Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Eskiyapar Höyük, Çorum İl merkezinin güneyinde, Alaca İlçesi'nin 6 km. batısında, eski Eskiyapar Köyü altında, Hüseyinabad Ovası'nda yer alan bir höyüktür. Tarım, yapılaşma gibi nedenlerle köyün yol açtığı tahribatı önlemek ve kazı çalışmalarına olanak vermek için 1983-84 yıllarında köy taşınarak höyük açılmıştır. Tepe, 350 metreye varan çapı ile bölgenin büyük höyüklerinden biri olup 13 metre yüksekliktedir. Konum olarak Alacahöyük, Boğazköy ve (Ortaköy) gibi önemli Hitit merkezlerinin neredeyse geometrik ortasındadır.
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Eskiyapar Höyük |
| il: | Çorum |
| İlçe: | Alaca |
| Köy: | Eskiyapar |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Kazılar
Höyük çok eski tarihlerden beri bilinmektedir. En eski kayıt 19. yüzyılda W. J. Hamilton'un kaydıdır. Höyükte ilk olarak 1945 yılında Alaca Höyük kazı ekibinden Ekrem Akurgal tarafından bir sondaj yapılmıştır. Daha sonra Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürü Raci Temizer başkanlığında 1968-83 yılları arasında kazılmıştır. İkinci dönem kazıları ise 1992 yılında Çorum Müzesi adına İ. Ediz başkanlığında yapılmıştır. Üçüncü dönem kazı çalışmaları 2010 yılından itibaren Doç. Dr. başkanlığında yürütülmektedir.
Tabakalanma
Höyükte yeniden eskiye Bizans, Roma, Galat ve Frig yerleşmeleri tespit edilmiştir. Bunların altında Geç Tunç Çağı, Orta Tunç Çağı ve Erken Tunç Çağı tabakaları bulunmaktadır. Ancak Erken Tunç Çağı tabakasının altıdan daha eskiye tarihlenen yerleşmeler olduğu tahmin edilmektedir. Örneğin ele geçen bir meyvelik ayağı Kalkolitik Çağ yerleşmesi olduğunu ifade etmektedir. Öte yandan Eskiyapar'ın Dönemi ve Hitit İmparatorluğu dönemlerinde oldukça önemli sayılan bir yerleşme olduğu anlaşılmaktadır. Bu tabakalarla ilişkilendirilen dini ve yönetsel yapılar ortaya çıkarılmıştır. Öyle ki Eskiyapar'ın Hitit kenti Ankuwa olduğu ileri sürülmektedir. Ayrıca tüm höyüğe yayılan gelişkin bir Demir Çağı tabakası kazılmıştır.
Buluntular
İlk dönem kazılarda Bir aslan rölyefi, Bizans mezar taşları, dini yapı kalıntıları ve Roma döneminden kalma yol işaret taşları bulunmuştur.
Erken Tunç Çağı yerleşmesinin bir kent özellikleri taşıdığı anlaşılmıştır. Bu tabakada ele geçen çanak çömlek buluntuları Alacahöyük ETÇ çanak çömleğiyle aynıdır. ETÇ III. Evrenin son safhalarına tarihlenen iki yapı içinde, tabanda açılan çukura dikkatlice gömülmüş iki define deposu bulunmuştur. Yapılar, yangınla tahrip olmadan önce, tehlikeden sakınmak için gömüldüğü düşünülmektedir. Kent, muhtemelen bir saldırıya uğramıştı ve bu hazinelerin sahipleri onları çıkarmaya hiç olanak bulamamışlardı. Bu definelerden biri iki gümüş kadeh, gümüş uzun saplı tava, gümüş kase ve elektrumdan tören baltası, altın küpeler, altın bilezik ve gerdançe, altın, gümüş ve akik boncuklar, giysi parçalarını tutturmakta kullanılan iki altın iğne bulunmuştur. İkinci definede de buna benzer parçalar vardır.
Değerli buluntuları oluşturan değişik biçimlerdeki küpeler yerleşimdeki kuyumcuların sanat yeteneğini gösteren buluntulardır. Öte yandan yönetici sınıfça simgesel bir anlam ifade eden dörtlü spiral boncuklar Arslantepe VIA ve İkiztepe III mezarlığında ele geçen tunç örneklerle eştir. Diğer yandan Troya A, D ve J hazinelerinde ve Limni Adası'ndaki 'de bunların benzerleri bulunmuştur. Buluntular çoğunlukla Troy ile ilişkilidir. Örneğin elektrum tavanın benzerlerine yalnızca Troya ve civarında rastlanmıştır. Aynı şekilde gümüş kadehler de Orta Anadolu'da değil Troya'daki benzerleriyle ilişkilidir. Diğer yandan sap delikli elektrum balta, Kuzey Kapadokya ve Karadeniz Bölgesi'nin güney yerleşmelerinde görülen örnekler gibidir. Bu çerçevede değerlendirildiğinde Eskiyapar hazineleri MÖ 2200 – 2000 yıllarına tarihlenmesi önerilmektedir.
Arkeolojik açıdan önemli bir buluntu da yazı karakteri yönünden Orta Hitit Dönemi özellikleri gösteren bir Hitit tabletidir. Söz konusu tablette, Hatti ve Hitit dönemlerinde önemli bir dini merkez olan Arinna ile Tahurpa'dan sözü edilmektedir. Çoğunluğu Orta Hitit Dönemi'ne tarihlenen ve Hitit Ülkesi'nde ele geçen tek örnek olması dolayısıyla Eskiyapar Hançeri olarak bilinmeye namzet tunç bir hançer, tunç mızrak ucu, bıçak gibi parçalar, Eski Hitit'den yarım gövde biçimli bardak ritonu, Boğazköy ve Alacahöyük'teki örneklerinden daha ince bir işçiliği ortaya sermesi bakımından daha kaliteli bulunmaktadır. Çok sayıda boğa başı parçalarının bulunmuş olması, Eskiyapar'ın bir Fırtına Tanrısı tapınağı barındırıyor olmasını olanaklı hale getirmektedir.
Kaynakça
- ^ a b c Anadolu Medeniyetleri Müzesi[]
- ^ a b c d e "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mayıs 2012.
- ^ a b Tunç Sipahi, 2011 Yılı Eskiyapar Kazısı Raporu 12 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Sh.: 1
- ^ Tunç Sipahi, Sh.: 2
- ^ Maciej Popko, Zippalanda and Ankuwa once more - Journal of the American Oriental Society Sh.: 445-448
- ^ Charles Allen Burney, Historical Dictionary of the Hittites Sh.: 21
- ^ Tunç Sipahi, Sh.: 3
- ^ Tunç Sipahi, Sh.: 4
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Eskiyapar Höyüğü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Yakın plan kroki 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Fotoğraflar 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eskiyapar Hoyuk Corum Il merkezinin guneyinde Alaca Ilcesi nin 6 km batisinda eski Eskiyapar Koyu altinda Huseyinabad Ovasi nda yer alan bir hoyuktur Tarim yapilasma gibi nedenlerle koyun yol actigi tahribati onlemek ve kazi calismalarina olanak vermek icin 1983 84 yillarinda koy tasinarak hoyuk acilmistir Tepe 350 metreye varan capi ile bolgenin buyuk hoyuklerinden biri olup 13 metre yuksekliktedir Konum olarak Alacahoyuk Bogazkoy ve Ortakoy gibi onemli Hitit merkezlerinin neredeyse geometrik ortasindadir Arkeolojik HoyukAdi Eskiyapar Hoyukil CorumIlce AlacaKoy EskiyaparTuru HoyukTahribat Tescil durumu Tescil No ve derece Tescil tarihi Arastirma yontemi KaziKazilarHoyukten bir gorunum Mayis 2019 Hoyuk cok eski tarihlerden beri bilinmektedir En eski kayit 19 yuzyilda W J Hamilton un kaydidir Hoyukte ilk olarak 1945 yilinda Alaca Hoyuk kazi ekibinden Ekrem Akurgal tarafindan bir sondaj yapilmistir Daha sonra Anadolu Medeniyetleri Muzesi Muduru Raci Temizer baskanliginda 1968 83 yillari arasinda kazilmistir Ikinci donem kazilari ise 1992 yilinda Corum Muzesi adina I Ediz baskanliginda yapilmistir Ucuncu donem kazi calismalari 2010 yilindan itibaren Doc Dr baskanliginda yurutulmektedir TabakalanmaHoyukte yeniden eskiye Bizans Roma Galat ve Frig yerlesmeleri tespit edilmistir Bunlarin altinda Gec Tunc Cagi Orta Tunc Cagi ve Erken Tunc Cagi tabakalari bulunmaktadir Ancak Erken Tunc Cagi tabakasinin altidan daha eskiye tarihlenen yerlesmeler oldugu tahmin edilmektedir Ornegin ele gecen bir meyvelik ayagi Kalkolitik Cag yerlesmesi oldugunu ifade etmektedir Ote yandan Eskiyapar in Donemi ve Hitit Imparatorlugu donemlerinde oldukca onemli sayilan bir yerlesme oldugu anlasilmaktadir Bu tabakalarla iliskilendirilen dini ve yonetsel yapilar ortaya cikarilmistir Oyle ki Eskiyapar in Hitit kenti Ankuwa oldugu ileri surulmektedir Ayrica tum hoyuge yayilan geliskin bir Demir Cagi tabakasi kazilmistir BuluntularHoyukten cikarilan ve gunumuzde Anadolu Medeniyetleri Muzesi nde sergilenen bir buluntu Ilk donem kazilarda Bir aslan rolyefi Bizans mezar taslari dini yapi kalintilari ve Roma doneminden kalma yol isaret taslari bulunmustur Erken Tunc Cagi yerlesmesinin bir kent ozellikleri tasidigi anlasilmistir Bu tabakada ele gecen canak comlek buluntulari Alacahoyuk ETC canak comlegiyle aynidir ETC III Evrenin son safhalarina tarihlenen iki yapi icinde tabanda acilan cukura dikkatlice gomulmus iki define deposu bulunmustur Yapilar yanginla tahrip olmadan once tehlikeden sakinmak icin gomuldugu dusunulmektedir Kent muhtemelen bir saldiriya ugramisti ve bu hazinelerin sahipleri onlari cikarmaya hic olanak bulamamislardi Bu definelerden biri iki gumus kadeh gumus uzun sapli tava gumus kase ve elektrumdan toren baltasi altin kupeler altin bilezik ve gerdance altin gumus ve akik boncuklar giysi parcalarini tutturmakta kullanilan iki altin igne bulunmustur Ikinci definede de buna benzer parcalar vardir Hoyukten cikarilan ve gunumuzde Anadolu Medeniyetleri Muzesi nde sergilenen cesitli buluntular Degerli buluntulari olusturan degisik bicimlerdeki kupeler yerlesimdeki kuyumcularin sanat yetenegini gosteren buluntulardir Ote yandan yonetici sinifca simgesel bir anlam ifade eden dortlu spiral boncuklar Arslantepe VIA ve Ikiztepe III mezarliginda ele gecen tunc orneklerle estir Diger yandan Troya A D ve J hazinelerinde ve Limni Adasi ndaki de bunlarin benzerleri bulunmustur Buluntular cogunlukla Troy ile iliskilidir Ornegin elektrum tavanin benzerlerine yalnizca Troya ve civarinda rastlanmistir Ayni sekilde gumus kadehler de Orta Anadolu da degil Troya daki benzerleriyle iliskilidir Diger yandan sap delikli elektrum balta Kuzey Kapadokya ve Karadeniz Bolgesi nin guney yerlesmelerinde gorulen ornekler gibidir Bu cercevede degerlendirildiginde Eskiyapar hazineleri MO 2200 2000 yillarina tarihlenmesi onerilmektedir Arkeolojik acidan onemli bir buluntu da yazi karakteri yonunden Orta Hitit Donemi ozellikleri gosteren bir Hitit tabletidir Soz konusu tablette Hatti ve Hitit donemlerinde onemli bir dini merkez olan Arinna ile Tahurpa dan sozu edilmektedir Cogunlugu Orta Hitit Donemi ne tarihlenen ve Hitit Ulkesi nde ele gecen tek ornek olmasi dolayisiyla Eskiyapar Hanceri olarak bilinmeye namzet tunc bir hancer tunc mizrak ucu bicak gibi parcalar Eski Hitit den yarim govde bicimli bardak ritonu Bogazkoy ve Alacahoyuk teki orneklerinden daha ince bir isciligi ortaya sermesi bakimindan daha kaliteli bulunmaktadir Cok sayida boga basi parcalarinin bulunmus olmasi Eskiyapar in bir Firtina Tanrisi tapinagi barindiriyor olmasini olanakli hale getirmektedir Kaynakca a b c Anadolu Medeniyetleri Muzesi olu kirik baglanti a b c d e TAY Yerlesme Donem Ayrintilari 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mayis 2012 a b Tunc Sipahi 2011 Yili Eskiyapar Kazisi Raporu 12 Mayis 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sh 1 Tunc Sipahi Sh 2 Maciej Popko Zippalanda and Ankuwa once more Journal of the American Oriental Society Sh 445 448 Charles Allen Burney Historical Dictionary of the Hittites Sh 21 Tunc Sipahi Sh 3 Tunc Sipahi Sh 4Dis baglantilarWikimedia Commons ta Eskiyapar Hoyugu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Yakin plan kroki 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Fotograflar 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde