Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Muhasebe, bir işletmenin varlıkları ve kaynakları üzerindeki mali nitelikteki bilgileri kayıt, sınıflandırma, özetleme, analiz etme ve yorumlama gibi fonksiyonlar ile takip eden bilimsel bir sistemdir.
En yaygın muhasebe türleri denetim muhasebesi, bütçe, maliyet muhasebesi, , çevresel muhasebe, finansal muhasebe, , , , , vergi muhasebesi'dir.
Tarihi
Yazının Mezopotamya'da icadı ile toplanan vergilerin kaydedilmesi yan yana gitmiştir. İran, Mısır, Babil ve Roma döneminden kalma muhasebe kayıtları bulunmuştur.
Ticari hesapların parmak ya da abaküs ile yapılmasından vazgeçilip, cebir ile ve her aşamasının yazılı kayıt altına alınması batıda Fibonaccinin büyük eseri Liber Abaci kitabı ve onun daha kısa ve daha popüler versiyonunda, tüccar babasıyla arap şehirlerine yaptığı gezilerde görüp öğrendiği, kâğıt üzerinde hint-arap rakamlarıyla yazılı yapılan aritmetik işlemlerini anlatmasıyla başlamıştır. Bunun İtalya'da kabul buluşunun ticari sebebi hesap yapanla kayıt edenin aynı kişi olması sayesinde daha az adam çalıştırma ve hesapların sonradan da kontrol olanağı sayesinde daha çok çalışan idare edebilme idi.
Daha sonra bu kayıtlarla ilgili sanat ve onun kuralları geliştirildi. Bankacılık ve sigortacılık mesleklerinin ortaya çıkışı bu döneme rastlar. Çift kalem muhasebe tekniği Orta Çağ'da önce Orta doğuda sonra Avrupa'da kullanılır oldu.
Türkiye'de muhasebe cumhuriyetin ilanından sonra 1932 yılında kanunlara girmiş, uzun yıllar ve uğraşlar sonucunda AB standartları kalitesine getirilmiştir.
Muhasebenin amacı, yararları ve ilgilenenleri
Muhasebeye neden gerek duyulduğu, hangi ihtiyaçlara çözüm olarak getirildiği ve kimlere hitap ettiği şöyle sıralanabilir:
- DEVLET: Kanun şart koşar, çünkü devletin ticaret yapılabilmesi için sağladığı huzur, altyapı (örn. yol, para, şirket tüzel kişilik altyapısı) ve ticareti düzenleyen kanunlar, anlaşmazlıklarda hâkimlik gibi hizmetleri sürdürmek için gerekli geliri vergi olarak alırken adaletli davranabilmesine yarar.
- İDARECİLER: İş karmaşık ise, başkalarını çalıştırmak gerekiyorsa iş sahibi, ortakları ve diğer yöneticilerce istenir, çünkü çalışanların yaptıklarını kontrol etmeye, hangi yapılanın daha kârlı hangisinin zarara sebep olduğunu anlamaya, daha da güzel sonuçlar yönünde daha hesaplı düzeltmeler yapmaya olanak verir. Günlük telaş içinde fark edilmesi mümkün olmayan ama uzun süreyi kapsayan yüksek sayıda veriye (bkz. büyük veri) örn. istatistik analiz veya yapay zekâ uygulayarak toplu bakıldığında farkına varılabilecek öngörülmesi güç olan bilinmezlerin farkına varmaya olanak verir. Ayrıca karmaşık bir işletmenin günlük işleyişinde örn. vadeli ödemeler ve tahsilat konularında kurumsal hafıza işlevi görür.
- SAHİPLERİ: Bir gün işletmenin kendisinin değeri söz konusu olursa (işletmeyi devretme, ortak olma, ortakların ayrılması, veraset, boşanma ve sözleşmeli evlilikte gerekebilen ortak mülkte pay hesabı gibi durumlarda) değerin saptanması için gerekli olan, işletmenin sahip olduğu kıymetler, alacaklar, borçlar ve olağan dönemsel girdi, çıktı, getiri gibi verilere muhasebe sayesinde ulaşılır.
- DİĞER İLGİLİLER: İşletmenin faaliyetleri ile devlet, sahipleri ve idarecileri dışında, işletme için önemli başkaları da çeşitli sebeplerden ilgileniyor olabilirler. Bunlara da (örn. büyük borçlanmada karşı taraf, büyük müşteriler, nüfuzlu komşular, çevreciler, çoğu çalışanlar, iş müracaatı planlayanlar, işletmenin kullandığı iş gücünün tedarikçileri, ham madde tedarikçileri ya da hisselerinin ticaretinin aktörleri ya da onları yönlendirebilecek olanlar) değerlendirme ve müzakere için kesin verilerle destek sağlar.
Muhasebenin temel kavramları
Muhasebenin temel kavramları ya da geçerliliğinin sürekliliğini devamlı gözettiği prensipleri şunlardır:
Sosyal sorumluluk kavramı
Bu kavram, muhasebenin işlevini yerine getirme hususundaki sorumluluğunu belirtmekte ve muhasebenin kapsamını, anlamını, yerini ve amacını göstermektedir. Sosyal sorumluluk kavramı; muhasebenin organizasyonunda, muhasebe uygulamalarının yürütülmesinde ve mali tabloların düzenlenmesi ve sunulmasında; belli kişi veya grupların değil, tüm toplumun çıkarlarının gözetilmesi ve dolayısıyla bilgi üretiminde gerçeğe uygun, tarafsız ve dürüst davranılması gereğini ifade eder. Kâr eden şirket müdürün isteği üzerine zarar etmiş bir şirket haline gelemez.
Kişilik kavramı
Bu kavram, işletmenin sahip veya sahiplerinden, yöneticilerinden, personelinden ve diğer ilgililerden ayrı bir kişiliğe sahip olduğunu ve o işletmenin muhasebe işlemlerinin sadece bu kişilik adına yürütülmesi gerektiğini öngörür. örneğin: işletme sahibinin kendisine ait bir elektrik faturasını işletmenin bir gideriymiş gibi kaydedemez. işletme gerçek kişilerden ayrı bir kişiliktir, bu kişilik ise tüzel kişiliktir.
İşletmenin sürekliliği kavramı
Bu kavram, işletmelerin faaliyetlerini bir süreye bağlı olmaksızın sürdüreceğini ifade eder. Bu nedenle işletme sahiplerinin ya da hissedarlarının yaşam süreleriyle bağlı değildir. İşletmenin sürekliliği kavramı maliyet esasının temelini oluşturur. Bu kavramın, işletmeler açısından geçerliliğinin bulunmadığı veya ortadan kalktığı durumlarda ise, bu husus mali tabloların dipnotlarında açıklanır.
Dönemsellik kavramı
Dönemsellik kavramı, işletmenin sürekliliği kavramı uyarınca sınırsız kabul edilen ömrünün, belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanmasıdır. Gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi, hasılat, gelir ve kârların aynı döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırılması bu kavramın gereğidir Bu kavramın, işletmeler açısından geçerliliğinin bulunmadığı veya ortadan kalktığı durumlarda ise, bu husus mali tabloların dipnotlarında açıklanır.
Parayla ölçülme kavramı
Parayla ölçülme kavramı, parayla ölçülebilen iktisadi olay ve işlemlerin muhasebeye ortak bir ölçü olarak para birimiyle yansıtılmasını ifade eder.
Muhasebe işlemleri ulusal para birimine göre yapılır.
Maliyet esası kavramı
Maliyet esası kavramı; para mevcudu, alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi mümkün veya uygun olmayan diğer kalemler hariç, işletme tarafından edinilen varlık ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesinde, bunların elde edilme maliyetlerinin esas alınması gereğini ifade eder.
Tarafsızlık ve belgelendirme kavramı
Bu kavram, muhasebe kayıtlarının gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş objektif belgelere dayandırılması ve muhasebe kayıtlarına esas alınacak yöntemlerin seçilmesinde tarafsız ve ön yargısız davranılması gereğini ifade eder.
Tutarlılık kavramı
Tutarlılık kavramı, muhasebe uygulamaları için seçilen muhasebe politikalarının, birbirini izleyen dönemlerde değiştirilmeden uygulanması gereğini ifade eder. İşletmelerin mali durumunun, faaliyet sonuçlarının ve bunlara ilişkin yorumların karşılaştırılabilir olması bu kavramın amacını oluşturur. Tutarlılık kavramı, benzer olay ve işlemlerde, kayıt düzenleri ile değerleme ölçülerinin değişmezliğini ve mali tablolarda biçim ve içerik yönünden tek düzeni öngörür. Geçerli nedenlerin bulunduğu durumlarda, işletmeler, uyguladıkları muhasebe politikalarını değiştirebilirler. Ancak bu değişikliklerin ve bunların parasal etkilerinin mali tabloların dipnotlarında açıklanması zorunludur.
Tam açıklama kavramı
Tam açıklama kavramı, mali tabloların bu tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır olmasını ifade eder.
Mali tablolarda finansal bilgilerin tam olarak açıklanması yanında, mali tablo kalemleri kapsamında yer almayan ancak alınacak kararları etkileyebilecek, gerçekleşmesi muhtemel olaylara da yer verilmesi bu kavramın gereğidir.
İhtiyatlılık kavramı
Bu kavram, muhasebe olaylarında temkinli davranılması ve işletmenin karşılaşabileceği risklerin göz önüne alınması gereğini ifade eder. Örneğin, ileri bir tarihte bedeli tahsil edilmek üzere bir mal veya hizmet satılırsa hemen gelir olarak kaydedilmemeli, tahsilat yapıldıktan sonra kaydedilmelidir. Aynı şekilde bir gider veya zarar kesinleşmese bile ortaya çıktığında bunun için karşılık ayrılmalıdır.
Önemlilik kavramı
Önemlilik kavramı, bir hesap kalemi veya mâli bir olayın nispî ağırlık ve değerinin mali tablolara dayanılarak yapılacak değerlemeleri veya alınacak kararları etkileyebilecek düzeyde olmasını ifade eder. Önemli hesap kalemleri, finansal olaylar ve diğer hususların mali tablolarda yer alması zorunludur.
Özün önceliği kavramı
Özün Önceliği kavramı, işlemlerin muhasebeye yansıtılması ve değerlendirmelerinin yapılmasında biçimlerinden çok özlerinin dikkate alınması gerektiğini belirtir.
İşlemlerin biçimleri ile özleri paraleldir, bazı durumlarda farklılıklar ortaya çıkabilir. Bu durumda, özün biçime önceliği esastır.
Muhasebenin İşlevleri
- Kaydetme
- Sınıflandırma
- Özetleme
- Raporlama
Ayrıca bakınız
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mayis 2009 Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Muhasebe haber gazete kitap akademik JSTOR Agustos 2022 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Muhasebe bir isletmenin varliklari ve kaynaklari uzerindeki mali nitelikteki bilgileri kayit siniflandirma ozetleme analiz etme ve yorumlama gibi fonksiyonlar ile takip eden bilimsel bir sistemdir En yaygin muhasebe turleri denetim muhasebesi butce maliyet muhasebesi cevresel muhasebe finansal muhasebe vergi muhasebesi dir TarihiYazinin Mezopotamya da icadi ile toplanan vergilerin kaydedilmesi yan yana gitmistir Iran Misir Babil ve Roma doneminden kalma muhasebe kayitlari bulunmustur Ticari hesaplarin parmak ya da abakus ile yapilmasindan vazgecilip cebir ile ve her asamasinin yazili kayit altina alinmasi batida Fibonaccinin buyuk eseri Liber Abaci kitabi ve onun daha kisa ve daha populer versiyonunda tuccar babasiyla arap sehirlerine yaptigi gezilerde gorup ogrendigi kagit uzerinde hint arap rakamlariyla yazili yapilan aritmetik islemlerini anlatmasiyla baslamistir Bunun Italya da kabul bulusunun ticari sebebi hesap yapanla kayit edenin ayni kisi olmasi sayesinde daha az adam calistirma ve hesaplarin sonradan da kontrol olanagi sayesinde daha cok calisan idare edebilme idi Daha sonra bu kayitlarla ilgili sanat ve onun kurallari gelistirildi Bankacilik ve sigortacilik mesleklerinin ortaya cikisi bu doneme rastlar Cift kalem muhasebe teknigi Orta Cag da once Orta doguda sonra Avrupa da kullanilir oldu Turkiye de muhasebe cumhuriyetin ilanindan sonra 1932 yilinda kanunlara girmis uzun yillar ve ugraslar sonucunda AB standartlari kalitesine getirilmistir Muhasebenin amaci yararlari ve ilgilenenleriMuhasebeye neden gerek duyuldugu hangi ihtiyaclara cozum olarak getirildigi ve kimlere hitap ettigi soyle siralanabilir DEVLET Kanun sart kosar cunku devletin ticaret yapilabilmesi icin sagladigi huzur altyapi orn yol para sirket tuzel kisilik altyapisi ve ticareti duzenleyen kanunlar anlasmazliklarda hakimlik gibi hizmetleri surdurmek icin gerekli geliri vergi olarak alirken adaletli davranabilmesine yarar IDARECILER Is karmasik ise baskalarini calistirmak gerekiyorsa is sahibi ortaklari ve diger yoneticilerce istenir cunku calisanlarin yaptiklarini kontrol etmeye hangi yapilanin daha karli hangisinin zarara sebep oldugunu anlamaya daha da guzel sonuclar yonunde daha hesapli duzeltmeler yapmaya olanak verir Gunluk telas icinde fark edilmesi mumkun olmayan ama uzun sureyi kapsayan yuksek sayida veriye bkz buyuk veri orn istatistik analiz veya yapay zeka uygulayarak toplu bakildiginda farkina varilabilecek ongorulmesi guc olan bilinmezlerin farkina varmaya olanak verir Ayrica karmasik bir isletmenin gunluk isleyisinde orn vadeli odemeler ve tahsilat konularinda kurumsal hafiza islevi gorur SAHIPLERI Bir gun isletmenin kendisinin degeri soz konusu olursa isletmeyi devretme ortak olma ortaklarin ayrilmasi veraset bosanma ve sozlesmeli evlilikte gerekebilen ortak mulkte pay hesabi gibi durumlarda degerin saptanmasi icin gerekli olan isletmenin sahip oldugu kiymetler alacaklar borclar ve olagan donemsel girdi cikti getiri gibi verilere muhasebe sayesinde ulasilir DIGER ILGILILER Isletmenin faaliyetleri ile devlet sahipleri ve idarecileri disinda isletme icin onemli baskalari da cesitli sebeplerden ilgileniyor olabilirler Bunlara da orn buyuk borclanmada karsi taraf buyuk musteriler nufuzlu komsular cevreciler cogu calisanlar is muracaati planlayanlar isletmenin kullandigi is gucunun tedarikcileri ham madde tedarikcileri ya da hisselerinin ticaretinin aktorleri ya da onlari yonlendirebilecek olanlar degerlendirme ve muzakere icin kesin verilerle destek saglar Muhasebenin temel kavramlariMuhasebenin temel kavramlari ya da gecerliliginin surekliligini devamli gozettigi prensipleri sunlardir Sosyal sorumluluk kavrami Bu kavram muhasebenin islevini yerine getirme hususundaki sorumlulugunu belirtmekte ve muhasebenin kapsamini anlamini yerini ve amacini gostermektedir Sosyal sorumluluk kavrami muhasebenin organizasyonunda muhasebe uygulamalarinin yurutulmesinde ve mali tablolarin duzenlenmesi ve sunulmasinda belli kisi veya gruplarin degil tum toplumun cikarlarinin gozetilmesi ve dolayisiyla bilgi uretiminde gercege uygun tarafsiz ve durust davranilmasi geregini ifade eder Kar eden sirket mudurun istegi uzerine zarar etmis bir sirket haline gelemez Kisilik kavrami Bu kavram isletmenin sahip veya sahiplerinden yoneticilerinden personelinden ve diger ilgililerden ayri bir kisilige sahip oldugunu ve o isletmenin muhasebe islemlerinin sadece bu kisilik adina yurutulmesi gerektigini ongorur ornegin isletme sahibinin kendisine ait bir elektrik faturasini isletmenin bir gideriymis gibi kaydedemez isletme gercek kisilerden ayri bir kisiliktir bu kisilik ise tuzel kisiliktir Isletmenin surekliligi kavrami Bu kavram isletmelerin faaliyetlerini bir sureye bagli olmaksizin surdurecegini ifade eder Bu nedenle isletme sahiplerinin ya da hissedarlarinin yasam sureleriyle bagli degildir Isletmenin surekliligi kavrami maliyet esasinin temelini olusturur Bu kavramin isletmeler acisindan gecerliliginin bulunmadigi veya ortadan kalktigi durumlarda ise bu husus mali tablolarin dipnotlarinda aciklanir Donemsellik kavrami Donemsellik kavrami isletmenin surekliligi kavrami uyarinca sinirsiz kabul edilen omrunun belli donemlere bolunmesi ve her donemin faaliyet sonuclarinin diger donemlerden bagimsiz olarak saptanmasidir Gelir ve giderlerin tahakkuk esasina gore muhasebelestirilmesi hasilat gelir ve karlarin ayni doneme ait maliyet gider ve zararlarla karsilastirilmasi bu kavramin geregidir Bu kavramin isletmeler acisindan gecerliliginin bulunmadigi veya ortadan kalktigi durumlarda ise bu husus mali tablolarin dipnotlarinda aciklanir Parayla olculme kavrami Parayla olculme kavrami parayla olculebilen iktisadi olay ve islemlerin muhasebeye ortak bir olcu olarak para birimiyle yansitilmasini ifade eder Muhasebe islemleri ulusal para birimine gore yapilir Maliyet esasi kavrami Maliyet esasi kavrami para mevcudu alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi mumkun veya uygun olmayan diger kalemler haric isletme tarafindan edinilen varlik ve hizmetlerin muhasebelestirilmesinde bunlarin elde edilme maliyetlerinin esas alinmasi geregini ifade eder Tarafsizlik ve belgelendirme kavrami Bu kavram muhasebe kayitlarinin gercek durumu yansitan ve usulune uygun olarak duzenlenmis objektif belgelere dayandirilmasi ve muhasebe kayitlarina esas alinacak yontemlerin secilmesinde tarafsiz ve on yargisiz davranilmasi geregini ifade eder Tutarlilik kavrami Tutarlilik kavrami muhasebe uygulamalari icin secilen muhasebe politikalarinin birbirini izleyen donemlerde degistirilmeden uygulanmasi geregini ifade eder Isletmelerin mali durumunun faaliyet sonuclarinin ve bunlara iliskin yorumlarin karsilastirilabilir olmasi bu kavramin amacini olusturur Tutarlilik kavrami benzer olay ve islemlerde kayit duzenleri ile degerleme olculerinin degismezligini ve mali tablolarda bicim ve icerik yonunden tek duzeni ongorur Gecerli nedenlerin bulundugu durumlarda isletmeler uyguladiklari muhasebe politikalarini degistirebilirler Ancak bu degisikliklerin ve bunlarin parasal etkilerinin mali tablolarin dipnotlarinda aciklanmasi zorunludur Tam aciklama kavrami Tam aciklama kavrami mali tablolarin bu tablolardan yararlanacak kisi ve kuruluslarin dogru karar vermelerine yardimci olacak olcude yeterli acik ve anlasilir olmasini ifade eder Mali tablolarda finansal bilgilerin tam olarak aciklanmasi yaninda mali tablo kalemleri kapsaminda yer almayan ancak alinacak kararlari etkileyebilecek gerceklesmesi muhtemel olaylara da yer verilmesi bu kavramin geregidir Ihtiyatlilik kavrami Bu kavram muhasebe olaylarinda temkinli davranilmasi ve isletmenin karsilasabilecegi risklerin goz onune alinmasi geregini ifade eder Ornegin ileri bir tarihte bedeli tahsil edilmek uzere bir mal veya hizmet satilirsa hemen gelir olarak kaydedilmemeli tahsilat yapildiktan sonra kaydedilmelidir Ayni sekilde bir gider veya zarar kesinlesmese bile ortaya ciktiginda bunun icin karsilik ayrilmalidir Onemlilik kavrami Onemlilik kavrami bir hesap kalemi veya mali bir olayin nispi agirlik ve degerinin mali tablolara dayanilarak yapilacak degerlemeleri veya alinacak kararlari etkileyebilecek duzeyde olmasini ifade eder Onemli hesap kalemleri finansal olaylar ve diger hususlarin mali tablolarda yer almasi zorunludur Ozun onceligi kavrami Ozun Onceligi kavrami islemlerin muhasebeye yansitilmasi ve degerlendirmelerinin yapilmasinda bicimlerinden cok ozlerinin dikkate alinmasi gerektigini belirtir Islemlerin bicimleri ile ozleri paraleldir bazi durumlarda farkliliklar ortaya cikabilir Bu durumda ozun bicime onceligi esastir Muhasebenin IslevleriKaydetme Siniflandirma Ozetleme RaporlamaAyrica bakinizGenel Kabul Gormus Muhasebe Ilkeleri Kamu Gozetimi Muhasebe ve Denetim Standartlari Kurumu Kosten und Leistungsrechnung Buyuk Dortlu muhasebe Muhasebe yazilimi Maliyet ve performans muhasebesi Kayit tutma Mali bilanco Fatura Sirketler VergiKaynakca 24 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Eylul 2014 Arsivlenmis kopya 5 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Haziran 2023 3 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Aralik 2019