Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Son dönem böbrek hastalığı (ESRD) olarak da bilinen böbrek yetmezliği, böbreklerin artık kandaki atık maddeleri yeterince filtreleyemediği ve normal seviyelerin %15'inden daha azında çalıştığı tıbbi bir durumdur.
| Böbrek yetmezliği | |
|---|---|
| Diğer adlar | Böbrek yetmezliği, son dönem böbrek hastalığı (ESRD), evre 5 kronik böbrek hastalığı |
 | |
| Böbreklerin işlevini yerine getirmek için kullanılan bir hemodiyaliz makinesi | |
| Uzmanlık | Nefroloji |
| Belirtiler | Bacakta şişlik, yorgunluk hissi, iştah kaybı, bilinç bulanıklığı |
| Komplikasyon | Akut: Üremi, yüksek kan potasyumu, hacim yüklenmesi Kronik: Kalp hastalığı, yüksek tansiyon, kansızlık |
| Tipler | Akut böbrek yetmezliği, kronik böbrek hastalığı |
| Nedenleri | Akut:
Kronik: |
| Tanı | Akut:
Kronik:
|
| Tedavi | Akut: nedene göre değişir Kronik: Hemodiyaliz, Periton diyalizi, böbrek nakli |
| Sıklık | Akut: yılda 1.000’e 3 Kronik: 1.000’e 1 (ABD) |
Böbrek yetmezliği, hızla gelişen ve düzelebilen akut böbrek yetmezliği ve yavaş yavaş gelişen ve çoğu zaman geri dönüşü olmayan kronik böbrek yetmezliği olarak sınıflandırılır.
Uygun tedavi ile kronik hastalığı olan birçok kişi çalışmaya devam edebilir.
Akut ve kronik böbrek yetmezliğinin semptomlar arasında üremi, hiperkalemi, hacim yüklenmesi, bacaklarda şişme, yorgunluk hissi, kusma, iştahsızlık ve kafa karışıklığı sayılabilir.
Kronik böbrek yetmezliğinin komplikasyonları arasında kalp hastalıkları, yüksek tansiyon ve kansızlık gibi sıvı yüklenmesi ve bozulmuş böbrek fonksiyonlarına bağlı semptomlar gözlenir.
Akut böbrek yetmezliğinin nedenleri düşük tansiyon, idrar yollarının tıkanması, bazı ilaçlar, kas yıkımı ve hemolitik üremik sendromudur.
Kronik böbrek yetmezliğinin nedenleri arasında diyabet, yüksek tansiyon, nefrotik sendrom ve polikistik böbrek hastalığı vardır.
Akut yetmezliğin tanısı sıklıkla idrar üretiminde azalma veya serum kreatinin düzeyinde artış gibi faktörlerin birleşimine dayanır.
Kronik yetmezliğin tanısı, glomerüler filtrasyon hızının (GFR) 15'in altında olması veya böbrek nakli tedavisinin gerekliliği temel alınarak konur. Aynı zamanda evre 5 kronik böbrek hastalığına eşdeğerdir..
Akut yetersizliğin tedavisi altta yatan nedene bağlıdır.
Kronik yetmezliğin tedavisi hemodiyaliz, periton diyalizi veya böbrek naklini içerebilir.
Hemodiyalizde, vücudun dışında kanı filtrelemek için makine kullanılır.
Periton diyalizinde karın boşluğuna belirli bir miktar sıvı yerleştirilip boşaltılır ve bu işlem günde birkaç kez tekrarlanır.
Böbrek nakli, başka birinden alınan böbreğin cerrahi olarak yerleştirilmesini ve daha sonra vücut tarafından reddini önlemek için bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç almayı içerir.
Kronik hastalıklara karşı önerilen diğer önlemler, aktif olma ve belirli beslenme değişiklikleridir.
Depresyon böbrek yetmezliği olan hastalarda yaygındır ve böbrek fonksiyonlarında azalma, hastaneye kaldırılma ve ölüm riskinin artması gibi kötü sonuçlarla ilişkilidir.
Yakın zamanda Hasta Odaklı Sonuçlar Araştırma Enstitüsü (PCORI) tarafından finanse edilen, ayaktan hemodiyaliz alan böbrek yetmezliği hastalarında yapılan bir çalışmada, depresyon için farmakolojik olmayan ve farmakolojik tedaviler arasında benzer etkiler bulundu.
Amerika Birleşik Devletleri'nde akut böbrek yetersizliği yılda yaklaşık 1.000 kişi başına 3 kişiyi etkiler. Kronik böbrek yetersizliği yaklaşık 1.000 kişiden 1 kişiyi etkiler ve her yıl 10.000 kişiden 3'ünde bu durum yeni ortaya çıkar.
Modern tıbbın gelişmesinden evvel böbrek yetmezliğine üremik zehirlenme, kana idrar karışması için ise üremi terimi kullanılırdı. Yaklaşık 1847'den itibaren bu terim az idrar üretimi için kullanılmaya başlanmış, bugünse olarak kullanılmaktadır.
Böbrek hastalarında nefes kokusuna rastlanabilmektedir. Çünkü böbrek hastalığı ağız kuruluğuna, ağız kuruluğu da nefes kokusuna neden olduğu düşünülmektedir.
Sınıflandırma
Böbrek yetmezliği iki kategoriye ayrılabilir: akut böbrek yetmezliği veya kronik böbrek yetmezliği. Böbrek yetmezliğinin türü serum kreatinindeki eğilime göre farklılık gösterir; Akut böbrek yetmezliğini kronik böbrek yetmezliğinden ayırmaya yardımcı olabilecek diğer faktörler arasında anemi ve sonografide böbrek boyutu yer alır; çünkü kronik böbrek hastalığı genellikle anemiye ve küçük böbrek boyutuna yol açar.
Belirti ve bulgular
Belirtiler kişiden kişiye değişebilir. Böbrek hastalığının erken evresinde olan bir kişi kendini hasta hissetmeyebilir veya semptomları ortaya çıktıkça fark etmeyebilir. Böbrekler düzgün bir şekilde filtreleyemediğinde, azotemi adı verilen bir durum olan kanda ve vücutta atık birikir. Çok düşük düzeyde azotemi, varsa çok az semptom üretebilir. Hastalık ilerlerse semptomlar fark edilir hale gelir (eğer yetmezlik semptomlara neden olacak derecedeyse). Gözle görülür semptomların eşlik ettiği böbrek yetmezliğine üremi denir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c d e f Cheung AK (2005). Primer on Kidney Diseases (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 457. ISBN .
- ^ a b c d e f g h i j . National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2017.
- ^ a b c d Blakeley S (2010). Renal Failure and Replacement Therapies (İngilizce). Springer Science & Business Media. s. 19. ISBN .
- ^ a b Liao MT, Sung CC, Hung KC, Wu CC, Lo L, Lu KC (2012). "Insulin resistance in patients with chronic kidney disease". Journal of Biomedicine & Biotechnology. Cilt 2012. s. 691369. doi:10.1155/2012/691369. (PMC) 3420350 $2. (PMID) 22919275.
- ^ a b "Kidney Failure". MedlinePlus (İngilizce). 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Kasım 2017.
- ^ a b c d e f . Johns Hopkins Medicine (İngilizce). 18 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2017.
- ^ a b Clatworthy M (2010). Nephrology: Clinical Cases Uncovered (İngilizce). John Wiley & Sons. s. 28. ISBN .
- ^ a b Ferri FF (2017). Ferri's Clinical Advisor 2018 E-Book: 5 Books in 1 (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 37. ISBN .
- ^ a b . National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (İngilizce). 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2022.
- ^ . National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (İngilizce). 21 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2022.
- ^ . medlineplus.gov. 27 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2022.
- ^ Mehrotra R, Cukor D, Unruh M, Rue T, Heagerty P, Cohen SD, Dember LM, Diaz-Linhart Y, Dubovsky A, Greene T, Grote N, Kutner N, Trivedi MH, Quinn DK, Ver Halen N, Weisbord SD, Young BA, Kimmel PL, Hedayati SS (Mart 2019). "Comparative Efficacy of Therapies for Treatment of Depression for Patients Undergoing Maintenance Hemodialysis: A Randomized Clinical Trial". Annals of Internal Medicine. 170 (6). ss. 369-379. doi:10.7326/M18-2229. (PMID) 30802897.
- ^ Ferri FF (2017). Ferri's Clinical Advisor 2018 E-Book: 5 Books in 1 (İngilizce). Elsevier Health Sciences. s. 294. ISBN . 14 Ocak 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Nisan 2024.
- ^ . 18 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2007.
- ^ Grinsted P (2 Mart 2005). . 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2009.
 | Tıp ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Son donem bobrek hastaligi ESRD olarak da bilinen bobrek yetmezligi bobreklerin artik kandaki atik maddeleri yeterince filtreleyemedigi ve normal seviyelerin 15 inden daha azinda calistigi tibbi bir durumdur Bobrek yetmezligiDiger adlarBobrek yetmezligi son donem bobrek hastaligi ESRD evre 5 kronik bobrek hastaligiBobreklerin islevini yerine getirmek icin kullanilan bir hemodiyaliz makinesiUzmanlikNefrolojiBelirtilerBacakta sislik yorgunluk hissi istah kaybi bilinc bulanikligiKomplikasyonAkut Uremi yuksek kan potasyumu hacim yuklenmesi Kronik Kalp hastaligi yuksek tansiyon kansizlikTiplerAkut bobrek yetmezligi kronik bobrek hastaligiNedenleriAkut Dusuk tansiyonbosaltim sistemi nin tikanmasibazi ilaclarkas bozulmasihemolitik uremik sendrom Kronik Diyabetyuksek tansiyonnefrotik sendrompolikistik bobrek hastaligiTaniAkut Azalan idrar uretimiartan serum kreatinini Kronik Glomeruler filtrasyon hizi GFR lt 15TedaviAkut nedene gore degisir Kronik Hemodiyaliz Periton diyalizi bobrek nakliSiklikAkut yilda 1 000 e 3 Kronik 1 000 e 1 ABD Bobrek yetmezligi hizla gelisen ve duzelebilen akut bobrek yetmezligi ve yavas yavas gelisen ve cogu zaman geri donusu olmayan kronik bobrek yetmezligi olarak siniflandirilir Uygun tedavi ile kronik hastaligi olan bircok kisi calismaya devam edebilir Akut ve kronik bobrek yetmezliginin semptomlar arasinda uremi hiperkalemi hacim yuklenmesi bacaklarda sisme yorgunluk hissi kusma istahsizlik ve kafa karisikligi sayilabilir Kronik bobrek yetmezliginin komplikasyonlari arasinda kalp hastaliklari yuksek tansiyon ve kansizlik gibi sivi yuklenmesi ve bozulmus bobrek fonksiyonlarina bagli semptomlar gozlenir Akut bobrek yetmezliginin nedenleri dusuk tansiyon idrar yollarinin tikanmasi bazi ilaclar kas yikimi ve hemolitik uremik sendromudur Kronik bobrek yetmezliginin nedenleri arasinda diyabet yuksek tansiyon nefrotik sendrom ve polikistik bobrek hastaligi vardir Akut yetmezligin tanisi siklikla idrar uretiminde azalma veya serum kreatinin duzeyinde artis gibi faktorlerin birlesimine dayanir Kronik yetmezligin tanisi glomeruler filtrasyon hizinin GFR 15 in altinda olmasi veya bobrek nakli tedavisinin gerekliligi temel alinarak konur Ayni zamanda evre 5 kronik bobrek hastaligina esdegerdir Akut yetersizligin tedavisi altta yatan nedene baglidir Kronik yetmezligin tedavisi hemodiyaliz periton diyalizi veya bobrek naklini icerebilir Hemodiyalizde vucudun disinda kani filtrelemek icin makine kullanilir Periton diyalizinde karin bosluguna belirli bir miktar sivi yerlestirilip bosaltilir ve bu islem gunde birkac kez tekrarlanir Bobrek nakli baska birinden alinan bobregin cerrahi olarak yerlestirilmesini ve daha sonra vucut tarafindan reddini onlemek icin bagisiklik sistemini baskilayici ilac almayi icerir Kronik hastaliklara karsi onerilen diger onlemler aktif olma ve belirli beslenme degisiklikleridir Depresyon bobrek yetmezligi olan hastalarda yaygindir ve bobrek fonksiyonlarinda azalma hastaneye kaldirilma ve olum riskinin artmasi gibi kotu sonuclarla iliskilidir Yakin zamanda Hasta Odakli Sonuclar Arastirma Enstitusu PCORI tarafindan finanse edilen ayaktan hemodiyaliz alan bobrek yetmezligi hastalarinda yapilan bir calismada depresyon icin farmakolojik olmayan ve farmakolojik tedaviler arasinda benzer etkiler bulundu Amerika Birlesik Devletleri nde akut bobrek yetersizligi yilda yaklasik 1 000 kisi basina 3 kisiyi etkiler Kronik bobrek yetersizligi yaklasik 1 000 kisiden 1 kisiyi etkiler ve her yil 10 000 kisiden 3 unde bu durum yeni ortaya cikar Modern tibbin gelismesinden evvel bobrek yetmezligine uremik zehirlenme kana idrar karismasi icin ise uremi terimi kullanilirdi Yaklasik 1847 den itibaren bu terim az idrar uretimi icin kullanilmaya baslanmis bugunse olarak kullanilmaktadir Bobrek hastalarinda nefes kokusuna rastlanabilmektedir Cunku bobrek hastaligi agiz kuruluguna agiz kurulugu da nefes kokusuna neden oldugu dusunulmektedir SiniflandirmaBobrek yetmezligi iki kategoriye ayrilabilir akut bobrek yetmezligi veya kronik bobrek yetmezligi Bobrek yetmezliginin turu serum kreatinindeki egilime gore farklilik gosterir Akut bobrek yetmezligini kronik bobrek yetmezliginden ayirmaya yardimci olabilecek diger faktorler arasinda anemi ve sonografide bobrek boyutu yer alir cunku kronik bobrek hastaligi genellikle anemiye ve kucuk bobrek boyutuna yol acar Belirti ve bulgularBelirtiler kisiden kisiye degisebilir Bobrek hastaliginin erken evresinde olan bir kisi kendini hasta hissetmeyebilir veya semptomlari ortaya ciktikca fark etmeyebilir Bobrekler duzgun bir sekilde filtreleyemediginde azotemi adi verilen bir durum olan kanda ve vucutta atik birikir Cok dusuk duzeyde azotemi varsa cok az semptom uretebilir Hastalik ilerlerse semptomlar fark edilir hale gelir eger yetmezlik semptomlara neden olacak derecedeyse Gozle gorulur semptomlarin eslik ettigi bobrek yetmezligine uremi denir Ayrica bakinizAkut bobrek yetmezligiKaynakca a b c d e f Cheung AK 2005 Primer on Kidney Diseases Ingilizce Elsevier Health Sciences s 457 ISBN 1416023127 a b c d e f g h i j National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases 21 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Kasim 2017 a b c d Blakeley S 2010 Renal Failure and Replacement Therapies Ingilizce Springer Science amp Business Media s 19 ISBN 9781846289378 a b Liao MT Sung CC Hung KC Wu CC Lo L Lu KC 2012 Insulin resistance in patients with chronic kidney disease Journal of Biomedicine amp Biotechnology Cilt 2012 s 691369 doi 10 1155 2012 691369 PMC 3420350 2 PMID 22919275 a b Kidney Failure MedlinePlus Ingilizce 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Kasim 2017 a b c d e f Johns Hopkins Medicine Ingilizce 18 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Aralik 2017 a b Clatworthy M 2010 Nephrology Clinical Cases Uncovered Ingilizce John Wiley amp Sons s 28 ISBN 9781405189903 a b Ferri FF 2017 Ferri s Clinical Advisor 2018 E Book 5 Books in 1 Ingilizce Elsevier Health Sciences s 37 ISBN 9780323529570 a b National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases Ingilizce 21 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2022 National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases Ingilizce 21 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2022 medlineplus gov 27 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Temmuz 2022 Mehrotra R Cukor D Unruh M Rue T Heagerty P Cohen SD Dember LM Diaz Linhart Y Dubovsky A Greene T Grote N Kutner N Trivedi MH Quinn DK Ver Halen N Weisbord SD Young BA Kimmel PL Hedayati SS Mart 2019 Comparative Efficacy of Therapies for Treatment of Depression for Patients Undergoing Maintenance Hemodialysis A Randomized Clinical Trial Annals of Internal Medicine 170 6 ss 369 379 doi 10 7326 M18 2229 PMID 30802897 KB1 bakim goster yazarlar link Ferri FF 2017 Ferri s Clinical Advisor 2018 E Book 5 Books in 1 Ingilizce Elsevier Health Sciences s 294 ISBN 9780323529570 14 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Nisan 2024 18 Ekim 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Kasim 2007 Grinsted P 2 Mart 2005 15 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Mayis 2009 Tip ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz