Bergi Kilisesi (Gürcüce: ბერგის ეკლესია), Börk Kilisesi ve Yukarı Bergi Kilisesi olarak da bilinir, tarihsel Eruşeti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı ve eski adı Bergi olan Börk köyünde Orta Çağ'dan kalma bir kilisesidir.
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | Börk, Hanak |
Koordinatlar | 41°12′12″K 42°58′03″D / 41.20333°K 42.96750°D |
İnanç | Doğu Ortodoks Kilisesi |
Mezhep | Gürcü Ortodoks Kilisesi |
Durum | Harabe |
Mimari | |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Gürcü mimarisi |
Tamamlanma | 10. yüzyıl |
Özellikler | |
Malzemeler | Moloz taş, yontu taş, kesme taş, dolgu duvar |
Tarihçe
Bergi köyünün ve kilisesinin bulunduğu Eruşeti bölgesi, Gürcü Hristiyanlığın erken dönemdeki en önemli merkezlerinden biriydi. Nitekim bu kilise 10. yüzyılda, Gürcü krallığı döneminde inşa edilmiştir. Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında ele geçirmiştir. Osmanlı idaresinin 1595 tarihli tahrir defterine göre, iki ayrı köy olarak kaydedilmiş olan Bergi köyünde toplam 37 Hristiyan hane yaşıyordu. Köyün nüfusu, büyük çoğunluğu Gürcü olmak üzere, Gürcüler ve Ermenilerden oluşuyordu. 2014 yılındaki yüzey araştırmasında Bergi Kilisesi'nde sıvaya kazınmış Ermenice bir yazı tespit edilmiştir. Bergi köyündeki Gürcü nüfusunun Osmanlı idaresinde Müslümanlaştığı bilinmektedir. Öte yandan Rus idaresinin 1886 nüfus sayımında köyünün nüfusunun tamamının "Türk" olarak kaydedilmiş olması, Ermeni nüfusun da bu tarihten önce ortadan kalktığı göstermektedir. Bununla birlikte günümüze büyük ölçüde sağlam ulaşmış olan Bergi Kilisesi'nin hangi tarihten itibaren cemaatsiz kaldığı bilinmemektedir.
Aşağı Bergi köyünde dikdörtgen planlı (9x6 m) bir başka kilise daha bulunmaktadır. Bu yapı büyük ölçüde yıkılmıştır.
Mimari
Bergi Kilisesi veya Börk Kilisesi, Yukarı Bergi köyünde veya Börk köyünün güney kesiminde yer alır. Doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen planlı (9,7×6,3 m) bir paydır. Dolgu duvar tekniğinde moloz taşlarla inşa edilmiş olan duvarların yüzeyi kaba yonu ve düzgün kesme taşlarla kaplıdır. Kilisenin çatı örtüsü tamamen çökmüş, duvarları kısmen yıkılmıştır. Batı cephesinde yüksek seviyede bir pencere bulunmaktadır. Tek nefli yapının doğu kısmında yarım dairesel apsis yer alır. Pencerenin etrafı ile apsiste kırmızı renkli taşlara yer verilmiştir. Doğu duvarında da etrafı yıkılmış durumda bir başka pencere bulunmaktadır. İçten duvarlar kalın bir tabaka oluşturacak biçimde sıvanmış olup büyük ölçüde zarar görmüş birkaç satırlık Ermenice yazı da, doğudaki pencerenin etrafındaki sıvaya kazınmıştır. Bununla birlikte Gürcü kiliseleri üzerine araştırmalarıyla tanınan Fahriye Bayram Berki Kilisesi'nin Gürcü kiliseleri arasında saymıştır.
Kaynakça
- ^ a b c 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 26. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 535". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 471, 489". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2023.
- ^ 1595 tarihi Osmanlı mufassal defteri üzerinden hazırlanmış Gürcistan Vilayeti'nin etnik haritası
- ^ "'Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - Sıra no: 294". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2023.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 27. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Erzurum, Ardahan İli ve İlçelerinde Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2006”, 25. Araştırma Toplantısı Sonuçları, 1. Cilt, Ankara, 2008, s. 269. 10 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bergi Kilisesi Gurcuce ბერგის ეკლესია Bork Kilisesi ve Yukari Bergi Kilisesi olarak da bilinir tarihsel Eruseti bolgesinde gunumuzde Ardahan ilinin Hanak ilcesine bagli ve eski adi Bergi olan Bork koyunde Orta Cag dan kalma bir kilisesidir Bergi KilisesiTemel bilgilerKonumBork HanakKoordinatlar41 12 12 K 42 58 03 D 41 20333 K 42 96750 D 41 20333 42 96750InancDogu Ortodoks KilisesiMezhepGurcu Ortodoks KilisesiDurumHarabeMimariMimari turKiliseMimari bicimGurcu mimarisiTamamlanma10 yuzyilOzelliklerMalzemelerMoloz tas yontu tas kesme tas dolgu duvarTarihceBergi koyunun ve kilisesinin bulundugu Eruseti bolgesi Gurcu Hristiyanligin erken donemdeki en onemli merkezlerinden biriydi Nitekim bu kilise 10 yuzyilda Gurcu kralligi doneminde insa edilmistir Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ikinci yarisinda ele gecirmistir Osmanli idaresinin 1595 tarihli tahrir defterine gore iki ayri koy olarak kaydedilmis olan Bergi koyunde toplam 37 Hristiyan hane yasiyordu Koyun nufusu buyuk cogunlugu Gurcu olmak uzere Gurculer ve Ermenilerden olusuyordu 2014 yilindaki yuzey arastirmasinda Bergi Kilisesi nde sivaya kazinmis Ermenice bir yazi tespit edilmistir Bergi koyundeki Gurcu nufusunun Osmanli idaresinde Muslumanlastigi bilinmektedir Ote yandan Rus idaresinin 1886 nufus sayiminda koyunun nufusunun tamaminin Turk olarak kaydedilmis olmasi Ermeni nufusun da bu tarihten once ortadan kalktigi gostermektedir Bununla birlikte gunumuze buyuk olcude saglam ulasmis olan Bergi Kilisesi nin hangi tarihten itibaren cemaatsiz kaldigi bilinmemektedir Asagi Bergi koyunde dikdortgen planli 9x6 m bir baska kilise daha bulunmaktadir Bu yapi buyuk olcude yikilmistir MimariBergi Kilisesi veya Bork Kilisesi Yukari Bergi koyunde veya Bork koyunun guney kesiminde yer alir Dogu bati dogrultusunda dikdortgen planli 9 7 6 3 m bir paydir Dolgu duvar tekniginde moloz taslarla insa edilmis olan duvarlarin yuzeyi kaba yonu ve duzgun kesme taslarla kaplidir Kilisenin cati ortusu tamamen cokmus duvarlari kismen yikilmistir Bati cephesinde yuksek seviyede bir pencere bulunmaktadir Tek nefli yapinin dogu kisminda yarim dairesel apsis yer alir Pencerenin etrafi ile apsiste kirmizi renkli taslara yer verilmistir Dogu duvarinda da etrafi yikilmis durumda bir baska pencere bulunmaktadir Icten duvarlar kalin bir tabaka olusturacak bicimde sivanmis olup buyuk olcude zarar gormus birkac satirlik Ermenice yazi da dogudaki pencerenin etrafindaki sivaya kazinmistir Bununla birlikte Gurcu kiliseleri uzerine arastirmalariyla taninan Fahriye Bayram Berki Kilisesi nin Gurcu kiliseleri arasinda saymistir Kaynakca a b c 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 26 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 535 15 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2023 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 s 471 489 17 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2023 1595 tarihi Osmanli mufassal defteri uzerinden hazirlanmis Gurcistan Vilayeti nin etnik haritasi Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Kars oblasti Sira no 294 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2023 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari ტაო კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები Tiflis 2015 s 27 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Erzurum Ardahan Ili ve Ilcelerinde Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2006 25 Arastirma Toplantisi Sonuclari 1 Cilt Ankara 2008 s 269 10 Eylul 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 17 3315 3