Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Anton İvanoviç Denikin (Rusça: Анто́н Ива́нович Дени́кин, 16 Aralık 1872 - 8 Ağustos 1947), Rus İmparatorluğunda General ve Rus İç Savaşı sırasında öne çıkan Beyaz Ordu komutanlarından. 1918-1922 yılları arasında gerçekleşen Beyaz Terör'ün en önemli komutanlarından biridir.
| Anton Ivanoviç Denikin | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 16 Aralık 1872 Włocławek, , |
| Ölüm | 8 Ağustos 1947 (74 yaşında) Ann Arbor, Michigan |
| Bağlılığı |  Rus İmparatorluğu |
| Branşı | Rus İmparatorluk Ordusu Gönüllü Ordu |
| Hizmet yılları | 1895-1920 |
| Rütbesi | General |
| Komutası | Beyaz Ordu |
| Çatışma/savaşları | I. Dünya Savaşı |
Gençliği
Denikin o dönemde Rusya İmparatorluğu sınırları içindeki Polonya kenti olan Włocławek’e bağlı Szpetal Dolnyj köyünde doğdu. Babası İvan Efimoviç Denikin Saratov’da toprağa bağlı serf iken orduya yazılmış ve 22 yıl hizmet ettikten sonra subay olmuş ve 1869 yılında binbaşı olarak emekli olmuştur. Aynı yıl baba Denikin ikinci kez evlenecektir. Yeni eşi yoksul bir Polonyalı asilzadenin kızı olan Elżbieta Wrzesińska ‘dır. Bu evlilikten doğan Anton Denikin hem Lehçe hem de Rusça konuşmayı küçük yaşta öğrenir. Aynı zamanda ailesinde Rus milliyetçiliği ve koyu Ortodoks inancını alır. Bu ortam onun askerlik mesleğini seçmesine neden olacaktır. Denikinlerin hayatları yoksul sayılabilecek seviyedeydi, aile sadece emekli subay maaşıyla ayakta kalmaya çalışıyordu. 1885 yılında baba Denikin’in ölümünden sonra ailenin durumu daha da kötüye gider. 1890 yılında Askerî Akademiye giren Denikin 1892 yılında mezun olur ve 21 yaşında topçu birliğine atanır. Burada 3 yıl görev yapacaktır. 1895 yılında kurmay adayı olarak Harp Akademisine kabul edilir. Burada ilk iki yıl başarılı olamasa da sonraki üçüncü yılında sınıfında dereceye girecek ancak değişen sınav sistemi sonucunda başarısız sayılacaktır. Denikin bu kararı protesto ederek Genelkurmay Başkanlığına başvuracak, yeniden kurmay okuluna başlayabileceği yönünde çıkan kararı reddederek kurmay okulunu terk edecektir.
Rus-Japon Savaşı
İlk muharebesine 1905 Rus-Japon Savaşında katılır. 1905 yılında albay rütbesine yükselir. 1910 yılında 17. Piyade Alay komutanlığına getirilir. I. Dünya Savaşından birkaç hafta önce generalliğe terfi eder.
I. Dünya Savaşı
I. Dünya Savaşı’nın Ağustos 1914'te patlak verdiği sırada Denikin Kiev Garnizonu Kurmay Başkanı General konumundaydı. Savaş sırasında General Aleksey Brusilov’un 8. Ordusuna atanır. Kurmay heyetine dahil olmak istemeyen Denikin cephe görevi talep eder ve 4. Piyade Alayına atanır. Denikin bu alayla en büyük askeri başarılarını kazanacaktır. 1916 yılında 7. Kolordu komutanlığına atanır ve Romanya cephesinde başarılı Rus seferine kumanda eder. 1917 Şubat Devrimi ile Çarlık rejiminin devrilmesiyle önce , sonra Aleksey Brusilov, en son olarak da Lavr Kornilov’un kurmay heyetine dahil olur. Denikin, komutanı olan Lavr Kornilov’un darbe girişimi olan ve Kornilov Olayı olarak adlandırılan girişimi desteklese de girişim başarısız olunca Kornilov ile birlikte tutuklanır ve hapse atılır.
Rus İç Savaşı
Bolşeviklerin iktidarı aldığı Ekim Devriminden sonra Denikin ve kornilov hapisten kaçarak güneydeki Novocherkassk bölgesine giderler. Burada monarşi yanlısı diğer eski Çarlık subaylarıyla beraber Bolşeviklere karşı Gönüllü Ordu'yu kurarak Rus İç Savaşını başlatacak olan Beyaz Hareketi başlatırlar. Ordunun ilk komutanı Alekseev’dir. Nisan 1918’de Ekaterinodar yakınlarındaki muharebelerde Kornilov ölünce komuta Denikin’e geçer. Kızılordunun saldırıları üzerine Don bölgesine çekilen Denikin Buz Yürüyüşü olarak bilinecek seferi başlatır. 1919 yılı yaz aylarında Moskova’yı ele geçirmek için son bir denemede bulunsa da Kızılordu komutanı Leon Troçki bölgedeki anarşistlerle ittifak yaparak yanıt verir. Nestor Mahno önderliğindeki Ukrayna’da faaliyet gösteren anarşist “Kara Ordu” Denikin’in Beyaz Ordusunun gerisine saldıracak ve geri çekilmesini sağlayacaktır. Muharebelerin devamında Kızılordu Denikin’i Moskova’nın 400 km güneyindeki Orel’de Ekim 1919’da kesin olarak yenilgiye uğratır. Geri çekilen Beyaz Ordu en son Mart 1920’de Kırım’dan atılır.
İdaresi
Denikin’in Beyaz Ordusunun denetimi altındaki bölgelerdeki idaresi Rus İç Savaşını kazanmış olsaydı Rusya’da yönetimin nasıl olacağına da ışık tutmaktadır. Denikin egemenliği altındaki bölgelerde kendisine muhalefet eden kesimleri kitlesel olarak idam etmiş, mallarını yağmalamıştır. Ona bağlı yayın organları sürekli olarak Yahudi karşıtı yayın yaparak pogromlara çanak tutmuştur. Bolşeviklerin iktidarını Yahudi komplosu olarak tanıtan Denikin yanlısı yayınlar, Bolşevik Parti yönetiminde bulunan Yahudilerin varlığını gerekçe göstermiştir. Denikin’e bağlı ordular sadece Fastov adlı köyde 1500 Yahudi'yi öldürmüştür. Bolşevik karşıtı Beyaz Orduların iç savaş boyunca yaklaşık 100 bin Yahudiyi öldürdüğü tahmin edilmektedir. Denikin’in egemenliğindeki bölgelerde topraklarına el konmuş olan büyük toprak sahiplerinin toprakları geri verilmiş ve yoksul köylüler cezalandırılmıştır. Ayrıca işçi örgütlenmeleri dağıtılmıştır. Bu uygulamalar özellikle Şubat Devriminden beri yoğun olarak siyasallaşmış ve örgütlenmiş yoksul köylüler ve işçiler tarafından dirençle karşılanmış ve partizan hareketlerinin oluşmasına yol açmıştır. Özellikle düzenli Kızılordu birlikleri bölgeye gelmeden önce cephe gerisindeki partizan savaşı Denikin’i zor duruma düşürmüştür. Bu şekildeki direnişler Kafkaslarda etkili olmuş, Poltava ve Kremenchug kentleri partizanlarca ele geçirilmiştir.
Askeri alanda yenilen ve iç muhalefetle boğuşan Denikin Nisan 1920’de görevlerinden istifa ederek yetkilerini General Baron Pyotr Vrangel’e bırakır. Gemiyle İstanbul’a, oradan da Londra’ya geçer. Sonrasında Belçika ve Macaristan’a geçecektir.
Sürgünde
1926 yılında itibaren Fransa’da yaşar. Rusya’da iktidarını sağlamlaştıran Bolşeviklere karşı düşmanlığı sürse de sürgündeki muhalif Beyaz harekete de karışmamaya dikkat eder. Sürgündeki Rus muhalifleri tarafından saygı görse de Denikin hem sol hem de sağ kesim tarafından sevilmezdi. Kabiliyetli bir yazar olan Denikin I. Dünya Savaşından önceki dönemde çok sevdiği Çarlık Ordusunun eksikliklerini dile getirdiği eserler kaleme almıştır. Sürgündeyken yazdığı iç savaşa dair eserler oldukça tarafsız yazılmıştır. Gittikçe kendisini yazarlığa veren Denikin sürgün yıllarında Avrupa’daki Rus yazarlarla yakın dostluklar geliştirmiştir.
II. Dünya Savaşı yılları
Denikin’in yaşadığı Fransa II. Dünya Savaşı sırasında 1940 yılında Nazi Almanyası tarafından işgal edilince Almanlar tarafından tutuklanmamak için kaçsa da yakalanır. Naziler tarafından Sovyet karşıtı propaganda amaçlı olarak kullanılmak istese de bunu reddeder. Naziler çok ısrarcı olmaz ve kırsal bölgede konaklamasına izin verirler. Nazi işgaline karşı kırsal bölgelerde başlayan direnişe ve "Maquis" hareketine katılmaz. Eşinin tuttuğu günlüklerden öğrenilen kadarıyla Nazilerin Yahudi düşmanlıklarına şaşıracaktır. Savaştan sonra ABD’deki New York kentine yerleşir. 8 Ağustos 1947 günü 74 yaşında Ann Arbor, Michigan’da ölür.
Mezarı
Denikin Detroit’de askeri bir törenle gömülür. Mezarı daha sonra New Jersey’deki Aziz Vladimir Mezarlığına nakledilir. Eşi Xenia Vasilievna Chizh ise Paris’deki Saint Genevieve de Bois mezarlığında gömülmüştür. Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra Denikin’in Fransa’da yaşayan kızı Marina Denikina 2005 yılında önce vatandaşlık için başvurmuş, sonra da babasının Rusya’da gömülebilmesi için izin istemiştir. Vatandaşlığı onaylanan Marina’nın isteği 3 Ekim 2005 günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından onaylanmıştır. Denikin’in naaşı ABD’den Moskova’da getirilerek Donskoy Manastırında toprağa verilir. Marina Denikina ise 17 Kasım 2005'te 86 yaşında Paris yakınlarındaki Versay’da evinde ölür.
Kaynakça
- ^ a b Hosking, Geoffrey A. (2012). Russian history : a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN .
- ^ Arno Mayer, The Furies içinde
- ^ Bu dönemde Sovyet gizli servisi Beyaz komutanlardan General Alexander P. Kutepov’u 1930 yılında, General Evgenii K. Miller’i de 1937 yılında Avrupa’da gizli operasyonlarla yakalayıp Sovyetler Birliğine getirecek ve Rus İç Savaşında işledikleri suçlardan yargılayacaktır. Denikin bu operasyonlardan kurtulacaktır.
- ^ Bu yazarlar arasında İvan Bunin, İvan Shmelev ve Aleksandr Kuprin bulunmaktadır.
- ^ Kendisi de iç savaş yıllarında benzer uygulamalar yapan bir komutan için oldukça ilginç bir değerlendirmedir.
Yazdığı eserler
- Russian Turmoil. Memoirs: Military, Social & Political. Hutchinson. London. 1922 (Yeniden basım: Hyperion Press. 1973. )
- The White Army. Translated by Catherine Zvegintsov. Jonathan Cape, 1930 (Yeniden basım: Hyperion Press. 1973. ) (Yeniden basım: Ian Faulkner Publishing. Cambridge. 1992. )
- The Career of a Tsarist Officer: Memoirs, 1872-1916.University of Minnesota Press. 1975
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Anton Ivanovic Denikin Rusca Anto n Iva novich Deni kin 16 Aralik 1872 8 Agustos 1947 Rus Imparatorlugunda General ve Rus Ic Savasi sirasinda one cikan Beyaz Ordu komutanlarindan 1918 1922 yillari arasinda gerceklesen Beyaz Teror un en onemli komutanlarindan biridir Anton Ivanovic DenikinDogum16 Aralik 1872 Wloclawek Olum8 Agustos 1947 74 yasinda Ann Arbor MichiganBagliligi Rus ImparatorluguBransiRus Imparatorluk Ordusu Gonullu OrduHizmet yillari1895 1920RutbesiGeneralKomutasiBeyaz OrduCatisma savaslariI Dunya SavasiGencligiDenikin o donemde Rusya Imparatorlugu sinirlari icindeki Polonya kenti olan Wloclawek e bagli Szpetal Dolnyj koyunde dogdu Babasi Ivan Efimovic Denikin Saratov da topraga bagli serf iken orduya yazilmis ve 22 yil hizmet ettikten sonra subay olmus ve 1869 yilinda binbasi olarak emekli olmustur Ayni yil baba Denikin ikinci kez evlenecektir Yeni esi yoksul bir Polonyali asilzadenin kizi olan Elzbieta Wrzesinska dir Bu evlilikten dogan Anton Denikin hem Lehce hem de Rusca konusmayi kucuk yasta ogrenir Ayni zamanda ailesinde Rus milliyetciligi ve koyu Ortodoks inancini alir Bu ortam onun askerlik meslegini secmesine neden olacaktir Denikinlerin hayatlari yoksul sayilabilecek seviyedeydi aile sadece emekli subay maasiyla ayakta kalmaya calisiyordu 1885 yilinda baba Denikin in olumunden sonra ailenin durumu daha da kotuye gider 1890 yilinda Askeri Akademiye giren Denikin 1892 yilinda mezun olur ve 21 yasinda topcu birligine atanir Burada 3 yil gorev yapacaktir 1895 yilinda kurmay adayi olarak Harp Akademisine kabul edilir Burada ilk iki yil basarili olamasa da sonraki ucuncu yilinda sinifinda dereceye girecek ancak degisen sinav sistemi sonucunda basarisiz sayilacaktir Denikin bu karari protesto ederek Genelkurmay Baskanligina basvuracak yeniden kurmay okuluna baslayabilecegi yonunde cikan karari reddederek kurmay okulunu terk edecektir Rus Japon SavasiIlk muharebesine 1905 Rus Japon Savasinda katilir 1905 yilinda albay rutbesine yukselir 1910 yilinda 17 Piyade Alay komutanligina getirilir I Dunya Savasindan birkac hafta once generallige terfi eder I Dunya SavasiI Dunya Savasi nin Agustos 1914 te patlak verdigi sirada Denikin Kiev Garnizonu Kurmay Baskani General konumundaydi Savas sirasinda General Aleksey Brusilov un 8 Ordusuna atanir Kurmay heyetine dahil olmak istemeyen Denikin cephe gorevi talep eder ve 4 Piyade Alayina atanir Denikin bu alayla en buyuk askeri basarilarini kazanacaktir 1916 yilinda 7 Kolordu komutanligina atanir ve Romanya cephesinde basarili Rus seferine kumanda eder 1917 Subat Devrimi ile Carlik rejiminin devrilmesiyle once sonra Aleksey Brusilov en son olarak da Lavr Kornilov un kurmay heyetine dahil olur Denikin komutani olan Lavr Kornilov un darbe girisimi olan ve Kornilov Olayi olarak adlandirilan girisimi desteklese de girisim basarisiz olunca Kornilov ile birlikte tutuklanir ve hapse atilir Rus Ic SavasiIngiliz General Frederick C Poole ile Kasim 1918 Bolseviklerin iktidari aldigi Ekim Devriminden sonra Denikin ve kornilov hapisten kacarak guneydeki Novocherkassk bolgesine giderler Burada monarsi yanlisi diger eski Carlik subaylariyla beraber Bolseviklere karsi Gonullu Ordu yu kurarak Rus Ic Savasini baslatacak olan Beyaz Hareketi baslatirlar Ordunun ilk komutani Alekseev dir Nisan 1918 de Ekaterinodar yakinlarindaki muharebelerde Kornilov olunce komuta Denikin e gecer Kizilordunun saldirilari uzerine Don bolgesine cekilen Denikin Buz Yuruyusu olarak bilinecek seferi baslatir 1919 yili yaz aylarinda Moskova yi ele gecirmek icin son bir denemede bulunsa da Kizilordu komutani Leon Trocki bolgedeki anarsistlerle ittifak yaparak yanit verir Nestor Mahno onderligindeki Ukrayna da faaliyet gosteren anarsist Kara Ordu Denikin in Beyaz Ordusunun gerisine saldiracak ve geri cekilmesini saglayacaktir Muharebelerin devaminda Kizilordu Denikin i Moskova nin 400 km guneyindeki Orel de Ekim 1919 da kesin olarak yenilgiye ugratir Geri cekilen Beyaz Ordu en son Mart 1920 de Kirim dan atilir Idaresi Denikin in Beyaz Ordusunun denetimi altindaki bolgelerdeki idaresi Rus Ic Savasini kazanmis olsaydi Rusya da yonetimin nasil olacagina da isik tutmaktadir Denikin egemenligi altindaki bolgelerde kendisine muhalefet eden kesimleri kitlesel olarak idam etmis mallarini yagmalamistir Ona bagli yayin organlari surekli olarak Yahudi karsiti yayin yaparak pogromlara canak tutmustur Bolseviklerin iktidarini Yahudi komplosu olarak tanitan Denikin yanlisi yayinlar Bolsevik Parti yonetiminde bulunan Yahudilerin varligini gerekce gostermistir Denikin e bagli ordular sadece Fastov adli koyde 1500 Yahudi yi oldurmustur Bolsevik karsiti Beyaz Ordularin ic savas boyunca yaklasik 100 bin Yahudiyi oldurdugu tahmin edilmektedir Denikin in egemenligindeki bolgelerde topraklarina el konmus olan buyuk toprak sahiplerinin topraklari geri verilmis ve yoksul koyluler cezalandirilmistir Ayrica isci orgutlenmeleri dagitilmistir Bu uygulamalar ozellikle Subat Devriminden beri yogun olarak siyasallasmis ve orgutlenmis yoksul koyluler ve isciler tarafindan direncle karsilanmis ve partizan hareketlerinin olusmasina yol acmistir Ozellikle duzenli Kizilordu birlikleri bolgeye gelmeden once cephe gerisindeki partizan savasi Denikin i zor duruma dusurmustur Bu sekildeki direnisler Kafkaslarda etkili olmus Poltava ve Kremenchug kentleri partizanlarca ele gecirilmistir Askeri alanda yenilen ve ic muhalefetle bogusan Denikin Nisan 1920 de gorevlerinden istifa ederek yetkilerini General Baron Pyotr Vrangel e birakir Gemiyle Istanbul a oradan da Londra ya gecer Sonrasinda Belcika ve Macaristan a gececektir Surgunde1926 yilinda itibaren Fransa da yasar Rusya da iktidarini saglamlastiran Bolseviklere karsi dusmanligi surse de surgundeki muhalif Beyaz harekete de karismamaya dikkat eder Surgundeki Rus muhalifleri tarafindan saygi gorse de Denikin hem sol hem de sag kesim tarafindan sevilmezdi Kabiliyetli bir yazar olan Denikin I Dunya Savasindan onceki donemde cok sevdigi Carlik Ordusunun eksikliklerini dile getirdigi eserler kaleme almistir Surgundeyken yazdigi ic savasa dair eserler oldukca tarafsiz yazilmistir Gittikce kendisini yazarliga veren Denikin surgun yillarinda Avrupa daki Rus yazarlarla yakin dostluklar gelistirmistir II Dunya Savasi yillari Denikin in yasadigi Fransa II Dunya Savasi sirasinda 1940 yilinda Nazi Almanyasi tarafindan isgal edilince Almanlar tarafindan tutuklanmamak icin kacsa da yakalanir Naziler tarafindan Sovyet karsiti propaganda amacli olarak kullanilmak istese de bunu reddeder Naziler cok israrci olmaz ve kirsal bolgede konaklamasina izin verirler Nazi isgaline karsi kirsal bolgelerde baslayan direnise ve Maquis hareketine katilmaz Esinin tuttugu gunluklerden ogrenilen kadariyla Nazilerin Yahudi dusmanliklarina sasiracaktir Savastan sonra ABD deki New York kentine yerlesir 8 Agustos 1947 gunu 74 yasinda Ann Arbor Michigan da olur MezariDenikin Detroit de askeri bir torenle gomulur Mezari daha sonra New Jersey deki Aziz Vladimir Mezarligina nakledilir Esi Xenia Vasilievna Chizh ise Paris deki Saint Genevieve de Bois mezarliginda gomulmustur Sovyetler Birliginin dagilmasindan sonra Denikin in Fransa da yasayan kizi Marina Denikina 2005 yilinda once vatandaslik icin basvurmus sonra da babasinin Rusya da gomulebilmesi icin izin istemistir Vatandasligi onaylanan Marina nin istegi 3 Ekim 2005 gunu Rusya Devlet Baskani Vladimir Putin tarafindan onaylanmistir Denikin in naasi ABD den Moskova da getirilerek Donskoy Manastirinda topraga verilir Marina Denikina ise 17 Kasim 2005 te 86 yasinda Paris yakinlarindaki Versay da evinde olur Kaynakca a b Hosking Geoffrey A 2012 Russian history a very short introduction Oxford Oxford University Press ISBN 978 0199580989 Arno Mayer The Furies icinde Bu donemde Sovyet gizli servisi Beyaz komutanlardan General Alexander P Kutepov u 1930 yilinda General Evgenii K Miller i de 1937 yilinda Avrupa da gizli operasyonlarla yakalayip Sovyetler Birligine getirecek ve Rus Ic Savasinda isledikleri suclardan yargilayacaktir Denikin bu operasyonlardan kurtulacaktir Bu yazarlar arasinda Ivan Bunin Ivan Shmelev ve Aleksandr Kuprin bulunmaktadir Kendisi de ic savas yillarinda benzer uygulamalar yapan bir komutan icin oldukca ilginc bir degerlendirmedir Yazdigi eserlerRussian Turmoil Memoirs Military Social amp Political Hutchinson London 1922 Yeniden basim Hyperion Press 1973 ISBN 978 0 88355 100 4 The White Army Translated by Catherine Zvegintsov Jonathan Cape 1930 Yeniden basim Hyperion Press 1973 ISBN 978 0 88355 101 1 Yeniden basim Ian Faulkner Publishing Cambridge 1992 ISBN 978 1 85763 010 7 The Career of a Tsarist Officer Memoirs 1872 1916 University of Minnesota Press 1975