Atarca rüzgarı bulutsusu (İngilizce: Pulsar wind nebula, kısaca PWN), bazen merkezindeki bir atarca tarafından üretilen rüzgarlarla güçlendirilmiş süpernova kalıntısı (SNR) kabuğunun içinde bulunan bir bulutsu türüdür. Yunanca "πλήρης", "pleres", yani "tamamlamak" anlamına gelen kelimeden türetilen pleryon olarak da adlandırılır. Bu bulutsular, 1976 yılında süpernova kalıntılarının içinde radyo dalga boylarında artışlar gösteren bir sınıf olarak önerildi. O zamandan beri bunların, kızılötesi, optik, milimetre, X-ışını ve gama ışını kaynakları olduğu bulunmuştur.
Atarca rüzgarı bulutsularının evrimi
Atarca rüzgarı bulutsuları çeşitli evrelerden geçer. Yeni atarca rüzgarı bulutsuları, atarcanın oluşumundan kısa bir süre sonra ortaya çıkar ve tipik olarak bir süpernova kalıntısının içinde yer alır, örneğin Yengeç Bulutsusu veya büyük Yelken Süpernova Kalıntısı'nın içindeki bulutsu gibi. Atarca rüzgarı bulutsusu yaşlandıkça, süpernova kalıntısı dağılır ve kaybolur. Atarca rüzgarı bulutsuları zamanla, milisaniye veya yavaş dönen atarcaları çevreleyen yay şoku bulutsularına dönüşebilir.
Özellikler
Atarca rüzgarları, dönen atarca tarafından üretilen ve dönüş hızı son derece yüksek, 1 teragauss (100 milyon tesla) üzerindeki muazzam güçlü manyetik alanlar tarafından ivmelendirilmiş yüklü parçacıklardan (plazma) oluşur. Atarca rüzgarı genellikle çevresindeki yıldızlararası ortama doğru akar ve rüzgarın rölativistik hızın altına düştüğü 'rüzgar sonlandırma şoku' adı verilen sabit bir şok dalgası yaratır. Bu yarıçapın ötesinde, manyetize akıştaki sinkrotron emisyonu artar.
Atarca rüzgarı bulutsuları genellikle aşağıdaki özellikleri gösterir:
- Süpernova kalıntılarında görülen kabuk benzeri yapı olmaksızın merkeze doğru artan bir parlaklık.
- Radyo bandında oldukça polarize bir akı ve düz bir (α=0-0,3). İndeks, sinkrotron radyasyonu kayıpları nedeniyle X-ışını enerjilerinde yükselir ve ortalama olarak 1,3-2,3 X-ışını foton indeksine sahiptir (2,3-3,3 spektral indeks).
- X-ışını boyutu, genellikle radyo ve optik boyutlarından daha küçüktür (daha yüksek enerjili elektronların sinkrotron ömürlerinin daha kısa olması nedeniyle).
- TeV gama ışını enerjilerinde bir foton indeksi ~2,3'tür.
Atarca rüzgarı bulutsuları, atarca/nötron yıldızının çevresiyle olan etkileşimine dair güçlü araçlar olabilir. Benzersiz özellikleri, atarca rüzgarının geometrisini, enerjisini ve bileşimini; atarcanın kendi uzay hızını ve çevresindeki ortamın özelliklerini anlamak için kullanılabilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Weiler, K. W.; Panagia, N. (November 1978). "Are Crab-type Supernova Remnants (Plerions) Short-lived?". Astronomy & Astrophysics. 70: 419-422. Bibcode:1978A&A....70..419W.
- ^ a b Safi-Harb, Samar (Aralık 2012). Plerionic supernova remnants. AIP Conference Proceedings: 5th International Meeting on High Energy Gamma-Ray Astronomy. AIP Conference Proceedings. 1505. ss. 13-20. arXiv:1210.5406 $2. Bibcode:2012AIPC.1505...13S. doi:10.1063/1.4772215.
- ^ Guetta, Dafne; Granot, Jonathan (Mart 2003). "Observational implications of a plerionic environment for gamma-ray bursts". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 340 (1): 115-138. arXiv:astro-ph/0208156 $2. Bibcode:2003MNRAS.340..115G. doi:10.1046/j.1365-8711.2003.06296.x.
- ^ a b Gaensler, Bryan M.; Slane, Patrick O. (Eylül 2006). "The Evolution and Structure of Pulsar Wind Nebulae". Annual Review of Astronomy and Astrophysics. 44 (1): 17-47. arXiv:astro-ph/0601081 $2. Bibcode:2006ARA&A..44...17G. doi:10.1146/annurev.astro.44.051905.092528.
- ^ a b Slane, Patrick O.; Chen, Yang; Schulz, Norbert S.; Seward, Frederick D.; Hughes, John P.; Gaensler, Bryan M. (Nisan 2000). "Chandra Observations of the Crab-like Supernova Remnant G21.5-0.9". Astrophysical Journal. 533 (1): L29-L32. arXiv:astro-ph/0001536 $2. Bibcode:2000ApJ...533L..29S. doi:10.1086/312589. (PMID) 10727384.
- ^ Hester, J. Jeff (September 2008). "The Crab Nebula: An Astrophysical Chimera". Annual Review of Astronomy & Astrophysics. 46 (1): 127-155. Bibcode:2008ARA&A..46..127H. doi:10.1146/annurev.astro.45.051806.110608.
- ^ Weiler, K. W.; Panagia, N. (Ekim 1980). "Vela X and the Evolution of Plerions". . 90 (3): 269-282. Bibcode:1980A&A....90..269W.
- ^ Stappers, B. W.; Gaensler, B. M.; Kaspi, V. M.; van der Klis, M.; Lewin, W. H. G. (Şubat 2003). "An X-ray nebula associated with the millisecond pulsar B1957+20". Science. 299 (5611): 1372-1374. arXiv:astro-ph/0302588 $2. Bibcode:2003Sci...299.1372S. doi:10.1126/science.1079841. (PMID) 12610299.
Dış bağlantılar
- Atarca Rüzgarı Bulutsusu Kataloğu
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Atarca ruzgari bulutsusu Ingilizce Pulsar wind nebula kisaca PWN bazen merkezindeki bir atarca tarafindan uretilen ruzgarlarla guclendirilmis supernova kalintisi SNR kabugunun icinde bulunan bir bulutsu turudur Yunanca plhrhs pleres yani tamamlamak anlamina gelen kelimeden turetilen pleryon olarak da adlandirilir Bu bulutsular 1976 yilinda supernova kalintilarinin icinde radyo dalga boylarinda artislar gosteren bir sinif olarak onerildi O zamandan beri bunlarin kizilotesi optik milimetre X isini ve gama isini kaynaklari oldugu bulunmustur ortada ve cevresindeki atarca ruzgari bulutsusuYengec Bulutsusu nun ic bolgesi Orta kisim atarca ruzgari bulutsusunu gosteriyor merkezdeki kirmizi yildiz ise Yengec Atarcasi dir Goruntu Hubble dan alinan optik verileri kirmizi renkte ve Chandra dan alinan X isini verilerini mavi renkte birlestirmektedir Atarca ruzgari bulutsularinin evrimiAtarca ruzgari bulutsulari cesitli evrelerden gecer Yeni atarca ruzgari bulutsulari atarcanin olusumundan kisa bir sure sonra ortaya cikar ve tipik olarak bir supernova kalintisinin icinde yer alir ornegin Yengec Bulutsusu veya buyuk Yelken Supernova Kalintisi nin icindeki bulutsu gibi Atarca ruzgari bulutsusu yaslandikca supernova kalintisi dagilir ve kaybolur Atarca ruzgari bulutsulari zamanla milisaniye veya yavas donen atarcalari cevreleyen yay soku bulutsularina donusebilir OzelliklerAtarca ruzgarlari donen atarca tarafindan uretilen ve donus hizi son derece yuksek 1 teragauss 100 milyon tesla uzerindeki muazzam guclu manyetik alanlar tarafindan ivmelendirilmis yuklu parcaciklardan plazma olusur Atarca ruzgari genellikle cevresindeki yildizlararasi ortama dogru akar ve ruzgarin rolativistik hizin altina dustugu ruzgar sonlandirma soku adi verilen sabit bir sok dalgasi yaratir Bu yaricapin otesinde manyetize akistaki sinkrotron emisyonu artar Atarca ruzgari bulutsulari genellikle asagidaki ozellikleri gosterir Supernova kalintilarinda gorulen kabuk benzeri yapi olmaksizin merkeze dogru artan bir parlaklik Radyo bandinda oldukca polarize bir aki ve duz bir a 0 0 3 Indeks sinkrotron radyasyonu kayiplari nedeniyle X isini enerjilerinde yukselir ve ortalama olarak 1 3 2 3 X isini foton indeksine sahiptir 2 3 3 3 spektral indeks X isini boyutu genellikle radyo ve optik boyutlarindan daha kucuktur daha yuksek enerjili elektronlarin sinkrotron omurlerinin daha kisa olmasi nedeniyle TeV gama isini enerjilerinde bir foton indeksi 2 3 tur Atarca ruzgari bulutsulari atarca notron yildizinin cevresiyle olan etkilesimine dair guclu araclar olabilir Benzersiz ozellikleri atarca ruzgarinin geometrisini enerjisini ve bilesimini atarcanin kendi uzay hizini ve cevresindeki ortamin ozelliklerini anlamak icin kullanilabilir Ayrica bakinizYengec Bulutsusu Yildiz ruzgari Gunes ruzgari Gezegensel ruzgarKaynakca Weiler K W Panagia N November 1978 Are Crab type Supernova Remnants Plerions Short lived Astronomy amp Astrophysics 70 419 422 Bibcode 1978A amp A 70 419W a b Safi Harb Samar Aralik 2012 Plerionic supernova remnants AIP Conference Proceedings 5th International Meeting on High Energy Gamma Ray Astronomy AIP Conference Proceedings 1505 ss 13 20 arXiv 1210 5406 2 Bibcode 2012AIPC 1505 13S doi 10 1063 1 4772215 Guetta Dafne Granot Jonathan Mart 2003 Observational implications of a plerionic environment for gamma ray bursts Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 340 1 115 138 arXiv astro ph 0208156 2 Bibcode 2003MNRAS 340 115G doi 10 1046 j 1365 8711 2003 06296 x a b Gaensler Bryan M Slane Patrick O Eylul 2006 The Evolution and Structure of Pulsar Wind Nebulae Annual Review of Astronomy and Astrophysics 44 1 17 47 arXiv astro ph 0601081 2 Bibcode 2006ARA amp A 44 17G doi 10 1146 annurev astro 44 051905 092528 a b Slane Patrick O Chen Yang Schulz Norbert S Seward Frederick D Hughes John P Gaensler Bryan M Nisan 2000 Chandra Observations of the Crab like Supernova Remnant G21 5 0 9 Astrophysical Journal 533 1 L29 L32 arXiv astro ph 0001536 2 Bibcode 2000ApJ 533L 29S doi 10 1086 312589 PMID 10727384 Hester J Jeff September 2008 The Crab Nebula An Astrophysical Chimera Annual Review of Astronomy amp Astrophysics 46 1 127 155 Bibcode 2008ARA amp A 46 127H doi 10 1146 annurev astro 45 051806 110608 Weiler K W Panagia N Ekim 1980 Vela X and the Evolution of Plerions 90 3 269 282 Bibcode 1980A amp A 90 269W Stappers B W Gaensler B M Kaspi V M van der Klis M Lewin W H G Subat 2003 An X ray nebula associated with the millisecond pulsar B1957 20 Science 299 5611 1372 1374 arXiv astro ph 0302588 2 Bibcode 2003Sci 299 1372S doi 10 1126 science 1079841 PMID 12610299 Dis baglantilarAtarca Ruzgari Bulutsusu Katalogu