Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cengiz Törökuloğlu Aytmatov (Kırgızca: Чыңгыз Төрөкул уулу Айтматов (Çıňğız Töröqul uulu Aytmatov), Rusça: Чингиз Торекулович Айтматов (Çıngız Torekuloviç Aytmatov)) (d. 12 Aralık 1928, SSCB - ö. 10 Haziran 2008, Almanya), Kırgız edebiyatçı, gazeteci, çevirmen, diplomat ve siyasetçi. Türk dünyasının ünlü yazarlarındandır ve Türk kültür zenginliğini dünyaya tanıtmıştır.[]
| Cengiz Aytmatov Çıňğız Aytmatov | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 12 Aralık 1928 Talas, Kırgızistan, SSCB |
| Ölüm | 10 Haziran 2008 (79 yaşında) Nürnberg, Almanya |
| Meslek | Yazar, edebiyatçı, siyasetçi, gazeteci ve |
| Milliyet | Kırgız |
| Dönem | 1950-2008 |
| Tür | Postmodern roman |
| Önemli ödülleri | (Премия Алтын Журек) (2007) |
Etkilendikleri | |
| Resmî site | |
www.aytmatov.org | |
Hayatı
12 Aralık 1928 tarihinde Kuzeybatı Kırgızistan'daki Talas eyaletinin Şeker köyünde doğdu. Babası Törekul Aytmatov, Sovyet Kırgızistan'ında seçkin devlet adamı idi, ancak 1937'de tutuklandı ve 1938'de kurşuna dizildi. Tatar kızı olan annesi Nagima Hamziyevna Abdulvaliyeva tiyatro aktrisiydi.
Gençliği sıkıntılı bir döneme denk gelmişti. O dönemde zaten yeni yerleşmeye başlayan siyasi sistemle, bir de savaşla mücadele etmek zorundaydı. Çok genç yaşta çalışmaya başladı; çünkü II. Dünya Savaşı'nın SSCB üzerindeki etkileri gençleri de etkiliyordu, yetişkinler savaşta olduklarından, gençlere büyük iş düşüyordu. On dört yaşında köyündeki sekreterliğe girdi. Burada tarım makinelerinin sayımı, vergi tahsildarlığı gibi işlerde çalıştı.
Köyünden, Kazakistan'a giderek Cambul Veterinerlik Teknik Okulu'nda okudu. Daha sonra şimdiki Kırgızistan'ın başkenti olan Bişkek'e giderek burada Frunze Tarım Enstitüsü'nde öğrenimine devam etti. Ardından Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsü'ne geçti ve 1956 ile 1958 yılları arasında Moskova'da okudu.
Yazmaya bu yıllarda Pravda gazetesinde başladı. Yazdığı eserleriyle üne kavuştu ve 1957 yılında Sovyet Yazarlar Birliği'ne üye kabul edildi. 1963'te Lenin Ödülü'nü aldı. Eserleri yüz elliyi aşkın dile tercüme edildi. 1990-1994 yıllarında Sovyetler Birliğini ve Rusya'yı, sonra ise 2008 yılına kadar Kırgızistan'ı büyükelçi olarak temsil etti.
Aytmatov, Gün Olur Asra Bedel romanının film çekimleri için gittiği Rusya'nın Tataristan Cumhuriyeti'nin başkenti Kazan'da 16 Mayıs 2008 rahatsızlandı ve böbrek yetmezliği teşhisiyle tedavi için Almanya'ya getirildi. Almanya'nın Nürnberg kentindeki Klinikum Nord'da tedavi gören Cengiz Aytmatov, komaya girdi.10 Haziran 2008 tarihinde Nürnberg'de hayatını yitirdi.
Eserleri
II. Dünya Savaşı sonrası yazarları arasında yer alan Aytmatov, Cemile'den önce birkaç kısa hikâye ve Yüzyüze'yi yazdı. Ancak yazarın kendini kanıtlamasını sağlayan kitap Cemile oldu. Louis Aragon Cemile'yi "dünyanın en güzel aşk hikâyesi" olarak tanımlamıştır.
Eserlerinde mitolojiye oldukça yakın durdu, ancak onunki antik anlamından farklı olarak mitolojiyi çağdaş bir zeminde sentezlemek ve yeniden yaratmaktı. Eserlerinde mitlere, efsanelere ve halk hikâyelerine göndermeler yapmıştır.
1966'dan sonra eserlerini hep Rusça kaleme almıştır.
Eserleri 176 dile çevrilmiştir.
Romancılığı
Cengiz Aytmatov, “Dişi Kurdun Rüyaları” ve “Elveda Gülsarı” romanlarında, yalnız insanların değil, hayvanların da psikolojisini başarıyla anlatmıştır. Romanlarında kurt, deve ve at gibi hayvanlara da yer vermiş, onlara insani özellikler atfetmiş ve bunda da başarılı olmuş dünyadaki sayılı yazarlardan biridir.
Siyasi çalışmaları
Cengiz Aytmatov; edebi çalışmalarına ek olarak, Avrupa Birliği, NATO, UNESCO ve Benelüks ülkelerinin Kırgız delegeliğini üstlenmiştir. Ayrıca eski Kırgızistan Dışişleri Bakanı Askar Aytmatov'un babasıdır.
Yayımlanmış eserleri
- Dağlar Devrildiğinde - Ebedi Nişanlı (Son romanı - 2007)
- Darağacı - Dişi kurdun Rüyaları (1988)
- Gün Olur Asra Bedel (Rusça: И дольше века длится день, 1980)
- Fuji-Yama (Rusça: Восхождение на Фудзияму / Fuji Dağının Tepesi, 1973)
- Beyaz Gemi (Kırgızca: Ак кеме / Ak Keme, Rusça: Белый пароход, 1973)
- (Kırgızca: Кызыл Жоолук / Kızıl Jooluk, 1963)
- Elveda Gülsarı (Rusça: Прощай Гульсары, Kırgızca: Гулсарат, 1963)
- Dağlar ve Steplerden Masallar (Rusça: Повести гор и степей, 1963)
- İlk Öğretmenim (Rusça: Первый учитель, Kırgızca: Биринчи Мугалим, 1962)
- Cemile (Kırgızca: Жамийла, Rusça: Джамиля, 1958)
- Yüzyüze (Rusça: Лицом к лицу, Kırgızca: Бетмебет, 1957)
- Zorlu Geçit (1956)
- Toprak Ana (1963)
- (1990)
- Çocukluğum
- Kızıl Elma (1964) (Hikâye)
- İlk Turnalar (Kırgızca: Эрте Келген Турналар)
- Elveda Gülsarı (1963)
- Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek (Rusça: Пегий Пес Бегущий По Краям Моря, Kırgızca: Деңиз Бойлой Жорткон Ала Дөбөт / Deniz Boyloy Jortkon Ala Döböt)
- Sultan Murat
- Yıldırım Sesli Manasçı (Kırgızca: Чагылган үндүү Манасчы / Çakılgan Ündüü Manasçı)
- Dişi Kurdun Rüyaları (1986)
- Kassandra Damgası (1995)
Ödülleri
- Altın Yürek Edebiyat Ödülü (2007)
- 1963 Lenin Ödülü (Toprak Ana adlı romanı ile)
Cengiz Aytmatov görselleri
-
![image]()
Cengiz Aytmatov (solda) 2007 yılında Köln Literatür Festivalinde. Yayın müdürü Lucien Leitess (ortada) ve Moğolistanlı yazar Galsan Tschinag (sağda). (2007) -
![image]()
Cengiz Aytmatov ve Kırgız Abdyldajan Akmataliev, Paris. Fransa. (26 Mart 1999) -
![image]()
Sankt-Peterburg'da «Bukvoyed» (Буквоед) adlı kitapçıda kitaplarını imzalarken. Vosiya meydanı. (1 Nisan 2007) -
![image]()
Cengiz Aytmatov (ortada) ve Profesör Leonid Levitin (sağda). (2000) -
![image]()
Cengiz Aytmatov, Lüksemburg'daki bir resim sergisinin açılışında, ressam Yury Matushevsky en solda, Mikhail Abakumov en sağda. (1990'lar) -
![image]()
Eski bir fotoğrafı -
![image]()
Cengiz Aytmatov, 2007
Pullarda Aytmatov
Kaynakça
' hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikisöz'de alıntılar |
- CENGİZ AYTMATOV - Web Sitesi 16 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Hazırlayan: Dr. Mustafa Çetin, Erişim tarihi: 07/01/2022)
- Cengiz Aytmatov - Romancı, Yazar 27 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Biyografi)
- Porter, Robert, ed. "Chingiz Aitmatov: Leading novelist of Central Asia 22 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". The Independent, 2008 (İngilizce)
Dipnotlar
- ^ "İz Bırakanlar | Cengiz Aytmatov – Bâb-ı Âlem Uluslararası Öğrenci Derneği". 1 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2024.
- ^ a b . 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2014.
- ^ Ирина Мельникова: Работу над сборником Айтматова считаю подарком судьбы 31 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ("Irina Melnikova: I view the opportunity to work on Aitmatov's Collected Works as a gift of fate") (An interview with the editor of a Four-volume collection of Aitmatov's work)
- ^ . 19 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2014.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- IMDb'de Cengiz Aytmatov
- (Kırgızca)
- Selvi Boylum Al Yazmalım - Gala (2 Fotoğrafta: Cengiz Aytmatov, Kadir İnanır ve Türkan Şoray birlikte)
- Chingiz Aitmatov's Corner 7 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Cengiz Aytmatov, vefatının 13'üncü yılında anılıyor 7 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Habertürk)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cengiz Torokuloglu Aytmatov Kirgizca Chyngyz Torokul uulu Ajtmatov Cingiz Toroqul uulu Aytmatov Rusca Chingiz Torekulovich Ajtmatov Cingiz Torekulovic Aytmatov d 12 Aralik 1928 SSCB o 10 Haziran 2008 Almanya Kirgiz edebiyatci gazeteci cevirmen diplomat ve siyasetci Turk dunyasinin unlu yazarlarindandir ve Turk kultur zenginligini dunyaya tanitmistir daha iyi kaynak gerekli Cengiz Aytmatov Cingiz AytmatovKirgiz Turk uDogum12 Aralik 1928 1928 12 12 Talas Kirgizistan SSCBOlum10 Haziran 2008 79 yasinda Nurnberg AlmanyaMeslekYazar edebiyatci siyasetci gazeteci veMilliyetKirgizDonem1950 2008TurPostmodern romanOnemli odulleri Premiya Altyn Zhurek 2007 Etkilendikleri Manas Destani Turk tarihi KirgizlarResmi sitewww aytmatov orgHayati12 Aralik 1928 tarihinde Kuzeybati Kirgizistan daki Talas eyaletinin Seker koyunde dogdu Babasi Torekul Aytmatov Sovyet Kirgizistan inda seckin devlet adami idi ancak 1937 de tutuklandi ve 1938 de kursuna dizildi Tatar kizi olan annesi Nagima Hamziyevna Abdulvaliyeva tiyatro aktrisiydi Gencligi sikintili bir doneme denk gelmisti O donemde zaten yeni yerlesmeye baslayan siyasi sistemle bir de savasla mucadele etmek zorundaydi Cok genc yasta calismaya basladi cunku II Dunya Savasi nin SSCB uzerindeki etkileri gencleri de etkiliyordu yetiskinler savasta olduklarindan genclere buyuk is dusuyordu On dort yasinda koyundeki sekreterlige girdi Burada tarim makinelerinin sayimi vergi tahsildarligi gibi islerde calisti Koyunden Kazakistan a giderek Cambul Veterinerlik Teknik Okulu nda okudu Daha sonra simdiki Kirgizistan in baskenti olan Biskek e giderek burada Frunze Tarim Enstitusu nde ogrenimine devam etti Ardindan Maksim Gorki Edebiyat Enstitusu ne gecti ve 1956 ile 1958 yillari arasinda Moskova da okudu Yazmaya bu yillarda Pravda gazetesinde basladi Yazdigi eserleriyle une kavustu ve 1957 yilinda Sovyet Yazarlar Birligi ne uye kabul edildi 1963 te Lenin Odulu nu aldi Eserleri yuz elliyi askin dile tercume edildi 1990 1994 yillarinda Sovyetler Birligini ve Rusya yi sonra ise 2008 yilina kadar Kirgizistan i buyukelci olarak temsil etti Aytmatov Gun Olur Asra Bedel romaninin film cekimleri icin gittigi Rusya nin Tataristan Cumhuriyeti nin baskenti Kazan da 16 Mayis 2008 rahatsizlandi ve bobrek yetmezligi teshisiyle tedavi icin Almanya ya getirildi Almanya nin Nurnberg kentindeki Klinikum Nord da tedavi goren Cengiz Aytmatov komaya girdi 10 Haziran 2008 tarihinde Nurnberg de hayatini yitirdi Eserleri2007 yilinda kazandigi Altin Yurek Edebiyat Odulu nu alirken Aytmatov II Dunya Savasi sonrasi yazarlari arasinda yer alan Aytmatov Cemile den once birkac kisa hikaye ve Yuzyuze yi yazdi Ancak yazarin kendini kanitlamasini saglayan kitap Cemile oldu Louis Aragon Cemile yi dunyanin en guzel ask hikayesi olarak tanimlamistir Eserlerinde mitolojiye oldukca yakin durdu ancak onunki antik anlamindan farkli olarak mitolojiyi cagdas bir zeminde sentezlemek ve yeniden yaratmakti Eserlerinde mitlere efsanelere ve halk hikayelerine gondermeler yapmistir 1966 dan sonra eserlerini hep Rusca kaleme almistir Eserleri 176 dile cevrilmistir RomanciligiCengiz Aytmatov Disi Kurdun Ruyalari ve Elveda Gulsari romanlarinda yalniz insanlarin degil hayvanlarin da psikolojisini basariyla anlatmistir Romanlarinda kurt deve ve at gibi hayvanlara da yer vermis onlara insani ozellikler atfetmis ve bunda da basarili olmus dunyadaki sayili yazarlardan biridir Siyasi calismalariCengiz Aytmatov edebi calismalarina ek olarak Avrupa Birligi NATO UNESCO ve Beneluks ulkelerinin Kirgiz delegeligini ustlenmistir Ayrica eski Kirgizistan Disisleri Bakani Askar Aytmatov un babasidir Yayimlanmis eserleriDaglar Devrildiginde Ebedi Nisanli Son romani 2007 Daragaci Disi kurdun Ruyalari 1988 Gun Olur Asra Bedel Rusca I dolshe veka dlitsya den 1980 Fuji Yama Rusca Voshozhdenie na Fudziyamu Fuji Daginin Tepesi 1973 Beyaz Gemi Kirgizca Ak keme Ak Keme Rusca Belyj parohod 1973 Al Yazmalim Kirgizca Kyzyl Zhooluk Kizil Jooluk 1963 Elveda Gulsari Rusca Proshaj Gulsary Kirgizca Gulsarat 1963 Daglar ve Steplerden Masallar Rusca Povesti gor i stepej 1963 Ilk Ogretmenim Rusca Pervyj uchitel Kirgizca Birinchi Mugalim 1962 Cemile Kirgizca Zhamijla Rusca Dzhamilya 1958 Yuzyuze Rusca Licom k licu Kirgizca Betmebet 1957 Zorlu Gecit 1956 Toprak Ana 1963 1990 Cocuklugum Kizil Elma 1964 Hikaye Ilk Turnalar Kirgizca Erte Kelgen Turnalar Elveda Gulsari 1963 Deniz Kiyisinda Kosan Ala Kopek Rusca Pegij Pes Begushij Po Krayam Morya Kirgizca Deniz Bojloj Zhortkon Ala Dobot Deniz Boyloy Jortkon Ala Dobot Sultan Murat Yildirim Sesli Manasci Kirgizca Chagylgan үndүү Manaschy Cakilgan Unduu Manasci Disi Kurdun Ruyalari 1986 Kassandra Damgasi 1995 OdulleriAltin Yurek Edebiyat Odulu 2007 1963 Lenin Odulu Toprak Ana adli romani ile Cengiz Aytmatov gorselleriCengiz Aytmatov solda 2007 yilinda Koln Literatur Festivalinde Yayin muduru Lucien Leitess ortada ve Mogolistanli yazar Galsan Tschinag sagda 2007 Cengiz Aytmatov ve Kirgiz Abdyldajan Akmataliev Paris Fransa 26 Mart 1999 Sankt Peterburg da Bukvoyed Bukvoed adli kitapcida kitaplarini imzalarken Vosiya meydani 1 Nisan 2007 Cengiz Aytmatov ortada ve Profesor Leonid Levitin sagda 2000 Cengiz Aytmatov Luksemburg daki bir resim sergisinin acilisinda ressam Yury Matushevsky en solda Mikhail Abakumov en sagda 1990 lar Eski bir fotografi Cengiz Aytmatov 2007Pullarda AytmatovKaynakcaVikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikisoz de alintilarCENGIZ AYTMATOV Web Sitesi 16 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hazirlayan Dr Mustafa Cetin Erisim tarihi 07 01 2022 Cengiz Aytmatov Romanci Yazar 27 Aralik 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Biyografi Porter Robert ed Chingiz Aitmatov Leading novelist of Central Asia 22 Subat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Independent 2008 Ingilizce Dipnotlar Iz Birakanlar Cengiz Aytmatov Bab i Alem Uluslararasi Ogrenci Dernegi 1 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2024 a b 19 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Agustos 2014 Irina Melnikova Rabotu nad sbornikom Ajtmatova schitayu podarkom sudby 31 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Irina Melnikova I view the opportunity to work on Aitmatov s Collected Works as a gift of fate An interview with the editor of a Four volume collection of Aitmatov s work 19 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Agustos 2014 Ayrica bakinizSelvi Boylum Al Yazmalim film Dis baglantilarIMDb de Cengiz Aytmatov Kirgizca Selvi Boylum Al Yazmalim Gala 2 Fotografta Cengiz Aytmatov Kadir Inanir ve Turkan Soray birlikte Chingiz Aitmatov s Corner 7 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Cengiz Aytmatov vefatinin 13 uncu yilinda aniliyor 7 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Haberturk