Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yer sürati (GS), uçuştaki herhangi bir hava aracının yeryüzü üzerindeki izdüşümünün hızı. GS kısaltması İngilizce ground speed kavramının akronimidir. Havacılıkta yer süratinin hava sürati ile ilişkisinin anlaşılabilmesi için öncelikle şu süratlerin bilinmesi gerekir:
IAS:İşarî hava sürati. Hava taşıtlarındaki ana sürat göstergesinde görülen hızdır.Pito-statik sistemden gelen dinamik ve statik hava basıncı verileri ile hesaplanır. Uçağın performans ve aerodinamik hesaplamalarında kullanılan ana sürattir. CAS ve EAS süratleri ise IAS'ın çeşitli hata payları düzeltilmiş hâlleridir ve genellikle IAS'a yakındır. Bu yazıda IAS ifadesi -anlatım kolaylığı nedeniyle- CAS ve EAS ile eşanlamlı kullanılacaktır.TAS:Hakikî hava sürati. Bir hava taşıtının içinde hareket ettiği hava kütlesine nazaran süratidir. İçinde bulunduğu hava kütlesi ile birlikte aynı yönde ve hızda hareket eden bir nesnenin (örneğin serbest salınan bir veya bulut) hakikî hava sürati sıfırdır. TAS, seyrüsefer hesaplamalarında kullanılan ana sürattir.
Yer sürati, hava aracının TAS'ı ile etki eden rüzgârın kafa veya kuyruk bileşeninin toplamıdır. Örneğin hava aracının TAS'ı saatte 100 K ve kuyruk rüzgârı 20 K ise, yer sürati 120 K'dir. Yani uçağın yerdeki izdüşümü saate 120 deniz mili mesafe katetmektedir. Kafa rüzgârı (önden esen rüzgâr) 20 K ise TAS'ı 80 knottur. Seyrüsefer hesaplamalarında kullanılması gereken en hassas değer TAS'tır.
IAS uçağa çarpan hava moleküllerinin sayısı ile alakalıdır. Bu nedenle kalkış, iniş, tırmanış, ve perdövites süratleri gibi hava aracının performansı ve aerodinamik özellikleri ile ilgili hesaplamalarda önemlidir. Örneğin sıfır rüzgârda hava yoğunluğu az olan bir meydanda (örneğin oldukça yüksek rakımlı bir meydanda) kalkış yapan uçağın deniz seviyesindeki işarî kalkış süratine erişebilmesi için kalkış koşusunda daha hızlı (daha yüksek yer sürati ile) hareket etmesi gerekir. Uçak dışarıdan bakan bir gözlemciye göre daha hızlı gitmesine rağmen pilotun saatten okuduğu kalkış IAS'ı, deniz seviyesindeki ile aynı olacaktır. Aynı zamanda daha yüksek yer sürati ile koşan uçak daha fazla pist katedeceği içim kalkış mesafesi uzayacaktır.
ISA şartlarında TAS ile IAS birbirine eşittir. Bu nedenle alçak irtifâlarda TAS ile IAS çok yakındır. İrtifâ arttıkça hava yoğunluğu azaldığı için "IAS sabit tutulursa" TAS büyür (IAS'tan uzaklaşır). Yani aynı sayıda hava molekülüne çarpabilmek için uçağın daha hızlı hareket etmesi gerekir. Çok yüksek irtifalarda hava yoğunluğu sıfıra yakın değerlere ulaşır. Örneğin Dünya'nın yörüngesinde dönen bir yapay uydu saatte binlerce km yer sürati ile hareket eder. Eğer bu uydunun sürati normal uçaklardaki pito-statik sistemle ölçülürse; işarî süratinin (IAS) neredeyse sıfır olduğu görülür.
Kaynakça
- ^ DHMİ Havacılık Terimleri Sözlüğü, 2011.
- ^ Indicated airspeed 8 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Skybrary.com. Erişim: 5 Mart 2012.
- ^ a b Types of airspeed 2 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Aerospaceweb.com. Erişim: 6 Mart 2012.
 | Havacılık ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Yer surati GS ucustaki herhangi bir hava aracinin yeryuzu uzerindeki izdusumunun hizi GS kisaltmasi Ingilizce ground speed kavraminin akronimidir Havacilikta yer suratinin hava surati ile iliskisinin anlasilabilmesi icin oncelikle su suratlerin bilinmesi gerekir b IAS b Isari hava surati Hava tasitlarindaki ana surat gostergesinde gorulen hizdir Pito statik sistemden gelen dinamik ve statik hava basinci verileri ile hesaplanir Ucagin performans ve aerodinamik hesaplamalarinda kullanilan ana surattir CAS ve EAS suratleri ise IAS in cesitli hata paylari duzeltilmis halleridir ve genellikle IAS a yakindir Bu yazida IAS ifadesi anlatim kolayligi nedeniyle CAS ve EAS ile esanlamli kullanilacaktir b TAS b Hakiki hava surati Bir hava tasitinin icinde hareket ettigi hava kutlesine nazaran suratidir Icinde bulundugu hava kutlesi ile birlikte ayni yonde ve hizda hareket eden bir nesnenin ornegin serbest salinan bir veya bulut hakiki hava surati sifirdir TAS seyrusefer hesaplamalarinda kullanilan ana surattir Sol arkadan esen ruzgar nedeniyle ucagin yer surati hakiki hava suratinden TAS yuksektir ve B noktasi yerine C noktasina erismistir Yer surati hava aracinin TAS i ile etki eden ruzgarin kafa veya kuyruk bileseninin toplamidir Ornegin hava aracinin TAS i saatte 100 K ve kuyruk ruzgari 20 K ise yer surati 120 K dir Yani ucagin yerdeki izdusumu saate 120 deniz mili mesafe katetmektedir Kafa ruzgari onden esen ruzgar 20 K ise TAS i 80 knottur Seyrusefer hesaplamalarinda kullanilmasi gereken en hassas deger TAS tir IAS ucaga carpan hava molekullerinin sayisi ile alakalidir Bu nedenle kalkis inis tirmanis ve perdovites suratleri gibi hava aracinin performansi ve aerodinamik ozellikleri ile ilgili hesaplamalarda onemlidir Ornegin sifir ruzgarda hava yogunlugu az olan bir meydanda ornegin oldukca yuksek rakimli bir meydanda kalkis yapan ucagin deniz seviyesindeki isari kalkis suratine erisebilmesi icin kalkis kosusunda daha hizli daha yuksek yer surati ile hareket etmesi gerekir Ucak disaridan bakan bir gozlemciye gore daha hizli gitmesine ragmen pilotun saatten okudugu kalkis IAS i deniz seviyesindeki ile ayni olacaktir Ayni zamanda daha yuksek yer surati ile kosan ucak daha fazla pist katedecegi icim kalkis mesafesi uzayacaktir ISA sartlarinda TAS ile IAS birbirine esittir Bu nedenle alcak irtifalarda TAS ile IAS cok yakindir Irtifa arttikca hava yogunlugu azaldigi icin IAS sabit tutulursa TAS buyur IAS tan uzaklasir Yani ayni sayida hava molekulune carpabilmek icin ucagin daha hizli hareket etmesi gerekir Cok yuksek irtifalarda hava yogunlugu sifira yakin degerlere ulasir Ornegin Dunya nin yorungesinde donen bir yapay uydu saatte binlerce km yer surati ile hareket eder Eger bu uydunun surati normal ucaklardaki pito statik sistemle olculurse isari suratinin IAS neredeyse sifir oldugu gorulur Kaynakca DHMI Havacilik Terimleri Sozlugu 2011 Indicated airspeed 8 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Skybrary com Erisim 5 Mart 2012 a b Types of airspeed 2 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Aerospaceweb com Erisim 6 Mart 2012 Havacilik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz