin kendisi hakkında bilgi verir. Buna yönelik olarak yaptığı çalışmalarında toplar ve metronomlar kullanmıştır. Kişilerden bu topları platformdan yuvarladıklarında ya da metronom sesini dinlediklerinde o an neler hissettiklerini anlatmalarını istemiştir. Bu hisler Wundt için zihin yapısının en önemli parçalarıdır.
W. Wundt, kendi içebakışsal yönteminden yola çıkarak üç boyutlu duygu teorisini geliştirmiştir. Metronom sesinin insanlarda yarattığı duyguları 3 kategoriye ayırmıştır: Hoş/hoş olmayan, gerilim/rahatlama ve heyecan/çöküntü. Her duygunun bu 3 boyuttan birine yerleştirilebileceğini savunmuştur.
W. Wundt, çocuk psikolojisi ve hayvan psikolojisi üzerine çalışmalar yapmamıştır çünkü bu konularda deneysel olarak çalışma yapılamayacağını düşünmüştür.
1900-1920 yılları arasında yazdığı Halk Psikolojisi adlı kitabıyla yeni bir bilim olan psikolojinin Deneysel ve Sosyal Psikoloji olarak ikiye ayrılmasını sağlamıştır. Völkerpscychologie’nin (Halk Psikolojisi) sosyal psikolojinin kökeni olarak kabul edilmesi, Wundt ‘un sosyal psikolojinin kurucusu olarak görülmesini sağlamıştır. Fakat bu temelsiz bir iddiadır. W. Wundt’un düşünceleri sosyal psikolojiye dönüşmüş olan şeye neredeyse hiç benzememektedir. İlk sosyal psikologlar da bu düşüncelerden söz etmemişlerdir.
Wundt laboratuvar deneyleri ile duyum, algı, dikkat gibi basit zihinsel süreçlerin incelenebileceğini savunurken yüksek zihinsel süreçlerin (bellek, öğrenme vb.) deneysel yöntemlerle incelenemeyeceğini savunmuştur. Yüksek düzeyli zihinsel süreçlerin incelenmesinin sosyologların ve antropologların deneysel olmayan yöntemleriyle incelenmesi gerektiğini söylemiştir. Fakat H. Ebbinghaus gibi araştırmacılar yaptıkları çalışmalarla W. Wundt’un savunduğu gibi yüksek düzeyli zihinsel süreçlerin deneysel olarak incelenmesinin imkânsız olduğu görüşünün doğru olmadığını göstermiştir.
Eserleri
- Kas Hareketleri Kuramı,1858
- Duyusal Algılama Teorisine Katkılar 1858-1862
- İnsan ve Hayvan Zihinleri Üzerine Dersler 1863
- Fizyolojik Psikolojinin İlkeleri,1873-1874
- Mantık 1880-1883
- Psikolojinin Anahatları 1896
- Felsefe sistemi 1889
- Halk Psikolojisi 1900-1909 10 cilt
- Yaşanılmış ve Tanınmışlar(Kendi Hayatı) 1920
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Wilhelm Wundt and William James 20 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Webspace.ship.edu. Retrieved on 29 June 2015.
- ^ a b c d Jahoda, G. (2011). Almanya: Wundt’un Gölgesinde. Sosyal Psikoloji Tarihi (1. Baskı) içinde (159-180). (Ş. Başlı, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2007).
- ^ a b c d e f g h i j k l m n Schultz, D. P. ve Schultz, S. E. (2007). Yeni Psikoloji. Modern Psikoloji Tarihi (1. Baskı) içinde (131-150). (Y. Aslay, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2002)
- ^ a b c d e Bruno, F. J. (1982). Psikoloji Tarihine Giriş. (N. Hisli, Çev.). İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
- ^ a b Plotnik, R. (2009). Modül 1: Psikolojiyi keşfetmek. Psikoloji ’ye Giriş ( 1.Basım) içinde (12-14). ( T. Geniş, Çev.).İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- ^ a b c d Cangöz, B. (2005). Geçmişten günümüze belleği açıklamaya yönelik yaklaşımlara kısa bir bakış. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22(1), 51-62.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Wilhelm Maximilian Wundt 16 Agustos 1832 31 Agustos 1920 Alman fizyolog psikolog filozof profesor tip doktoru ve kurucularindan Almanya Leipzig de 1879 yilinda ilk psikoloji laboratuvarini kurarak deneysel psikolojinin adimlarini atmistir Zihnin yapisini incelemeye alan yapisalcilik ekolunun kurucusu sayilir Almanya da Leipzig Universitesi nde kurulan bu laboratuvar sayesinde insan davranislarinin sebepleri bilimsel ortamda arastirmaya tabi tutulmustur Wundt ozellikle KBY olarak bilinen konfuzyonel beden algisi isimli konuda yaptigi calismalari ile kendisinden soz ettirmistir Su an bu calismalarin psikolojik alanda gecerliligi bulunmamaktadir Wilhelm WundtWilhelm WundtDogumWilhelm Maximilian Wundt 16 Agustos 1832 Baden Buyuk Dukaligi Alman KonfederasyonuOlum31 Agustos 1920 88 yasinda Grossbothen Saksonya Weimar CumhuriyetiMilliyetAlmanKariyeriDaliPsikoloji Deneysel psikolojiCalistigi kurumlarLeipzig UniversitesiDoktora danismaniDoktora ogrencileriEdward B Titchener G Stanley Hall Hugo Munsterberg James McKeen Cattell Lightner WitmerHayati16 Agustos 1832 de Almanya nin kucuk bir tasra kasabasinda Protestan bir papazin en kucuk oglu olarak dunyaya geldi Okulda basarisiz bir ogrenciydi fakat saatlerce kitap okurdu Cocuklukta en cok bilimsel aktiviteler ilgisini cekerdi Spora olan ilgisi ise cok azdi Tek bir arkadasi vardi o da konusma zorlugu ceken zihinsel engelli bir cocuktu W Wundt un babasi Luther yanlisi bir papazdi Eglenceli ve sosyal bir aile ortaminda yetismesine ragmen W Wundt un babasi ile arasi pek iyi degildi Ornegin babasi bir gun okula W Wundt u ziyarete gelmis ve Wundt un dersi dikkatli dinlemedigini ogrenince ona tokat atmisti Oyle ki Wundt seksen yasina geldiginde bile cocuklugunda babasini izlemeye calisirken merdivenlerden nasil dustugunu dun gibi hatirliyordu W Wundt un egitimini babasinin bir asistani olan genc bir mahalle papazi ustlendi Genc asistan mahalleden tasindiktan sonra Wundt da onunla gitmek icin ailesinden izin istedi ve on uc yasina kadar onunla birlikte yasadi Lisedeki ilk senesinde sinifi gecemedi Arkadaslariyla gecinemezdi ogretmenlerinden biri ona surekli tokat atiyor diger ogretmenleri ise onu ciddiye almiyorlardi Okul hayatindan hic hoslanmiyordu fakat on dokuz yasina geldiginde universite icin hazirdi Doktor olmaya karar verdi ve tedaviye yonelik calismalari icin Tubingen Universitesinde bir yilini gecirdi Kitap okumaktan olusan tip egitiminden sikilmisti ve bir yil sonra Heildelberg Universitesi nin kimya programina kaydoldu Burada anatomi fizyoloji kimya ve ilac dersleri aldi ve ilk laboratuvar calismalarini yapti Idrarinin bilesimindeki tuzun eksikliginin etkisini arastiran bu calismasi yayinlandi O donemlerde laboratuvar olmadigi icin hayvanlarla ilgili calismalarini annesinin mutfaginda gerceklestirdi Berlin de Fizyolog Johannes Muller ile somestirlik calismasindan sonra 1855 te doktorasini yapmak icin Heildelberg e dondu ve burada dort yillik docentlik sureci baslamis oldu 1858 yilinda Hermann von Helmholtz un asistani oldu 1864 te yardimci profesor oldu 1867 de ilk fizyolojik psikoloji dersini verdi 1874 e kadar Heidelberg de kaldi 1875 te Leipzig Universitesi nin felsefe kursusunde bir pozisyon aldi Bir deneyselcinin bu kursuye baskan olmasi cesur bir yenilik olarak goruldu Dersleri psikoloji ve felsefeyle sinirli kaldi ve deneysel calismalari 1879 a kadar baslamadi W Wundt un deneysel bir bilim olarak psikolojiyle ilgili ilk fikirleri Duyusal Algilama Teorilerine Katkilari adli kitabinda yer almistir Thedor Fechner in Elementler 1860 adli kitabiyla Wundt un bu calismalari yeni bilimin literatur alanindaki dogusu olarak dusunuldu Ikinci kitabi da Insan ve Hayvan Zihinleri Uzerine Dersler dir Bu kitap zihnin deneysel yollarla calisilmasini ele alan bir kitaptir Bir diger kitabi olan Fizyolojik Psikolojinin Ilkeleri 1873 1874 yillarinda iki cilt halinde basilmistir Bu kitap psikolojinin bir laboratuvar bilimi olarak resmen kurulmasini sagladi Fizyolojik kelimesi Almancada deneysel kelimesinin es anlamlisidir Aslinda Wundt fizyolojik psikolojiyi degil deneysel psikolojiyi yazip ogretiyordu Leipzig Yillari1879 yilinda psikolojinin felsefeden ayri bir bilim olarak kurulmasini saglayan laboratuvari Almanya nin Leipzig kentinde kurdu Bu laboratuvar harap bir binada icinde platformlar cesitli toplar telgraf anahtarlari ve metronomlar gibi basit aletlerin bulundugu odalardan ibaretti Bu tarih ayni zamanda bir fizyolog ve felsefeci olan W Wundt un bir psikolog olusunun da tarihiydi 1881 yilinda Felsefe Calismalari adli dergiyi cikartti Aslinda dergiye Psikoloji Calismalari adini verecekti ama ayni isimle baska bir dergi oldugu icin bu ismi veremedi 1906 yilinda ise derginin adini Psikoloji Calismalari olarak degistirdi W Wundt un dersleri o kadar populerdi ki bir keresinde dersini dinlemeye gelen 600 kisi vardi W Wundt un ogrencileri arasinda cok onemli kisiler vardi ve bu ogrenciler belirli bir gorus acisi ve amac etrafinda birlestirerek psikolojideki dusunce ekollerinin olusuna katkida bulundular W Wundt ve PsikolojiWilhelm Wundt kurdugu laboratuvar ile modern psikolojinin babasi olarak kabul edilir Kontrollu laboratuvar kosullarinda insan zihnini arastirmaya calismistir Ilk calismalarinda hocasi Hermann Von Helmholtz un izinde gitmis ve duyu algilamasiyla ilgili calismalar yapmistir W Wundt duyumlari incelerken bilinci arac olarak kullanmis ve psikoloji icin icebakis yontemini en uygun yontem olarak gormustur Icebakis yontemi bireyin kendisine ne dusundugunu ne hissettigini soran kisaca bireyden kendi subjektif hallerine dair bir aciklama yapmasini isteyen yontemdir Bu yontem analitik bir yontemdir Cunku bilinci en kucuk parcalarina ayirip bu parcalarin nasil organize oldugunu ve organizasyonu saglayan kurallari belirlemek ister Bu yuzden Wundt ve takipcilerine Yapisalci ve yaklasimlarina da Yapisalcilik denilmistir Yapisalcilik ise bilincli tecrubelerimizi olusturan en temel unsurlardan olan duyum ve algilarin incelenmesi seklinde tanimlanabilir Icebakis yontemi ilk defa W Wundt ile ortaya cikmamistir Bu yontemin kullanimi Sokrates e kadar uzanmaktadir W Wundt un getirdigi asil yenilik icebakis kosullari uzerinde deneysel kontrolu tam olarak saglama uygulamalaridir W Wundt a gore icebakis yonteminin laboratuvarda kullanimi icin kesin kurallari soyledir 1 Gozlemciler surecisin ne zaman baslayacagini belirleyebilmek zorundadir 2 Gozlemciler hazir olma veya dikkat kesilme durumunda olmak zorundadir 3 Gozlemi birkac defa tekrar etmek mumkun olmalidir 4 Deneysel kosullar uyaricinin kontrollu manipulasyonuna elverisli olmak zorundadir Zihnin arastirilmasinda dolayli ve dolaysiz yasantilar olmak uzere iki kavramdan bahseder Wundt a gore psikologlarin uzerinde durmasi gereken konu dolaysiz yasantilar olmalidir cunku dolaysiz yasantilar deneyimin kendisi hakkinda bilgi verir Buna yonelik olarak yaptigi calismalarinda toplar ve metronomlar kullanmistir Kisilerden bu toplari platformdan yuvarladiklarinda ya da metronom sesini dinlediklerinde o an neler hissettiklerini anlatmalarini istemistir Bu hisler Wundt icin zihin yapisinin en onemli parcalaridir W Wundt kendi icebakissal yonteminden yola cikarak uc boyutlu duygu teorisini gelistirmistir Metronom sesinin insanlarda yarattigi duygulari 3 kategoriye ayirmistir Hos hos olmayan gerilim rahatlama ve heyecan cokuntu Her duygunun bu 3 boyuttan birine yerlestirilebilecegini savunmustur W Wundt cocuk psikolojisi ve hayvan psikolojisi uzerine calismalar yapmamistir cunku bu konularda deneysel olarak calisma yapilamayacagini dusunmustur 1900 1920 yillari arasinda yazdigi Halk Psikolojisi adli kitabiyla yeni bir bilim olan psikolojinin Deneysel ve Sosyal Psikoloji olarak ikiye ayrilmasini saglamistir Volkerpscychologie nin Halk Psikolojisi sosyal psikolojinin kokeni olarak kabul edilmesi Wundt un sosyal psikolojinin kurucusu olarak gorulmesini saglamistir Fakat bu temelsiz bir iddiadir W Wundt un dusunceleri sosyal psikolojiye donusmus olan seye neredeyse hic benzememektedir Ilk sosyal psikologlar da bu dusuncelerden soz etmemislerdir Wundt laboratuvar deneyleri ile duyum algi dikkat gibi basit zihinsel sureclerin incelenebilecegini savunurken yuksek zihinsel sureclerin bellek ogrenme vb deneysel yontemlerle incelenemeyecegini savunmustur Yuksek duzeyli zihinsel sureclerin incelenmesinin sosyologlarin ve antropologlarin deneysel olmayan yontemleriyle incelenmesi gerektigini soylemistir Fakat H Ebbinghaus gibi arastirmacilar yaptiklari calismalarla W Wundt un savundugu gibi yuksek duzeyli zihinsel sureclerin deneysel olarak incelenmesinin imkansiz oldugu gorusunun dogru olmadigini gostermistir EserleriKas Hareketleri Kurami 1858 Duyusal Algilama Teorisine Katkilar 1858 1862 Insan ve Hayvan Zihinleri Uzerine Dersler 1863 Fizyolojik Psikolojinin Ilkeleri 1873 1874 Mantik 1880 1883 Psikolojinin Anahatlari 1896 Felsefe sistemi 1889 Halk Psikolojisi 1900 1909 10 cilt Yasanilmis ve Taninmislar Kendi Hayati 1920Ayrica bakinizYapisalcilikKaynakca Wilhelm Wundt and William James 20 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Webspace ship edu Retrieved on 29 June 2015 a b c d Jahoda G 2011 Almanya Wundt un Golgesinde Sosyal Psikoloji Tarihi 1 Baski icinde 159 180 S Basli Cev Istanbul Turkiye Is Bankasi Kultur Yayinlari Orijinal calisma basim tarihi 2007 a b c d e f g h i j k l m n Schultz D P ve Schultz S E 2007 Yeni Psikoloji Modern Psikoloji Tarihi 1 Baski icinde 131 150 Y Aslay Cev Istanbul Kaknus Yayinlari Orijinal calisma basim tarihi 2002 a b c d e Bruno F J 1982 Psikoloji Tarihine Giris N Hisli Cev Izmir Ege Universitesi Edebiyat Fakultesi Yayinlari a b Plotnik R 2009 Modul 1 Psikolojiyi kesfetmek Psikoloji ye Giris 1 Basim icinde 12 14 T Genis Cev Istanbul Kaknus Yayinlari a b c d Cangoz B 2005 Gecmisten gunumuze bellegi aciklamaya yonelik yaklasimlara kisa bir bakis Hacettepe Universitesi Edebiyat Fakultesi Dergisi 22 1 51 62