Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arthur Asher Miller (17 Ekim 1915 – 10 Şubat 2005) Amerikalı yazar.
| Arthur Miller | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Arthur Asher Miller 17 Ekim 1915 Harlem, New York, ABD |
| Ölüm | 10 Şubat 2005 (89 yaşında) Connecticut, ABD |
| Meslek | Oyun ve deneme yazarı |
| Milliyet | Amerikan |
| Vatandaşlık | Amerikan |
| Edebî akım | Gerçekçi |
| Önemli ödülleri | Pulitzer Ödülü (1949) |
| Evlilikler | Marilyn Monroe (1956–1961) Inge Morath (1962–2002) |
| İmza |  |
Biyografi
Miller, yüzyılımızın en önemli Amerikalı dram yazarlarından biri kabul edilmektedir. Miller'in kahramanları, haşin bir toplum içerisinde, kendi vicdanlarıyla yaşayabilmek için bireysel suç ve sorumluluklarıyla uzlaşmaya çalışırlar. İlk bakışta oyunları, genellikle aile hikâyelerini anlatan bireysel dramlar gibi gözükse de, çağının önemli toplumsal, siyasi ve ahlaki sorunlarına eğilirler.
Miller New York'un Harlem mahallesinde dünyaya geldi. Avusturya-Macaristan'dan ABD'ye gelmiş Yahudi bir göçmen olan babası, bir kumaş mağazasının sahibiyken dünya ekonomik buhranından sonra 1929'da iflas etti. Ekonomik durumun güvensizliği spora meraklı genci derinden etkiledi. 1934-38 yılları arasında Ann Arbor/Michigan'da edebiyat ve İngiliz dili yüksek eğitimini sürdürebilmek için Michigan Daily gazetesinde redaktörlük yaptı. Miller'in bu dönemde yazdığı ilk dramlar üniversitede takdirle karşılandı. Haziran 1956 tarihinde eşi Mary Slattery'den boşanan Miller, yine haziran ayının 29'unda ünlü fotomodel Marilyn Monroe ile evlendi. Monroe ve Miller Nisan 1951'den beri görüşmekteydi. Bu birliktelikleri 5 Ağustos 1962'de Monroe'nun ölümüyle sona erdi.
1947: All My Sons
1938'de New York'a dönen Miller, burada federal hükûmetin bir tiyatro projesine katıldıysa da bu proje sözümona Komünist eğilimi nedeniyle 1939'da rafa kaldırıldı. Miller 1940 yılında kız arkadaşı Mary Slattery ile evlendi (iki çocuğu var). İlk romanlarından, röportaj ve pek başarılı sayılmayan bir dramdan sonra Miller, 1947'de All My Sons [Hepsi Oğlumdu](Bütün Oğullarım) adlı tiyatro oyunuyla ünlenmeyi başardı. İkinci Dünya Savaşı'nda orduya bozuk parçalar üretip satan bir iş insanı, o parçalarla yalnızca pilotların değil en yakınındakilerin de ölümüne sebep olacaktır. Daha sonraki yapıtlarının tümünde olduğu gibi, burada da, Norveçli yazar Henrik İbsen'in dramlarını örnek alan Miller, toplumu eleştirmektedir.
1949: Satıcının Ölümü (Death of a Salesman)
Yazar bundan iki yıl sonra Death of a Salesman (Satıcının Ölümü) ile en büyük başarısını elde etti. 1985'te Volker Schlöndorff tarafından filme uyarlanan bu dramında Miller, uzun yıllardan sonra çalıştığı firma tarafından işten çıkarılan Willy Loman'ın yıkılışını gözler önüne sermektedir. Geriye dönüşlerle kaçırılmış fırsatları gözünün önünden geçirir, özel hayata bir dönüş yapar, oğulları tarafından reddedilir ve hayatına son verir. Miller'in dramları için karakteristik olan, başkişilerinin vicdanlarıyla hesaplaşırken aklanmaya çalışmalarıdır. Miller'in karakterleri, ahlaki tutumlarına bağlı olarak toplumda bir yere sahip olurlarken, bireyler tekrar tekrar toplumun istekleri karşısında başarısızlığa uğrarlar. Yalnızlıkları ve kendi suçlarıyla hesaplaşmaları, Miller'in sayısız deneme yazısında da işlediği ana konuları oluşturur. Yine 1949 yılında Miller Pulitzer Ödülünü aldı.
1950'li yılları McCarthy ile çelişmeleri
Zaman zaman sosyalist görüşlere yakınlık duyan Miller'in toplumsal eleştirileri Amerikan Karşıtı Faaliyetleri İzleme Komitesinin dikkatini çekti.
Miller The Crucible (Cadı Kazanı) (1953, filme alınışı: 1956, senaryo: Jean-Paul Sartre) adlı tiyatro oyununda, adı geçen komite başkanı Joseph R. McCarthy'yi eleştirmişti. Bu oyunda Salem'de 1692 yılında cadı olmakla ve şeytanla işbirliği yapmakla suçlanan insanların idam edilmeleri dramını anlatır. (Bakınız : Salem Cadı Olayları) Yazar bu oyununda 1950 McCarthy dönemini eleştirmiştir. Bu dönemde Senatör McCarthy çok sayıda sanatçıyı komünist olmakla suçlamıştı. Bu dramın yorumlanmasına bağlı olarak Miller, komünizmi desteklemekle suçlanarak 1957'de ifade vermeyi kabul etmemesi üzerine komiteyi hiçe sayması nedeniyle sonradan ertelenen bir yıllık hapis ve para cezasına mahkûm edildi (1958'de düzeltildi).
1964: After the Fall
Miller, Marilyn Monroe ile yaptığı evlilik (1956-61) yüzünden gazete manşetlerine girdi. Monroe için The Misfits (Uygunsuzlar, 1959) adlı filmin (1960) senaryosunu yazdı. Monroe'nun kendi yaşamına son vermesi üzerine Miller 1962'de Avusturyalı Inge Morath ile evlendi. Eşinin intihar olayını ve 50'li yıllardaki özel sorunlarını Miller, After the Fall (Düşüşten Sonra, 1964) adlı dramında işleyerek her şeye yeniden başlayabilmek için gerekli güce kavuşabilmek üzere kendini bulmaya çalıştı. Aynı yıl içinde Incident in Vichy (Vichy'de Olay) adlı oyunu ilk kez sahnelendi. Miller bu oyununda rastgele yoldan geçen insanların masa başı Nazi suçluları tarafından "Yahudi" olarak tutuklanıp, sorguya çekilmelerini ve gösterdikleri tepkileri dile getirmektedir. Playing for Time (Zaman Kazanmaya Çalışırken, 1980) adlı televizyon senaryosunda da Nazi dönemini ele alarak bu sefer Auschwitz toplama kampının orkestrasını konu alır. Miller 70'li ve 80'li yıllarda yazdığı dramlarla eski başarılarına ulaşamadı.
Miller'in diğer oyunları
1955: A Memory of Two Mondays (İki Pazartesinin Anısı): Miller'in, 30'lu yılların başında çalıştığı bir araba yedek parçası deposundaki deneyimlerini anlatan otobiyografik yapıtı.
1955: A View from the Bridge (Köprüden Bakış): New York'ta yaşayan Sicilyalı göçmenlerin dünyasında geçen bir kıskançlık dramı ve toplumsal suçlama.
1968: The Price (Bedel): İki erkek kardeşin geriye bakarak hayatlarındaki suçlarla ve sorumluluklarla hesaplaşması.
Arthur Miller’ın tiyatro dışındaki çalışmaları arasında ise, Anti-Semitizm üzerine ironik bir öykü anlatan 1945 tarihli romanı Focus, iki özgün film senaryosu; o zamanki eşi Marilyn Monroe için yazdığı The Misfits / Uygunsuzlar (1961) ile Everybody Wins / Kaybeden Yok (1990), bazı gezi yazıları (In Russia (1969), Chinese Encounters (1979)) sayılabilir. Ayrıca tiyatro üstüne denemelerini 1978’de bir kitapta toplamış, Satıcının Ölümü’nün Çin’deki sahnelenişi sırasında yaşadıklarını 1984’te yazdığı Salesman in Beijing’de anlatmış, 1987’de ise Timebends: A Life adıyla otobiyografisini yazmıştır.
Elia Kazan'ın sahnelediği 'Satıcının Ölümü' ile 1949'da Pulitzer alan Miller, çağdaş tiyatroda trajedi sayılabilecek oyunlar yazılabileceğini ileri sürmüştü. 'Bütün Oğullarım'la ününe ün katan Miller bu konuda "Trajedi, ancak insanın iç dünyası varsa var olabilir. Benim amacım, toplumu yıkmak değil. Onu ahlak yoluyla yeniden kurmaktır. Burada, kurulu düzen ile özgürlük arasında bir savaşım söz konusudur. Ben iki şey arasında bir denge kurmaya çalıştım. İnsanın düşünen ve duyan bir varlık olduğunu hesaba katarak," demişti.
'Cadı Kazanı', 'Bütün Oğullarım', 'Bedel' ve 'Satıcının Ölümü' Türkiye'de de sahnelenmişti. Miller'ın Marilyn Monroe ile yaşadığı evliliğine gönderme yaptığı 'Finishing the Picture' adlı son oyunu prömiyeri 2004 Ekim ayında Chicago'da sahnelendi.
Yazdığı bazı oyunlar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arthur Asher Miller 17 Ekim 1915 10 Subat 2005 Amerikali yazar Arthur MillerDogumArthur Asher Miller 17 Ekim 1915 Harlem New York ABDOlum10 Subat 2005 89 yasinda Connecticut ABDMeslekOyun ve deneme yazariMilliyetAmerikanVatandaslikAmerikanEdebi akimGercekciOnemli odulleriPulitzer Odulu 1949 EvliliklerMarilyn Monroe 1956 1961 Inge Morath 1962 2002 ImzaBiyografiMiller yuzyilimizin en onemli Amerikali dram yazarlarindan biri kabul edilmektedir Miller in kahramanlari hasin bir toplum icerisinde kendi vicdanlariyla yasayabilmek icin bireysel suc ve sorumluluklariyla uzlasmaya calisirlar Ilk bakista oyunlari genellikle aile hikayelerini anlatan bireysel dramlar gibi gozukse de caginin onemli toplumsal siyasi ve ahlaki sorunlarina egilirler Miller New York un Harlem mahallesinde dunyaya geldi Avusturya Macaristan dan ABD ye gelmis Yahudi bir gocmen olan babasi bir kumas magazasinin sahibiyken dunya ekonomik buhranindan sonra 1929 da iflas etti Ekonomik durumun guvensizligi spora merakli genci derinden etkiledi 1934 38 yillari arasinda Ann Arbor Michigan da edebiyat ve Ingiliz dili yuksek egitimini surdurebilmek icin Michigan Daily gazetesinde redaktorluk yapti Miller in bu donemde yazdigi ilk dramlar universitede takdirle karsilandi Haziran 1956 tarihinde esi Mary Slattery den bosanan Miller yine haziran ayinin 29 unda unlu fotomodel Marilyn Monroe ile evlendi Monroe ve Miller Nisan 1951 den beri gorusmekteydi Bu birliktelikleri 5 Agustos 1962 de Monroe nun olumuyle sona erdi 1947 All My Sons1938 de New York a donen Miller burada federal hukumetin bir tiyatro projesine katildiysa da bu proje sozumona Komunist egilimi nedeniyle 1939 da rafa kaldirildi Miller 1940 yilinda kiz arkadasi Mary Slattery ile evlendi iki cocugu var Ilk romanlarindan roportaj ve pek basarili sayilmayan bir dramdan sonra Miller 1947 de All My Sons Hepsi Oglumdu Butun Ogullarim adli tiyatro oyunuyla unlenmeyi basardi Ikinci Dunya Savasi nda orduya bozuk parcalar uretip satan bir is insani o parcalarla yalnizca pilotlarin degil en yakinindakilerin de olumune sebep olacaktir Daha sonraki yapitlarinin tumunde oldugu gibi burada da Norvecli yazar Henrik Ibsen in dramlarini ornek alan Miller toplumu elestirmektedir 1949 Saticinin Olumu Death of a Salesman Yazar bundan iki yil sonra Death of a Salesman Saticinin Olumu ile en buyuk basarisini elde etti 1985 te Volker Schlondorff tarafindan filme uyarlanan bu draminda Miller uzun yillardan sonra calistigi firma tarafindan isten cikarilan Willy Loman in yikilisini gozler onune sermektedir Geriye donuslerle kacirilmis firsatlari gozunun onunden gecirir ozel hayata bir donus yapar ogullari tarafindan reddedilir ve hayatina son verir Miller in dramlari icin karakteristik olan baskisilerinin vicdanlariyla hesaplasirken aklanmaya calismalaridir Miller in karakterleri ahlaki tutumlarina bagli olarak toplumda bir yere sahip olurlarken bireyler tekrar tekrar toplumun istekleri karsisinda basarisizliga ugrarlar Yalnizliklari ve kendi suclariyla hesaplasmalari Miller in sayisiz deneme yazisinda da isledigi ana konulari olusturur Yine 1949 yilinda Miller Pulitzer Odulunu aldi 1950 li yillari McCarthy ile celismeleriZaman zaman sosyalist goruslere yakinlik duyan Miller in toplumsal elestirileri Amerikan Karsiti Faaliyetleri Izleme Komitesinin dikkatini cekti Miller The Crucible Cadi Kazani 1953 filme alinisi 1956 senaryo Jean Paul Sartre adli tiyatro oyununda adi gecen komite baskani Joseph R McCarthy yi elestirmisti Bu oyunda Salem de 1692 yilinda cadi olmakla ve seytanla isbirligi yapmakla suclanan insanlarin idam edilmeleri dramini anlatir Bakiniz Salem Cadi Olaylari Yazar bu oyununda 1950 McCarthy donemini elestirmistir Bu donemde Senator McCarthy cok sayida sanatciyi komunist olmakla suclamisti Bu dramin yorumlanmasina bagli olarak Miller komunizmi desteklemekle suclanarak 1957 de ifade vermeyi kabul etmemesi uzerine komiteyi hice saymasi nedeniyle sonradan ertelenen bir yillik hapis ve para cezasina mahkum edildi 1958 de duzeltildi 1964 After the FallMiller Marilyn Monroe ile yaptigi evlilik 1956 61 yuzunden gazete mansetlerine girdi Monroe icin The Misfits Uygunsuzlar 1959 adli filmin 1960 senaryosunu yazdi Monroe nun kendi yasamina son vermesi uzerine Miller 1962 de Avusturyali Inge Morath ile evlendi Esinin intihar olayini ve 50 li yillardaki ozel sorunlarini Miller After the Fall Dususten Sonra 1964 adli draminda isleyerek her seye yeniden baslayabilmek icin gerekli guce kavusabilmek uzere kendini bulmaya calisti Ayni yil icinde Incident in Vichy Vichy de Olay adli oyunu ilk kez sahnelendi Miller bu oyununda rastgele yoldan gecen insanlarin masa basi Nazi suclulari tarafindan Yahudi olarak tutuklanip sorguya cekilmelerini ve gosterdikleri tepkileri dile getirmektedir Playing for Time Zaman Kazanmaya Calisirken 1980 adli televizyon senaryosunda da Nazi donemini ele alarak bu sefer Auschwitz toplama kampinin orkestrasini konu alir Miller 70 li ve 80 li yillarda yazdigi dramlarla eski basarilarina ulasamadi Miller in diger oyunlari1955 A Memory of Two Mondays Iki Pazartesinin Anisi Miller in 30 lu yillarin basinda calistigi bir araba yedek parcasi deposundaki deneyimlerini anlatan otobiyografik yapiti 1955 A View from the Bridge Kopruden Bakis New York ta yasayan Sicilyali gocmenlerin dunyasinda gecen bir kiskanclik drami ve toplumsal suclama 1968 The Price Bedel Iki erkek kardesin geriye bakarak hayatlarindaki suclarla ve sorumluluklarla hesaplasmasi Arthur Miller in tiyatro disindaki calismalari arasinda ise Anti Semitizm uzerine ironik bir oyku anlatan 1945 tarihli romani Focus iki ozgun film senaryosu o zamanki esi Marilyn Monroe icin yazdigi The Misfits Uygunsuzlar 1961 ile Everybody Wins Kaybeden Yok 1990 bazi gezi yazilari In Russia 1969 Chinese Encounters 1979 sayilabilir Ayrica tiyatro ustune denemelerini 1978 de bir kitapta toplamis Saticinin Olumu nun Cin deki sahnelenisi sirasinda yasadiklarini 1984 te yazdigi Salesman in Beijing de anlatmis 1987 de ise Timebends A Life adiyla otobiyografisini yazmistir Elia Kazan in sahneledigi Saticinin Olumu ile 1949 da Pulitzer alan Miller cagdas tiyatroda trajedi sayilabilecek oyunlar yazilabilecegini ileri surmustu Butun Ogullarim la unune un katan Miller bu konuda Trajedi ancak insanin ic dunyasi varsa var olabilir Benim amacim toplumu yikmak degil Onu ahlak yoluyla yeniden kurmaktir Burada kurulu duzen ile ozgurluk arasinda bir savasim soz konusudur Ben iki sey arasinda bir denge kurmaya calistim Insanin dusunen ve duyan bir varlik oldugunu hesaba katarak demisti Cadi Kazani Butun Ogullarim Bedel ve Saticinin Olumu Turkiye de de sahnelenmisti Miller in Marilyn Monroe ile yasadigi evliligine gonderme yaptigi Finishing the Picture adli son oyunu promiyeri 2004 Ekim ayinda Chicago da sahnelendi Yazdigi bazi oyunlarCadi Kazani Saticinin Olumu Kopruden Bakis