Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Triumphi ya da İtalyanca başlığıyla I Trionfi, Francesco Petrarca'nın alegorik bir şiiri olup, İtalyanca yazdığı iki yapıttan biridir (öteki Canzoniere). Türkçeye Utku Şiirleri başlığıyla çevrilmiştir.
Ad ve edebi tür
Latince triumphi (tekil biçimi triumphus) "zafer alayları" anlamına gelir. Utku Şiirleri'nin belkemiğini oluşturan bu kavramı kısaca gözden geçirmek, yapıtı anlamak açısından önemlidir. Eski Roma'nın önemli geleneklerinden biri olan zafer alayı, savaştan zaferle dönen komutan ve ordusu için Senato'nun düzenlediği törene verilen addı: Roma şehrindeki Via Sacra (Kutsal Yol) boyunca, en önde yüksek görevliler ve Senato üyeleri, en sonda zincire vurulmuş savaş tutsakları olmak üzere, Capitolium'a kadar sıra halinde yürüyüş; defne yapraklarından tacıyla, dört beyaz atın çektiği zafer arabasına binen komutan; bütün alayın çiçeklerle bezeli yollara dizilen halkın arasından geçişi... Bütün bunlar, bu görkemli törenin birer parçasıydı. Petrarca altı bölümden oluşan yapıtında, zafer alayını bir model, bir çerçeve gibi alıp Aşk, İffet, Ölüm, Ün, Zaman ve Ebedilik'e uyarlar. Bir örnek vermek gerekirse: Birinci Bölümde, yani Aşkın Utkusu'nda, Romalı komutanın yerini Aşk alır: Başka bir deyişle, Aşk, âşıkları yenen komutandır; aşka yenik düşen âşıklar da onun tutsaklarıdır. Keza bir sonraki bölümde Romalı komutanın yerini İffet, bir sonrakinde Ölüm, sonra sırasıyla Ün, Zaman ve Ebedilik alır.
Yapıtın edebi türü, Türkçeye genellikle görü sözcüğüyle çevrilen visio (Latince) ya da visione'dir (İtalyanca). Görü, şairin büyük bir yoğunlaşmayla gördüğü bir tür düş ya da hayaldir.
Biçim, yapı ve içerik
Petrarca, Utku Şiirleri'nde İtalyan şiirinin Dante'yle özdeşleşen koşuk biçimini, 'yı kullanmıştır.
Şiirin yapısına ve içeriğine gelince:
- Aşkın Utkusu (ya da Zafer Alayı): Bu bölüm, dört alt bölüme ayrılır (Aşkın Utkusu I, II, III ve IV). Anlatı, bahar mevsiminde, şairin Laura'ya âşık oluşunun yıldönümünde, Vaucluse'de başlar. Uykuya dalmış olan şaire, bir zafer arabası üzerinde Aşk Tanrısı görünür. Aşk'ı, tarihin ve efsanenin ünlü kişilerinden oluşan kalabalık bir topluluk izlemektedir. En uzak geçmişin kişilerinden Petrarca'nın çağdaşlarına uzanan bu topluluktaki herkes, Aşk'ın hükmüne boyun eğmiştir. İçlerinden birisi, kalabalıktan koparak öne çıkar ve kendini tanıtır: Petrarca'nın gençlik yıllarından bir arkadaşıdır, o da Toscanalıdır ve şairden çok daha yaşlıdır. Şaire rehberlik edecek olan arkadaşı, Aşk'a yenik düşenleri ona bir bir sıralar. Şair de, bu Aşk mağluplarından biridir, çünkü yanında, ak güvercinden çok daha saf bir genç kız belirdiğinde, o da çaresiz bir aşka düşmüştür. Âşıklar kervanı daha sonra Kıbrıs'a gider; burada Aşk Tanrısı zaferini kutlar ve tutsaklar karanlık bir zindana kapatılır.
- İffetin Utkusu (ya da Zafer Alayı): Bu bölümde, şairin âşık olduğu Laura, Erdemler'in ve erdenliğiyle ünlü kahramanların yardımıyla Aşk'ı yener, tutsakları hapisten kurtarıp önce Liternum'da erdemli Scipio'yla, daha sonra Roma'da, İffet Tapınağı'nda zaferini kutlar; yenik düşürdüğü Aşk'tan aldığı ganimetleri de, bu tapınağa bırakır.
- Ölümün Utkusu (ya da Zafer Alayı): İki alt bölümden (Ölümün Utkusu I ve II) oluşan Ölümün Utkusunda, Laura Roma'dan Provence'a dönerken, siyahlar giymiş bir kadınla, Ölüm'le karşılaşır. Ölüm, Laura'nın sarışın başından altın bir tel koparır ve genç kız ölür. Ertesi gece, şair rüyasında Laura'yı görür, genç kız onu teselli eder, ona yaşadığı mutluluğu gösterir, sağken şaire duyduğu temiz aşkı itiraf eder.
- Ünün Utkusu (ya da Zafer Alayı): Ölüm uzaklaştıktan sonra, bir zafer alayı eşliğinde görkemli bir kraliçe belirir: Ün. Üç alt bölümden (I, II ve III) oluşan Ünün Utkusunda, zafer alayının başını çeken Ün'ün ardından üç sıra halinde ünlü kişiler gelir: İlk iki sıradakiler, Eski Roma'nın ve öteki ülkelerin ünlü komutanlarıdır; üçüncü sıradakiler ise, ünlü düşünürler, edebiyatçılar ve bilim adamlarıdır.
- Zamanın Utkusu (ya da Zafer Alayı): Bu bölümde, güneşin simgelediği Zaman, Ün'ü çekemez, seyrini hızlandırır ve yeryüzündeki her şey onun uçarcasına gidişine uyum sağlamak zorunda kalır; bu arada, gizemli bir ses, insanların şanları ve geriye bıraktıkları anılar üzerinde Zaman'ın utkusunu duyurur.
- Ebediliğin Utkusu (ya da Zafer Alayı): Şair, bu görü karşısında geri çekilir; kendi içine kapanarak, kutlu bir dünyayı seyre dalar: Zamanın dışında yer alan, Tanrı'nın ışığıyla aydınlanan bu ebedi dünyada, şair hem Cennet'te olmanın, hem Laura'sını görmenin mutluluğunu yaşayacaktır.
Eleştiri
Triumphi tamamlanmamış bir yapıttır. Petrarca eleştirmenlerine göre, birçok öğeyi tek bir yapıtta birleştirme arzusu, Utku Şiirleri'nin tamamlanmamış olarak kalmasının başlıca nedenidir: Çeşitli ahlaki varsayımlar; bütünlüklü ve yüksek üslupta bir şiir yazma tutkusu; iki ayrı damarı (klasik kültür ile romans geleneği) aynı estetik doku içinde buluşturma amacı, bu öğeler arasında sayılabilir. İkinci bir neden de, ideolojik yapıdaki belirsizlik ve kararsızılklar, çelişkilerdir.
Yapıttan bir örnek
Utku Şiirleri yer yer lirik bölümler içerir. Bu bölümlerin en ünlülerinden biri, şairin Laura'nın ölümünü anlattığı dizelerdir (Ölümün Utkusu I, 151-172):
- Ruh, ayrılırken o güzel sineden,
- Bütün erdemleriyle kendinde topladığı,
- Huzur vermişti gideceği yerine semanın.
- Hiçbiri düşmanların öyle istekli değildi
- Belirmeye karanlık çehresiyle,
- Ölüm saldırısını bitirmeden.
- Sona erince gözyaşı ve korku,
- Güzel yüze bakıyordu herkes dikkatle,
- Umutsuzluk kesinlik kazandığı için,
- Zorla söndürülen bir alev gibi değil,
- Kendi kendine tükenen bir alev gibi
- Huzurla gitti mutlu ruhu,
- Tatlı ve aydınlık bir ışık gibi,
- Besini yavaş yavaş azalan,
- Koruyarak sonuna kadar tatlı halini.
- Solgun değildi, ama daha aktı kardan
- Rüzgârsız güzel bir tepeye dökülen,
- Dinleniyor gibiydi yorgun birisi gibi.
- Sanki tatlı bir uyku güzel gözlerinde,
- Ruhu bedeninden ayrılmış olduğu için,
- "Ölüm" dedikleri şey budalaların:
- Güzel görünüyordu güzel yüzünde ölüm.
Vikikaynak'ta it:Trionfi ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Triumphi ya da Italyanca basligiyla I Trionfi Francesco Petrarca nin alegorik bir siiri olup Italyanca yazdigi iki yapittan biridir oteki Canzoniere Turkceye Utku Siirleri basligiyla cevrilmistir Clusone Italya 15 yluzyil Disciplini Kilisesi nin dis cephesi Olumun Zafer Alayi Ad ve edebi turTrionfi 1473 Latince triumphi tekil bicimi triumphus zafer alaylari anlamina gelir Utku Siirleri nin belkemigini olusturan bu kavrami kisaca gozden gecirmek yapiti anlamak acisindan onemlidir Eski Roma nin onemli geleneklerinden biri olan zafer alayi savastan zaferle donen komutan ve ordusu icin Senato nun duzenledigi torene verilen addi Roma sehrindeki Via Sacra Kutsal Yol boyunca en onde yuksek gorevliler ve Senato uyeleri en sonda zincire vurulmus savas tutsaklari olmak uzere Capitolium a kadar sira halinde yuruyus defne yapraklarindan taciyla dort beyaz atin cektigi zafer arabasina binen komutan butun alayin ciceklerle bezeli yollara dizilen halkin arasindan gecisi Butun bunlar bu gorkemli torenin birer parcasiydi Petrarca alti bolumden olusan yapitinda zafer alayini bir model bir cerceve gibi alip Ask Iffet Olum Un Zaman ve Ebedilik e uyarlar Bir ornek vermek gerekirse Birinci Bolumde yani Askin Utkusu nda Romali komutanin yerini Ask alir Baska bir deyisle Ask asiklari yenen komutandir aska yenik dusen asiklar da onun tutsaklaridir Keza bir sonraki bolumde Romali komutanin yerini Iffet bir sonrakinde Olum sonra sirasiyla Un Zaman ve Ebedilik alir Yapitin edebi turu Turkceye genellikle goru sozcuguyle cevrilen visio Latince ya da visione dir Italyanca Goru sairin buyuk bir yogunlasmayla gordugu bir tur dus ya da hayaldir Bicim yapi ve icerikPetrarca Utku Siirleri nde Italyan siirinin Dante yle ozdeslesen kosuk bicimini yi kullanmistir Siirin yapisina ve icerigine gelince Askin Utkusu ya da Zafer Alayi Bu bolum dort alt bolume ayrilir Askin Utkusu I II III ve IV Anlati bahar mevsiminde sairin Laura ya asik olusunun yildonumunde Vaucluse de baslar Uykuya dalmis olan saire bir zafer arabasi uzerinde Ask Tanrisi gorunur Ask i tarihin ve efsanenin unlu kisilerinden olusan kalabalik bir topluluk izlemektedir En uzak gecmisin kisilerinden Petrarca nin cagdaslarina uzanan bu topluluktaki herkes Ask in hukmune boyun egmistir Iclerinden birisi kalabaliktan koparak one cikar ve kendini tanitir Petrarca nin genclik yillarindan bir arkadasidir o da Toscanalidir ve sairden cok daha yaslidir Saire rehberlik edecek olan arkadasi Ask a yenik dusenleri ona bir bir siralar Sair de bu Ask magluplarindan biridir cunku yaninda ak guvercinden cok daha saf bir genc kiz belirdiginde o da caresiz bir aska dusmustur Asiklar kervani daha sonra Kibris a gider burada Ask Tanrisi zaferini kutlar ve tutsaklar karanlik bir zindana kapatilir Iffetin Utkusu ya da Zafer Alayi Bu bolumde sairin asik oldugu Laura Erdemler in ve erdenligiyle unlu kahramanlarin yardimiyla Ask i yener tutsaklari hapisten kurtarip once Liternum da erdemli Scipio yla daha sonra Roma da Iffet Tapinagi nda zaferini kutlar yenik dusurdugu Ask tan aldigi ganimetleri de bu tapinaga birakir Olumun Utkusu ya da Zafer Alayi Iki alt bolumden Olumun Utkusu I ve II olusan Olumun Utkusunda Laura Roma dan Provence a donerken siyahlar giymis bir kadinla Olum le karsilasir Olum Laura nin sarisin basindan altin bir tel koparir ve genc kiz olur Ertesi gece sair ruyasinda Laura yi gorur genc kiz onu teselli eder ona yasadigi mutlulugu gosterir sagken saire duydugu temiz aski itiraf eder Unun Utkusu ya da Zafer Alayi Olum uzaklastiktan sonra bir zafer alayi esliginde gorkemli bir kralice belirir Un Uc alt bolumden I II ve III olusan Unun Utkusunda zafer alayinin basini ceken Un un ardindan uc sira halinde unlu kisiler gelir Ilk iki siradakiler Eski Roma nin ve oteki ulkelerin unlu komutanlaridir ucuncu siradakiler ise unlu dusunurler edebiyatcilar ve bilim adamlaridir Zamanin Utkusu ya da Zafer Alayi Bu bolumde gunesin simgeledigi Zaman Un u cekemez seyrini hizlandirir ve yeryuzundeki her sey onun ucarcasina gidisine uyum saglamak zorunda kalir bu arada gizemli bir ses insanlarin sanlari ve geriye biraktiklari anilar uzerinde Zaman in utkusunu duyurur Ebediligin Utkusu ya da Zafer Alayi Sair bu goru karsisinda geri cekilir kendi icine kapanarak kutlu bir dunyayi seyre dalar Zamanin disinda yer alan Tanri nin isigiyla aydinlanan bu ebedi dunyada sair hem Cennet te olmanin hem Laura sini gormenin mutlulugunu yasayacaktir ElestiriTriumphi tamamlanmamis bir yapittir Petrarca elestirmenlerine gore bircok ogeyi tek bir yapitta birlestirme arzusu Utku Siirleri nin tamamlanmamis olarak kalmasinin baslica nedenidir Cesitli ahlaki varsayimlar butunluklu ve yuksek uslupta bir siir yazma tutkusu iki ayri damari klasik kultur ile romans gelenegi ayni estetik doku icinde bulusturma amaci bu ogeler arasinda sayilabilir Ikinci bir neden de ideolojik yapidaki belirsizlik ve kararsizilklar celiskilerdir Yapittan bir ornekUtku Siirleri yer yer lirik bolumler icerir Bu bolumlerin en unlulerinden biri sairin Laura nin olumunu anlattigi dizelerdir Olumun Utkusu I 151 172 Ruh ayrilirken o guzel sineden Butun erdemleriyle kendinde topladigi Huzur vermisti gidecegi yerine semanin Hicbiri dusmanlarin oyle istekli degildi Belirmeye karanlik cehresiyle Olum saldirisini bitirmeden Sona erince gozyasi ve korku Guzel yuze bakiyordu herkes dikkatle Umutsuzluk kesinlik kazandigi icin Zorla sondurulen bir alev gibi degil Kendi kendine tukenen bir alev gibi Huzurla gitti mutlu ruhu Tatli ve aydinlik bir isik gibi Besini yavas yavas azalan Koruyarak sonuna kadar tatli halini Solgun degildi ama daha akti kardan Ruzgarsiz guzel bir tepeye dokulen Dinleniyor gibiydi yorgun birisi gibi Sanki tatli bir uyku guzel gozlerinde Ruhu bedeninden ayrilmis oldugu icin Olum dedikleri sey budalalarin Guzel gorunuyordu guzel yuzunde olum Vikikaynak ta it Trionfi ile ilgili metin bulabilirsiniz