Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Geyikler Lanetler, Murathan Mungan tarafından yazılmış ve ilk defa 1992'de yayımlanmış tiyatro oyunudur. Bu oyun, daha önce 1980'de yayınlanan ve 1982'de yayınlanan ile birlikte, yazarın Mezopotamya Üçlemesi adını verdiği oyun dizisini oluşturur. 1980 ile 1992 yılları arasındaki uzun bir dönemde yazılan oyunda bir aşireti yöneten ailenin üzerindeki dört kuşak süren lanetler anlatılır. Mungan, doğup büyüdüğü toprakların efsanelerinden faydalanarak oluşturduğu bu efsanenin bir kısmını, isimli kitabında yer alan Kasım ve Nâsır isimli bir öyküde de kullanmıştır.
| Geyikler Lanetler | |
|---|---|
| Yazar | Murathan Mungan |
| Karakterler | Bir aşireti yöneten ailenin dört kuşak beyleri ve bu beylerin eşleri |
| İlk gösterim | 1994, Antalya Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü, Mustafa Avkıran yönetiminde |
| Ülke | Türkiye |
| Orijinal dil | Türkçe |
| Oyun serisi | Mezopotamya Üçlemesi |
| Zaman ve mekân | Geyiklerle dolu bir ormana inşa edilmiş Beyler Kasrı |
Yazar, oyunu "biriktirdiğim her şeyi verdiğim bir yapıt" sözleriyle tanımlamış, kendisinden bir tek eser seçilecekse bu oyunun okunması gerektiğini söylemiştir.
Karakterler
Oyunun ana karakterleri, bir aşireti yöneten ailenin dört kuşak beyleri ve bu beylerin eşleridir.
Beylerin soy ağacı
| oğlu | |||||
| evlilik | |||||
| (1), (2) | evlilik sırası | ||||
| Hayalet | ? | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Hazer Bey | Kureyşa | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mustafa Bey | Cudana | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| (1) Kasım Bey | Sûveyda | (2) Nâsır Bey | |||||||||||||||||||||||||||||||
| Bakır | Sidar Bey | ||||||||||||||||||||||||||||||||
Beyler ve eşleri
- Hazer Bey: Lanetin başlangıcı. Babasına karşı gelerek hem aşiret dışından bir kız olan Kureyşa ile evlenir, hem de aşireti göçebelikten yerleşikliğe geçirerek töreye karşı gelir.
- Kureyşa: Hazer Bey'in eşi. Uzun süre çocuğu olmamasını, üzerlerindeki lanete yorar. Kurban edilmiş bir geyiğin kanını içerek intihar etmeye kalkışır ancak ölmek yerine hamile kalır ve Mustafa Bey dünyaya gelir.
- Mustafa Bey: Hazer Bey ile Kureyşa'nın oğlu. Ergenlik çağına geldiğinde babasıyla ava çıkar ve ormanda kaybolur. Onu bir süre sonra ormanda bir geyiğe bakıp dururken bulurlar. Mustafa Bey, efsuncuların insana dönüştürdüğü bu geyik ile evlenir, iki oğlu olur. Oğullarıyla çıktığı geyik avında, oğulları onu geyik sanarak öldürür.
- Cudana: Atakadın, Mustafa Bey'in ormanda görüp aşık olduğu geyikten insana dönüştürülen kadın. Gözleri dışında her yeri insana dönüşmüştür. Ancak geyik kalan gözleri sebebiyle çocuğu olmaz. İnsan başlı yılana giderek çare arar ve gözlerinden vazgeçerse iki oğlu olacağını öğrenir. Böylece Kasım ve Nâsır'ı doğurur.
- Kasım Bey: Cudana'nın sağ gözünden olan oğlu. Büyüyüp Sûveyda ile evlendikten sonra ortadan kaybolur. Yedi sene boyunca haber alınamaz. Geri döndüğünde ikiz kardeşi Nâsır Bey ile ölümcül bir dövüş yapmak zorunda kalır ve kardeşi tarafından öldürülür.
- Nâsır Bey: Cudana'nın sol gözünden olan oğlu. Kasım Bey yedi yıl boyunca ortaya çıkmayınca onun eşi Sûveyda ile evlenir. Daha sonra geri dönen kardeşini öldürür ve beylerin soyu Nâsır Bey üzerinden ilerler.
- Sûveyda: Önce Kasım Bey ile evlenir ve ondan Bakır'ı doğurur. Kasım Bey ortadan kaybolunca Cudana'nın zoruyla Nâsır Bey ile evlenir ve Sidar Bey'i doğurur.
- Bakır: Kasım Bey ile Sûveyda'ın oğlu.
- Sidar Bey: Nâsır Bey ile Sûvayda'nın oğlu, aşiretin oyundaki son lideri.
Özet
Efsane kronolojik olarak sıralanmamış yedi sahnede anlatılır. Bu sahnelerin arasında altı ara oyun ve yedinci sahneden sonra da bir son oyun vardır.
1. sahne
Oyun, kör Atakadın Cudana'nın ikilemiyle açılır. Oğlu Kasım Bey yedi sene önce ortadan kaybolmuştur. Ondan bir daha haber alınamamıştır. Soyun devamının sağlanması için, Kasım'ın ikiz kardeşi Nâsır Bey'in evlenmesi ve ailenin başına geçmesi gerekmektedir. Öte yandan Kasım'ın eşi Sûveyda da töre gereği aile içinde kocasız kalamaz. Cudana, Kasım'ın öldüğünden emin olabilse, bu sorunu Nâsır ile Sûveyda'yı evlendirerek çözebilecektir. Ancak Kasım'ın ölmüş olup olmadığı belli değildir.
Cudana'nın daha önce ölmüş olan kocası Mustafa Bey'in kesik başı, ailenin yaşadığı Beyler Kasrı'nın bir mahzeninde durmaktadır. Ölüler ve diriler alemi arasında yaşamını sürdüren bu baş, her iki alemde de olup bitenden haberdardır. O yüzden Cudana kesik başa gider ve kayıp oğlunun akıbetini sorar. Ancak Mustafa'nın başı ona kesin bir cevap veremez. Sorunu çözmek zorunda olan Cudana aşirete, Kasım'ın ölmüş olduğunu kesik baştan öğrendiğini duyurur. Sûveyda'ya giderek onu Nâsır Bey ile evlenmesi için zorlar. Sûveyda bunu kabul etmek zorunda kalır.
1. ara oyun
İki sahne arasındaki bu ara oyunda, Hasan ve Hüseyin'in başına gelenler Başmelek Cebrail tarafından Muhammet'e bildirilir.
2. sahne
Bu sahnede, birinci sahneden daha önce olmuş olaylar anlatılır. Mustafa on altı yaşına gelmiştir. Ergenliğe ulaşması sebebiyle babası Hazer Bey ile birlikte ilk avına çıkar ancak ormanda kaybolur. Günler süren bir aramadan sonra Mustafa, ormanda bir geyiğe bakarak öylece dikilirken bulunur. Mustafa geyiğin gözlerine sevdalanmıştır, bu yüzden yemeden içmeden kesilir, yatağa düşer. Onun sağlığından endişe eden Hazer Bey ile Kureyşa efsuncuları çağırırlar ve Mustafa'nın sevdalandığı geyiğin bir kadına dönüştürülmesini sağlarlar. Böylece iyileşen Mustafa, geyikten kadına dönüşen Cudana ile evlenir.
2. ara oyun
İkinci ara oyunda Mustafa ile Cudana'nın ilk geceleri anlatılır. Geyikten insana dönüşen Cudana'nın konuşabilmesi için Mustafa onun ağzına kendi dilini ve kelimelerini tükürür.
3. sahne
Bu sahnede zaman biraz daha geriye gider. Hazer Bey geyiklerin yurdu olan bir ormanda bir kasır yaptırmaya ve aşiretini burada yerleşik hayata geçirmeye karar vermiştir. Göçebe aşiretin yerleşik düzene geçmesi, törelere ve Hazer Bey'in babasının isteğine aykırıdır. Bu sebeple Hazer Bey'in babasının hayaleti ortaya çıkar ve aldığı karar sebebiyle Hazer Bey'i lanetler.
Henüz Beyler Kasrı inşa edilmemiş olduğu için Hazer Bey ile Kureyşa ormanın ortasında bir çadırda kalmaktadır. Ancak Kureyşa ormanın her yönünden gelen geyik ulumalarından korkar. Burayı yurt edinmekle geyiklerin yurdunu ellerinden aldıklarını düşünmektedir. Ayrıca yurt tutma töreni gereği Hazer Bey bir dişi geyik vurmuş, kanını bir kaseye doldurup saklamıştır. Böylece geleneğe göre, yurt edinilen toprağın zehri bu kanla birlikte alınmış olur.
Kureyşa geyiklerin bu yüzden aileyi lanetlediğini düşünmektedir. Lanetin sonucu olarak da çiftin çocuğu olmamakta, soyları yürümemektedir. Kureyşa bu laneti sona erdirmek için Hazer Bey'i oradan ayrılmaya, başka bir yere yerleşmeye ikna etmeye çalışır. Başarılı olamayınca zehirli kanı içip ölmeye, böylece ölü vücuduyla birlikte toprağın zehrini toprağa geri vermeye karar verir. Kasedeki kanı içer ancak ölmez. Bunu yerine Mustafa'ya hamile kalır.
3. ara oyun
Bu ara oyunda, Beyler Kasrı'nı inşa eden mimarların başına gelenler anlatılır. Hazer Bey geyiklerin yurdu olan ormanda, daha önce benzeri yapılmamış ve bundan sonra da yapılmayacak bir kasır inşa edilmesini ister. Mimarların çalışmaları bitip de inşaat başlayınca, benzeri bir kasrı başka yerde inşa etmemeleri için mimarların kolarını kestirir ve kasrın temeline gömdürür.
4. sahne
Bu sahnede önce biraz daha geriye gidilir. Hazer Bey, eşi Kureyşa ve aşireti ile birlikte geyiklerin yaşadığı ormana gelir. Bu ormanı çok beğenir ve artık yerleşik bir aşiret olmaya, yerleşilecek yerin de bu orman olmasına karar verir.
Ardından Hazer Bey'in artık çok yaşlı olduğu zamanlara geçilir. Mustafa ile Cudana'nın çocuğu olmamaktadır. Endişelenen Mustafa yaşlı babasına akıl danışmaya gider. Hazer Bey ona daha çok genç olduklarını, kendilerinin de uzun süre çocuk sahibi olamadıklarını anlatır. Bu arada Cudana ise aynı sorunu Kureyşa ile konuşmaya gider. Kureyşa Cudana'ya çare bulmak için dağda yaşayan insan başlı yılan büyücüye gitmesini öğütler. Bunun ardından oturduğu dokuma tezgâhının başında ölür.
4. ara oyun
İyice yaşlanmış olan Hazer Bey, karısının ölümünün ardından daha da güçten düşer. Mustafa'yı yanına çağırır ve ona içinde şerbet olan yedi tas hazırlamasını, bunlardan birinin içine zehir katmasını söyler. Mustafa her akşam taslardan birini babasına içirecektir. Böylece yaşlı adam hangi gün öleceğini bilmeyecek ama bir hafta içinde ölmüş olacaktır. Mustafa, eğer hemen o akşam zehirli tası babasına vermezse bir daha hiç veremeyeceğini düşünür ve böylece Hazer Bey ilk akşam ölür.
5. sahne
Kureyşa'nın öğüdü üzerine Cudana dağlara gidip insan başlı yılanı bulur. Yılan ona aslının geyik olduğunu, efsunlarla insana dönüştürüldüğünü ama geyikliğinden geriye sadece gözlerinin kalmış olduğunu söyler. Eğer gözlerinden vazgeçerse bir değil iki oğlu birden olacaktır. Cudana kör kalmayı kabul eder. Böylece sağ gözünden Kasım, sol gözünden Nâsır doğar. Ancak Cudana'nın gözlerine vurulmuş olan Mustafa Bey, artık ondan yüz çevirir. Bunu üzerine Cudana da kocasını lanetler.
İkizler büyüyüp on beş yaşına geldiklerinde gelenek gereği babalarıyla ava çıkarlar. Av sırasında ikizler babalarını geyik sanarak öldürür ve kafasını da av ganimeti olarak keserler. Kasra getirilen kesik baş bir mahzene konur ve hem ölü hem diri olarak sonsuza kadar yaşayacağı lanet başlamış olur.
5. ara oyun
İkiz kardeşlerin yollarının birbirlerinden ayrılması anlatılır.
6. sahne
Daha sonraki bir döneme gidilir. Sûveyda artık Nâsır Bey ile evlidir. Ancak rüyasında Kasım'ı görür ve onun yaşamakta olduğuna yeniden inanmaya başlar.
6. ara oyun
Sûveyda bir gece, uyumakta olan kocası Nâsır Bey'in vücuduna bürünür ve kendi bedeninde erkek bedenini deneyimler.
7. sahne
Nâsır Bey ile Sûveyda'nın oğulları Sidar'ın sünnet düğününde Kasım çıkagelir. Aşiret töreleri gereği iki ayrı lider olamayacağı için, iki kardeş ölümcül bir dövüşe tutuşmak zorunda bırakılırlar. Bu dövüş sonucunda, daha önce babasının kanını dökmüş olan Nâsır, kardeşini de öldürmek zorunda kalır. Böylece aşiretin lideri olmaya devam eder.
Cudana'nın sağ gözü, Kasım'ın ölümüyle birlikte yeniden açılır. Yıllardır oğlunun sağ olup olmadığını öğrenmeye çalışmış olan yaşlı kadın aradığı cevabın aslında kendisinde olduğunu anlar. Şimdi Kasım ölünce bir gözü açıldığına göre, gözleri kör olduğu sürece iki oğlu da hayatta demektir. Cudana bu gerçekle kahrolur.
Son oyun
Ailenin son ferdi olan Sidar Bey sahneye gelir ve konuşur. Sonunda anlaşılır ki oyun boyunca izlenen bütün öyküler aslında ona anlatılmaktadır.
Tragedya kurgusu
Oyunun kurgusu bazı yönlerden antik Yunan tragedyalarına benzer. Antik Yunan tragedyaları genelde bir üçleme şeklinde yazılmıştır. Bu oyun da bir üçlemenin içinde yer alır. Ayrıca, tıpkı tragedyalarda olduğu gibi, bu oyunda da birden fazla kuşağın yaşamı ele alınır ve bu kuşakların çektikleri lanetler anlatılır.
Tragedyalarda genelde yaşamda ortaya çıkan bir dengesizlik ve bunun doğurduğu bir değişim vardır. Kahramanlar bu değişimin sonuçlarına katlanmak, dengeleri yeniden kurmak zorunda kalırlar. Oyunda lanetin başlangıcı olan Hazer Bey'in yerleşik hayatı seçme kararı, ilk bakışta özgürce verilmiş bir karar gibidir. Oysa değişmekte olan "devran" artık göçerleri konar olmaya zorlamaktadır. Hazer Bey bunu oyunda "Artık konmanın zamanı gelmişti. Devranın usul usul değiştiğinin farkına vardım. Devrana söz geçiremediğim için aşiretime söz geçirdim." sözleriyle anlatır. Bu sebeple artık alınması kaçınılmaz olan bir kararı, bir bakıma almak zorunda kalmış ve bunun sonuçlarına, yani babası tarafından lanetlenmeye razı olmuştur. Bu yönden Hazer Bey'in yazgısı pek çok tragedya kahramanının yazgısıyla paraleldir.
Sahnelenme bilgisi
- Oyun ilk olarak 1994'te, Mezopotamya Üçlemesi'nin diğer iki oyunuyla birlikte ardışık oyunlar olarak Antalya Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü tarafından oynandı.Mustafa Avkıran'ın yönettiği bu yapım aynı yıl, 6. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali'ne katıldı ve üç oyun on bir saat süren bir performans olarak sahnelendi.
- Oyun 1999'da yine Mustafa Avkıran yönetiminde Ankara Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelendi. 11. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali'ne de katılan bu yapım, aynı yıl Berlin'de yapılan Theater der Welt festivaline çağrıldı ve orada da oynandı.
- 2003'te Yunancaya çevrilip kitap olarak yayınlanan oyun, aynı yıl Selanik Devlet Tiyatrosu tarafından sahnelendi.
- Oyun 2007'de İtalya'da Massimo Salvianti yönetiminde Arca Azzura Teatro tarafından sahnelendi. Bu yapım ile oyun, 2008'de Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali'nde üçüncü defa oynandı.
Kaynakça
- ^ a b Metis Yayınları'nda Mahmud ile Yezida 25 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Murathan Mungan, Soğuk Büfe, Metis Yayınları, 2004, İstanbul,
- ^ Akmen, Üstün. "16. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali İzlenimleri". Tiyatro Tiyatro Dergisi. Cilt sayı 191 (Temmuz 2008). ss. sayfa 8. ISSN 13007963.
- ^ a b Geyikler Lanetler: Bir Mezopotamya Tragedyası, Faruk Emre Özünlü, Sahne Dergisi Mayıs-Haziran 2007, sayı:20, s. 24-37
- ^ Metis Yayınları'nda Geyikler Lanetler 25 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 6. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali festival programı 16 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ 11. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali festival programı 22 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Murathan Mungan'ın web sitesinde aylık yazı Mart 2007 28 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Murathan’ın harikalar diyarına yolculuk, Bahar Çuhadar, Radikal Gazetesi, 24 Mayıs 2008
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Geyikler Lanetler Murathan Mungan tarafindan yazilmis ve ilk defa 1992 de yayimlanmis tiyatro oyunudur Bu oyun daha once 1980 de yayinlanan ve 1982 de yayinlanan ile birlikte yazarin Mezopotamya Uclemesi adini verdigi oyun dizisini olusturur 1980 ile 1992 yillari arasindaki uzun bir donemde yazilan oyunda bir asireti yoneten ailenin uzerindeki dort kusak suren lanetler anlatilir Mungan dogup buyudugu topraklarin efsanelerinden faydalanarak olusturdugu bu efsanenin bir kismini isimli kitabinda yer alan Kasim ve Nasir isimli bir oykude de kullanmistir Geyikler LanetlerYazarMurathan MunganKarakterlerBir asireti yoneten ailenin dort kusak beyleri ve bu beylerin esleriIlk gosterim1994 Antalya Devlet Tiyatrolari Genel Mudurlugu Mustafa Avkiran yonetimindeUlkeTurkiyeOrijinal dilTurkceOyun serisiMezopotamya UclemesiZaman ve mekanGeyiklerle dolu bir ormana insa edilmis Beyler Kasri Yazar oyunu biriktirdigim her seyi verdigim bir yapit sozleriyle tanimlamis kendisinden bir tek eser secilecekse bu oyunun okunmasi gerektigini soylemistir KarakterlerOyunun ana karakterleri bir asireti yoneten ailenin dort kusak beyleri ve bu beylerin esleridir Beylerin soy agaci oglu evlilik 1 2 evlilik sirasiHayalet Hazer Bey Kureysa Mustafa Bey Cudana 1 Kasim Bey Suveyda 2 Nasir Bey Bakir Sidar BeyBeyler ve esleri Hazer Bey Lanetin baslangici Babasina karsi gelerek hem asiret disindan bir kiz olan Kureysa ile evlenir hem de asireti gocebelikten yerlesiklige gecirerek toreye karsi gelir Kureysa Hazer Bey in esi Uzun sure cocugu olmamasini uzerlerindeki lanete yorar Kurban edilmis bir geyigin kanini icerek intihar etmeye kalkisir ancak olmek yerine hamile kalir ve Mustafa Bey dunyaya gelir Mustafa Bey Hazer Bey ile Kureysa nin oglu Ergenlik cagina geldiginde babasiyla ava cikar ve ormanda kaybolur Onu bir sure sonra ormanda bir geyige bakip dururken bulurlar Mustafa Bey efsuncularin insana donusturdugu bu geyik ile evlenir iki oglu olur Ogullariyla ciktigi geyik avinda ogullari onu geyik sanarak oldurur Cudana Atakadin Mustafa Bey in ormanda gorup asik oldugu geyikten insana donusturulen kadin Gozleri disinda her yeri insana donusmustur Ancak geyik kalan gozleri sebebiyle cocugu olmaz Insan basli yilana giderek care arar ve gozlerinden vazgecerse iki oglu olacagini ogrenir Boylece Kasim ve Nasir i dogurur Kasim Bey Cudana nin sag gozunden olan oglu Buyuyup Suveyda ile evlendikten sonra ortadan kaybolur Yedi sene boyunca haber alinamaz Geri dondugunde ikiz kardesi Nasir Bey ile olumcul bir dovus yapmak zorunda kalir ve kardesi tarafindan oldurulur Nasir Bey Cudana nin sol gozunden olan oglu Kasim Bey yedi yil boyunca ortaya cikmayinca onun esi Suveyda ile evlenir Daha sonra geri donen kardesini oldurur ve beylerin soyu Nasir Bey uzerinden ilerler Suveyda Once Kasim Bey ile evlenir ve ondan Bakir i dogurur Kasim Bey ortadan kaybolunca Cudana nin zoruyla Nasir Bey ile evlenir ve Sidar Bey i dogurur Bakir Kasim Bey ile Suveyda in oglu Sidar Bey Nasir Bey ile Suvayda nin oglu asiretin oyundaki son lideri OzetOyunun Arca Azzura Teatro tarafindan sahnelenisi Efsane kronolojik olarak siralanmamis yedi sahnede anlatilir Bu sahnelerin arasinda alti ara oyun ve yedinci sahneden sonra da bir son oyun vardir 1 sahne Oyun kor Atakadin Cudana nin ikilemiyle acilir Oglu Kasim Bey yedi sene once ortadan kaybolmustur Ondan bir daha haber alinamamistir Soyun devaminin saglanmasi icin Kasim in ikiz kardesi Nasir Bey in evlenmesi ve ailenin basina gecmesi gerekmektedir Ote yandan Kasim in esi Suveyda da tore geregi aile icinde kocasiz kalamaz Cudana Kasim in oldugunden emin olabilse bu sorunu Nasir ile Suveyda yi evlendirerek cozebilecektir Ancak Kasim in olmus olup olmadigi belli degildir Cudana nin daha once olmus olan kocasi Mustafa Bey in kesik basi ailenin yasadigi Beyler Kasri nin bir mahzeninde durmaktadir Oluler ve diriler alemi arasinda yasamini surduren bu bas her iki alemde de olup bitenden haberdardir O yuzden Cudana kesik basa gider ve kayip oglunun akibetini sorar Ancak Mustafa nin basi ona kesin bir cevap veremez Sorunu cozmek zorunda olan Cudana asirete Kasim in olmus oldugunu kesik bastan ogrendigini duyurur Suveyda ya giderek onu Nasir Bey ile evlenmesi icin zorlar Suveyda bunu kabul etmek zorunda kalir 1 ara oyun Iki sahne arasindaki bu ara oyunda Hasan ve Huseyin in basina gelenler Basmelek Cebrail tarafindan Muhammet e bildirilir 2 sahne Bu sahnede birinci sahneden daha once olmus olaylar anlatilir Mustafa on alti yasina gelmistir Ergenlige ulasmasi sebebiyle babasi Hazer Bey ile birlikte ilk avina cikar ancak ormanda kaybolur Gunler suren bir aramadan sonra Mustafa ormanda bir geyige bakarak oylece dikilirken bulunur Mustafa geyigin gozlerine sevdalanmistir bu yuzden yemeden icmeden kesilir yataga duser Onun sagligindan endise eden Hazer Bey ile Kureysa efsunculari cagirirlar ve Mustafa nin sevdalandigi geyigin bir kadina donusturulmesini saglarlar Boylece iyilesen Mustafa geyikten kadina donusen Cudana ile evlenir 2 ara oyun Ikinci ara oyunda Mustafa ile Cudana nin ilk geceleri anlatilir Geyikten insana donusen Cudana nin konusabilmesi icin Mustafa onun agzina kendi dilini ve kelimelerini tukurur 3 sahne Bu sahnede zaman biraz daha geriye gider Hazer Bey geyiklerin yurdu olan bir ormanda bir kasir yaptirmaya ve asiretini burada yerlesik hayata gecirmeye karar vermistir Gocebe asiretin yerlesik duzene gecmesi torelere ve Hazer Bey in babasinin istegine aykiridir Bu sebeple Hazer Bey in babasinin hayaleti ortaya cikar ve aldigi karar sebebiyle Hazer Bey i lanetler Henuz Beyler Kasri insa edilmemis oldugu icin Hazer Bey ile Kureysa ormanin ortasinda bir cadirda kalmaktadir Ancak Kureysa ormanin her yonunden gelen geyik ulumalarindan korkar Burayi yurt edinmekle geyiklerin yurdunu ellerinden aldiklarini dusunmektedir Ayrica yurt tutma toreni geregi Hazer Bey bir disi geyik vurmus kanini bir kaseye doldurup saklamistir Boylece gelenege gore yurt edinilen topragin zehri bu kanla birlikte alinmis olur Kureysa geyiklerin bu yuzden aileyi lanetledigini dusunmektedir Lanetin sonucu olarak da ciftin cocugu olmamakta soylari yurumemektedir Kureysa bu laneti sona erdirmek icin Hazer Bey i oradan ayrilmaya baska bir yere yerlesmeye ikna etmeye calisir Basarili olamayinca zehirli kani icip olmeye boylece olu vucuduyla birlikte topragin zehrini topraga geri vermeye karar verir Kasedeki kani icer ancak olmez Bunu yerine Mustafa ya hamile kalir 3 ara oyun Bu ara oyunda Beyler Kasri ni insa eden mimarlarin basina gelenler anlatilir Hazer Bey geyiklerin yurdu olan ormanda daha once benzeri yapilmamis ve bundan sonra da yapilmayacak bir kasir insa edilmesini ister Mimarlarin calismalari bitip de insaat baslayinca benzeri bir kasri baska yerde insa etmemeleri icin mimarlarin kolarini kestirir ve kasrin temeline gomdurur 4 sahne Bu sahnede once biraz daha geriye gidilir Hazer Bey esi Kureysa ve asireti ile birlikte geyiklerin yasadigi ormana gelir Bu ormani cok begenir ve artik yerlesik bir asiret olmaya yerlesilecek yerin de bu orman olmasina karar verir Ardindan Hazer Bey in artik cok yasli oldugu zamanlara gecilir Mustafa ile Cudana nin cocugu olmamaktadir Endiselenen Mustafa yasli babasina akil danismaya gider Hazer Bey ona daha cok genc olduklarini kendilerinin de uzun sure cocuk sahibi olamadiklarini anlatir Bu arada Cudana ise ayni sorunu Kureysa ile konusmaya gider Kureysa Cudana ya care bulmak icin dagda yasayan insan basli yilan buyucuye gitmesini ogutler Bunun ardindan oturdugu dokuma tezgahinin basinda olur 4 ara oyun Iyice yaslanmis olan Hazer Bey karisinin olumunun ardindan daha da gucten duser Mustafa yi yanina cagirir ve ona icinde serbet olan yedi tas hazirlamasini bunlardan birinin icine zehir katmasini soyler Mustafa her aksam taslardan birini babasina icirecektir Boylece yasli adam hangi gun olecegini bilmeyecek ama bir hafta icinde olmus olacaktir Mustafa eger hemen o aksam zehirli tasi babasina vermezse bir daha hic veremeyecegini dusunur ve boylece Hazer Bey ilk aksam olur 5 sahne Kureysa nin ogudu uzerine Cudana daglara gidip insan basli yilani bulur Yilan ona aslinin geyik oldugunu efsunlarla insana donusturuldugunu ama geyikliginden geriye sadece gozlerinin kalmis oldugunu soyler Eger gozlerinden vazgecerse bir degil iki oglu birden olacaktir Cudana kor kalmayi kabul eder Boylece sag gozunden Kasim sol gozunden Nasir dogar Ancak Cudana nin gozlerine vurulmus olan Mustafa Bey artik ondan yuz cevirir Bunu uzerine Cudana da kocasini lanetler Ikizler buyuyup on bes yasina geldiklerinde gelenek geregi babalariyla ava cikarlar Av sirasinda ikizler babalarini geyik sanarak oldurur ve kafasini da av ganimeti olarak keserler Kasra getirilen kesik bas bir mahzene konur ve hem olu hem diri olarak sonsuza kadar yasayacagi lanet baslamis olur 5 ara oyun Ikiz kardeslerin yollarinin birbirlerinden ayrilmasi anlatilir 6 sahne Daha sonraki bir doneme gidilir Suveyda artik Nasir Bey ile evlidir Ancak ruyasinda Kasim i gorur ve onun yasamakta olduguna yeniden inanmaya baslar 6 ara oyun Suveyda bir gece uyumakta olan kocasi Nasir Bey in vucuduna burunur ve kendi bedeninde erkek bedenini deneyimler 7 sahne Nasir Bey ile Suveyda nin ogullari Sidar in sunnet dugununde Kasim cikagelir Asiret toreleri geregi iki ayri lider olamayacagi icin iki kardes olumcul bir dovuse tutusmak zorunda birakilirlar Bu dovus sonucunda daha once babasinin kanini dokmus olan Nasir kardesini de oldurmek zorunda kalir Boylece asiretin lideri olmaya devam eder Cudana nin sag gozu Kasim in olumuyle birlikte yeniden acilir Yillardir oglunun sag olup olmadigini ogrenmeye calismis olan yasli kadin aradigi cevabin aslinda kendisinde oldugunu anlar Simdi Kasim olunce bir gozu acildigina gore gozleri kor oldugu surece iki oglu da hayatta demektir Cudana bu gercekle kahrolur Son oyun Ailenin son ferdi olan Sidar Bey sahneye gelir ve konusur Sonunda anlasilir ki oyun boyunca izlenen butun oykuler aslinda ona anlatilmaktadir Tragedya kurgusuOyunun kurgusu bazi yonlerden antik Yunan tragedyalarina benzer Antik Yunan tragedyalari genelde bir ucleme seklinde yazilmistir Bu oyun da bir uclemenin icinde yer alir Ayrica tipki tragedyalarda oldugu gibi bu oyunda da birden fazla kusagin yasami ele alinir ve bu kusaklarin cektikleri lanetler anlatilir Tragedyalarda genelde yasamda ortaya cikan bir dengesizlik ve bunun dogurdugu bir degisim vardir Kahramanlar bu degisimin sonuclarina katlanmak dengeleri yeniden kurmak zorunda kalirlar Oyunda lanetin baslangici olan Hazer Bey in yerlesik hayati secme karari ilk bakista ozgurce verilmis bir karar gibidir Oysa degismekte olan devran artik gocerleri konar olmaya zorlamaktadir Hazer Bey bunu oyunda Artik konmanin zamani gelmisti Devranin usul usul degistiginin farkina vardim Devrana soz geciremedigim icin asiretime soz gecirdim sozleriyle anlatir Bu sebeple artik alinmasi kacinilmaz olan bir karari bir bakima almak zorunda kalmis ve bunun sonuclarina yani babasi tarafindan lanetlenmeye razi olmustur Bu yonden Hazer Bey in yazgisi pek cok tragedya kahramaninin yazgisiyla paraleldir Sahnelenme bilgisiOyun ilk olarak 1994 te Mezopotamya Uclemesi nin diger iki oyunuyla birlikte ardisik oyunlar olarak Antalya Devlet Tiyatrolari Genel Mudurlugu tarafindan oynandi Mustafa Avkiran in yonettigi bu yapim ayni yil 6 Uluslararasi Istanbul Tiyatro Festivali ne katildi ve uc oyun on bir saat suren bir performans olarak sahnelendi Oyun 1999 da yine Mustafa Avkiran yonetiminde Ankara Devlet Tiyatrosu tarafindan sahnelendi 11 Uluslararasi Istanbul Tiyatro Festivali ne de katilan bu yapim ayni yil Berlin de yapilan Theater der Welt festivaline cagrildi ve orada da oynandi 2003 te Yunancaya cevrilip kitap olarak yayinlanan oyun ayni yil Selanik Devlet Tiyatrosu tarafindan sahnelendi Oyun 2007 de Italya da Massimo Salvianti yonetiminde Arca Azzura Teatro tarafindan sahnelendi Bu yapim ile oyun 2008 de Uluslararasi Istanbul Tiyatro Festivali nde ucuncu defa oynandi Kaynakca a b Metis Yayinlari nda Mahmud ile Yezida 25 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Murathan Mungan Soguk Bufe Metis Yayinlari 2004 Istanbul ISBN 978 975 342 321 2 Akmen Ustun 16 Uluslararasi Istanbul Tiyatro Festivali Izlenimleri Tiyatro Tiyatro Dergisi Cilt sayi 191 Temmuz 2008 ss sayfa 8 ISSN 13007963 a b Geyikler Lanetler Bir Mezopotamya Tragedyasi Faruk Emre Ozunlu Sahne Dergisi Mayis Haziran 2007 sayi 20 s 24 37 Metis Yayinlari nda Geyikler Lanetler 25 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 6 Uluslararasi Istanbul Tiyatro Festivali festival programi 16 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde 11 Uluslararasi Istanbul Tiyatro Festivali festival programi 22 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Murathan Mungan in web sitesinde aylik yazi Mart 2007 28 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Murathan in harikalar diyarina yolculuk Bahar Cuhadar Radikal Gazetesi 24 Mayis 2008