Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mişnah/Mişna (İbranice: מִשְׁנָה, romanize: Mišna(h), lit. "tekrar ederek çalışmak"), Yahudilik'in medenî ve ceza hukuku olan Talmud'un ilk bölümüdür. Sözlü kanunlar ilk olarak Haham Yehuda HaNasi tarafından derlenmiş ve Mişna (משנה) adı verilmiştir. Mişna İbranice Şana kökünden gelir bu tekrarlayarak belleme anlamındadır. Mişnalar İbranice kaleme alınmıştır.
Yazılması
Musevi inancına göre Yahudi halkı Sina Dağı’nda Yazılı Tevrat ile birlikte Sözlü Tevrat'ı da almıştır. Sözlü Tevrat, yazılı kanunların nasıl uygulanacağının ve takip edileceğinin sözlü açıklamasıydı.
Sözlü Tevrat nesilden nesle aktarıldı fakat hiçbir zaman kaleme alınmadı. Çünkü Sözlü Tevrat’nın akışkan olması gerekiyordu. Kurallar aynı kalmakla beraber uygulamanın her türden yeni koşula uyarlanması gerekiyordu.
Sistem olabildiğince iyi çalıştı, Sanhedrin (Musevilerin En Yüksek Dini Kurulu) sayesinde aktarma zinciri hiç kesintiye uğramadan devam etti. Tapınağın (Bet Amikdaş) yıkılmasından sonra Sanhedrin birçok defalar ortadan kaldırılmaya çalışıldı. Yahudi bilgeler Adrianus’un eziyetleri sırasında ve daha sonraları gizlenmek zorunda kaldılar. Buna rağmen MS 122 yılında Uşa’da yeniden toplanmayı başardılar ve bir sessizlik döneminde, MS 158'de Yavne’ye yerleştiler.
Hahamlar bu kadar çok eziyet ve huzursuzluğun ortasında ve Yahudi halkı ülkesinden kaçarken, hahamsal gücün merkezini daha uzun süre ayakta tutamayacaklarını biliyorlardı.
Rabi Yehuda HaNasi gidişatın kısa zamanda düzelmeyeceğini fark etti. Yıkılmış olan Bet Amikdaş’ın (Süleyman'ın Mabedi) kendi döneminde, hatta daha sonraları gelecek olan nesil sırasında bile yeniden inşa edilmeyeceğini anladı. Sürekli eziyetler ve çok zor yaşama koşulları Yahudileri ülkelerini terk etmeye zorluyordu. Bu aşamada Rabi Yehuda HaNasi, Merkezi otoritenin (Sanhedrin) her zamankinden zayıf olduğunu ve tamamen sona erebileceğini fark etti.
Rabi Yehuda HaNasi benzersiz yeteneklere ve vizyona sahip büyük bir Tevrat bilgini ve kuvvetli bir liderdi. Bu da ona bu kargaşa ortamında Yahudi halkına önderlik etme gücünü verdi.
Nispeten sakin bir dönemde Rabi Yehuda HaNasi, Adrianus’u izleyen Roma imparatorları ile özellikle de Markus Aurelius ile dost olmayı başardı. Tarihçi Rabi Berel Wein Echoes of Glory (sh. 224) adlı kitabında şöyle yazar:
Parta savaşı sırasında, büyük şans eseri, Markus Aurelius Rabi (Yehuda HaNasi) ile karşılaştı; dost, hatta sırdaş oldular... Markus Aurelius Yehuda’da dostuna devlet politikası konularında olduğu kadar, kişisel konularda da danıştı...
Markus Aurelius’un, MS 180 yılındaki ölümüyle Yahudiler için zor ve baskı dolu yıllar başladı. Rabi Yehuda HaNasi aktarma zincirinin hiçbir zaman kırılmaması için, Sözlü Tevrat'ın yazma zamanının geldiğine karar verdi.
Bu meşakkatli, sorumluluk gerektiren ve uzun sürecek bir işti. Haham Yehuda HaNasi bütün bilgileri toplamak için olabildiğince çok din bilgesine başvurdu. Silsile yoluyla Sina Dağı’nda Musa’ya verilen mesajlara kadar uzanacak geleneklerle ilgili bütün bildiklerini sordu. Bütün bu hatırlananları derledi ve düzenledi, sonucunda da Mişna ortaya çıktı. (Mişna sözcüğü İbranicede “tekrar” demek çünkü tekrarlayarak öğrenilirdi; mişna genişletildiğinde “öğrenmek” anlamına gelir.)
Bölümleri
Mişna 6 Bölümden oluşmaktadır. Bunlara İbranice (sedarim, tekili seder סדר) denir. Bu altı bölümden her biri kendi aralarında 7 ila 12 alt bölüme ayrılır. Her alt bölüme de İbranice masehtot (tekili masehet מסכת) denmektedir. Mişna’da Toplam 63 altbölüm bulunmaktadır. Bunlar:
- Birinci Bölüm: Zeraim ("Tohumlar"). 11 alt bölümden oluşur. Tarımla ilgili kanunlar ve Kohen, Levi, Fakir ve Hastaların payları ile ilgili bölüm.
- İkinci Bölüm: Moed ("Kutsal Günler"). 12 alt bölümden oluşur. Yahudi Takvimi, Bayramlar ve bunlarla ilgili hükümler.
- Üçüncü Bölüm: Naşim ("Kadınlar"). 7 alt bölümden oluşur. Evlenme, boşanma, kadın-erkek ilişkileri ve Nazırlık ile ilgili hükümler.
- Dördüncü Bölüm: Nezikin ("Zararlar"). 10 alt bölümden oluşur. Yahudi Ceza ve Medeni Hukuku ve Mahkemeler üzerinedir.
- Beşinci Bölüm: Kodşim ("Kutsal Şeyler"). 11 alt bölümden oluşur. Tapınak’daki kurban törenleri ve yenmesi yasak ve mübah olan yiyecekler hakkındadır.
- Altıncı Bölüm: Taharot ("Temizlik, Arılık"). 12 alt bölümden oluşur. Arınma ritüellerini ve kanunlarını hakkındadır.
Biçim ve üslubu
Mişna biçimi genellikle iki din bilgesinin soru cevabı biçimindedir. Soru sorana makşan cevaplayana ise tartzan denir. Bu fikir alışverişi de Gemara’nın yapıtaşlarını oluşturur.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Misnah Misna Ibranice מ ש נ ה romanize Misna h lit tekrar ederek calismak Yahudilik in medeni ve ceza hukuku olan Talmud un ilk bolumudur Sozlu kanunlar ilk olarak Haham Yehuda HaNasi tarafindan derlenmis ve Misna משנה adi verilmistir Misna Ibranice Sana kokunden gelir bu tekrarlayarak belleme anlamindadir Misnalar Ibranice kaleme alinmistir YazilmasiMusevi inancina gore Yahudi halki Sina Dagi nda Yazili Tevrat ile birlikte Sozlu Tevrat i da almistir Sozlu Tevrat yazili kanunlarin nasil uygulanacaginin ve takip edileceginin sozlu aciklamasiydi Sozlu Tevrat nesilden nesle aktarildi fakat hicbir zaman kaleme alinmadi Cunku Sozlu Tevrat nin akiskan olmasi gerekiyordu Kurallar ayni kalmakla beraber uygulamanin her turden yeni kosula uyarlanmasi gerekiyordu Sistem olabildigince iyi calisti Sanhedrin Musevilerin En Yuksek Dini Kurulu sayesinde aktarma zinciri hic kesintiye ugramadan devam etti Tapinagin Bet Amikdas yikilmasindan sonra Sanhedrin bircok defalar ortadan kaldirilmaya calisildi Yahudi bilgeler Adrianus un eziyetleri sirasinda ve daha sonralari gizlenmek zorunda kaldilar Buna ragmen MS 122 yilinda Usa da yeniden toplanmayi basardilar ve bir sessizlik doneminde MS 158 de Yavne ye yerlestiler Hahamlar bu kadar cok eziyet ve huzursuzlugun ortasinda ve Yahudi halki ulkesinden kacarken hahamsal gucun merkezini daha uzun sure ayakta tutamayacaklarini biliyorlardi Rabi Yehuda HaNasi gidisatin kisa zamanda duzelmeyecegini fark etti Yikilmis olan Bet Amikdas in Suleyman in Mabedi kendi doneminde hatta daha sonralari gelecek olan nesil sirasinda bile yeniden insa edilmeyecegini anladi Surekli eziyetler ve cok zor yasama kosullari Yahudileri ulkelerini terk etmeye zorluyordu Bu asamada Rabi Yehuda HaNasi Merkezi otoritenin Sanhedrin her zamankinden zayif oldugunu ve tamamen sona erebilecegini fark etti Rabi Yehuda HaNasi benzersiz yeteneklere ve vizyona sahip buyuk bir Tevrat bilgini ve kuvvetli bir liderdi Bu da ona bu kargasa ortaminda Yahudi halkina onderlik etme gucunu verdi Nispeten sakin bir donemde Rabi Yehuda HaNasi Adrianus u izleyen Roma imparatorlari ile ozellikle de Markus Aurelius ile dost olmayi basardi Tarihci Rabi Berel Wein Echoes of Glory sh 224 adli kitabinda soyle yazar Parta savasi sirasinda buyuk sans eseri Markus Aurelius Rabi Yehuda HaNasi ile karsilasti dost hatta sirdas oldular Markus Aurelius Yehuda da dostuna devlet politikasi konularinda oldugu kadar kisisel konularda da danisti Markus Aurelius un MS 180 yilindaki olumuyle Yahudiler icin zor ve baski dolu yillar basladi Rabi Yehuda HaNasi aktarma zincirinin hicbir zaman kirilmamasi icin Sozlu Tevrat in yazma zamaninin geldigine karar verdi Bu mesakkatli sorumluluk gerektiren ve uzun surecek bir isti Haham Yehuda HaNasi butun bilgileri toplamak icin olabildigince cok din bilgesine basvurdu Silsile yoluyla Sina Dagi nda Musa ya verilen mesajlara kadar uzanacak geleneklerle ilgili butun bildiklerini sordu Butun bu hatirlananlari derledi ve duzenledi sonucunda da Misna ortaya cikti Misna sozcugu Ibranicede tekrar demek cunku tekrarlayarak ogrenilirdi misna genisletildiginde ogrenmek anlamina gelir BolumleriMisna 6 Bolumden olusmaktadir Bunlara Ibranice sedarim tekili seder סדר denir Bu alti bolumden her biri kendi aralarinda 7 ila 12 alt bolume ayrilir Her alt bolume de Ibranice masehtot tekili masehet מסכת denmektedir Misna da Toplam 63 altbolum bulunmaktadir Bunlar Birinci Bolum Zeraim Tohumlar 11 alt bolumden olusur Tarimla ilgili kanunlar ve Kohen Levi Fakir ve Hastalarin paylari ile ilgili bolum Ikinci Bolum Moed Kutsal Gunler 12 alt bolumden olusur Yahudi Takvimi Bayramlar ve bunlarla ilgili hukumler Ucuncu Bolum Nasim Kadinlar 7 alt bolumden olusur Evlenme bosanma kadin erkek iliskileri ve Nazirlik ile ilgili hukumler Dorduncu Bolum Nezikin Zararlar 10 alt bolumden olusur Yahudi Ceza ve Medeni Hukuku ve Mahkemeler uzerinedir Besinci Bolum Kodsim Kutsal Seyler 11 alt bolumden olusur Tapinak daki kurban torenleri ve yenmesi yasak ve mubah olan yiyecekler hakkindadir Altinci Bolum Taharot Temizlik Arilik 12 alt bolumden olusur Arinma rituellerini ve kanunlarini hakkindadir Bicim ve uslubuMisna bicimi genellikle iki din bilgesinin soru cevabi bicimindedir Soru sorana maksan cevaplayana ise tartzan denir Bu fikir alisverisi de Gemara nin yapitaslarini olusturur Kaynakca a b c d e f The new encyclopedia of Judaism New York New York University Press 2002 ss 137 ISBN 978 0814793886