Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dümen, deniz ve hava taşıtlarının sapma hareketini gerçekleştirmesine yarayan, dikey stabilize üzerindeki kumanda yüzeyi. Hidrolik ve joystick olmak üzere iki tür dümen vardır.
Havacılıkta
Hava araçlarında dümen, irtifa dümeninden ayırmak için genellikle istikâmet dümeni olarak anılır.
Uçağın uçuş sırasındaki tüm hareketleri uçak üzerindeki basınç dağılımına bağlıdır. Sabit kanatlı bir uçak için temel kontrol yüzeyleri, bu yüzeylerin akışa karşı durup onu bozması ve böylece yüksek basınçlı bir bölge oluşturma prensibiyle çalışırlar. Kontrol yüzeylerinin çalıştığı durumlarda uçağın iki zıt tarafındaki basınç simetrisi bozulur ve bu da istenen hareketi sağlar.
Çalışma prensibi
Dümen (rudder), genellikle kuyruğun art kenarına yerleştirilir. Pilot sol pedala bastığında dümen sola döner ve dümen üzerinde bir yüksek basınç bölgesi oluşur. Dümen sıfır seviyeye gelmedikçe (nötrlenmedikçe) uçak sapma hareketine devam eder. Bazı uçaklarda dümen üzerinde fletner (trim) tab bulunur.
İkincil etkileri
Yalnız dümenin uçakta meydana getirdiği ikinci bir etki daha vardır. Dümenden dolayı sapma hareketi meydana geldiğinde bir kanadın sahip olduğu hız çizgisel hız diğerininkinden yüksek olduğundan hızlı kanatta daha fazla taşıma elde edilir. Bu yüzden ufak çaplı bir yuvarlanma hareketi de meydana gelir. Dümen ve yatırgaçların bu etkileşimli çalışmaları küçük uçaklarda büyük etkiler yarattığından genelde yatırgaç ve dümen birlikte kullanılır. Yine otomatik pilota sahip uçuş araçlarında bu etkiye rastlanmaz.
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Dümen ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Kaynakça
- (Türkçe) T.Uyar, 2007
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dumen deniz ve hava tasitlarinin sapma hareketini gerceklestirmesine yarayan dikey stabilize uzerindeki kumanda yuzeyi Hidrolik ve joystick olmak uzere iki tur dumen vardir Modern bir gemi dumeni ve pervaneHavaciliktaIstikamet dumeni yesil ve hareket ekseni Hava araclarinda dumen irtifa dumeninden ayirmak icin genellikle istikamet dumeni olarak anilir Ucagin ucus sirasindaki tum hareketleri ucak uzerindeki basinc dagilimina baglidir Sabit kanatli bir ucak icin temel kontrol yuzeyleri bu yuzeylerin akisa karsi durup onu bozmasi ve boylece yuksek basincli bir bolge olusturma prensibiyle calisirlar Kontrol yuzeylerinin calistigi durumlarda ucagin iki zit tarafindaki basinc simetrisi bozulur ve bu da istenen hareketi saglar Calisma prensibi Istikamet dumeninin hareketlerinin etkisi Dumen rudder genellikle kuyrugun art kenarina yerlestirilir Pilot sol pedala bastiginda dumen sola doner ve dumen uzerinde bir yuksek basinc bolgesi olusur Dumen sifir seviyeye gelmedikce notrlenmedikce ucak sapma hareketine devam eder Bazi ucaklarda dumen uzerinde fletner trim tab bulunur Ikincil etkileri Yalniz dumenin ucakta meydana getirdigi ikinci bir etki daha vardir Dumenden dolayi sapma hareketi meydana geldiginde bir kanadin sahip oldugu hiz cizgisel hiz digerininkinden yuksek oldugundan hizli kanatta daha fazla tasima elde edilir Bu yuzden ufak capli bir yuvarlanma hareketi de meydana gelir Dumen ve yatirgaclarin bu etkilesimli calismalari kucuk ucaklarda buyuk etkiler yarattigindan genelde yatirgac ve dumen birlikte kullanilir Yine otomatik pilota sahip ucus araclarinda bu etkiye rastlanmaz Ayrica bakinizWikimedia Commons ta Dumen ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Sapma Ucus denetimleri Kanatcik Flap TrimKaynakca Turkce T Uyar 2007