Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
|
Abdest, Müslümanların, namaz gibi belli ibadetleri yapabilmek için bir düzen içerisinde bazı organları yıkayıp bazılarını mesh etme yoluyla yaptıkları arınma ve temizliktir. Kur'ana göre her namazın yanında bedensel temizlenme amacıyla belli organları yıkamak (gasil) ve meshetmek (mesih مسح) şeklinde anlatılır. Suyun abdeste uygun olması önemlidir. Su abdeste tadı, bulanıklığı ve kokusunun olağan olması ile uygun olmaktadır .
Etimolojisi
"Abdest" sözcüğü Türkçeye Selçuklular zamanında Farsça'dan geçmiştir. Anlamı "su tutmak"tır. âb (su) ve dest (el) kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur.İran ve bazı diğer Müslüman ülkeler ile İngilizce konuşan ülkelerde abdest yerine "vudu" kelimesi kullanılır.
Abdest Kur'an' da gasil veya gusül (Arapça: غسل) olarak geçer. Bu sözcük, Arapça'da "bir sıvıyı bir nesne üzerinden akıtmak, koku sürünmek" anlamlarına gelir. Bazı hadisçiler ve fıkıhçılar vudû (Arapça: وضوء) kelimesini abdest anlamında kullanmakta ve gusül kelimesini boy abdesti için kullanmaktadırlar. Kur'an'da boy abdesti için ıttıhar (Arapça: اطهار) yani taharlanma (temizlik) sözcüğü kullanılmaktadır.
Teyemmüm
Fakihlere (fıkıh alimi) göre namaz kılmak için abdest yerine bazı durumlarda teyemmüm (Arapça: تيمم) yapılabilir. Ayrıca teyemmüm, hastalık, yolculuk, su bulmama/suyun olmaması veya suya erişilememesi gibi durumlarda boy abdesti yerine de yapılır. Kur'an'da teyemmüm yapmak için türâb تراب (toprak) sözcüğü kullanılmaz, bunun yerine said صعيد sözcüğü kullanılır ki bu sözcük "toz, toprak, taş vs." anlamına gelmektedir. Kullanıma uygun su bulunduğu zaman bozulmaktadır.
Abdest Ayeti
Kur'anda; Mâide Sûresi 6, Nisâ Sûresi 43, Müddessir Sûresi 4-5, Bakara Sûresi 222, Tevbe Sûresi 108 ve Vâkıa Sûresi 79. ayetlerde geçer.
Ayetin ayakları anlatan “ercüleküm” kelimesinin okunuşu kıraat mezhepleri arasında ihtilaflı bir konudur. Kelime iki şekilde okunabilir; ercüleküm şeklinde okunduğunda abdest alırken ayakların yıkanması gerektiği anlaşılır, ercüliküm şeklinde okunmasında ise ayakların yıkanmıyacağı, sadece meshedileceği anlaşılır.
Ayette kullanılan vücûhe küm (vecihleriniz, Arapça: وجوه كم) ibaresi, başın ön yanı için kullanılır. Bu yüzden başta saçların döküldüğü ön kısım, yüz, boyun altı demektir. Baş sıvazlanırken, ayette sınır koymadığı için, baş adlı organın başın ön yanı dışındaki her yanı; kulaklar, ense ve boyun sıvazlanır.
Abdestin hükümleri
Fıkıh alimleri, Kur'an ve Sünneti referans göstererek abdestin hükümlerini (farz, sünnet, mendup, müstehab, mekruh vs.) şunlar olarak belirtirler:
Abdestin farzları
Abdestin farzları hakkında Ehl-i Sünnet alimlerinin 4 görüşü vardır.
Hanefi alimlere göre abdestin farzları dörttür:
- Yüzün, alnın en üst tarafından başlamak üzere çene altına kadar olan kısmıyla, iki kulak yumuşakları arasında kalan kısmını yıkamak.
- Dirsekler de dahil olmak üzere, elleri yıkamak.
- Ayağı, topuklarla beraber yıkamak.
- Başın dörtte birini meshetmek.
Malikiler ayrıca aşağıdaki eylemlerin farz olduğunu düşünüyor:
- Niyet etmek.
- Vücut kısımlarını ovalamak.
- Sürekliliği korumak.
- Başın tümünü meshetmek.
Şafii alimlere ayrıca aşağıdaki fiilleri de farz saymıştır:
- Niyet etmek.
- Sırayı takip etmek.
- Başın dörtte birini değil, herhangi bir yerini meshetmek.
Hanbeli Fukahası da aşağıdaki fiilleri farz olarak sınıflandırır:
- Niyet etmek.
- Bismillah'ı okumak.
- Sırayı takip etmek.
- Sürekliliği korumak.
- Ağzı ve burnu yıkamak.
- Başın tümünü meshetmek.
Şîa alimlerden bazıları "ayaklara meshetmenin" abdestin farzlarından olduğuna, bazı alimler meshin farz, yıkamanın sünnet olduğuna, diğer bir kısmı ise her iki uygulamadan birisini yerine getirmenin yeterli olacağına inanmışlardır.
Abdestin sünnetleri
- Elleri bileklere kadar yıkamak,
- Elleri yıkamaya/abdeste başlarken besmele çekmek
- Misvak kullanmak, (misvak yoksa yerine parmağı kullanmak)
- Bir avuç suyla da olsa ağzı üç kere mazmaza etmek
- Buruna üç kere su çekmek (istinşak)
- Oruçlu olmayanların ağıza ve buruna suyu fazla fazla çekmeleri
- Bir avuç suyu, sık sakalın arasına alttan yukarı doğru temas ettirmek
- Parmak aralarını (diğer parmaklarla) ovuşturmak
- Azaları üçer kere yıkamak
- Başa bir kerede kaplama meshetmek
- Başa kullanılan su ile de olsa, kulakları mesbetmek
- Su döktükten sonra azaları ovmak
- Azaları (ara vermeden) peşpeşe yıkamak
- Niyet etmek
Abdestin mekruhları
- Suyu israf etmek
- Suyu son derece cimri (mesheder gibi) kullanmak
- Suyu yüze çarpmak
- Konuşmak
- Bir özrü yok iken başkasından yardım istemek
- Her defasında yeni su alarak meshi üç kez tekrarlamak
Abdesti bozan durumlar
Nisâ Sûresi'nin 43. ayetine göre (şuuru yerinde olmamak: delilik/cinnet, esriklik/sarhoşluk, bayılmak-baygınlık, uyku-uyumak...) durumu ile boşaltım organlarından çıkış olması durumu namaza dolayısıyla da abdestin varlığına engeldir. Mâide Sûresi'nin 6. ayetine göre namaz için abdest ya da teyemmüm şarttır.
- Ön ve arkadan çıkan şeyler,
- Kan gelmeksizin doğum yapılması;
- Ön ve arkadan çıkan şeylere ilâveten kan ve irin,
- Ağız doluşunca,
- Yemek, su, kan pıhtısı veya safra kusmuğu gibi pis (kabul edilen) mayiler kusmak, [öyle ki, kusmuk ağızda güçlükle tutulacak halde olmalıdır. Öte yandan aynı sebebe bağlı müteferrik kusmukların toplamı da bu çerçevede değerlendirilir],
- Tükrükten fazla veya tükrüğe eşit kan gelmesi;
- Uyku sebebiyle makatın yerdeki istikrarını kaybetmesi,
- Yere düşmese dahî uyuklayan kimsenin makatının uyanmadan önce yerden yükselmesi,
- Bayılma,
- Delirme,
- Sarhoşluk halleri;
- Namazdan çıkmak maksadıyla da olsa, ergin bir kimsenin uyanıkken rükûlu ve secdeli bir namazda kahkahayla gülmesi;
- Erkek tenasül uzvunun sertleşmiş bir haldeyken engelsiz (ve çıplak) olarak kadının tenasül uzvuna temas etmesi.
Engelli abdesti
Normal abdest almasına engel bir durumu olan Müslüman'ın, rahatsızlığına göre farklı yönlerden eksik kalan abdesttir.
Vücudunun belli yerlerini tıbbî sebeplerden yıkayamayan insanlar normal abdest almaktan muaf tutulur. Örnek olarak, kolu kırılan ve alçıya alınan kişi abdestini alır; ancak kolunu yıkayamadığından sadece alçının üstünü suyla mesh edebilir. O da zararlıysa, onu da yapmaz. Vücudunda devamlı kanayan yara olan Müslümanlar da engelli abdesti alır. Buna göre, normal abdest alırlar fakat bu abdestle sadece tek vakit namaz kılabilirler. Engelli abdesti alan Müslüman'ın, tam abdest alan Müslüman'a cemaatle kılınan namazlarda imamlık yapması uygun görülmemiştir.
Abdest nasıl alınır
- Eller bileklere kadar Üç kere oğuşturularak yıkanır.
- Sağ elle, ilkin ağza sonra buruna olmak üzere, üçer kere su alınır.
- Yüz, üç kere yıkanır.
- Dirseği biraz aşacak şekilde önce sağ kol sonra sol kol üçer kere yıkanır.
- Sağ elin içi ıslatılıp alından enseye doğru sıvazlanarak baş mesh edilir.
- Islak elin başparmağıyla, serçeparmağıyla sıvazlanarak kulaklar mesh edilir.
- Islak parmakların tersiyle, ense ortasından yanlara doğru boyun da mesh edilir.
- Topuğu biraz geçmek üzere, sol elle ilkin sağ, sonra sol ayak yıkanır.
Kaynakça
- ^ Türk Dil Kurumu Sözlük, abdest 5 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Kubbealtı Lugati
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 3 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Temmuz 2012.
- ^ İslam Fıkhı Ansiklopedisi, Dr. Vehbe Zuhayli
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Eylül 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ağustos 2012.
- ^ "Özür hâli ne demektir ve özür sahibi kimse ne zaman abdest alır? : Din İşleri Yüksek Kurulu : Dini Bilgilendirme Platformu". kurul.diyanet.gov.tr. 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.
- ^ "ÖZÜR". TDV İslâm Ansiklopedisi. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Ekim 2022.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Islam Temel IbadetlerKelime i Sahadet Islam i tikadi Allah tan gayri ilah mevcut degildir ifadesi ile beyan olunur Islam in kabul ve tasdik edildigi anlamina gelen bu deyis Alemlerde hicbir tanri yoktur ama sadece Allah anlamina gelir ki O ndan baska tum olasi ilahlarin mevcud olabilecegi ihtimalini de dislamis olmaktadir Tevhit inancinin tasdikinden sonra da Muhammed in Allah nin Peygamberi oldugu Ve yine sehadet ederim ki Muhammed O nun kulu ve elcisidir ibaresiyle ikrar edilir Namaz Vakit Namazlari Sabah namazi صلاة الصبح Ogle namazi صلاة الظهر Ikindi namazi صلاة العصر Aksam namazi صلاة المغرب Yatsi namazi صلاة الليل Namaz صلاة العشاء Cuma namazi صلاة الجمعةDiger Namazlar Bayram namazi صلاة العيد Cenaze namazi صلاة الجنازة Teravih صلاة التراويح Nafile namazlar صلاة التسبيح Nafile namazlar صلاة التوبة Nafile namazlar صلاة التهجدAbdest Namaz Abdesti Boy abdesti TeyemmumKavramlar Ezan Kamet Iftitah tekbiri Ruku Secde Kiraat Tekbir Hutbe Kerahat vakti Turkce ezanZekat Zekat vermenin sartlari Zekat kimlere verilir Zekat kimlere verilmezOruc Islam da Oruc Farz Oruc Nafile Oruc Adak OrucuHac Islam da Hac Hac Sartlari Hac Nasil Yapilir Veda Hacci Umre gtd Abdest Muslumanlarin namaz gibi belli ibadetleri yapabilmek icin bir duzen icerisinde bazi organlari yikayip bazilarini mesh etme yoluyla yaptiklari arinma ve temizliktir Kur ana gore her namazin yaninda bedensel temizlenme amaciyla belli organlari yikamak gasil ve meshetmek mesih مسح seklinde anlatilir Suyun abdeste uygun olmasi onemlidir Su abdeste tadi bulanikligi ve kokusunun olagan olmasi ile uygun olmaktadir Etimolojisi Abdest sozcugu Turkceye Selcuklular zamaninda Farsca dan gecmistir Anlami su tutmak tir ab su ve dest el kelimelerinin birlesiminden olusmustur Iran ve bazi diger Musluman ulkeler ile Ingilizce konusan ulkelerde abdest yerine vudu kelimesi kullanilir Abdest Kur an da gasil veya gusul Arapca غسل olarak gecer Bu sozcuk Arapca da bir siviyi bir nesne uzerinden akitmak koku surunmek anlamlarina gelir Bazi hadisciler ve fikihcilar vudu Arapca وضوء kelimesini abdest anlaminda kullanmakta ve gusul kelimesini boy abdesti icin kullanmaktadirlar Kur an da boy abdesti icin ittihar Arapca اطهار yani taharlanma temizlik sozcugu kullanilmaktadir TeyemmumFakihlere fikih alimi gore namaz kilmak icin abdest yerine bazi durumlarda teyemmum Arapca تيمم yapilabilir Ayrica teyemmum hastalik yolculuk su bulmama suyun olmamasi veya suya erisilememesi gibi durumlarda boy abdesti yerine de yapilir Kur an da teyemmum yapmak icin turab تراب toprak sozcugu kullanilmaz bunun yerine said صعيد sozcugu kullanilir ki bu sozcuk toz toprak tas vs anlamina gelmektedir Kullanima uygun su bulundugu zaman bozulmaktadir Abdest AyetiKur anda Maide Suresi 6 Nisa Suresi 43 Muddessir Suresi 4 5 Bakara Suresi 222 Tevbe Suresi 108 ve Vakia Suresi 79 ayetlerde gecer Ayetin ayaklari anlatan erculekum kelimesinin okunusu kiraat mezhepleri arasinda ihtilafli bir konudur Kelime iki sekilde okunabilir erculekum seklinde okundugunda abdest alirken ayaklarin yikanmasi gerektigi anlasilir erculikum seklinde okunmasinda ise ayaklarin yikanmiyacagi sadece meshedilecegi anlasilir Ayette kullanilan vucuhe kum vecihleriniz Arapca وجوه كم ibaresi basin on yani icin kullanilir Bu yuzden basta saclarin dokuldugu on kisim yuz boyun alti demektir Bas sivazlanirken ayette sinir koymadigi icin bas adli organin basin on yani disindaki her yani kulaklar ense ve boyun sivazlanir Abdestin hukumleriFikih alimleri Kur an ve Sunneti referans gostererek abdestin hukumlerini farz sunnet mendup mustehab mekruh vs sunlar olarak belirtirler Abdestin farzlari Abdestin farzlari hakkinda Ehl i Sunnet alimlerinin 4 gorusu vardir Hanefi alimlere gore abdestin farzlari dorttur Yuzun alnin en ust tarafindan baslamak uzere cene altina kadar olan kismiyla iki kulak yumusaklari arasinda kalan kismini yikamak Dirsekler de dahil olmak uzere elleri yikamak Ayagi topuklarla beraber yikamak Basin dortte birini meshetmek Malikiler ayrica asagidaki eylemlerin farz oldugunu dusunuyor Niyet etmek Vucut kisimlarini ovalamak Surekliligi korumak Basin tumunu meshetmek Safii alimlere ayrica asagidaki fiilleri de farz saymistir Niyet etmek Sirayi takip etmek Basin dortte birini degil herhangi bir yerini meshetmek Hanbeli Fukahasi da asagidaki fiilleri farz olarak siniflandirir Niyet etmek Bismillah i okumak Sirayi takip etmek Surekliligi korumak Agzi ve burnu yikamak Basin tumunu meshetmek Sia alimlerden bazilari ayaklara meshetmenin abdestin farzlarindan olduguna bazi alimler meshin farz yikamanin sunnet olduguna diger bir kismi ise her iki uygulamadan birisini yerine getirmenin yeterli olacagina inanmislardir Abdestin sunnetleri SadirvanElleri bileklere kadar yikamak Elleri yikamaya abdeste baslarken besmele cekmek Misvak kullanmak misvak yoksa yerine parmagi kullanmak Bir avuc suyla da olsa agzi uc kere mazmaza etmek Buruna uc kere su cekmek istinsak Oruclu olmayanlarin agiza ve buruna suyu fazla fazla cekmeleri Bir avuc suyu sik sakalin arasina alttan yukari dogru temas ettirmek Parmak aralarini diger parmaklarla ovusturmak Azalari ucer kere yikamak Basa bir kerede kaplama meshetmek Basa kullanilan su ile de olsa kulaklari mesbetmek Su doktukten sonra azalari ovmak Azalari ara vermeden pespese yikamak Niyet etmekAbdestin mekruhlari Suyu israf etmek Suyu son derece cimri mesheder gibi kullanmak Suyu yuze carpmak Konusmak Bir ozru yok iken baskasindan yardim istemek Her defasinda yeni su alarak meshi uc kez tekrarlamakAbdesti bozan durumlar Nisa Suresi nin 43 ayetine gore suuru yerinde olmamak delilik cinnet esriklik sarhosluk bayilmak bayginlik uyku uyumak durumu ile bosaltim organlarindan cikis olmasi durumu namaza dolayisiyla da abdestin varligina engeldir Maide Suresi nin 6 ayetine gore namaz icin abdest ya da teyemmum sarttir On ve arkadan cikan seyler Kan gelmeksizin dogum yapilmasi On ve arkadan cikan seylere ilaveten kan ve irin Agiz dolusunca Yemek su kan pihtisi veya safra kusmugu gibi pis kabul edilen mayiler kusmak oyle ki kusmuk agizda guclukle tutulacak halde olmalidir Ote yandan ayni sebebe bagli muteferrik kusmuklarin toplami da bu cercevede degerlendirilir Tukrukten fazla veya tukruge esit kan gelmesi Uyku sebebiyle makatin yerdeki istikrarini kaybetmesi Yere dusmese dahi uyuklayan kimsenin makatinin uyanmadan once yerden yukselmesi Bayilma Delirme Sarhosluk halleri Namazdan cikmak maksadiyla da olsa ergin bir kimsenin uyanikken rukulu ve secdeli bir namazda kahkahayla gulmesi Erkek tenasul uzvunun sertlesmis bir haldeyken engelsiz ve ciplak olarak kadinin tenasul uzvuna temas etmesi Engelli abdesti Normal abdest almasina engel bir durumu olan Musluman in rahatsizligina gore farkli yonlerden eksik kalan abdesttir Vucudunun belli yerlerini tibbi sebeplerden yikayamayan insanlar normal abdest almaktan muaf tutulur Ornek olarak kolu kirilan ve alciya alinan kisi abdestini alir ancak kolunu yikayamadigindan sadece alcinin ustunu suyla mesh edebilir O da zararliysa onu da yapmaz Vucudunda devamli kanayan yara olan Muslumanlar da engelli abdesti alir Buna gore normal abdest alirlar fakat bu abdestle sadece tek vakit namaz kilabilirler Engelli abdesti alan Musluman in tam abdest alan Musluman a cemaatle kilinan namazlarda imamlik yapmasi uygun gorulmemistir Abdest nasil alinir Eller bileklere kadar Uc kere ogusturularak yikanir Sag elle ilkin agza sonra buruna olmak uzere ucer kere su alinir Yuz uc kere yikanir Dirsegi biraz asacak sekilde once sag kol sonra sol kol ucer kere yikanir Sag elin ici islatilip alindan enseye dogru sivazlanarak bas mesh edilir Islak elin basparmagiyla serceparmagiyla sivazlanarak kulaklar mesh edilir Islak parmaklarin tersiyle ense ortasindan yanlara dogru boyun da mesh edilir Topugu biraz gecmek uzere sol elle ilkin sag sonra sol ayak yikanir Kaynakca Turk Dil Kurumu Sozluk abdest 5 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kubbealti Lugati Arsivlenmis kopya PDF 3 Agustos 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Temmuz 2012 Islam Fikhi Ansiklopedisi Dr Vehbe Zuhayli Arsivlenmis kopya 19 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Agustos 2012 Ozur hali ne demektir ve ozur sahibi kimse ne zaman abdest alir Din Isleri Yuksek Kurulu Dini Bilgilendirme Platformu kurul diyanet gov tr 4 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2022 OZUR TDV Islam Ansiklopedisi 5 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Ekim 2022